Li k’utuk sa’ li ochoch—Jun loq’laj teneb’ahom ut re sahil ch’oolejil
Nintz’aama lix tenq’ li choxa sa’ lix yalb’al qaq’e chi k’utuk jo’ li Kristo sa’ li qochoch.
Li raarookil wixaqil, xJulie, ut laa’in xqak’iresiheb’ waqib’ xchaq’aleb’ ru chi kok’al ut toje’ li qochoch xkana chi yamyo. Jwal nawaj raj naq te’wanq wi’chik chixjunil li hoonal li qakok’al qik’in sa’ ochoch. Jwal nawaj raq li tzolok rik’ineb’ ut xtzolb’aleb’ a’an.
Anajwan tinye li waatin choq’ reheb’ chixjunileb’ li na’b’ej yuwa’b’ej ut chixjunileb’ li neke’raj wank jo’ na’b’ej yuwa’b’ej. Naab’al eere laa’ex yookex chixk’iresinkileb’ lee kok’al anajwan. Wankeb’ chik te’xb’aanu chalel. Ut chi jo’kan, choq’ reheb’ li jun siir chik, li wank jo’ na’b’ej yuwa’b’ej a’anaq jun li osob’tesihom chalel. Nintz’aama naq taqak’e reetal li loq’ ut sahil teneb’ahom re xtzolb’al jun li ch’ina al.1
Laa’o li na’b’ej yuwa’b’ej naqak’e chixnaweb’ li qakok’al chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut li K’ajolb’ej, li Jesukristo. Naqatenq’aheb’ chixyeeb’al li xb’eenil xtijeb’. Naqak’e xb’eresinkileb’ ut xtenq’ankileb’ naq neke’ok sa’ li b’e re li sumwank2 rik’in li kub’iha’. Naqak’ut chiruheb’ xpaab’ankileb’ lix taqlahom li Dios. Naqak’ut chiruheb’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios choq’ reheb’ li ralal xk’ajol, ut naqatenq’aheb’ chixk’eeb’al reetal lix hasb’ li Santil Musiq’ej. Naqaseraq’i reheb’ resileb’ li najteril profeet ut naqawaklesiheb’ xch’ool chixtaaqenkileb’ li yo’yookil profeet. Nokotijok chirixeb’ naq neke’nume’ chi uub’ej ut naraho’ qach’ool naq wankeb’ lix yalb’al rix. Naqach’olob’ xyaalal reheb’ li qakok’al li rosob’tesihom li santil ochoch ut naqayal qaq’e chixkawresinkileb’ chi chaab’il re te’k’anjelaq sa’ jun li mision. Naqak’e xna’leb’eb’ rik’in rahom naq naq neke’wulak jo’ na’b’ej yuwa’b’ej. A’b’an —toj aran— maajun wa naqakanab’ wank jo’ na’b’ej yuwa’b’ej. Chi moko laj k’utunel choq’ reheb’. Maajun wa naraqe’ qak’anjel sa’ li junelik b’oqb’il k’anjel a’an.
Qak’oxlahaq anajwan junjunq lix chaq’al ru hoonal re xtzolb’aleb’ li qakok’al sa’eb’ li qochoch.
