Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Nōvema: Ko e Loto-ʻapasiá ko e ʻOfa mo e Fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá


Nōvema

Ko e Loto-ʻapasiá ko e ʻOfa mo e Fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá

“Ke ke ʻofa ki [he ʻEiki] ko ho ʻOtua ʻaki ho laumālié kotoa, mo hoʻo moʻuí kotoa, mo ho lotó kotoa,” (Mātiu 22:37).

Fakalahiʻaki e ngaahi fakakaukau ʻoku ʻoatú ʻa hoʻo ngaahi fakakaukau pē ʻaʻaú. Palani ʻa e ngaahi founga ke ʻiloʻi ai ʻa e tokāteliné ʻe he fānaú pea tokoni ke mahino ia pea nau moʻuiʻaki foki. Fehuʻi pē kiate koe, “Ko e hā ʻa e meʻa ʻe fai ʻe he fānaú ke nau ako aí, pea ʻe anga fēfē ʻeku lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau ongoʻi ʻa e Laumālié?”

Uike 1: Ko e Loto-ʻapasiá ko e ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné: Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha kiʻi tamasiʻi pe taʻahine ʻoku lotu, pea fakamatalaʻi ange ʻoku fakahā ʻe he kiʻi tamasiʻí ʻa ʻene ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá. Talaange ki he fānaú ʻokú ke fakakaukau ki ha foʻi lea ʻoku mataʻitohi ʻe hiva ʻa ia ʻoku ʻuhinga ki he ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá. Tā ha ngaahi foʻi laine motumotu ʻe hiva ʻi he palakipoé, ko e taha ki he foʻi mataʻitohi takitaha ʻi he foʻi leá loto-ʻapasia, pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau mateʻi mai ʻa e ngaahi mataʻitohí. ʻI heʻenau mateʻi mai ʻa e ngaahi foʻi mataʻitohi tonú, tohiʻi leva kinautolu ʻi he ngaahi laine ʻoku fakaʻataá. Mahalo te ke fie maʻu ha taha ʻo e fānau lalahi angé ke tokoni atu. Ki he fānaú iiki angé, fakaʻaliʻali kiate kinautolu ha fakatātā pea fehuʻi ange pe ʻoku anga fēfē ʻenau ʻiloʻi ʻoku loto-ʻapasia ʻa e kiʻi taʻahine pe tamasiʻi ʻi he fakatātaá. Tuku ki he fānaú ke nau lea fakataha “Ko e Loto-ʻapasiá ko e ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá.”

Poupouʻi e maʻu ʻa e mahinó: Kole ki he fānaú ke fakaava ʻenau ngaahi folofolá pea lau ʻa e Sione 14:15. (Kapau naʻe ako maʻuloto ʻe he fānaú ʻa e veesi ko ʻení ʻi he taʻu kuo ʻosí, ʻe lava ke ke kole ange ke nau toe fakamanatu ia.) Fehuʻi ange ki he fānaú pe ʻoku anga fēfē ʻetau fakahaaʻi ʻetau ʻofa kia Sīsū Kalaisí. Hivaʻi ʻa e “ ʻApasia ko e ʻOfá” (THF, 12). Kole ange ki he fānaú ke ʻai honau nimá ki honau fatafatá ʻi he taimi kotoa pē ʻoku nau fanongo ai ki he foʻi lea ko ia ko e “loto-ʻapasia” pe “apasia”.

Poupouʻi ke nau moʻui ʻaki: Vahevahe ʻa e fānaú ki ha ngaahi kulupu iiki, pea tuku ke nau aleaʻi ha ngaahi founga ʻe lava ke nau fakahaaʻi ai ʻenau loto-ʻapasia ki he Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisi ʻi he taha ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení: ʻi he taimi ʻoku nau ʻi ʻapi siasi aí, ʻi he taimi ʻoku nau lotu aí, mo e taimi ʻoku nau ʻi ʻapi ai pe feohi mo e ngaahi kaungāmeʻá. ʻE lava pē ke tā ʻe he fānau iiki angé ha ngaahi fakatātā ʻo e meʻa te nau lava ke faí. ʻAi ha niʻihi ʻo e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kulupú kotoa. Fakalotolahiʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo honau ngaahi fāmilí ʻi honau ʻapí.

