‘Inisititiuti
Lēsoni 15: Ngāue Fakatemipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí


15

Ngāue Fakatemipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí

Talateú

ʻE lava ke paotoloaki ʻe he kau teuteu ngāue fakafaifekaú mo e kau faifekau taimi kakató ʻa e ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻaki haʻanau ako ki he ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí pea tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau aʻusia ʻa e ngaahi ongo ʻo e Laumālié ʻoku ō fakataha mo e ngāué ni. ʻE lava ke hoko e hisitōlia fakafāmilí ko ha founga lelei ʻaupito ʻi hono kumi ʻo e kakai ke akoʻí mo fakamālohia e tui ʻa ha kau toki ului foʻou mai pea mo e kāingalotu māmālohí. ʻOku liliu e loto ʻo e kakaí ki heʻenau ngaahi kuí pea mo e ʻEikí heʻenau kau ʻi he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí. Ko e hisitōlia fakafāmilí ko ha meʻangāue ia ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau faifekaú ke fakaafeʻi ha niʻihi kehe ke haʻu kia Kalaisi mo maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí.

Tomuʻa Teuteu

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko Hono Mahuʻinga ʻo e ʻEnitaumeni Temipalé

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha temipale ʻoku ofi atu, peá ke lau ange ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Hauati W. Hanitaá:

ʻĪmisi
President Howard W. Hunter

“Tuku ke tau teuteuʻi ʻa e faifekau kotoa pē ke moʻui taau ke ʻalu ki he temipalé pea ke ʻai ʻa e aʻusia ko iá ko ha meʻa maʻongoʻonga ange ʻi hono maʻu ʻo e uiuiʻi ngāue fakafaifekaú” (“Follow the Son of God,” Ensign, Nov. 1994, 88).

Te ke lava ʻo toe lau ʻa e konga leá ke fakamamafaʻi, pea fehuʻi ange leva ki he kau akó:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe ala hoko ai ʻa e ʻalu ki he temipalé ko ha “meʻa maʻongoʻonga ange” ʻi hono maʻu ʻo ha uiuiʻi ngāue fakafaifekaú? (ʻE ala kau ʻeni ʻi he ngaahi talí: ko e ngaahi fuakava ʻoku tau fai ʻi he temipalé ʻoku taʻengata, ka ko e ngāue fakafaifekaú ʻoku fakataimi pē; ʻoku ʻomi ʻe he ngaahi tāpuaki fakatemipalé ha mālohi ki he kau faifekau moʻui tāú.)

ʻAi ke lau ʻe ha tokotaha ako ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻi he “Ngaahi Temipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí” he peesi 99–100 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. Ka hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki te tau lava ʻo maʻu ʻi he temipalé?

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e ngaahi tāpuaki ko ʻení ki ha taha ʻoku feinga ke haʻu kia Kalaisi?

Ke ʻiloʻi e founga ʻoku tāpuekina ai ʻa e kau faifekaú ʻi heʻenau ō ki he temipalé kimuʻa ʻi he ngāue fakafaifekaú, kole ki he kalasí ke nau huke ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 109:22–23, pea fakamatalaʻi ko e ongo veesi ko ʻení ko ha konga ia ʻo e lotu fakatapui ʻo e Temipale Ketilaní. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ongo vēsí kae muimui pē kalasí, mo kumi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé ʻoku maʻu ʻe he kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí. Ka hili ia pea tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau kumi ha foʻi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he ongo vēsí ni ʻaki haʻo fehuʻi ange ʻeni:

  • ʻOku tokoni fēfē atu ʻa e ongo vēsí ni ke mahino kiate koe ʻa e ʻuhinga ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke maʻu ʻe he kau faifekaú ʻa e ngaahi tāpuaki fakatemipalé kimuʻa pea nau toki mavahe ke ngāue fakafaifekaú? (ʻE ala fakamatalaʻi nounou e tali ʻa e kau akó ʻe he tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku lava ʻe hono maʻu ʻe he kau faifekaú e ngaahi tāpuaki fakatemipalé ʻo ʻai ke nau ō ki māmani mo ha tokoni mo e mālohi fakalangi. Fakakaukau ke tohi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia.