Li k’utuk sa’ li q’ojyin re junkab’al
Qatikib’aq rik’in li q’ojyin re junkab’al, li jwal aajel ru sa’ li ochoch nujenaq rik’in paab’aal li xink’i wi’. Moko jultik ta we chi tz’aqal chixjunil li xqatzol sa’ li q’ojyin re junkab’al, a’b’an jultik we naq maajun li xamaan xnume’ naq ink’a’ ta raj xqab’aanu.3 Laa’in ninnaw naq aajel ru a’an choq’ reheb’ inna’ inyuwa’.4
Jultik we jun reheb’ li kok’ k’anjel jwal nawulak chiwu sa’ li q’ojyin re junkab’al. Lin yuwa’ naxb’oq jun reheb’ lix kok’al chixnumsinkil “li yale’k-ix.” Naxk’e jun siir lix ch’olob’ankil re li ralal jo’eb’ a’in: “Xb’een, ayu sa’ li kosiin ut taate ut taatz’ap li refri. Chirix a’an tat-alinaq sa’ lin warib’aal ut taachap jun sumal li calcetin sa’ lin k’uleb’aal t’ikr. Toja’ naq tatq’ajq chaq arin, tatpisk’oq oxib’ sut ut taaye, ‘Xinb’aanu, at inyuwa’!” ”
Jwal nawulak chiwu naq nawulak lin hoonal laa’in. Jwal xwaj xb’aanunkil chixjunil li ch’olob’anb’il chi chaab’il ut jwal xwulak chiwu li hoonal naq xinru chixyeeb’al: “Xinb’aanu, at inyuwa’!” Li ch’ina k’anjel a’an xinixtenq’a chixk’iresinkil lix kanab’ankil wib’ ut naq tink’e chik lin xik chi ab’ink naq lin na’ malaj lin yuwa’ neke’xk’ut junaq li na’leb’ re li evangelio.
Li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley kixk’e li na’leb’ a’in: “Wi wan junaq xkab’ rix eech’ool chirix xchaab’ilal li q’ojyin re junkab’al, yalomaq xb’aanunkil. Ch’utub’ahomaqeb’ lee kok’al chesutam, tzolomaqeb’, wotzomaq lix nawom eech’ool rik’ineb’, ilomaqeb’ li loq’laj hu, ut numsihomaq li chaab’il hoonal sa’ junajil.”5
Junelik wanq li ka’pak’alil re naq ink’a’ taqab’aanu li q’ojyin re li junkab’al.6 Us ta jo’kan a’an, nekexinb’oq chixsik’b’al xyaalal xq’axb’aleb’ ru li ka’pak’alil ut xb’aanunkil li q’ojyin re junkab’al sa’ xb’eenil na’ajej—b’ar wi’ li xnumsinkil li sahil hoonal aajel ru.
Li k’utuk rik’in li tijok jo’ junkab’al
Li tijok jo’ junkab’al a’an jun chik li chaab’il hoonal re k’utuk.
Jwal nawulak chiwu chan ru naq lix yuwa’ li Awa’b’ej N. Eldon Tanner kixk’ut lix na’leb’ sa’ li tijok jo’ junkab’al. Li Awa’b’ej Tanner kixye a’in:
“Jultik we naq sa’ jun li q’ojyin wiq’wooko chi tijok jo’ junkab’al ut lin yuwa’ kixye re li Qaawa’: “Laj Eldon kixb’aanu li k’a’ru raj ink’a’ kixb’aanu; yot’b’il xch’ool ut, wi nakakuy xmaak, moko tixb’aanu ta chik.”
“A’an kinixtenq’a chixk’eeb’al inch’ool re naq ink’a’ chik tinb’aanu a’an, chi mas wi’chik chiru naq kinixraple raj.”7
Naq toj ka’ch’inin chaq, jwal nikinch’a’ajko’ xb’aan naq nink’oxla naq jwal naab’al li tij jo’ junkab’al nab’aanuman, ut nink’oxla choq’ we, “Ma ink’a’ tab’i’ xootijok toje’ junpaat?” Anajwan naq laa’in chik yuwa’b’ej, ninnaw naq jun li junkab’al moko neke’tijok ta chi jwal naab’al sut.8
Junelik naxsachb’esi lin ch’ool chan ru naq li qaChoxahil Yuwa’ naxk’e chi nawe’k naq li Jesukristo a’an lix Raarookil Alal.9 Jwal nawulak chiwu tijok chirixeb’ lin kok’al rik’ineb’ lix k’ab’a’ ut eb’ a’an neke’rab’i chan ru ninye re li qaChoxahil Yuwa’ jo’ k’ihal lin rahom choq’ reheb’. Chanchan naq maak’a’ junaq chik xb’ehil re xk’utb’al li qarahom reheb’ li qakok’al jo’ naq nokotijok rik’ineb’ malaj naqak’eheb’ rosob’tesinkil. Nak’utman xninqal tzolom li nakana junelik naq eb’ li junkab’al neke’xch’utub’ rib’ sa’ tuulanil tij.
