Seminelí mo e ʻInisititiutí
Lēsoni 8: ʻOku Fakafou mai ʻa e Fakamoʻuí ʻia Sīsū Kalaisi


Lēsoni 8

ʻOku Fakafou mai ʻa e Fakamoʻuí ʻia Sīsū Kalaisi

Talateú

ʻOku fie maʻu ke tau feinga ke muimui kia Sīsū Kalaisi mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú, ka ʻoku ʻikai feʻunga ia ke tau maʻu ai ʻa e fakamoʻuí. ʻE lava ke tau toki maʻu ʻa e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi lelei, angaʻofa, mo e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku tokoni ʻa e tokāteline ʻo Kalaisí ke mahino kiate kitautolu te tau lava ʻi Heʻene ʻaloʻofá ʻo ako ʻa e ongoongoleleí, maʻu ʻa e ngaahi ouaú, pea vilitaki kimuʻa ʻi he hala ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá.

Laukonga Puipuituʻá

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

2 Nīfai 2:6–9; 25:23; Mōsaia 4:6–8

ʻOku malava ʻa e fakamoʻuí koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi

Fakaʻaliʻali pea lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā L. Tomu Peuli (1922–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder L. Tom Perry

“ʻOku fifili ʻa e kakai tokolahi pe, ‘Naʻa tau haʻu mei fē? Ko e hā ʻoku tau ʻi heni aí? Ko ʻetau ʻalú ki fē?’ Naʻe ʻikai ke tuku mai kitautolu heʻetau Tamai Taʻengatá ki he māmaní ʻi ha fononga taumuʻavalea pe taʻeʻuhinga. Naʻá Ne ʻomi ha palani ke tau muimui ai. Ko Ia naʻá Ne faʻu ʻa e palani ko iá. ʻOku fakataumuʻa ia ke fakalakalaka ʻa e tangatá pea iku ki he fakamoʻuí mo e hakeakiʻí” (“The Plan of Salvation,” Ensign pe Liahona, Nov. 2006, 69–70).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻa e ongo ʻe lava ke maʻu ʻe he kakaí ʻi he taimi ʻoku nau ʻilo ai naʻe ʻikai ke tuku ʻe he ʻOtuá ke nau tuenoa ʻi he moʻui ʻi he māmaní, ka naʻá Ne ʻomi ha palani ki honau fakamoʻuí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lau ʻa e 2 Nīfai 2:6–9, ʻo kumi he meʻa naʻe pehē ʻe he palōfita ko Līhaí ʻe lava ke maʻu ai ʻa e fakamoʻuí.

  • Fakatatau kia Līhai, ko e hā ʻoku lava ai ke hoko ʻa e fakamoʻuí ʻi he palani ʻa e ʻOtuá? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e meʻa ko ʻení: ʻE lava ke toki lava pē ke fakahaofi kitautolu ʻo fakafou ʻi he ngaahi lelei, angaʻofa, mo e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke ke vahevahe ʻa e fakaʻuhinga ko ʻeni ʻo e fakahaofí pe maʻu ʻo e fakamoʻuí: “ʻOku ʻuhinga tatau pē ʻa e fakamoʻuí, ʻi hono ʻuhinga moʻoni mo kakató, mo e hakeakiʻí pe moʻui taʻengatá, pea ʻoku kau ki ai mo e maʻu ha tofiʻa ʻi he nāunau māʻolunga taha ʻo e ngaahi nāunau ʻe tolu ʻo e langí ʻi he nāunau fakasilesitialé. Ko e fakamoʻui ia ʻoku fakamatala ki ai ʻa e folofolá, tuku kehe ha ngaahi meʻa kehe ʻe niʻihi” [Bruce R. McConkie, Mormon Doctrine, 2nd ed. (1966), 670].)

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e ngaahi lelei, angaʻofa, mo e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí? (Ko e ngaahi lelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻa ʻEne ngaahi ngāue māʻoniʻoní, ʻo tautefito ki Heʻene Fakaleleí. Ko e angaʻofá ʻoku ʻuhinga ia ki he ʻofa mo e kātaki ʻokú Ne ʻomi maʻatautolu neongo ʻetau ngaahi angahalá. Ko e ʻaloʻofá ʻoku ʻuhinga ia ki he tokoni ʻokú Ne ʻomi kiate kitautolu ʻo fakafou mai ʻi he fakamolemole, ʻofa, angaʻofa, kae pehē ki he mālohi ʻoku lava ai ke tau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá pea mo e hakeakiʻí hili haʻatau fai ʻetau lelei tahá. Vakai foki ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ʻAloʻofa.”)