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“ ʻOku mātuʻaki mahuʻinga ke mahino kiate koe ko hoʻo ʻalu ki he temipalé ke maʻu ho ʻenitaumení … [ko e] konga mahuʻinga ia hoʻo teuteu fakafaifekaú. … [ʻOku totonu ke] mahino kiate koe hono kāfakafa ʻo e ngaahi fuakava fakatemipale ko iá [mo e] fekauʻaki taʻelava ke veteki ʻi ho ʻenitaumeni aí mo hoʻo lavameʻa he ngāue fakafaifekaú. ʻOku moʻoni, ko e foʻi lea ʻenitaumení ʻokú ne ʻomi ʻa e ʻelito ʻo e fehokotaki mahuʻinga ko iá. Ko e ʻenitaumení ko ha meʻaʻofa. …

“ ʻOkú ke ʻiloʻi he ʻikai ke ke lava ʻo fai tokotaha ʻa e ngāué ni. Kuo pau ke tau maʻu ha tokoni fakalangi, kuo pau ke tau maʻu ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻa e ʻOtuá. … ʻOku mātuʻaki fakamātoato ʻeni pea ko e fakafepaki ʻa e filí ki aí ʻoku mātuʻaki kāfakafa pea ʻoku tau fie maʻu ai ʻa e mālohi fakalangi kotoa pē ke tokoniʻi ʻetau feingá mo paotoloaki kimuʻa ʻa e Siasí” (“Keeping Covenants: A Message for Those Who Will Serve a Mission,” New Era, Sanuali 2012, 3–4).

Fehuʻi ange:

Fakamatalaʻi ange kuo pau ke maʻu ʻe he kāingalotu moʻui tāú ha lekomeni temipale mei honau kau taki lakanga fakataulaʻeiki fakalotofonuá, kimuʻa pea toki maʻu honau ʻenitaumeni fakatemipalé. Fakaʻaliʻali ange leva ʻa e fakamatala ko ʻení, pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia:

“ʻOku fakamahino ʻe he lekomeni temipalé kuo tau moʻui taau ʻi ha ʻinitaviu mo ha mēmipa ʻo ʻetau kau pīsopelikí pe palesiteni fakakoló pea mo ha ʻinitaviu foki mo ha mēmipa ʻo ʻetau kau palesitenisī fakasiteikí pe fakamisioná. Ko e ngaahi ʻinitaviu lekomeni temipalé ko ha ngaahi faingamālie ia maʻatautolu ke tau vakavakaiʻi ai ʻa ʻetau tuʻunga moʻui tāú. ʻI he ʻinitaviú takitaha, ʻe fehuʻi mai ai ʻetau kau taki lakanga fakataulaʻeikí ʻo fekauʻaki mo hotau ʻulungaanga fakatāutahá mo ʻetau tuí. ʻOku tauhi heʻetau kau taki lakanga fakataulaʻeikí ke malu ʻa e ngaahi ʻinitaviu ko ʻení pea ʻoku ʻikai toe fakahāhāholo. …

“Ko ha niʻihi ʻeni ʻo e ngaahi tefito ʻe fehuʻi atu ʻe hoʻo kau taki lakanga fakataulaʻeikí:

  1. Ko hoʻo fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní, Sīsū Kalaisi, mo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  2. Pe ʻokú ke poupouʻi e Palesiteni ʻo e Siasí.

  3. Pe ʻokú ke tauhi e fono ʻo e angamaʻá, totongi vahehongofulu, faitotonu ki he niʻihi kehé, pea tauhi e Lea ʻo e Potó.

  4. Pe ʻokú ke feinga ke maʻu lotu, tauhi e ngaahi fuakava kuó ke fakahokó, mo tauhi hoʻo moʻuí ke fenāpasi mo e ngaahi fekau ʻo e ongoongoleleí” (Moʻui Taau ke Hū ki he Temipalé,” Ensign, Aug. 2010, 8–9; pe Liahona, ʻAokosi 2010, 12–13).

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tokoni ai e ngaahi fiemaʻu ke moʻui tāú ke mahino kiate koe ʻa e natula toputapu ʻo e temipalé mo ho uiuiʻi ko ha faifekaú?

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia te ke lava ʻo vahevahe naʻe tokoni ke mahino kiate koe mo ke ongoʻi hono mahuʻinga ʻo e temipalé mo e ngāue ʻoku fakahoko aí, kapau ʻoku ʻikai ke fuʻu toputapu mo fakafoʻituitui?

ʻAi ke fakakaukauʻi ʻe he kau akó ha meʻa te nau fie maʻu ke fai ke maʻu ai ʻi he tuʻunga taau honau ʻenitaumeni fakatemipalé.