Li k’utuk chi tz’aamanb’il
Li k’utum naqak’e jo’ na’b’ej yuwa’b’ej chanchan chik jun aj b’anonel li wan sa’ li b’anleb’aal. Tento naq junelik kawresinb’ilaqo re xtzolb’aleb’ li qakok’al xb’aan naq moko naqanaw ta jo’q’e taawulaq li hoonal.
Laa’o chanchano li Kolonel, li kik’utuk “moko sa’ ta junaq li iglees, sa’eb’ b’an li hoonal naq yal kik’ulman: naq yoo chi wa’ak rik’ineb’ lix tzolom, naq yoo chaq chirisinkil li ha’ sa’ li jul malaj naq yoo chi nume’k chixk’atq jun li che’.”10
Wiib’ oxib’ chihab’ chaq anajwan, lin na’ kixwotz naq wiib’ reheb’ lix seraq’ wanjenaq rik’in li was aj Matt chirix li evangelio kik’ulman naq a’an yoo chixb’asb’al li t’ikr ut naq yookeb’ chi xik rik’in laj b’anol ruuch e. Jun reheb’ li k’iila k’a’aq re ru li jwal kinra re lin na’ a’an li rajom re xtzolb’aleb’ lix kok’al.
Lix k’utum moko naraqe’ ta. Naq yookin chaq chi k’anjelak jo’ obiisp, lin na’, sa’ li hoonal a’an wan chaq re 78 chihab’, kixye we naq tento tinb’es li wismal. A’an naxnaw naq tento tink’ut li chaab’il eetalil ut ink’a’ kiwiib’an xch’ool re xyeeb’al we. Nakatinra, at inna’!
Xb’aan naq laa’in jun li yuwa’b’ej, wan lix waklesinkil inch’ool re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu ut xtz’ilb’aleb’ rix a’an re naq kawresinb’ilaqin chixtzolb’aleb’ lin kok’al malaj eb’ li wimam naq taawulaq junaq li hoonal.11 “Junjunq reheb’ li hoonal q’axal chaab’il re k’utuk neke’tikla jo’ jun patz’om malaj ch’a’ajkilal sa’ xch’ool jun komon sa’ li [junkab’al].”12 Ma yooko chi ab’ink sa’eb’ li hoonal a’an?13
Jwal nawulak chiwu lix b’oqom li apostol aj Pablo: “Yo’oon wanqex chi junelik re xsumenkil chixjunileb’ li te’patz’oq eere xyaalal li oyb’enink wank eerik’in.”14
Naq ch’ajomin chaq, lin yuwa’ ut laa’in jwal nawulak chaq chiqu xyalb’al ru re rilb’al ani li mas kaw xmetz’ew. Naqachap li quq’ chi jwal kaw re naq li jun chik tixjech’i raj li re xb’aan xmay. Anajwan chanchan naq moko jwal chaab’il ta a’an, a’b’an, sa’ li hoonal a’an chaab’il chaq. Chirix jun li yalok-u a’an, lin yuwa’ kiril xsa’ li wu ut kixye we, “At walal, jwal kaw laa wuq’. Nawoyb’eni naq junelik taawanq xmetz’ew re naq ink’a’ taatoch’ junaq li saaj ixq chi moko tustu ta ru.” Ut jo’kan ut kinixb’oq chi wank chi saq sa’ lin k’a’uxleb’aal ut chixtenq’ankileb’ li kristiaan chixb’aanunkil ajwi’ a’an.
