Li k’a’ru nim ru a’aneb’ li kristiaan

Naq yookin chixkawresinkil wib’ choq’ re xkab’lankil li chaq’al ru chi Santil Ochoch re Paris, Francia, kinnumsi jun sachb’a-ch’oolej li maajun wa taasachq chiwu. Sa’ li chihab’ 2010, naq qatawom chaq li ch’och’ choq’ re li santil ochoch, li alcalde re li tenamit kixpatz’ naq taqach’utub’ qib’ rik’in a’an re xnawb’al b’ayaq chik chirix li qaIglees. Li ch’utam a’in jwal nim xwankil xb’aan naq tooruuq chixnawb’al ma te’xk’e qaliceens chi kab’lak. Kiqakawresi qib’ rik’in x’anchalil qach’ool chixk’uub’ankil li taqak’ut chiru, jo’eb’ li chaq’al ru jalam-uuch re junjunq chi chaq’al ru santil ochoch reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Nawoyb’eni chaq chi anchal inmetz’ew naq lix chaq’alil ru xyiib’ahomeb’ li santil ochoch tixq’unb’esi xch’ool li alcalde re naq tixk’ulub’a li qak’anjel.

Kisach inch’ool, naq li alcalde kixye naq ruuchil rilb’al li jalam-uuch qakawresihom choq’ re, a’an ut eb’ lix tenq’ ke’raj b’an xtz’ilb’al qix xjuneseb’ rib’ re xnawb’al chi tz’aqal k’a’ paay chi iglees wanko wi’. Chirix xnumik jun po, koohe’xb’oq re naq taqab’i jun esil li tixye jun aj tenq’ sa’ li poopol a’an, ut a’an ajwi’ jun aj tzolol re li resilal li jar paay chi aj paab’anel. A’an kixye, “Chiru chixjunil, xqaj xtawb’al ru aniheb’ li komon re lee iglees. Xb’een, xoowulak chaq chirilb’al lee ch’utam re li loq’laj wa’ak. Xoochunla toj chirix sa’ li ch’utleb’aal kab’l ut xoo’ok chixka’yankileb’ li wankeb’ sa’ li ch’utam ut k’a’ru neke’xb’aanu. Chirix a’an, xoo’aatinak rik’ineb’ lee rech kab’al—li wankeb’ sa’ xsutam li ch’utleb’aal kab’l re lee oqech—ut xqapatz’ reheb’ k’a’ru chi kristiaan a’aneb’ laj Mormon.”

“Us b’i’, k’a’ru nekek’oxla chirix li k’a’ru xetaw?” kinpatz’ chi yoo b’ayaq ink’a’uxl. A’an kichaq’ok, “Xqataw naq Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan a’an li iglees jwal nach’ wan rik’in li iglees kixk’ojob’ chaq li Jesukristo wi’chik chiru li jun ch’ol chik chi iglees nawb’il qab’aan.” Laa’in ka’ch’in chik kiwaj xyalb’al li k’a’ru kixye, chixyeeb’al raj re, “Ink’a’ tz’aqal yaal a’an! Moko a’an ta li iglees li jwal wi’chik nach’; a’an b’an lix Iglees li Jesukristo—a’an ajwi’ li Iglees kixk’ojob’ a’an, li junaj chi Iglees tz’aqal yaal!” A’b’anan kinkuy wib’ chi aatinak ut ruuchil a’an, kink’e jun li ch’anch’ookil tij re b’antioxink. Tojo’ naq li alcalde kixye qe, naq xb’aan li k’a’ru ke’xtz’il rix, a’an ut eb’ lix tenq’ maak’a’ ke’xtaw re naq taarame’q xkab’lankil jun li santil ochoch sa’ lix tenamit.

Anajwan, naq nink’oxla li sachb’a-ch’oolej kinnumsi chaq, ninb’antioxin xb’aan lix chaab’il na’leb’ li alcalde ut li musiq’ejil nawom kiwan rik’in. A’an kixnaw naq li aajel ru re xtawb’al ru li Iglees ink’a’ nachal rik’in rilb’al chan ru taak’utunq chirix li kab’l malaj jo’ jun ch’uut chaab’il xk’uub’ankil, nachal b’an rik’in rilb’aleb’ li k’iila millon chi komon tiikeb’ xch’ool re li Iglees, li neke’xyal xq’e rajlal kutan chixtaaqenkil li Jesukristo.