Kimuʻa pea hoko atú, te ke ala fakamahino ange ki hoʻo kau akó ʻoku totonu ke nau fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku nau lavá, ʻi heʻenau hoko ko e kau faifekaú, ke fakaʻaiʻai ʻa e kau ului foʻoú ke nau teuteu ke ō ki he temipalé. Ko e kau ului foʻou ʻoku ō ki he temipalé ke fakahoko e papitaiso fakafofonga maʻa ʻenau ngaahi kuí ʻoku ngalingali te nau kei mālohi ai pē mo ō ʻamui ki he temipalé ke maʻu honau ʻenitaumeni fakatemipalé mo silaʻi. Fakaʻosi ʻa e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ʻaki hano vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he temipalé pea mo e ivi fakalaumālie kuó ke maʻu ʻi hoʻo lotu aí.

Palani ʻa e ʻOtuá ke Huhuʻi ʻa e Kau Pekiá

Fakamanatu ki he kau akó naʻe ʻaʻahi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he hili ʻo ʻEne pekiá ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié (vakai, 1 Pita 3:18–20; 4:6). Ka hili ia pea kole ki he kau akó ke nau huke ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:29–35. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻi he vahe ko ʻení ʻa e fakamatala ʻo e mata meʻa-hā-mai ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. Fakaafeʻi ha toko ua he kau akó ke na taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e ngaahi vēsí. Hili ia pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ke fokotuʻutuʻu hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí ki he kau pekia ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié?

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e veesi 33–35 ke mahino kiate kitautolu ʻa e ʻuhinga ʻe lava ai kinautolu ʻoku nau tali ʻa e ongoongoleleí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ke maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí? (ʻE lava ke fakahoko fakafofonga ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí maʻanautolu ʻoku nau tali e pōpoaki ʻo e ongoongoleleí.)

ʻAi ha toko ua he kau akó ke na taufetongi ʻi hono lau leʻolahi e ongo palakalafi fakaʻosi ʻi he konga ko e “Ngaahi Temipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí” ʻi he peesi 101 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. Ka hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • ʻOku anga fēfē hono fakahoko e palani ʻa e ʻEikí ki he kakai ʻoku mate teʻeki maʻu e ngaahi ouau mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí? ( ʻE lava ke fakahoko ʻe he kakai moʻuí ʻa e ngaahi ouau fakamoʻuí maʻanautolu kuo pekiá.)

Ko e Misiona ʻo ʻIlaisiaá

Fakamatalaʻi ange ko ʻIlaisiaá ko ha palōfita ʻo e Fuakava Motuʻá naʻe moʻui ʻi he taʻu ʻe 900 B.C nai. Naʻe kikiteʻi ʻe he palōfita ko Malakaí ʻe toe foki mai ʻa ʻIlaisiā ki māmani (vakai, Malakai 4:5–6), pea ʻi he hā ʻa Molonai kia Siosefa Sāmita ʻi he 1823, naʻá ne toe pehē ʻe foki mai ʻa ʻIlaisiā. ʻAi ke lau leʻolahi ʻe ha tokotaha ako ʻa e Siosefa Sāmita—Hisitōliá 1:38–39 kae muimui pē ʻa e kalasí, mo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Molonai fekauʻaki mo ʻIlaisiaá. Fehuʻi ange:

  • Ko e hā naʻe ʻilo ʻe Siosefa fekauʻaki mo ʻIlaisiaá? (Neongo te nau fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakalea kehe, ka ʻoku totonu ke mahino ki he kau akó kimuʻa ʻi he Haʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe toe foki mai ʻa ʻIlaisiā ki māmani ʻo liliu e loto ʻo e fānaú ki heʻenau ngaahi tamaí.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e liliu e loto ʻo e fānaú ki heʻenau ngaahi tamaí? (ʻE mahuʻingaʻia ʻa e kakaí mo tokanga ki he tuʻunga taʻengata honau ngaahi fāmili ʻo e kuohilí, lolotongá, pea mo e kahaʻú. Ko e mahuʻingaʻia ko ʻení ko e konga ia ʻo e meʻa ʻokú ne fakaʻaiʻai ʻa e kakaí ke nau fakatotolo e ngaahi lekooti ʻo honau kāinga kuo pekiá mo kau ʻi he ngaahi ouau fakafofongá maʻanautolu.)