Uike 2: ʻOku tokoniʻi au ʻe he loto-ʻapasiá ʻi he lolotonga ʻo e sākalamēnití ke u manatuʻi ʻa Sīsū Kalaisi.

Poupouʻi e maʻu ʻa e mahinó mo e moʻui ʻakí: Fakaafeʻi ʻa e pīsopé pe palesiteni fakakoló pea mo ha niʻihi ʻo e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ke nau akoʻi ʻa e fānaú fekauʻaki mo e sākalamēnití. Kapau ʻe lava, peá ke kole ke nau ʻave ʻa e fānaú ki he falelotú pea akoʻi kinautolu fekauʻaki mo e meʻa ʻoku fakafofongaʻi ʻe he sākalamēnití, pea fakaʻaliʻali kiate kinautolu ʻa e tēpile sākalamēnití, feituʻu te nau tūʻulutui ai ʻo fai ʻa e lotú, pea mo e tupenu ʻoku ʻufiʻufi ʻaki ʻa e sākalamēnití. Fakaafeʻi ha maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒlone kehe ke ne fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻokú ne faí ʻi hono tufa ʻa e sākalamēnití ʻi he uike takitaha ki he kāingalotú pea ko e hā ʻokú ne pehē ai ko ha faingamālie toputapu ʻeni. Fehuʻi ange ki he fānaú pē ko e hā ʻoku fai ʻe he kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kehé ke fakahaaʻiʻaki ʻenau fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku nau tāpuakiʻi ai ʻa e sākalamēnití (tūʻulutui ke lotú, ʻufiʻufi ʻa e sākalamēnití ʻaki ha tupenu hinehina, teungá mo e fōtungá ʻi ha ʻulungāanga ʻapasia). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe ʻa e meʻa te nau lava ke fakahaaʻi ai ʻenau fakaʻapaʻapa kia Sīsū Kalaisi lolotonga hono tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití.

ʻĪmisi
A Primary class gathered as a group at the sacrament table learning about the sacrament.

ʻI he taimi ʻoku fakaafeʻi mai ai ha kau lea fakalāngilangi ki he Palaimelí, fakamanatu kiate kinautolu ke ʻai ʻenau pōpoakí ke faingofua koeʻuhí ke mahino ki he fanaú. ʻOku totonu ke fakangofua ʻe he kau pīsopelikí ʻa e kau lea fakalāngilangi kotoa pē.

Uike 3: ʻOku lava ke u fakahaaʻi ʻa e loto-ʻapasiá ki he ngaahi meʻa mo e feituʻu toputapú.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné: Hiki ʻi he palakipoé “ ʻOku lava ke u fakahaaʻi ʻa e loto-ʻapasiá ki he ngaahi meʻa mo e feituʻu toputapú”, pea kole ki ha taha ʻo e fānaú ke ne lau ia ki he Palaimelí kotoa. Kole ki he fānaú ke kuikui honau matá pea hiki ki ʻolunga honau nimá ʻo kapau ʻoku nau ongoʻi hoʻo fakatooki ha sēniti maka pe ko ha foʻi fakamaʻu. Talaange ki he fānaú ko e fale lotú ko ha feituʻu toputapu ia pea ko e tangutu maʻu mo fanongo tokangá ko e taha ia ʻo e founga te tau lava ʻo fakahā ʻetau loto-ʻapasiá. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi meʻa kehe te nau lava ʻo fai ʻi he ngaahi fale lotú ke fakahaaʻi ʻaki ʻenau loto-ʻapasiá.