Lix ch’olob’ankil li Iglees naru natawman sa’ jun raqal re lix Hu laj Mormon li naxye, “Ut eb’ li ke’kub’e xha’ sa’ lix k’ab’a’ li Jesus[a’aneb’ b’i’ lix tzolom li Qaawa’], lix iglees li Kristo ke’yehe’ re.”¹

Sa’ jalan chik aatin, sa’ li Iglees li k’a’ru jwal nim ru a’aneb’ li kristiaan. Li jwal nim ru, a’anex laa’ex, eb’ lix tzolom li Qaawa’—eb’ li neke’xra li Qaawa’ ut neke’xtaaqe ut li ke’xk’e sa’ xb’eeneb’ lix k’ab’a rik’in sumwank.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixjuntaq’eeta li Iglees rik’in jun chaq’al ru b’eleb’aal ch’iich’. Chiqajunilo nawulak chiqu naq ch’ajch’o ru ut nalemtz’un li qab’eleb’aal ch’iich’. A’b’anan lix k’anjel li b’eleb’aal ch’iich’ moko a’an ta naq taa’ile’q xb’aan xch’ina-usal; a’an b’an re naq tixk’ameb’ li kristiaan li wankeb’ chi sa’.² Kama’an ajwi’, laa’o, jo’ komon re li Iglees, nasaho’ qach’ool chirilb’al naq wankeb’ li chaq’al ru na’ajej nokoloq’onin wi’ li saqeb’ ru ut ch’olaninb’ileb’ chi us, ut jo’kan ajwi’ nawulak chiqu naq wankeb’ li k’anjel li neke’k’anjelak chi us. A’b’an, a’aneb’ ka’ajwi’ k’anjeleb’aal re qaxaqab’ankil. Jun ajwi’ li qajom, a’an xb’oqb’aleb’ li junjunq ralal ut xrab’in li Dios chi chalk rik’in li Kristo ut xk’amb’al chiru li b’e re li sumwank. Maak’a’ chik jwal nim ru choq’ qe. Sa’ li qak’anjel, li k’a’ru nim ru, a’aneb’ li kristiaan ut eb’ li sumwank.

Ma ink’a’ tab’i’ jwal chaab’il naq li k’ab’a’ej li keeb’il chi k’utb’esinb’il na’leb’ choq’ re li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik, naxb’ak’ wiib’ chi na’leb’ jwal ninqeb’ ru sa’ li junjunq sumwank re li evangelio? Sa’ xb’eenil wan lix k’ab’a’ li Jesukristo. A’an aj eechal re li Iglees a’in, ut lix tojb’al rix li maak xb’aan ut eb’ lix sumwank aj santob’resinel a’aneb’ li junaj chi b’e li nak’amok qe sa’ li kolb’a-ib ut li taqenaqil loq’al. Li xkab’ k’ab’a’ej naxye qesil laa’o: eb’ laj santil paab’anel, malaj sa’ jalan chik aatin, lix yehol nawom ut lix tzolom.

Xintzol lix aajelil ru xk’oxlankileb’ xb’een wa li kristiaan naq xink’anjelak chaq jo’ jun awa’b’ej re li oqech aran Francia. Naq xin’ok chi k’anjelak, wan sa’ lin ch’ool naab’al xnimal ru injayalihom choq’ re li oqech: xyo’ob’tesinkil li ak’eb’ chi teep, xkab’lankileb’ li ak’ ch’utleb’aal kab’l, jo’kan ajwi’ xkab’lankil jun li santil ochoch sa’ li qana’aj. Chiru xnumik waqib’ chihab’, naq xinraqe’ sa’ li k’anjel a’an, toj maji’ xooru chixb’aanunkil li k’a’ru xink’oxla naq taa’uxmanq. Xru raj naq tinweek’a naq maak’a’ xinru chixb’aanunkil, a’b’an chiru lix numik li waqib’ chihab’ a’an, li k’a’ru xink’oxla xb’aanunkil xjalaak chi naab’al.

Naq chunchuukin sa’ lin na’aj sa’ roso’jik inkutan jo’ awa’b’ej re li oqech, xinixnujob’resi jun eek’ahom jwal nim xchamal sa’ li waam re b’antioxihom ut naq xru li wajom. Xinwil xnaq’eb’ ru li naab’al chi cient komon li xe’wulak. Xin’ok chixk’oxlankil li k’a’ru xink’ul chaq sa’ musiq’ejil li xinixchap rik’in li junjunq reheb’.