Fakamatalaʻi ki he kau akó, ne hili ha uike ʻe taha mei hono fakatapui e Temipale Ketilaní ʻi he 1836, ne hoko ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 110 Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 110:13–16 kae muimui pē ʻa e kalasí, mo kumi ʻa e meʻa naʻe fakafoki mai ʻe ʻIlaisiā ki māmaní. Fehuʻi ange ki he kau akó:

  • Ko e hā e ngaahi kī naʻe fakafoki mai ʻe ʻIlaisiā kia Siosefa Sāmitá? (Ka fie maʻu, pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau vakai ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 110:16 pea ke tokoni ke mahino kiate kinautolu naʻe fakafoki mai ʻe ʻIlaisiā ʻa e ngaahi kī faisila ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.)

Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻi he konga ʻoku ui ko e “Mali Taʻengatá” ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, peesi 98, ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ʻoku faitāpuekina ai ʻe he ngaahi kī faisila ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻa e ngaahi fāmilí. Ka hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • Fakatatau mo e palakalafi ko ʻení, ko e hā ʻa e taumuʻa ʻo e ngaahi kī faisila naʻe fakafoki mai ʻe ʻIlaisiā ki māmaní? (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi fakalea kehekehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻiloʻi ʻa e tokāteline ko ʻení: Tuʻunga ʻi he ngaahi kī faisila ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ʻe lava ke fakahoko ai e ngaahi ouau toputapú ʻi he ngaahi temipalé ʻa ia ʻokú ne fakamaʻu fakataha ʻa e ngaahi fāmilí ki ʻitānití.)

  • Kuo faitāpuekina fēfē koe, homou fāmilí, ho kāingá, pe ko ho ngaahi kaungāmeʻá, ʻe he ngaahi kī ko ʻení?

Tohi ʻi he palakipoé, “Ko e Laumālie ʻo ʻIlaisiaá.” Fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi lea ko ʻení pea fakaafeʻi ha toko ua he kau akó ke na lau leʻolahi kinautolu ki he kalasí:

ʻĪmisi
Elder Russell M. Nelson

Naʻe fakaʻuhingaʻi ʻe ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e Laumālie ʻo ʻIlaisiaá ko ha “hāsino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻo fakamoʻoniʻi e natula fakalangi ʻo e fāmilí” (“A New Harvest Time,” Ensign, Mē 1998, 34).

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

Naʻe ʻomi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha toe ngaahi ʻilo makehe ki he founga hono tokoniʻi ʻe he laumālie ʻo ʻIlaisiaá ʻa e kakai fakafoʻituituí: ʻOku poupouʻi ʻe he ivi tākiekina makehe ko ʻeni ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e kakaí ke nau ʻiloʻi, tohi, pea mahuʻingaʻia ʻi heʻenau ngaahi kuí mo e mēmipa honau fāmilí—ʻi he kuohilí mo e lolotongá ni, fakatouʻosi.

“ ʻOku ʻi ai e kaunga ʻa e Laumālie ʻo ʻIlaisiaá ki he kakai ʻoku nau kau mo ʻikai kau ki he Siasí. Ka ʻi heʻetau kau ki he Siasi ʻo Kalaisi kuo toe fakafoki maí, ʻoku tau maʻu ʻa e fatongia fakafuakava ke fekumi ki heʻetau ngaahi kuí pea fakahoko e ngaahi ouau fakahaofi ʻo e ongoongoleleí maʻanautolu. …

“Ko e ngaahi ʻuhinga ʻeni ʻoku tau fai ai ʻa e fekumi ʻi he hisitōlia fakafāmilí, langa e ngaahi temipalé, mo fakahoko e ngaahi ouau fakafofongá. Ko e ngaahi ʻuhinga ʻeni naʻe fekauʻi mai ai ʻa ʻIlaisiā ke ne toe fakafoki mai ʻa e mafai faisila ko ia ʻokú ne nonoʻo ʻi he māmaní pea ʻi he langí” (“ ʻE Liliu ʻa e Loto ʻo e Fānaú,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 25–26).

Tokoni ke ʻilo pea mo mahino ange ki he kau akó ʻa e ngaahi tokāteline naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Nalesoni mo ʻEletā ʻAealingí ʻaki hano fehuʻi ange:

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e taimi ʻoku tau pehē ai ko e “laumālie ʻo ʻIlaisiaá”?

  • Ko e hā ha founga ʻe tākiekina ai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻetau ongo fekauʻaki mo e fāmilí? (ʻOku fakamoʻoni ʻa e laumālie ʻo ʻIlaisiaá, ʻa ia ko ha ivi tākiekina mahino ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ki he natula fakalangi ʻo e fāmilí mo tokoni ketau fakamahuʻingaʻi e kau mēmipa hotau fāmilí, ʻo e kuohilí mo e lolotongá, fakatouʻosi. ʻOkú ne toe fakatō kakano foki ʻiate kitautolu ha holi ke fakahoko ʻa e ngaahi ouau fakamoʻuí maʻa ʻetau ngaahi kuí.)