Ke toe loloto ange ʻa e mahino ʻoku maʻu ʻe he kau akó ki he tokāteline ko ʻení, fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Tietā F. ʻUkitofá, pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
President Dieter F. Uchtdorf

“He ʻikai ke tau lava ʻo ngāueʻi ʻetau hū ki he langí; ʻoku taʻofi kitautolu ʻe he ngaahi fie maʻu ʻa e fakamaau totonú pea ʻoku ʻikai hatau ivi ke ikunaʻi ia ʻiate kitautolu pē.

“Ka ʻoku ʻikai mole ai ʻa e meʻa kotoa pē.

“Ko hotau ʻamanakilelei ʻanga maʻongoʻonga mo taʻengatá pē ʻa e ʻaloʻofa e ʻOtuá.

“Tuʻunga ʻi he feilaulau ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku fakalato ai ʻe he ʻaloʻofá e ngaahi fie maʻu ʻa e fakamaau totonú [vakai, ʻAlamā 42:15]” (“Ko e Meʻaʻofa ʻo e ʻAloʻofá,” Ensign pe Liahona, Mē 2015, 108).

  • Ko e hā ʻoku ʻikai feʻunga ai ʻa e angatonu ʻa ha taha ke feau e “ngaahi fie maʻu ʻa e fakamaau totonú” pea ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá? (Neongo ʻe lava ke fakaʻau ke tau ako ke moʻui ʻaki ʻa e ngaahi fekaú ʻi ha tuʻunga haohaoa, ʻoku teʻeki ha taha ʻe moʻui haohaoa tuku kehe ʻa e Fakamoʻuí [vakai, Loma 3:23]. Neongo ʻe lava ke tuku ʻetau faiangahalá, he ʻikai lava ke tau tamateʻi ʻa e kovi pe halaia mei heʻetau ngaahi ngāue he kuohilí. Ko e ʻuhinga ʻeni ʻoku fie maʻu ai ʻa e Fakaleleí mo e ʻaloʻofá.

Fakamanatu ki he kau akó neongo ʻoku lava ke toki fakahaofi kitautolu ʻo fakafou ʻi he ngaahi lelei, angaʻofa, mo e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí, naʻe akoʻi mai ʻe he kau palōfita ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻa e meʻa kuo pau ke tau fai ke tau maʻu ʻa e mālohi huhuʻi ʻo e Fakamoʻuí.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Mōsaia 4:6–8, pea kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní kuo pau ke tau fai kae lava ke tau maʻu ʻa e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

  • Fakatatau ki he Tuʻi ko Penisimaní, ko e hā kuo pau ke tau fai kae lava ke tau maʻu ʻa e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he Fakaleleí? (Maʻu ha ʻilo ki he ʻOtuá pea ki he Fakaleleí, falala ki he ʻOtuá, tauhi faivelenga ʻa e ngaahi fekaú, hoko atu ʻi he faivelenga ki he ngataʻanga ʻo ʻetau moʻuí.)

Kole ki he kau akó ke lau ʻa e 2 Nīfai 25:23.

  • Ko e hā ʻa e tokāteline naʻe akoʻi ʻe Nīfai kau ki hotau fakamoʻuí? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: Koeʻuhí ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke fakahaofi kitautolu ʻi he ʻaloʻofa hili ʻetau fai ʻa e meʻa kotoa ʻoku tau ala faí. Tokoni ke mahino ki he kau akó te tau toki lava ʻo hoko ʻo māʻoniʻoni pea hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

Ke tokoni ke toe mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni (1899-1994):

ʻĪmisi
President Ezra Taft Benson

“ʻOku kau ʻi he ‘hili ʻetau fai ʻa ia kotoa ʻoku tau ala faí’, ʻetau lelei tahá. ʻOku kau ai ʻa e moʻui ʻaki ʻEne ngaahi fekaú.

“ʻOku kau ʻi he ‘hili ʻemau fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻe ala faí’, ʻetau ʻofa ki hotau kaungāfonongá mo lotua ʻa kinautolu ʻoku nau pehē ko honau fili kitautolú. ʻOku ʻuhinga ke fakakofuʻi ʻa e telefuá, fafanga ʻa e fiekaiá, ʻaʻahi ki he mahakí, pea ‘tokoni … kiate kinautolu ʻoku nau fie maʻu hoʻomou tokoní’ (Mōsaia 4:16)—mo manatuʻi ko ia ʻoku tau fai ki he siʻi taha ʻi he fānau ʻa e ʻOtuá, ko ʻetau fai ia kiate Iá.

