Na Veimatanitu Veimataqali, kei na Duivosavosa.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, Au a vakatulewa ena dua na veivauci ena valetabu, ni vakamuri na idusidusi ni COVID-19. Rau na veiwatinivou, erau dau kaulotu yalodina ena nodrau gauna ni veiqaravi, ka tomani rau na nodrau itubutubu kei ira na tacidrau. E sega ni rawarawa na ka oqo. E ikaciwa ni gone o yalewamai na tini na gone. E ratou a dabe veiyawaki na veitacini mai vei koya qase ki vei koya e gone.

E ratou dau sasagataka vakavuvale me ratou itokani vinaka ena veivanua eratou tu kina. Ia, e dua na itikotiko e a sega so ni veiciqomi sara—baleta, a kaya o tinai yalewa, ni ratou lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.

Eratou a cakava na matavuvale na veika kece me ratou itokani vinaka e koronivuli, vakaitavi ka me ciqomi, ia a mani sega ni rawa. Ratou a masu vakavuvale ka masulaka me ra vakayalomalumalumutaki na yalo eso.

Dua na bogi,eratou vakila na matavuvale ni sa saumi na nodratou masu, ena sala ratou sega ni namaka. E a kama yavu na nodratou vale. Ia a qai yaco edua tale na ka. Na kama oya a vakamalumalumutaka na yalodra o ira na tiko wavoliti ratou.

Era a vakumuna na lewenivanua kei ira mai na koronivuli na isulu, ivava, na veika yaga eso e gadreva na matavuvale ka sa sega vei ratou. Na lomavinaka a dolava na veikauwaitaki. E ratou a sega ni nuitaka se namaka na matavuvale mena saumi na nodratou masu ena sala oya. Ia e ratou vakavinavinakataka na veika eratou vulica ena veika eratou sotava kei na nodratou sega ni namaka na isau ni nodratou masu.

E dina, vei ira era yalo vakabauta ka rai na matadra, na loloma ni Turaga ena vakaraitaki mai ena maliwa ni dredre ni bula. Na dredre e sotavi ena vakabauta kei na solibula e dau kauta mai na veikavakalougatataki vakalomalagi. Ena bula vakayago oqo, eda na vakayalia se waraka vakalailai eso na ka, ia e muri eda na kunea na ka e bibi duadua. ¹ Oya na Nona yalayala. ²

Na noda ivakaro ni yabaki‑ruanadrau ni 2020 e vakadeitaki kina na iyalayala ni “lomani ira na Luvena e veiyasai vuravura na Kalou.” ³ Vei keda yadua ena veimatanitu,veimataqali, duivosavosa, kei na tamata , ⁴ Sa yalataka, veiyalayalati ka sureti keda na Kalou meda vakaivotavota ena Nona reki kei na vinaka.

E vakadeitaki tu na loloma ni Kalou vei ira na tamata kecega ena ivolanikalou. ⁵ Na loloma oya e kovuta na veiyalayalati vaka‑Eparaama, nodra vasokumuni na Luvena veiseyaki, ⁶ kei na Nona ituvatuva ni bula marau ena noda bula.

Ena vuvale ni vakabauta sa sega ni dua e vulagi , se kaitani, ⁷ vutuniyau se dravudravua, ⁸ se “duatani.” Ni da sa “koro vataga kei ira era sa lotu,” ⁹ eda sa sureti meda veisautaka na vuravura me vinaka cake, mai loma ki tuba, dua na tamata, dua na matavuvale, dua na yasa ni koro ena dua na gauna.

Ena yaco oqo ni da bulataka ka wasea na kosipeli. Ena itekivu ni itabagauna oqo, a ciqoma na Parofita o Josefa na ivakatakila ni gadreva na Tamada Vakalomalagi na tamata kece mera vakasaqara na loloma ni Kalou ka kunea na Nona kaukauwa mera tubu ka veisau.