  • Kuó ke ongoʻi nai ʻi ha taimi ha faʻahinga founga naʻe liliu ai ho lotó ki hoʻo ngaahi kuí? Kapau naʻe pehē, ko e hā naʻe ueʻi koe ke ke faí? (Kapau ʻe fie maʻu, fakamanatu ki he kau akó ha ngaahi lēsoni kimuʻa fekauʻaki mo e founga ʻo e fetuʻutaki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo kitautolú.)

Ko e Kau ʻi he Ngāue ʻo e Hisitōlia Fakafāmilí

Fakaʻaliʻali ki he kau akó ha mape tohi hohoko toʻu tangata fā kuo ʻosi fakafonu pe ha saati kuo ʻosi paaki mei he FamilySearch.org. Kole ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi pe ko e hā ʻa e fakamatala ʻoku ʻi he ngaahi tohi ko ʻení.

Tufa ha tatau ʻo ha mape tohi hohoko toʻu tangata fā ʻoku teʻeki fakafonu ki he tokotaha ako takitaha. ʻOange ki he kau akó ha kiʻi taimi ke nau vakaiʻi ai ʻa e mape tohihohokó pea fakafonu ʻaki ia e hingoa ʻo ʻenau ngaahi kuí ki he lelei taha te nau lavá.

ʻĪmisi
pedigree chart handout

Fehuʻi ki he kau akó:

  • Te ke ala maʻu ʻi fē ʻa e fakamatala ʻoku fie maʻu ke fakakakato ʻaki hoʻo mape tohihohokó pe sātí? (Fakamanatu ki he kau akó ʻoku totonu ke nau fuofua kumi tokoni ki heʻenau mātuʻá, kuí, pe kau mēmipa kehe ʻo e fāmilí. ʻE toe lava foki mo e kau faifaleʻi hisitōlia fakafāmili he uōtí pe koló ʻo fai ha tokoni lahi ʻi he fakatotolo hisitōlia fakafāmilí. ʻIkai ngata ai, ʻoku totonu ke ʻiloʻi foki ʻe he kau akó ʻa e uepisaiti ʻa e Siasí ki he fakatotolo he hisitōlia fakafāmilií, ko e FamilySearch.org.)

Fehuʻi ange pe ʻoku ʻi ai ha taha ʻo e kau akó te ne fie vahevahe haʻane ngaahi taukei ʻi hono fakaʻaongaʻi e FamilySearch ke ʻilo ʻene ngaahi kuí. Kapau kuo teʻeki ngāueʻaki ʻe he kau akó ʻa e FamilySearch, fai ange ha fakamatala fakalūkufua nounou ki he meʻa te nau lava ʻo ʻilo aí. Mahalo ʻe aʻu pē ki haʻo fakaava ʻa e FamilySearch.org ʻi hoʻo komipiutá ʻo fai ha fekumi ʻi ha hingoa ʻo ha taha ʻo e ngaahi kui ha taha ʻo e kau akó kuo pekia. Fakamamafaʻi ange ko e FamilySearch ko ha meʻangāue ia ʻoku tokoni ke tau ʻilo ai ʻetau ngaahi kuí mo teuteu ʻenau fakamatalá ke ʻave ki he temipalé ki he ngaahi ouau fakafofongá.

Fakamatalaʻi ki he kau akó ko ha founga ʻe taha ke fakahoko ai e hisitōlia fakafāmilí ko hano tānaki e ngaahi talanoa kau ki heʻenau ngaahi kuí mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí. ʻE lava ke tokoni e ngaahi talanoa ʻo e hisitōlia fakafāmilí ke tau ongoʻi e laumālie ʻo ʻIlaisiaá mo fakatupulaki ʻetau ʻofa mo e houngaʻia he kau mēmipa ʻo e fāmilí kuo nau ʻosi pekiá. Fakakaukau ke vahevahe ha kiʻi talanoa nounou kau ki ha taha hoʻo ngaahi kuí. Ka hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he ngaahi talanoa he hisitōlia fakafāmilí hoʻo ongo ki he kau mēmipa ho fāmilí?

  • ʻOku nau tokoni fēfē ke mahino lelei ange kiate koe pe ko hai koe mo e tuʻunga te ke lava ʻo aʻusiá?