“ʻOku ʻuhinga ʻa e ‘hili ʻetau fai ʻa e meʻa kotoa ʻoku tau ala faí’, ke tau moʻui angamaʻa, maʻa, haohaoa, pea tau faitotonu ʻi heʻetau ngaahi ngāué pea fai ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko ia ʻoku tau loto ke fai mai kiate kitautolú” (“Redemption through Christ after All We Can Do,” Liahona, Tīsema 1988, 5).

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuó ke aʻusia ai hano tokoniʻi koe ʻe he ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí ʻo mahulu atu ʻi he meʻa ʻokú ke malavá, ʻi hoʻo fai ʻa e meʻa kotoa ʻokú ke ala faí ʻi hoʻo feinga ke ke haʻu kiate Iá?

Fakaʻaongaʻi ʻa e fakamatala ko ʻení, ʻa ia naʻe toe fai pē ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni, ke tokoni ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki he fehuʻi ko ʻení kimuʻa pea ʻomi ʻenau talí:

ʻĪmisi
President Ezra Taft Benson

“ʻI heʻetau hoko ko ha Siasí, ʻoku tau tui ʻo tatau mo ia ne lea ʻaki ʻe Nīfaí, ʻa ia naʻá ne pehē, ‘ʻOku ʻi he ʻaloʻofa ʻa homau fakamoʻuí, ʻo ka hili ʻemau fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻe ala faí.’ (2 Nīfai 25:23.) …

“Naʻe lavaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ʻaloʻofa ʻa ʻEne feilaulau fakaleleí, kae lava ʻe he faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá ʻo maʻu ʻa e moʻui taʻe faʻamaté.

“I Heʻene ʻaloʻofá, pea ʻi heʻetau tui ki Heʻene fakaleleí pea fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá, ʻoku tau maʻu ʻa e mālohi ke fai ʻa e ngaahi ngāue ʻoku fie maʻú, ʻa ia naʻe ʻikai ke tau mei lava ke fai ʻi hotau mālohi pē ʻo tautolú.

“ʻI Heʻene ʻaloʻofá, ʻoku tau maʻu ha fakakoloa ʻo e tāpuaki mo e mālohi fakalaumālie ʻe lava ke ne tataki kitautolu ki he moʻui taʻengatá ʻo kapau te tau kātaki ki he ngataʻangá.

“ʻI Heʻene ʻaloʻofá, ʻoku tau hoko ʻo hangē ko Hono ʻulungaanga fakalangí” (“Redemption through Christ after All We Can Do,” 4–5).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā te tau lava ʻo fai ke fakahaaʻi ʻetau houngaʻia ʻi he meʻa ʻoku malava koeʻuhí pē ko ia naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí?

Fakamoʻoni ʻe toki lava pē ke tau ikunaʻi ʻa e ngaahi nunuʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, maʻu ʻa e fakamolemole ʻo ʻetau ngaahi angahalá, ikunaʻi hotau ngaahi vaivaí, pea fakalakalaka ki he haohaoá, ʻi he ʻaloʻofa koeʻuhí ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau fakalaulauloto pe ʻoku nau fai ʻa e meʻa kotoa ʻoku nau ala faí ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí.

2 Nīfai 31:2, 10–21; 3 Nīfai 11:31–40; 3 Nīfai 27:13–22

Ko e tokāteline ʻo Kalaisí

Hiki ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ení ʻi he palakipoé:

2 Nīfai 31:2, 10–21

3 Nīfai 11:31–40

3 Nīfai 27:13–22

Vahe ki ha konga ʻo e kalasí ke nau ako ʻa e 2 Nīfai 31:2, 10–21, pea ko e konga hono ua ʻo e kalasí ke nau ako ʻa e 3 Nīfai 11:31–40, mo ha kulupu hono tolu ke nau ako ʻa e 3 Nīfai 27:13–22. Kimuʻa pea kamata ʻa e kau akó, fakamahino ange ʻoku ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻa e ngaahi lea ko e “tokāteline ʻa Kalaisi,” “ʻeku tokāteline,” pe “ʻeku ongoongoleleí.” Fakamatalaʻi ange ʻoku kau ʻi he tokāteline pe ongoongolelei ʻa Kalaisí ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí pea ʻoku kei hokohoko atu ʻEne fai ia koeʻuhí ke ʻoatu ke tau ofi ange ki he Tamaí. ʻOku ʻi ai foki mo e meʻa kuo pau ke tau fai ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi ʻa e kulupu takitaha ke nau kumi ke ʻilo pea fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi kuo vahe angé fekauʻaki mo e tokāteline ʻa Kalaisí—ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Kalaisí pea mo e meʻa kuo pau ke tau faí.

