2016
Vahehongofulú, Taimí, mo e Fefonongaʻakí
September 2016


Vahehongofulú, Taimí, mo e Fefonongaʻakí

ʻOku nofo e tokotaha ʻoku ʻaʻana e talanoá ʻi Sao Paulo, Palāsila.

Ne ʻikai haʻamau paʻanga ke ʻalu ki he lotú, ko ia ne mau kamata lue leva.

ʻĪmisi
family crossing the street

ʻI ha Tokonaki ʻe taha naʻá ma fakatokangaʻi mo hoku uaifí ne ʻikai ke mau maʻu ha paʻanga feʻunga ke totongi ʻemau fononga ki he lotú he ʻaho hono hokó, pea naʻe ʻikai ha founga ke fakahoko ha toho paʻanga. Naʻe ʻi he sila foakí ʻa ʻemau vahehongofulú kuo maau ke foaki ki he pīsopé. Ne ma kamata talanoa ki he founga te mau ō ai ki he lotú. Kapau te mau fakaʻaongaʻi e paʻanga vahehongofulú ke totongi ʻemau fonongá, ne mau ongoʻi ʻe mahino pē ia ki he ʻEikí; neongo iá, naʻá ma pehē ʻoku ʻikai totonu ia.

Ko e founga ʻe taha ʻe malava aí, ko e ʻikai ke mau ō ki he lotú, pea ne mau toe fakakaukau ai ʻe mahino pē ia ki he ʻEikí he naʻe teʻeki ai ke mau liʻaki lotu tuʻo taha. Neongo iá, kapau naʻe hoko ia, ʻe ʻikai ke mau lava ʻo ʻave ʻemau vahehongofulú ki he pīsopé, ko ia ai ne ʻikai ke totonu mo e fakakaukau ko iá.

ʻI heʻemau feinga ke mau faivelengá, naʻa mau fakakaukau ke mau mavahe ʻi ha taimi lahi kimuʻa mei he taimi angamahení ke ō ki he lotú. Naʻa mau mavahe leva ʻi he ʻaho Sāpate fakaʻofoʻofa ko iá ki he falelotú, ʻa ia naʻe maile nai ʻe tolu (km ʻe 4.8) mei homau ʻapí. Naʻe hangē ʻa e lué ko ha paati ki heʻema fānau ʻe toko faá (ko e lahi tahá naʻe taʻu ono), pea naʻa nau fiefia ʻi he lele mo vaʻinga ʻi he halá.

ʻI heʻemau aʻu ki ha feituʻu pau ʻi ha hala fālahi mo fakatuʻutāmakí, ne u fanongo ki he Laumālié ʻoku fakahā mai kiate au, “Kolosi ʻi he taimí ni.” Naʻá ku talaange ki hoku uaifí, pea naʻá ne tali mai ʻoku fakatuʻutāmaki koeʻuhí he ʻoku kamata ʻa e konga ko ia ʻo e halá ke piko, pea ʻokú ne taʻofi ʻemau vakai ki he ngaahi kā ʻe lele mai aí. Ne u tali ange ne u ongoʻi ʻoku totonu ke mau kolosi ai, ko ia ai ne mau kolosi he vave tahá mo hoku uaifí ʻo ma taki ua e fānaú. ʻI he momeniti ko ia ʻemau aʻu ki he lueʻanga he veʻehalá, naʻe tuʻu ha kā ʻi he tafaʻakí, pea ʻeke mai ʻe he fakaʻulí, “Ko hoʻomou ʻalú ki he lotú?”

Ko e fakaʻulí ko ha tangata naʻe ʻikai kau ki homau uōtí, ka ne u feʻiloaki mo ia kimuʻa he ne u ʻaʻahi ki hono uōtí. Ne mau tali fakapapauʻi ange ʻa ʻene fehuʻí, pea naʻá ne ʻave kimautolu ki he lotú. ʻI heʻemau heka ki he kaá, naʻe fakamatala ʻa e tokotahá ni kuo teʻeki ai ke ne lele he vahaʻa hala ko ʻení, ka ko ʻene lele mai aí ke ʻave e kī ki hono hoa pisinisí he naʻe fakamoleki ʻe hono hoa ko iá ʻa e kī ki he ʻōfisí.

Ne u fakakaukau naʻe ʻikai ke hokonoa pē e meʻá ni. Naʻe ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ne mau fie maʻu ha meʻalele ke mau ō ai ki he lotú. Naʻe ʻi hoku kató ʻa ʻemau vahehongofulú, ka naʻá ne foaki mai ʻa e faingamālie ke akoʻi ʻema fānaú ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he totongi vahehongofulú. Naʻa mau aʻu hengihengia ange ki falelotu ʻi ha toe taimi kimuʻa ka naʻa mau fiefia mo loto houngaʻia. Naʻa mau kau ki he ngaahi fakatahá kotoa pea naʻe ʻikai ke mau fakahā ki ha taha e meʻa naʻe hokó.

ʻOku fuʻu ʻafu ʻaupito ʻa Sao Paulo, kae tautautefito ki he hoʻataá ʻi he taimi ʻoku ʻosi ai ʻemau ngaahi fakataha faka-Siasí, ʻi he faʻahitaʻu māfaná. ʻI heʻemau teuteu ke fokí ne haʻu ha taha ʻo fehuʻi mai, “ʻOku ʻi ai ha taha ke ne ʻave kimoutolu?” Ne mau tali ange ʻoku ʻikai ha taha, pea naʻá ne pehē mai kiate kimautolu, “ʻOku mou loto ke u ʻave kimoutolu?” Naʻa mau tali ʻa ʻene fietokoní, pea ne u fesiofaki mo hoku uaifí mo malimali loto pē.

Naʻe tā tuʻo lahi ʻa hono tāpuekina kimautolu ʻe he ʻEikí koeʻuhí ko ʻemau talangofuá.