Huluʻi ʻa e foʻi vitiō “The Time Is Now” (3:20). Poupouʻi ʻa e kau akó ʻi heʻenau mamata ʻi he fealēleaʻaki mo ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ke nau fakakaukauʻi ʻa e ngaahi ʻuhinga kuo nau kamata ai pe ala fie maʻu ke kamata kau ʻi he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí.

  • Ko e hā naʻá ke ako meia ʻEletā Petinā mo e toʻu tupu i he foʻi vitiō ko ʻení ʻo kau ki he ngāue he hisitōlia fakafāmilí ?

  • Ko e hā ha ngaahi ongo ne maʻu ʻe he toʻu kei talavou ko ʻení ʻi he taimi ne nau kau ai ʻi he hisitōlia fakafāmilí?

Talaange ki he kau akó naʻe fai ʻe ʻEletā Petinā ha palōmesi ki he toʻu tupu ʻoku nau kau ʻi he ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí. Fakaʻaliʻali ange ʻa e lea ko ʻení, pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

“ ʻI hoʻomou tali ʻa e fakaafe ko ʻení [ke kau ʻi he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí mo fakahoko ʻa e papitaiso fakafofonga maʻa hoʻomou ngaahi kuí], ʻe liliu ai homou lotó ki he ngaahi tamaí. ʻE tō ʻi homou lotó ʻa e ngaahi talaʻofa ko ia naʻe fai kia ʻĒpalahame, ʻAisake, mo Sēkopé. ʻE fakafehokotaki kimoutolu ʻe homou tāpuaki fakapēteliaké, ʻa ia ʻokú ne ʻoatu e hohoko homou hakó, ʻokú ne fakafehokotaki kimoutolu ki he ngaahi tamai ko ʻení pea ʻe mahuʻingamālie leva kiate kimoutolu. ʻE tupulaki ʻa hoʻomou ʻofa mo e houngaʻia ʻi hoʻomou ngaahi kuí. ʻE loloto mo tolonga hoʻomou fakamoʻoni mo e ului ki he Fakamoʻuí. Pea ʻoku ou palōmesi atu ʻe maluʻi ʻa kimoutolu mei he ivi tākiekina mālohi ʻo e filí. ʻI hoʻomou kau pea ʻofa ʻi he ngāue māʻoniʻoní ni, ʻe maluʻi ai kimoutolu ʻi hoʻomou kei talavoú pea ʻi hono kotoa hoʻomou moʻuí” (“ ʻE Liliu ʻa e Loto ʻo e Fānaú,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 26–27).

Fehuʻi ange ki he kau akó:

  • Ko e fē ʻi he ngaahi tāpuaki naʻe lea ʻaki ʻe ʻEletā Petinā te ke fie maʻu, pea ko e hā hono ʻuhingá? ( ʻE ala kau ʻi he ngaahi talí ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku fakamālohia ʻetau ului ki he Fakamoʻuí, ʻi he kau ki he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí, mo ne ʻomai ha maluʻi fakalaumālie mei he ivi takiekina ʻo e filí.)

Te ke lava ʻo tokoni ke vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi aʻusia fekauʻaki mo e ngāue he hisitōlia fakafāmilí ʻaki haʻo fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Naʻe anga fēfē haʻo aʻusia ha taha pe toe lahi ange ʻo e ngaahi tāpuaki ko ʻeni kuo talaʻofá ʻi hoʻo moʻuí?

  • Kuo ʻi ai hamou taha pe ha mēmipa homou fāmilí, kuó na maʻu ha hingoa ʻo haʻane kui pea ʻalu ki he temipalé ke papitaiso fakafofonga maʻá e tokotaha ko iá? Naʻe makehe fēfē ʻa e meʻa ko iá mei haʻo papitaiso ha taha naʻe ʻikai ke mo kāinga?

  • Kapau naʻe teʻeki ke foua ʻe he taha ʻo e kau akó ha meʻa peheni, fakakaukau ke ke fehuʻi ange: Kuo fēfē haʻo foua ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe talaʻofá ʻi haʻo fakahoko ʻa e papitaiso maʻá e pekiá?

Kapau ʻokú ke fakatokangaʻi ʻi he lolotonga hoʻomou fealēleaʻaki fakakalasí ʻoku ʻi ai ha tokotaha ako pe toko ua ʻoku nau kau mo nau ongoʻi mālohi fekauʻaki mo e hisitōlia fakafāmilí, te ke lava ʻo kole ange pe ko e hā haʻanau faleʻi ʻe fai ki ha taha ʻi honau toʻú ʻoku teʻeki ai kamata ke ne fai ʻa e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí.

Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Hisitōlia Fakafāmilí ke Fakaafeʻi ʻa e Niʻihi Kehé ke Nau Haʻu kia Kalaisí

Talaange ki he kau akó kuo hoko ʻa e fekumi ki he fakamatala ʻo e hisitōlia fakafāmilí ko ha ʻekitivitī manakoa ʻi he māmaní he ʻaho ní. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Kōtoni B. Hingikelií:

ʻĪmisi
President Gordon B. Hinckley

“ ʻOku ʻi ai ha lauimiliona he funga ʻo e māmaní ʻoku nau ngāue ʻi he ngaahi lekooti hisitōlia fakafāmilí. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā ʻoku nau fakahoko ai iá? ʻOku ou tui koeʻuhí he kuo ongo kiate kinautolu ʻa e laumālie ʻo e ngāue ko ʻení, ko ha meʻa ʻoku tau ui ko e laumālie ʻo ʻIlaisiaá. Ko ha liliuʻanga ia e loto ʻo e fānaú ki heʻenau ngaahi tamaí. Ko honau tokolahi tahá ʻoku ʻikai mahino kiate kinautolu ha taumuʻa mahino ʻi he meʻá ni, ʻo kehe mei he fuʻu fie ʻilo lahi mo mālohí.

“Kuo pau ke ʻi ai ha taumuʻa ʻi he fakamole lahi ko ʻeni ʻo e taimí mo e paʻangá. Ko e taumuʻa ko iá, ʻa ia ʻoku mau fakamoʻoni ki ai, ko hono kumi ʻo e ngaahi toʻutangata ʻo e kau pekiá ke lava ʻo fakahoko maʻanautolu ʻa e ngaahi ouaú koeʻuhí ko honau ngaahi tāpuaki mo ʻenau fakalakalaka taʻengatá” (“A Centry of Family History Service,”Ensign, Maʻasi 1995, 62).

Fehuʻi ange:

  • ʻE ala fakaʻaongaʻi fēfē ʻe he kau faifekaú ʻa e fakautuutu ʻo e mahuʻingaʻia fakamāmani lahi ko ʻení ke fakafeʻiloaki ai ha niʻihi ki he ongoongoleleí?

Kole ki he kau akó ke nau lau leʻo lahi ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe tolú pea mo e palakalafi fakaʻosi ʻo e konga ʻoku ui ko e “Hisitōlia Fakafāmilí” ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, peesi 197–199. ʻAi ke nau kumi ʻa e ʻuhinga ʻoku fakanatula ai mo ʻikai fakahehengi ʻa e talanoa fekauʻaki mo e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí mo e kakai teʻeki siasí ke kamata ʻaki ʻe he kau faifekaú ha pōtalanoa. Fehuʻi ange ʻi he hili hono lau ʻo e ngaahi palakalafi ko ʻení:

  • ʻE lava ke hoko fēfē ʻa e talanoa mo ha niʻihi fekauʻaki mo e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí ko ha meʻangāue lelei ki he kau faifekaú ke kumi ʻaki ha kakai ke akoʻi? (ʻOku totonu ke mahino ki he kau akó ʻe lava ʻa e hisitōlia fakafāmilí ʻo hoko ko ha maʻuʻanga tokoni mālohi ke ngāueʻaki ʻi he kumi ʻo kinautolu ʻoku teuteuʻi ʻe he ʻEikí ke nau maʻu ʻa e ongoongoleleí.)

Ka hili e tali ʻa e kau akó, pea huluʻi ʻa e foʻi vitiō ko e “Family History and Missionary Work—Finding” (3:53). Lolotonga e mamata ʻa e kau akó, ʻai ke nau fakakaukauʻi ha founga te nau lava ai ke fakaʻaongaʻi ʻa e tefito ʻo e hisitōlia fakafāmilí ke kamataʻaki ha pōtalanoa mo ha niʻihi kehe.

Ka hili e foʻi vitioó, pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he ongo faifekau ʻi he foʻi vitioó ke kamata ʻaki e pōtalanoa mo e niʻihi kehé fekauʻaki mo e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí?

  • Ko e hā ha tokoni ʻo e pōtalanoa kau ki he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí ki he kau teuteu fiefanongo ko ʻení?