Xe’wan aran li was wiitz’in li xe’ok sa’ xha’il li kub’iha’, xe’wan li ani li xinjuch ink’ab’a’ sa’ li xb’eenil hu re naq te’xk’ul li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel sa’ li santil ochoch, ut xe’wan li saaj ut li sumsuukeb’ li xeb’inxaqab’ re te’ok choq’ misioneer jo’eb’ ajwi’ li xeb’ink’ul wi’chik chirix xraqikeb’ lix k’anjel. Wankeb’ naab’aleb’ chik li xink’anjelak chiru naq yookeb’ chixnumsinkil li yalok-ix ut li ch’a’ajkilal sa’ xyu’ameb’. Xweek’a jun nimla rahom choq’ re li junjunq chi was wiitz’in wankeb’ aran. Intawom chaq li tz’aqal sahil ch’oolejil rik’in k’anjelak chiruheb’ ut xsaho’ ajwi’ inch’ool naq yoo chi numtaak lix tiikilaleb’ xch’ool ut lix paab’aaleb’ chirix li Kolonel.

Li Awa’b’ej M. Russell Ballard kixk’ut, “Li jwal nim ru sa’ li k’a’ru teneb’anb’il sa’ qab’een sa’ li Iglees maawa’eb’ li tz’iib’anb’il esilal malaj eb’ li ch’utam, a’aneb’ b’an li kristiaan—chi ilb’ileb’ sa’ junjunqal, jo’ kixb’aanu li Kolonel—ma ke’waklesiik li raam ut xkawilaleb’ xch’ool ut, ut ma ke’jale’ sa’ roso’jik.”³

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, ma yooko chixyu’aminkil li evangelio, malaj yal laatz’ qahoonal sa’ li Iglees? Li k’a’ru aajel ru a’an lix taaqenkil li k’a’ru kixb’aanu ut kixk’ut li Kolonel sa’ chixjunil li k’a’aq re ru. Wi naqab’aanu, k’eek’ooq qach’ool chixkolb’aleb’ li junjunq chi winqilal sa’ xna’aj yal xb’aanunkil junaq k’anjel malaj xk’uub’ankil jun k’anjeleb’aal.

Ma xepatz’ erib’ junaq sut k’a’ raj ru taak’ulmanq wi li Kolonel taarula’ani lee teep malaj uq’ej sa’ li domingo chal re? K’a’ raj ru tixb’aanu? Ma wanq raj xk’a’uxl chixnawb’al ma tz’aqal useb’ li jalam-uuch naqoqsi, malaj tustuukeb’ chi us li chunleb’aal sa’ li qatzoleb’aal? Malaj ut tixsik’ raj junaq komon re xraab’al, xtzolb’al, ut rosob’tesinkil? Maare a’an tixsik’ jun li ak’ komon malaj jun amiiw re xk’eeb’al sahil xk’ulunik, junaq komon yaj malaj junaq komon ixq li neke’ajok k’ojob’aak xch’ool, malaj jun aj saaj li toj maji’ naxnaw k’a’ru tixb’aanu ut naraj ru naq taawaklesiiq xch’ool.

B’arwan li tzoleb’aal taarula’ani raj li Jesus? Ink’a’ taasachq inch’ool wi xb’een wa taarula’aniheb’ raj li kok’al sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al. Tixwiq’ib’ raj rib’ ut taaraatinaheb’ sa’ xnaq’ ruheb’. Tixwotz raj li rahom choq’ reheb’, tixye raj reheb’ li seraq’, tixk’e raj reheb’ jun sahil ch’oolejil xb’aan li k’a’ru xe’xb’on, ut tixch’olob’ raj xyaalal chirix lix Yuwa’ sa’ Choxa. Taak’anjelaq raj chi moko nimob’resinb’il ta, chi anchal xch’ool, ut chi maak’a li b’alaq’. Ma nokoru ajwi’ chixb’aanunkil a’in?

Ninyeechi’i eere naq sa’ xyalb’al eeq’e re texwanq chi k’anjelak chiru li Qaawa’, maak’a’ chik taawanq xnimal ru chiru lix tawb’aleb’ li kristiaan li texruuq chixtenq’ankil ut chirosob’tesinkil. Sa’ li Iglees, laa’ex teek’e eech’ool chixtzolb’aleb’ li komon ut chixtoch’b’aleb’ xch’ool. Taawanq eek’a’uxl chixk’eeb’al naq taawanq li Musiq’ej ruuchil xkawresinkil junaq k’anjel chi tz’aqal re ru; chirilb’aleb’ lee rech komonil ruuchil naq rajlankil jarub’ li ula’anink eeb’aanuhom. Ink’a’ teenima eerib’, teenima b’an lee ras eeriitz’in.

