2010
Teuteu ki he Lakanga Fakataulaʻeikí
Sānuali 2010


Teuteu ki he Lakanga Fakataulaʻeikí

Naʻe fiefia ʻa e tokotaha taʻu hongofulu mā taha ko Haniseni Palahutá ʻo e Kolo Pangikaloa Uá, he Vahefonua Pangikaloa ʻInitiá. Ka hili e lotú, ʻe akoʻi ia ʻe he tamaiki tangata lalahi haké ʻi he founga ke ne teuteu, tāpuakiʻi, mo tufa ai ʻa e sākalamēnití.

ʻUluakí, naʻe fakaʻaliʻali ange ʻe he tamaiki akonaki ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻa e founga ʻoku nau teuteuʻi ai ʻa e ngaahi laulau maá mo fakafonu vai ʻa e ngaahi ipú.

Hokó, ne lau leva ʻe he kau taulaʻeikí ʻa e lotu ʻo e sākalamēnití mo fakamatalaʻi ʻa e founga ʻo ʻenau pelupelu ʻa e tupenu ʻufiʻufi tēpilé.

Fakaʻosí, ne fakaʻaliʻali ange ʻe he kau tīkoní ʻa e feituʻu ʻoku nau tuʻu aí, founga ʻo ʻenau tufa ʻa e sākalamēnití ki he fakatahaʻangá, mo e founga ʻoku nau tokoniʻi ai ʻa e taha kotoa ke nau ʻapasiá.

ʻOku pehē ʻe Haniseni, “ ʻOku mahuʻinga ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné. ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa kuo pau ke u fai ke u teuteu ai ke maʻu iá.”

Makehe mei he ako kau ki he sākalamēnití, ʻoku toe lau ʻe Haniseni ʻa e folofolá mo feinga ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú pea mo talangofua ki heʻene mātuʻá. ʻOku toe ako foki ʻo kau ki he Siasí ʻi he Palaimelí mo ne tā ha sīpinga lelei ki hono kiʻi tokoua taʻu hiva ko Kitioné.

Ngaahi Tāpuaki ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

ʻOku ako ʻe Haniseni ha ngaahi meʻa lahi fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí mei heʻene tangataʻeikí, ʻa ia ʻokú ne maʻu ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí mo kau ʻi he kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “Naʻe papitaiso au ʻe he Tangataʻeikí, pea hoko mai ai ʻa Kitione. Ko e taimi ʻoku puke ai ʻa e Fineʻeikí, ʻokú ne tokoni ʻo fakahoko ange ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke lava ʻo moʻui.”

Fakamaʻamaʻa ʻo e Ngāué

ʻOku toe tokoni foki ʻene tangataʻeikí ki he faʻē ʻa Hanisení ʻi he fai ʻo e ngaahi fakataú mo e feimeʻatokoní. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “ʻOkú ne fai e meʻa kotoa ʻokú ne lavá ke tokoni kiate kimautolu.” Pea ʻoku fakatou tokoni ʻene ongomātuʻá ki ha kakai tokolahi, tautautefito ʻi he Siasí.

ʻOku faʻa femoʻuekina maʻu pē e fineʻeiki ʻa Hanisení ʻi hono fatongia ko e palesiteni ʻo e Palaimelí he koló. ʻOku fakamaʻamaʻa ʻe Haniseni ʻene ngāué ʻaki ʻene ʻalu ʻo fakatau mai e vesitapoló pe fufulu ʻa e peletí.

ʻOku pehē ʻe Haniseni, “ ʻOku ou ʻofa heʻeku ongomātuʻá. ʻOku fai ʻemau efiafi fakafāmili ʻi ʻapi he uike kotoa pē, ʻoku mau lau folofola fakafāmili, pea ʻoku mau lotu fakafāmili fakataha.”