Li Elder Douglas L. Callister kixwotz a’in chirix lix yuwa’: “Naq yookin chaq chi q’ajk sa’ ochoch naq kin’el chaq sa’ lin trab’aaj, lin yuwa’ kixye sa’ junpaat: “anajwan xintoj li lajetqil. Xintz’iib’a b’antiox sa’ li hu re tojok. Jwal nim lin b’antioxihom chiru li Qaawa’ xb’aan lin junkab’al jo’ osob’tesihom.” ”
Jo’kan ut li Elder Callister ki’aatinak chi chaab’il chirix lix yuwa’ ut aj k’utunel: “Kixk’ut li b’aanuhom jo’ ajwi’ li wank rik’in paab’ank.”15
Nink’oxla naq chaab’il na’leb’ a’an naq jo’q’ehaq taqapatz’ qib’, “K’a’ru tink’ut, malaj k’a’ru yookin chixk’utb’al, chiruheb’ lin kok’al rik’in lin b’aanuhom ut lin wanjik rik’in paab’ank?”
Li k’utuk rik’in lix tzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al
Lix tzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al a’an li chaab’il hoonal re xk’utb’al li tzol’leb’ sa’ li qochoch.
Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye, “Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej moko ka’ajwi’ ta te’xchap rib’ rik’in li raatin li Qaawa’, wankeb’ aj b’an wi’ lix choxahil taqlankil re xtzolb’aleb’ lix kok’al.”16
Chiru lix k’iresinkileb’ li qakok’al li xJulie ut laa’in xqayal qaq’e chi wank jo’ li naqaye ut chi naab’al li qak’a’uxl. Jun li chihab’ xqaye naq taqil ru lix Hu laj Mormon jo’ junkab’al sa’ kaxlan aatin. Ma xb’aan tab’i’ a’an naq li Qaawa’ kixb’oqeb’ li qakok’al naq te’k’anjelaq jo’ misioneer sa’eb’ li mision neke’aatinak wi’ sa’ kaxlan aatin? Es posible.
K’a’jo’ naq kitoch’e’ inch’ool naq li Hermano Brian K. Ashton kixwotz wik’in naq a’an ut lix yuwa’ ke’ril ru sa’ wiib’al li junjunq li perel sa’ lix Hu laj Mormon chiru lix raqik lix tzolb’al sa’ preparatoria. Li Hermano Ashton naxraheb’ li loq’laj hu. Tz’iib’anb’ileb’ sa’ xk’a’uxl ut sa’ li raam. Lix yuwa’ kiraw li iyaj a’an naq li Hermano Ashton toj ch’ajom chaq, jun li iyaj17li kik’i toj reetal naq xwulak jo’ jun li che’ cham li xxe’ sa’ li yaal.18 Li Hermano Ashton naxb’aanu ajwi’ a’an rik’ineb’ lix kok’al ak ninqeb’ xyu’am. Li ralal aj waqxaqib’ chihab’ toje’ xpatz’ re, “At inyuwa’, jo’q’e twil ru lix Hu laj Mormon aawochb’een?”
Li k’utuk rik’in li eetalil
Sa’ xraqik, li eetalil a’an li k’utum li jwal wan xmetz’ew re li na’b’ej yuwa’b’ej. Yeeb’il qe naq “[taak’am] xb’eheb’ laj paab’anel rik’in aatinak, rik’in laa yu’am, sa’ li rahok, sa’ laa paab’aal jo’ ajwi’ rik’in xsaqal ru laa ch’ool.”19
Naq yooko chi b’eek toje’, xJulie ut laa’in xkoho sa’ li iglees ut xqil li raqal a’an chi k’anjelak. Jun li saaj li yoo chi xik sa’ lix mision x’aatinak sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak.
Li saaj xye,“Laa’ex nekek’oxla naq lin yuwa’ a’an jun li chaab’il winq sa’ iglees, a’b’an …” Xkanab’ aatinak junpaat ut xinpatz’ wib’ rik’in inxiw k’a’ru tixye chirix a’an. Jo’kan ut xye, “A’an jun li winq jwal chaab’il wi’chik sa’ ochoch.”
Chirix a’an xinb’antioxi re li saaj a’an xb’aan li musiq’anb’il chaab’ilal xye chirix lix yuwa’. Chirix a’an xink’e reetal naq lix yuwa’ a’an li obiisp re li teep. Us ta li obiisp a’in nak’anjelak chi tiik sa’ lix teep, li ralal naxye naq sa’ ochoch naxk’e chixjunil li k’a’ru chaab’il wan re.20
Li Elder D. Todd Christofferson naxk’e qana’leb’: “Wan naab’al li qahoonal re k’utuk … chiruheb’ li ak’ tasal tenamit ut tento naq taqak’e li qachaab’il na’leb’ ut xyalb’al qaq’e chixkawresinkileb’. Ut chi us wi’chik, tento taqawaklesiheb’ xch’ool ut te’qatenq’a lix na’ xyuwa’eb’ re naq te’chaab’ilo’q jo’ aj k’utunel ut te’xyal xq’e… rik’in li eetalil.”21
A’an a’an jo’ nak’utuk li Kolonel.22
Sa’ li chihab’ xnume’, chiru jun li hilank toje’ rik’ineb’ li qakok’al toj saajeb’, li xJulie kixye naq tooxik chixb’aanunkil li kub’iha’ choq’ reheb’ li kamenaq sa’eb’ li Santil Ochoch re San George ut San Diego. Kinwech’in b’ayaq injunes, “Ak nokoxik sa’ li santil ochoch naq wanko sa’ ochoch, ut anajwan naq yooko chi hilank tooxik ajwi’? K’a’ut naq ink’a’ naqab’aanu k’a’ruhaq chik re hilank?” Chirixeb’ li kub’iha’, xJulie kiraj risinkil junjunq li jalam-uuch chirix li santil ochoch. Ut kinwech’in wi’chik sa’ ink’a’uxl. Maare nekek’oxla k’a’ru xqab’aanu—kiqisiheb’ li jalam-uuch.
Li xJulie naraj naq eb’ li qakok’al te’wanq sa’ xk’a’uxl chan ru xqatenq’aheb’ li qaxe’toonil, ut nawaj a’an ajwi’. Moko aajel ta ru xk’eeb’al junaq li tzolok chirix lix aajelil ruheb’ li santil ochoch. Yooko chixyu’aminkil b’antiox re jun li na’b’ej li naxra li santil ochoch ut naraj naq eb’ lix kok’al te’xwotz li rahom a’an.
Eb’ li alalb’ej neke’xk’ul li junelik osob’tesihom a’an naq eb’ li yuwa’b’ej neke’xra rib’ chirib’ileb’ rib’ ut neke’xk’ut li tiikil eetalil.
Xraqb’al
Nintz’aama naq chejunilex laa’ex li nekeyal eeq’e chixk’eeb’al li k’a’ru jwal chaab’il wan eere re k’utuk sa’ lee rochoch teetaw li tuqtuukilal ut li sahil ch’oolejil aran. Wi nekek’oxla naq toj tento texchaab’ilo’q malaj toj nekeraj xkomon xkawresinkil eerib’, b’aanuhomaq usilal, sumehomaq rik’in tuulanil li reek’asihom li Musiq’ej ut teneb’ahomaq eerib’ chi k’anjelak.23
Li Elder L. Tom Perry kixye, “Lix kawilaleb’ li yalaq jar ch’uutil kristiaan, li sahil ch’oolejil, li chaab’ilo’k, ut lix tuqtuukilal lix kristiaanileb’, chixjunileb’ wan li xxe’ sa’ lix tzolb’aleb’ li kok’al sa’ li ochoch.”24
Hehe’, sa’ li qochoch maak’a’eb’ chik li qakok’al, a’b’an laa’in toj yookin chi k’aak’alenk, chi kawresinb’il ut chi wan inch’ool chixtawb’aleb’ li chaab’il hoonal re xtzolb’aleb’ lin kok’al ak ninqeb’ xyu’am, ut sa’ jun kutan, nawoyb’eni, lix kok’aleb’ a’an.
Nintz’aama lix tenq’ li choxa sa’ lix yalb’al qaq’e chi k’utuk jo’ li Kristo sa’ li qochoch. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.