Talaange ki he kau akó te nau ako ngāueʻaki he taimí ni ha saati mape tohi hohoko ke fakaafeʻi ha taha ke ʻilo lahi ange ki he Siasí. (ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, te ke ala ʻai ʻa e kau akó ke nau fakakaukauʻi ha founga te nau ala fakaʻaongaʻi ai ha talanoa fekauʻaki mo ha taha ʻo ʻenau ngaahi kuí ke kamataʻi ʻaki ha pōtalanoa kau ki he ongoongoleleí). ʻEke ki he kau akó ʻa ʻenau fakakaukau ki he founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai ha mape tohihohoko (pe talanoa fekauʻaki mo ha kui) ke kamataʻi ʻaki ha pōtalanoa fekauʻaki mo e ngāue hisitōlia fakafāmilí pea mo e founga te ne lava ʻo taki ki ha pōpoaki fekauʻaki mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí. (ʻI he tali ʻa e kau akó, hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi he palakipoé:

Fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻo fakatātaaʻi ki he kalasí ʻa e founga ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e mape tohihohokó ke kamataʻi ʻaki ha pōtalanoa mo ha taha kau ki he ongoongoleleí. Hili ia pea fakatauhoa ʻa e kau akó mo ha mēmipa ʻe taha ʻo e kalasí, pea ʻai ke nau feakoʻiʻaki. Ka hili hano maʻu ʻe he kau akó takitaha ha faingamālie ke akoʻi ai ha mēmipa ʻe taha ʻo e kalasí, fai ha ngaahi fehuʻi ke muimuiʻi ʻo hangē ko ʻení:

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe lele lelei ʻi he ako faiako ko ʻení?

  • Ko e hā te ke fie fakahoko lelei ange?

Kapau ʻoku kei toe ha taimi, pea fakamatalaʻi ki he kau akó, ʻe fie maʻu e tokoni ʻa e kau faifekaú ʻi he ngaahi feituʻu lahi te nau ngāue aí ki hono fakamālohia e tui mo e tukupā ʻa e kāingalotu māmālohi ʻo e Siasí. ʻE lava ke hoko e hisitōlia fakafāmilí ko ha meʻangāue mahuʻinga ke tokoniʻi ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení ke nau ongoʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo omi kia Kalaisi. Ka hili ia pea huluʻi ʻa e foʻi vitiō ko e “Family History and Missionary Work—Activation” (3:05), pea ʻai ʻa e kau akó ke nau kumi ha founga ʻe lava ke tokoni ai e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí ki hono fakamālohia e kāingalotu māmālohí:

Ka hili ʻa e foʻi vitioó pea fehuʻi ange:

  • ʻE ala tokoni fēfē ʻa e talanoa ki he ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí mo e tokāteline ʻo e fāmili taʻengatá ke fakamālohia ʻa e kāingalotu māmālohí?

ʻOange ki he kau akó ha kiʻi taimi ke nau fakakaukauʻi ai ʻa e meʻa te nau lava ʻo fai ko e kau faifekaú, ke ngāue ʻaki e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí ko ha meʻangāue ke fakaafeʻi ʻaki e niʻihi kehé ke nau haʻu kia Kalaisi. (Te ke ala ui ha kau ako ʻe niʻini ke nau vahevahe ʻenau talí ki he kalasí, fakatatau ki he ueʻi ʻa e Laumālié.) Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he lēsoni ko ʻení.

Fakaafeʻi ke Ngāue:

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau kau he taimí ni ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻaki hano fakahoko ha taha pe toe lahi ange ʻo e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení:

  • Fokotuʻu ha ʻAkauni LDS koeʻuhí ke ke lava ʻo hū ki he FamilySearch.org. Kapau ʻe lava, pea faʻu mo paaki ha mape tohi hohoko toʻutangata fā pe saati ʻoku ʻi ai e fakamatala ho fāmilí.

  • Fakaʻaliʻali e mape tohi hohoko toʻutangata fā ho fāmilí ki ha kaungāmeʻa pe kaungāʻapí pea fakaafeʻi ia ke ako lahi ange ki he hisitōlia fakafāmilí. Fokotuʻu ha ʻaho ke ʻave ai ho kaungāmeʻá ki ha taha faifaleʻi hisitōlia fakafāmili pe ʻaʻahi ki ha laipeli hisitōlia fakafāmili.

  • Kumi haʻo kui ʻe taha pe ua ʻoku fie maʻu ke fakahoko ki ai ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e FamilySearch.org, . Kapau ʻe lava, pea teuteu ʻa e fakamatala ki heʻenau ngāue fakatemipalé pea fakahoko ʻa e ouau ʻo e papitaisó mo e hilifakinimá maʻanaua.