2019
Faitāpuekina ʻe he Fakatahaʻanga Tonga Foʻou e Ngaahi Moʻui ʻi Melipoane Hahaké
Tīsema 2019


Ngaahi Peesi Fakalotofonuá

Faitāpuekina ʻe he Fakatahaʻanga Tonga Foʻou e Ngaahi Moʻui ʻi Melipoane Hahaké

ʻOku kei hokohoko atu e tupu ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻi Melipoane ʻi hono fokotuʻu ʻo e Kolo lea faka-Tonga Kesí (Casey) ʻi he ʻaho 7 Siulai 2019.

Ne laka hake he toko 200 e kakai ne kau atu ki he polokalama fokotuʻu ʻo e Kolo Kesí, ʻa ia ne uiuiʻi ai ʻa Mōsese Tangilanu ko e palesiteni fakakolo ke ne taki ʻa e kolo foʻoú. Naʻe uiuiʻi ʻa Siaosi Faingaʻa mo Kalisitiane Lotulelei ko ha ongo tokoni ke na tokoni kiate ia.

Ko e fokotuʻu ʻo e Kolo (Tonga) Kesí ko e fakatahaʻanga hono fitu ia ʻi he tupulaki ʻa e Siteiki Nale Uālení (Narre Warren), ʻa ia ʻokú ne maʻu ha konga lahi ʻo e tonga-hahake ʻo Melipoané. ʻOkú ne fakaʻilongaʻi foki ʻa e fuofua taimi ke fokotuʻu ai ha fakatahaʻanga lea faka-Tonga ʻi he fakahahake ʻo Melipoané, ʻo fakatahaʻi ai e ongo fakatahaʻanga lea faka-Tonga lolotonga ʻi Tia Paʻake mo Uelipei ʻi he fakahihifo ʻo Melipoané.  

ʻI he fakaʻau ke tokolahi ange ʻa e kau hikifonua Tongá, ne lipooti ʻe ha niʻihi ʻo e kau Tongá ʻo pehé ʻoku faingataʻa e nofo ʻi ʻAositelēliá, he ʻoku ʻikai ke fuʻu fakatokangaʻi fēfē ʻa e tuʻunga Polinisiá ʻi ʻAositelēlia. ʻOku ʻoange kiate kinautolu ʻe he fakatahaʻanga ʻa e kau Tongá ha faingamālie ke tauhi ai honau anga fakafonuá pea mo fetaulaki ai mo ha niʻihi kehe ʻoku nau haʻu mei ha ʻātakai tatau.   

ʻI hono fokotuʻu ʻo e kolo foʻoú, ne pehē ʻe he Palesiteni Fakasiteikí, Liki Tukukino, “Ko e kāingalotu faitōnunga ʻa e kakai Tongá, ko e tokolahi ʻo kinautolu ʻoku nau fononga ʻo laka hake ʻi ha houa ʻe taha ʻi he Sāpate kotoa pē ke lotu ʻi heʻenau lea-fakafonuá. ʻE tokoni ʻa e Kolo Kesí ki he kakai ko ení ke nau lotu fakalotofonua pē ʻi he lea faka-Tongá.”

Naʻe fakahoko mo ha kātoanga fakafonua fakataha mo hono fokotuʻu ʻo e koló ʻi he Tokonaki 13 Siulaí. Ko kinautolu ne ʻi aí ne nau maʻu ha faingamālie ke maʻu meʻatokoni mo hulohula, mo mamata ʻi ha ngaahi faiva lahi ne fakaʻaliʻali ai ʻa e ngaahi anga fakafonua kehekehe ʻo Polinisiá.