Ko ha Moʻui Ngāue Tokoni

Ko e taimi ʻokú ke taʻu 11 aí, ʻoku lahi fau ʻa e meʻa ke teuteu ki aí. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “Kuo pau ke u ako ke fakafanongo kae toe lahi ange ki he Laumālie Māʻoniʻoní. Te ne tataki au ʻi heʻeku ako ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻeku kōlomu he lakanga fakataulaʻeikí, ʻi he houalotu ʻa e Kau Talavoú, pea ki mui ange ai, ʻi he seminelí. ʻE tokoni kotoa ʻa e ngaahi meʻa ko iá ʻi heʻeku teuteu ke hoko ko ha faifekaú. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “Pea kuo pau ke u ako ke tokoni ki he paeá mo fai ha tokoni lelei ange. Kuo pau ke u teuteu ki he moʻui tokoní, koeʻuhí ʻoku ʻuhinga ʻa e lakanga fakataulaʻeikí ke tokoniʻi ʻa e kakai kehé ʻi he founga naʻe mei fai ʻe Sīsū Kalaisí, kapau naʻá Ne ʻi heni.”

Ko e talanoa folofola ʻoku manako ai ʻa Hanisení ʻa ē ʻoku fekauʻaki mo Noá. “ʻOku ou saiʻia ʻi he founga ʻo e talangofua ʻa e fanga manú ki ai he taimi ke nau heka ai ki he ʻaʻaké.” ʻOkú ne ʻiloʻi naʻe pau ke fai ʻe Noa ha teuteu lahi ke mateuteu ki he kahaʻú, ʻo tatau pē mo e lahi ʻo e meʻa kuo pau ke fai ʻe Haniseni ke mateuteu ai ki he lakanga fakataulaʻeikí.

Ngaahi Meʻa ʻOku Manako ai ʻa Hanisení

Sipotí: Ko e sipoti ʻoku manako taha ai ʻa Hanisení ko e petiminitoní, ka ʻoku toe saiʻia foki ʻi he kilikití, soká, pe lova pē mo hono tokouá mo hona kaungāmeʻa ʻoku nofo pē ʻi honau halá. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “Tatau ai pē pe ʻokú ke petiminitoni, kilikiti, pe soka, ka ʻoku mahuʻinga ke ke vaʻinga fakataha ko ha timi. ʻOku hangē pē ko e lakanga fakataulaʻeikí, he ʻoku totonu ke mou ngāue ʻi he kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko ha foʻi timi.”

Fafanga Ika: ʻOku fakafofoa ʻe Haniseni ʻa e fuá ʻi ha kane vaiʻuha ʻokú ne tauhi ʻi mui ʻi he fale ʻoku nofo totongi ai honau fāmilí. Hili ia peá ne ʻave leva kinautolu ki ha kiʻi puha vai sioʻata. ʻOkú ne pehē, “ ʻOku ou saiʻia ʻi he ngaahi lanu fakaʻofoʻofa kehekehé pea mo e anga ʻo ʻenau vaʻingá.”

Hivá: Ko e hiva Palaimeli ʻoku manako taha ai ʻa Hanisení ko e “Leaʻaki Heni e ʻOfá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 102). ʻOkú na manako mo Kitione ke hivaʻi ʻa e ngaahi hiva fekauʻaki mo Sisuú, tautautefito ki he ngaahi himí. ʻOku pehē ʻe Haniseni, “ʻOku tokoni ʻa e ngaahi himí ke mau pukepuke ai ʻa e ʻofá ʻi homau fāmilí.”

Ko e fē ʻi Māmani ʻOku Tuʻu ai ʻa Pangikaloa ʻo ʻInitiá?

ʻInitia

Pangikaloa

Ngaahi taá naʻe fai ʻe Richard M. Romney; mapé naʻe fai ʻe he Mountain High Maps, © 1993, Digital Wisdom, Inc.

ʻOku ako ʻe Haniseni ʻi ha founga kehekehe, fekauʻaki mo ʻete hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga leleí: fakataha mo e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒlone ʻi honau kiʻi koló, ʻi he lolotonga ʻo e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí, ʻi he vaʻinga soká pea mo e teuteu ʻo e meʻatokoní.