Na parofisai oya a ciqomi eke, ena nodratou vale kau na Simici e Palamaira, Niu Ioka. ¹⁰

Ni vakacavari ena 1998, nodratou itikotiko na Smith sa tara tiko ena kena yavu taumada. Na ikarua ni tabavale e 18 x 30 x 10 na fute (5.5 x 9 x 3m) tautauvata ga kei na rumu e rairai mai kina o Moronai na italai ni Kalou vua na cauravou lailai o Joseva enai ka 21 ni Sepiteba,1823. ¹¹

Se o nanuma tiko beka na veika e tukuna na Parofita o Josefa:

“[O Moronai] a kaya … ni sa digitaki au na Kalou me’u qarava e dua na cakacaka; a kaya ni na rogo na yacaqu vei ira na veimatanitu, veimataqali, kei na duivosavosa. …

“E kaya [o Moronai] ni sa maroroi tu e dua na ivola, … ni sa tu ena ivola o ya na taucoko ni Kosipeli tawamudu.” ¹²

Keirau mai cegu tu eke. Eda qarava na Kalou na Tamada Tawamudu kei na Luvena, o Jisu Karisito, sega ni Parofita o Josefa se e dua ga na tagane se yalewa vakayago.

Ia me da vakasamataka mada na sala e dau vakayacori kina na Parofisai ni Kalou vei ira na Nona dauveiqaravi. ¹³ Eso e yaco vakatotolo, eso e bera, ia ena yaco kece ga. ¹⁴ Ni da vakarogorogo ki na yalo ni parofisai ni Turaga, ena rawa ni yaco meda tiki ni kena vakavotukanataki na Nona parofisai kei na yalayala—me tiki ni veivakalougatataki ni kosipeli e vuravura.

Ena yabaki 1823, e cauravou yabaki 17, o Josefa ka sega ni kilai levu ena nodratou itikotiko ena dua na matanitu vou tu-vakataki-koya. Kevaka e dina, ocei e rawa ni kila ni na yaco me nona liga ni cakacaka na Kalou ka vakadewataka ena kaukauwa kei na isolisoli ni Kalou na ivolanikalou ka kilai e vei vanua kece.

Ia baleta ni dina, o iko kei au daru sa ivakadinadina ni kena yaco na parofisai me daru veivuke ena kena vakavotukanataki.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, e vuravura raraba, o keda yadua eda vakaitavi ena koniferedi raraba oqo ni Okotova 2020 eda sa maliwai ira na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa ka a tukuni tu.

Nikua, ira na lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai era vakaitikotiko ena 196 na veimatanitu kei na veivanua, ka 3,446 na iteki ni Lotu ena 90 vei ira oqori. ¹⁵ E da matataka ruarua na raba ni vanua kei kaukauwa iloma.

Ena 1823, o cei e nauma ni ena 2020 ena tolu na matanitu ena yacova e sivia na milioni na iwiliwili ni lewe ni Lotu—e Amerika, Mexico, kei Brazil?

Se ena 23 na matanitu, e sivia e 100,000 na lewe ni Lotu—tolu ena Vualiku kei Amerika, tinikava ena Wasewase e Loma kei na Ceva kei Amerika, dua e Iurope, va e Esia, ka dua e Aferika? ¹⁶

E vakatoka o Peresitedi Russell M. Nelson na iVola i Momani me “dua na cakamana mana.” ¹⁷ E ra vakatakila na kena ivakadinadina, “Mo ni kila na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa, kei na tamata kecega.” ¹⁸ Nikua, na koniferedi raraba e vakarautaki ena 100 na mataqali vosa. O Peresitedi Nelson e vakadinadinataki Jisu Karisito kei na Nona kosipeli vakalesuimai ena 133 na matanitu kei na iwliwili.

Tekivutaki ena 5,000 na ilavelave tabaki ena 1830 ni iVola i Momoni, e rauta ni 192 na milioni na ilavelave vakataucoko se vakatikina ni iVola i Momani e sa tabaki oti ena 112 na mataqali vosa. Na iVola i Momani ka vakadewataki e tu ena vica vata na tavata ena biaulivaliva. Na ivakadewa in iVola i Momani e oka kina na 23 na vosa e vuravura ka vosataka e 50 milioni tamata se sivia, ka rauta ni 4.1 na bilioni na tamata ena nodra vosanivanua. ¹⁹

Mai na veika lalai ka rawarawa—eda sa sureti yadua me da vakaitavi kina—e dau rawa kina na veika cecere.

Me ivakaraitaki, ena dua na koniferedi ni iteki e Monroe, Utah, ka 2,200 na lewena, au a taroga se lewe vica era sa kaulotu oti. E voleka ni ra lave liga kece. Ena veiyabaki qai oti ga, mai na iteki oya, e 564 na daukaulotu era sa veiqaravi oti ena 50 na matanitu vaka‑yasana e Amerika kei na 53 na vanua—ena veimataninitu-lelevu kece ka vakavo ga na Antarctica.

Ni’u tukuni Antarctica tiko, e Ushuaia ena ucui Argentina ki na ceva, au a raica ni yaco na parofisai ena nodra wasea na noda daukaulotu na kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito ena dua na vanua a vakatokai “na iyalayala kei vuravura.” ²⁰

Na droini ena waqa ni 4 na volimu ni Yalododonu ²¹ e vakaraitaka na vua ni nodra bulataka na kosipeli ena vakabauta na Yalododonu e veivanua kecega. Na noda itukutuku makawa ni Lotu e iyaqa ni nodra bulataka na vaikadinadina ni kosipeli na lewenilotu, oka kina o Meri Witima, na marama yalodina ka a vakaraitaka vua o Moronai na peleti ni iVola i Momani. ²²

Ena Janueri 2021, e tolu na mekesini vou ni Lotu e vuravura raraba—na iTokani, Me iSakisaki ni iTabagone, kei na Liaona—sureti keda me da okati keda ka wasea ena noda itikotiko ni vakabauta e vuravura raraba. ²³

Kemuni na taciqu kei na ganequ, ni tubu noda vakabauta na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito, bulataka na dina ni kosipeli vakalesui mai ka ciqoma na veiyalayalati tabu ka vulica, tugana ka wasea na tomani ni Vakalesui mai eda sa vakaitavi ena kena vakayacori na parofisai.

Eda sa veisautaki keda tiko kei na vuravura ena dua na iwalewale va‑kosipeli e vakalougatataka na bula e veivanua kecega.

E kaya e dua na marama mai Aferika,“Na nona qarava na itavi ni matabete na watiqu e vukei koya me yalomalua ka yalovinaka cake. Ka’u sa yaco tiko meu dua na radinivale kei na tina vinaka.”

E kaya edua na daunivakasala ni bisinisi kilai levu ena wasewase iLoma kei Amerika, a dau bula galili voli e gaunisala ni bera nona kunea na kosipeli vakalesuimai ni Kalou. Ia oqo eratou sa kunea vakavuvale na nodratou ivakatakilakila, inaki, kei na kaukauwa.

E dua na gonetagane lailai ena Ceva kei Amerika e dau susu toa ka volitaka na kena yaloka me veivuke ena kena voli na katubaleka ni nodratou vale ka ratou tara tiko. E dau sauma taumada na nona ikatini. Ena raica vakaidina o koya na dolavi ni katuba kei lomalagi.

Mai na tutu vava kei vuravura, ena ceva-i-ra kei Amerika e ratou teivaka e dua na vuvale kai Amerika Makawa edua na loga ni rosi totoka ena vanua dravuisiga, e ivakatakilakila ni vakabauta vakakosipeli kei na bula rawati koya.

E dua na tacida mai na Ceva i cake kei Eisia ka bula mai na dua na ivalu katakata, sa sega ni vakaibalebale vua na bula. A kunea na inuinui ni tadrai nona itokani vakavuli ni tara tu na tere ni sakaramede ka vakadinadinataka na cakacakatabu ni veivakabulai kei na Veisorovaki i Jisu Karisito.

E sureti keda na Tamada Vakalomalagi me da vakila na Nona loloma, ka vulica meda tubu ena vuli, cakacaka vinaka, bula rawati keda kei na ivakarau ni bula vinaka kei na marau eda kunea ena Nona Lotu vakalesui mai.

Ni da vakanuinui vua na Kalou, so na gauna eda na curuma eso na butobuto, galili, veilecayaki, eda vulica ni oKoya e kilai keda vinaka ka lomani keda vakalevu cake mai na noda kilai se lomani keda.

Oqo na vuna eda gadreva kina na veivuke ni Kalou me da bulia na lewa dodonu , na duavata, bula vakatautauvata, kei na vakacegu ena noda vuvale kei na itikotiko. Na noda itukutuku dina, titobu, e taucoko, noda vanua, kei na noda okati e dau yaco mai ni da vakila na loloma veivueti ni Kalou, ni da vakasaqara na loloma soliwale kei na cakamana ena Veisorovaki ni Luvena ka tauyavutaka na veiwekani e tudei ena veiyalayalati tabu.

Navinaka ena lotu kei na vuku e gadrevi ena vuravura yakusurasura, kosakosa, ka duka. E rawa vakacava meda vakabulabulataka, vakauqeta, ka laveta na yalo ni tamata? ²⁴

Na teivaki kau e Haiti e sa dua walega ena maliwa ni drau na ivakaraitaki ni tamata era lako vata mai mera caka vinaka. Na itikotiko vakaitaukei ekea, oka kina e 1,800 na lewe ni noda Lotu, ka a solia na itei, a soqoni vata me tea e volekata ni 25,000 na vunikau. ²⁵ Na cakacaka ni teikau vakayabaki-veitaravi oqo a tei rawa kina e sivia ni 121,000 na vunikau. E namaki me teivaki e tini vakaudolu tale.

Na sasaga duavata oqo e vakaruguruguataka na vanua, maroroya na qele, vakalailaitaka na ualuvu. E vakarairaivinakataka na veiyasa ni koro, taracake na itikotiko, solia na ikanakana ni kakana, ka vakania na yalo. Ia kevaka mo na tarogi ira na kai Haiti se o cei me na tamusuka na vuata mai na veikau oqo, era na kaya, “Ocei ga e via kana.”

E 80 na pasede ni wiliwili ni kai vuravura e lewena e dua na matalotu. ²⁶ E ra tu vakarau o ira na itikotiko vakalotu eso me ra vukei ira era gadreva totolo na veivuke ni leqa tubukoso, gagadre ni kakana, vale, vuli, kei na vuli wili ivola kei na volavola kei na vuli tara. E vuravura raraba, o ira na lewenilotu,itokani, kei na Lotu era vukea na veisoqosoqo nodra tokoni na vakaleqai vakarautaka ni wai, iyaya ni tiko bulabula,na lokiloki, qaravi ni mata—dua na tamata, dua na koro, dua na vunikau ena dua na gauna. ²⁷ E veivanua kecega, eda segata me da itubutubu vinaka ka lewenivanua vinaka, me da cau ki na noda veikorokoro kei na itikotiko eso, oka kina na Latter-day Saint Charities. ²⁸

E solia vei keda na Kalou na lewa dodonu —kei meda dau dina. E vakarota na Turaga, “Koi Au na Turaga na Kalou au sa vagalalataki kemudou, o koya dou sa galala vakaidina kina.” ²⁹ Ni vunataka tiko na “veisereki vei ira na vesuki,” ³⁰ sa yalataka na Turaga ni Nona Veisorovaki kei na salatu va‑kosipeli e rawa ni tagutuva na ivau vakayago ka vakayalo. ³¹ Ena yalololoma, na galala veivueti oqo e tete yani vei ira era sa lako sivita na bula vakayago.

Ena vica na yabaki sa oti, a tukuna vei au e dua na bete ena Wasewase‑loma kei Amerika ni a vulica tiko o koya na ivakavuvuli vaka‑Yalododonu Edaidai ni “papitaiso me baleti ira na mate.” “E rairai dodonu dina,” a kaya na bete o ya, “ni Kalou ena solia na madigi ki na tamata kece me ciqoma na papitaiso, veitalia na gauna se vanua era bula kina, vakavo o ira na gonelalai, era bula vei Karisito.’ ³² O Paula na iApositolo,” a raica rawa na bete o ya “e tukuni ira na mate era waraka tiko na papitaiso kei na tucaketale.” ³³ Na cakacaka vakalotu ni valetabu e yalataka na veimatanitu, veimataqali, kei na duivosavosa ni sega ni dua e gadrevi me bobola ni mate, eli kei na bulabula.mate.” ³⁴ ¬

Ni da kunea na Kalou, na isau ni noda masu eda sega ni namaka ena so na gauna ena kauti keda tani mai na batinisala, ki na noda itikotiko, vakaseva na butobuto mai na yaloda, ka dusimaki keda ki na bula vakacegu kei na bula okati ena vinaka ni Nona veiyalayalati kei na loloma tudei.

Na veika lelevu e dau tekivu ena veika lalai, ia na cakamana ni Kalou e dau vakatakilai mai e veisiga. Eda sa vakavinavinakataka na isolisoli cecere ni Yalo Tabu, na Veisorovaki i Jisu Karisito, kei na ivakavuvuli, cakacakatabu kei na veiyalayalati vakatakilai mai e kunei ena Nona Lotu e vakatokai ena Yacana.

Me da taura ena marau na veisureti ni Kalou me da ciqoma ka vukea na kena vakayacori na Nona veivakalougatataki sa yalataka tu vei ira na veimatanitu, veimataqali, kei na duivosavosa, sa noqu masu, ena yaca tabu sa vakatabui i Jisu Karisito, emeni.