Hili hano ʻoange ha taimi ki he kau akó ke ako ʻenau ngaahi veesi kuo vahe angé, kole ange ke nau lisi ʻa e meʻa naʻa nau maʻú ʻi he palakipoe ʻi he tafaʻaki ʻo e potufolofola takitaha. Fehuʻi ange leva:

  • Ko e hā kuo fai ʻe Sīsū ke tau ofi ange ai ki he Tamaí?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa kuo pau ke tau fai ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa Kalaisí? (Kuo pau ke tau tui, fakatomala, papitaiso, maʻu ʻa e meʻa-foaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, kātaki ki he ngataʻangá, mo maʻu pea talangofua ki he fakahā fakafoʻituituí.)

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē ʻa e mahuʻinga hono moʻui ʻaki e tokāteline pe ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: ʻI heʻetau moʻui ʻo fakatatau mo e tokāteline ʻa Kalaisí, ʻe lava ke tau maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí mo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

Fakatatau ki he ngaahi fie maʻu hoʻo kau akó, fakakaukau ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ke tokoni kiate kinautolu ke toe vakaiʻi ʻa e ngaahi potufolofola kuo nau laú:

  • Ko e hā ha kupuʻi lea ʻi he 2 Nīfai 31:20 ʻoku ʻi ai hano ʻuhinga pau kiate koe, pea ʻoku tokoni fēfē ia ke ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí?

  • Hangē ko ia naʻe akoʻi ʻi he 2 Nīfai 31:13–14, 17, ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e “papitaiso ʻaki ʻa e afí”? (ʻOku maʻu ʻe ha taha ʻa e fakamolemole ʻo e angahalá pea mo e fakamaʻa ʻoku fakafou mai ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.)

  • Fakatatau ki he 3 Nīfai 11:39–40, ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ki he tokotaha kotoa ke tali ʻa e tokāteline ʻa Kalaisí? (ʻE lava ke ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakafekauʻaki ʻa e potufolofola ko ʻení mo e Hilamani 5:12.)

  • Fakatatau ki he 3 Nīfai 27:14–16, ko e hā ʻoku hoko kiate kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau moʻui ai ʻo fakatatau mo e tokāteline pe ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí?

Fakaʻosi ʻaki hono fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni meí he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí: Ko ha Fakahinohino ki he Ngāue Fakafaifekaú. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau ia mo kumi ha founga ʻe lava ke tāpuakiʻi ai kinautolu ʻi he moʻuí kotoa ʻi haʻanau moʻui ʻaki ʻa e tokāteline ʻa Kalaisí.

“ʻOku kamata ke muimui ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmili kia Kalaisi ʻi heʻenau tui kiate Ia mo fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá. ʻOku nau maʻu ha fakamolemole ʻo ʻenau ngaahi angahalá ʻo fakafou ʻi he papitaiso mo maʻu ʻa e foaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní meí he taha ʻokú ne maʻu ʻa e mafai meí he ʻOtuá ke ne fakahoko ʻa e ngaahi ouaú ni. Hili ia, ʻoku nau kātaki leva ke aʻu ki he ngataʻangá, pe ko hono fakalea ʻe tahá, ʻoku nau hokohoko atu ʻi he tui kia Sīsū Kalaisi, fakatomalá, mo fakafoʻou e ngaahi fuakava kuo nau faí. ʻOku ʻikai ko ha ngaahi sitepu ʻeni ʻoku nau fakahoko tuʻo taha pē ʻi heʻenau moʻuí; ka ʻi hono toutou fakahoko kinautolu ʻi heʻenau moʻuí, ʻoku hoko ai ia ko ha sīpinga moʻui ʻoku tupulaki hono ngaahi leleí. Ko hono moʻoní, ko e founga moʻui pē ia ʻe taha te ne ʻomi ʻa e nonga ʻo e konisēnisí pea lava ai ke toe foki ʻa e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ʻo nofo ʻi Hono ʻaó” (Malanga ʻaki ʻEku Ongoongoleleí [2004], 7).

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuo hoko ai hono moʻui ʻaki ʻa e tokāteline ʻa Kalaisi “ko ha sīpinga moʻui ʻoku tupulaki hono ngaahi leleí” kiate koe?

Poupouʻi ʻa e kau akó ke fakalaulauloto ki he tuʻunga ʻo ʻenau moʻui ʻaki ʻa e tokāteline ʻa Kalaisí. Kole ange ke nau fakakaukau ki ha meʻa te nau ala fai ke maʻu ai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo hono moʻui ʻaki ʻa e tokāteline ʻa Kalaisí.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó