2019
Leisaviki, ʻAisileni
ʻEpeleli 2019


ʻOku ʻi Heni ʻa e Siasí

Leisaviki, ʻAisileni

ʻĪmisi
reykjavik

ʻI he ʻasi mei mui e Moʻunga ko ʻEsia kuo ʻuʻufi ʻe he sinoú, ʻoku talitali lelei kimoutolu ʻe he kolomuʻa lanu fakaʻofoʻofa ko Leisaviki ʻAisilení, ki ha motu lahi ʻoku laka hake he maile ʻe 1,000 (kilomita ʻe 1,609) hono mamaʻó mei he fonua lahi ʻo ʻIulopé. ʻI he fuofua nofoʻi ʻe he kau Vaikingí ʻi he 874 AD, ʻoku hoko ʻa Leisaviki ko e uhouhonga ʻo e ngaahi ʻekitivitī fakafonua, fakaʻekonōmika mo fakapuleʻanga ʻo ʻAisilení, pea ʻoku kau foki ia he ngaahi kolo maʻa, maʻuiʻui, mo malu taha ʻi he māmaní.

Naʻe papitaiso e ongo fuofua ‘Aisilení ‘i Tenima’ake ‘i he 1851. Naʻe ʻikai fuoloa kuó na foki ki ʻAisileni, pea naʻe fokotuʻu ʻa e fuofua koló ʻi he 1853. ʻI he ʻaho ní, kuo mei aʻu ki he toko 300 ʻa e kau mēmipa ʻi ʻAisilení ʻi ha kolo ʻe tolu, ʻi Leisaviki, ʻAkuleili, pea mo Selofosi. ʻOku tuʻu e temipale ofi tahá ʻi Lonitoni, ʻIngilani, ko ha maile ia ʻe 1,177 (kilomita ʻe 1,894) mei Leisaviki.

Neongo ʻoku kei tokosiʻi e kau mēmipá, ka ʻoku hokohoko atu e tupulaki ʻa e Siasí. Kuo palōmesi mai ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻe ʻi ai ha ʻaho ʻe hoko ai ʻa ʻAisileni ko ha maama ki he ngaahi fonua kehé, neongo e ngaahi faingataʻa koeʻuhí ko ʻene mamaʻó, liliu lea ʻo e ngaahi nāunau ʻa e Siasí, ʻikai sai e ʻeá, mo e ngaahi ʻā vahevahe ʻi he anga fakafonuá. Naʻe ʻaʻahi ʻa Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008) ki ʻAisileni mo fakamanatu ki he kau mēmipá ko kinautolú ko ha “kakai ʻoku nau ‘maʻu ha mālohi mo ha ivi lahi’ ke fai ha ngaahi meʻa maʻongoʻonga” (“Wonderful to Have Sweet, Good Land,” Church News, Sept. 21, 2002, 10).

  • Naʻe fokotuʻu e Misiona Icelandic ʻi he 1894, ka naʻe taʻofi ʻenau malangaʻi e ongoongoleleí ʻi he 1914. Naʻe hoko leva ʻa ʻAisileni ko ha konga ʻo e Misiona Copenhagen Denmark ʻi he 1975.

  • ʻI he 1977, naʻe fakatapui ai ʻe ʻEletā Siosefa B. Uefilini (1917–2008), ʻa ia ne hoko he taimi ko iá ko ha mēmipa ʻo e Kōlomu ʻUluaki ʻo e Kau Fitungofulú, ʻa ʻAisileni ki hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí.

  • ʻI he 1981, naʻe pulusi e Tohi ʻa Molomoná ʻi he lea faka-ʻAisilenitikí—ko ha lea fakafonua ʻoku ʻikai ke toe fakaʻaongaʻi ʻi ha feituʻu kehe he māmaní.