Wan naq, noko’aatinak chirix xik sa’ li iglees. A’b’an li Iglees maawa’ ajwi’ junaq kab’l malaj junaq li na’ajej. Li Iglees a’an tz’aqal yaal ut yo’yo us ta sa’ lix neb’a’il jun ch’ina kab’l sa’ jun na’ajej jwal najt ut moko nawb’il ta re li ruchich’och’, jo’ chanchan ajwi’ naq tz’aqal yaal ut yo’yo arin sa’ xyi li tenamit Lago Salado. Li Qaawa’ kixye, “Xb’aan naq b’ar wankeb’ wiib’ oxib’ ch’utch’uukeb’ sa’ ink’ab’a’, aran wankin sa’ xyiheb’.”⁴

Naqak’am li Iglees qik’in yalaq b’ar yooqo chi xik: sa’ li trab’aaj, sa’ li tzoleb’aal, sa’ li b’eek, ut q’axal wi’chik sa’ li qochoch. Li qawanjik ut li qawankil tz’aqalaq re naq yalaq na’ajej wanko wi’, a’anaq jun santil na’ajej.

Jultik we jun seraq’ik rik’in jun wamiiw li moko qakomon ta sa’ li qaIglees. Kisach xch’ool chixnawb’al naq sa’ li qaIglees chixjunileb’ li winq te’ruuq chixk’ulb’al li tijonelil wi wan xk’ulub’. A’an kixpatz’ we, “A’b’an jarub’eb’ aj k’amol re li tijonelil wankeb’ sa’ laa teep?”

Kinsume, “Junaq 30 malaj 40.”

Chi ink’a’ naxtaw ru, kixye, “Sa’ lin ch’utam ka’ajwi’ wan jun aj tij. K’a’ru aj-e na’ajman cheru naab’al aj tij sa’ li domingo eq’la?”

Kin’ok chixk’oxlankil lix patz’om, ut kinmusiq’aak chixyeeb’al re,“Kama’an ajwi’ lin k’oxlahom. Ink’a’ nink’oxla naq neke’ajman ru naab’aleb’ aj k’amol re li tijonelil sa’ li iglees sa’ li domingo. A’b’anan, na’ajman chiqu naq wan jun aj k’amol re li tijonelil sa’ li junjunq chi ochoch. Ut sa’ li ochoch b’ar wi’ maak’a’ junaq li nak’amok re li tijonelil, jalaneb’ chik aj k’amol re li tijonelil b’oqb’ileb’ re rilb’al li junkab’al ut k’anjelak chiruheb’.”

Li qaIglees ink’a’ yal jun Iglees re li domingo. Li loq’onink naqab’aanu rajlal kutan chiru li xamaan, yalaq ta b’ar wanqo, ut sa’ chixjunil li naqab’aanu. Li qochoch a’aneb’ chi yaal, “li xnimal ru chi loq’laj na’aj re li qapaab’aal.”⁵ A’an a’an sa’ li qochoch b’ar wi’ chi kok’ aj xsa’ nokotijok, noko’osob’tesink, nokotzolok, naqak’ut li raatin li Dios, ut nokok’anjelak rik’in li tz’aqal rahok. Xb’aan li ak xink’ul chaq sa’ lin yu’am, naru tinwotz lix nawom inch’ool naq li qochoch a’an li loq’laj na’ajej b’ar wi’ naru taak’ihob’resiiq li Santil Musiq’ej—jo’ chanchan, malaj wan naq naab’al chik, chiru li qach’utleb’aal kab’l re loq’onink.

Ninch’olob’ xyaalal naq li Iglees a’in a’an lix Iglees li Jesukristo. Lix kawilal ut xwankilal nachal rik’in lix k’anjeleb’ rajlal kutan re millon chi millon lix tzolom li Qaawa’ li neke’xyal xq’e rajlal kutan chixtaaqenkil li xnimal ru eetalil kixk’ut a’an re xch’olaninkileb’ li jun ch’ol chik komon. Yo’yo li Kristo ut a’an naxb’eresi li Iglees a’in. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson a’an li profeet li sik’b’il ru xb’aan re qab’eresinkil ut xk’amb’al qab’e sa’ li qakutan. Chirix a’in ninch’olob’ xyaalal, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.