Poupouʻi e maʻu ʻa e mahinó: Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻo Mōsesé pea mo e vao ʻakau velá, pea fakamatalaʻi e talanoa ʻoku hā ʻi he ʻEkesōtosi 3:1–10. Lau leʻo lahi ʻa e veesi 5 pea tuku ki he fānaú ke nau fanongo ki he ʻuhinga naʻe fekau ai ʻe he ʻEikí kia Mōsese ke toʻo hono suú. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke toʻo hotau ngaahi suú ka tau toki loto-ʻapasia, ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa lahi ʻe lava ke tau fai ke fakahaaʻi ai e loto-ʻapasia ki he ngaahi meʻa pea mo e ngaahi feituʻu toputapú.

Poupouʻi ke nau moʻui ʻaki: Fakaʻaliʻali ha niʻihi ʻo e ngaahi fakatātā ko ʻení : ʻo ha temipale pe ko ha ʻapi siasi, ʻapi, ha fāmili, tokotaha ʻoku lotu, ha kiʻi leka, ngaahi folofolá, kulupu ʻo ha longaʻi fānau, ko ha kalasi ʻi he Palaimelí, pea mo e sākalamēnití. Puke hake ha konga tupenu lahi ʻi muʻa ʻi he ngaahi fakatātaá pea toʻo ha fakatātā ʻe taha. Toʻo leva ʻa e tupenú pea tuku ki he fānaú ke nau talaatu pē ko e fē ʻa e fakatātā ʻoku puliá. Fakahā ange leva ʻa e fakatātā naʻe puliá pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe atu ʻa e founga ʻe lava ke nau fakahaaʻi ai ʻenau loto-ʻapasia pe fakaʻapaʻapa ki ha feituʻu pe ha faʻahinga meʻa ʻi he fakatātaá. Fai ʻa e meʻa tatau ki he ngaahi fakatātā kehé.

ʻĪmisi
A teacher and children standing in front of a group of children. They are lowering a blanket to reveal pictures on the bulletin board.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻe fai ʻe he fānaú ke nau ako aí? ʻE tokoni hoʻo fai ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he lolotonga hoʻo teuteu ki he ngaahi ʻekitivitií ʻa e fānaú ke nau feakoʻaki ʻi he kau kotoa mai ki aí. Hangē ko ʻení, ko e ʻekitivitī hono tolu ʻi he uike 3, ʻokú ne fakangofua e fānaú kotoa ke nau kau mai ʻi hono aleaʻí, vakai ki he ngaahi fakatātā, pea mo hono vahevahe ʻo e ngaahi fakakaukaú.

Uike 4: “ ʻOku tokoniʻi au ʻe he loto-ʻapasia ki he ʻOtuá, ke u fakaʻapaʻapa mo ʻofa ki he niʻihi kehé.”

Fakamālohia ʻa e mahinó: Hivaʻi ʻa e ngaahi hiva ko ʻení. Hili hono hivaʻi ʻa e hiva takitaha, pea aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻeni ʻoku ʻoatú.

  • “ ʻApasia ko e ʻOfá” (THF, 12). Toe hivaʻi pē ʻa e laine ʻoku pehē, “Hā ʻi heʻeku ngāue mo e leá.” Fehuʻí: Ko e hā ha ngaahi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e fakaʻapaʻapa ki he Tamai Hēvaní pe ko e niʻihi kehé? Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi te tau lava ke fakahaaʻi ai ʻoku tau fakaʻapaʻapa ki he niʻihi kehé?

  • “Ko e Anga-ʻofá ʻe Kamata ʻIate Au” (THF, 83). Fehuʻí: Ko e hā ha ngaahi founga ʻe niʻihi te tau lava ʻo fakahaaʻi ai ʻa e angaʻofa ki hotau ngaahi kaungāmeʻá?

  • “Te u ʻAʻeva Pea mo Koe” (THF, 78–79). Fehuʻí: Ko hai ʻa e niʻihi ʻo e kakaí ʻoku nau fie maʻu ʻetau angaʻofá? ʻE lava fēfē ke tau fakahaaʻi kiate kinautolu ʻa e angaʻofá?