Sa’ junajil ch’oolej
Re naq toowulaq sa’ li qachaq’al ru eechanihom, aajel ru naq taqatenq’a qib’ chiqib’il qib’, ut tento toowanq sa’ junajil.
Jun reheb’ li xul jwal wi’chik chaq’al ru sa’ ruchich’och’, a’an li peepem monarca. Naq wanko chaq aran Mexico re xnumsinkil li Ralankil rik’in xjunkab’al lin b’eelom, xqula’ani jun na’ajej wankeb’ wi’ k’iila millon li peepem monarca re xnumsinkil li hab’alq’e. Jwal xsach qach’ool rilb’aleb’ ru li chaq’al ru peepem a’an ut xk’oxlankil li eetalil re junajil ut xpaab’ankil li choxahil chaq’rab’ li k’ub’tesinb’il chaq rik’in lix yo’ob’tesihom li Dios.1
Eb’ li peepem a’in wan rik’ineb’ tz’aqal xnawom chirix b’ar wan xb’eheb’. Neke’ril b’ar wan li rilob’aal li saq’e re xnawb’al li jayal te’xik wi’. Sa’ xtiklajik li saq’ehil rajlal chihab’, neke’b’eek k’iila mil kiloom aran Mexico toj Canada, ut sa’ xraqik li saq’ehil neke’sutq’i chaq sa’ li k’iche’ aran Mexico.2 Rajlal chihab’ neke’xb’aanu a’an, rik’in li ch’ina xik’ank chi kok’ aj xsa’. Chiru li q’ojyin neke’xch’utub’ rib’ sa’eb’ li che’ re xkolb’aleb’ rib’ chiru li ke ut ani taaketoq reheb’.3
Jun ch’uut chi peepem, caleidoscopio nayeeman re sa’ kaxlan aatin.4 Ma ink’a’ tab’i’ ch’ina-us li jalam-uuch a’in? Chixjunjunqal li peepem wan sa’ li caleidoscopio jalan wi’ rik’in li jun chik, a’b’an li kok’ xul a’in yo’ob’tesinb’ileb’ chaq xb’aan jun aj Yo’ob’tesinel aj rahonel, re taawanq xwankil li junjunq chixkolb’al rib’, chi b’eek, chixpuktesinkil rib’, ut chixk’eeb’al xyu’ameb’ li uutz’u’uj sa’ xjek’inkil xk’ot xkab’. Ut us ta jalan jalanq li junjunq peepem, neke’k’anjelak sa’ junajil re xk’eeb’al xtz’aqob’ xch’ina-usil ut ruuchinihom li ruchich’och’ a’in.
Jo’eb’ li peepem, laa’o wanko sa’ qab’eenik re sutq’iik sa’ li qachoxahil na’aj b’ar wi’ taqataweb’ li qaChoxahil Na’ ut Yuwa’.5 Jo’eb’ li peepem, ak k’eebil chaq qe qachoxahil maatan re naq tooruuq chi nume’k chiru li yu’am a’in, re naq “[taqanujob’resi] lix b’isb’al li [qayo’ob’tesinkil].”6 Jo’eb’ li peepem, wi naqajunaji li qaam,7 li Qaawa’ tixkol qix “jo’naq li kaxlan naxch’utub’eb’ lix kok’al rub’el lix xiik’, ”8ut tooxk’e sa’ jun chaq’al ru caleidoscopio.
Ex kok’al, ex saaj ixq ut winq, ex was wiitz’in, wanko chiqajunilo sa’ li b’eenik a’in. Re naq toowulaq sa’ li qachaq’al ru eechanihom, aajel ru naq taqatenq’a qib’ chiqib’il qib’, ut tento toowanq sa’ junajil. Li Qaawa’ kixtaqla qe, “Junajaqex, ut wi ink’a’ junajex, moko wehex ta.”9
Li Jesukristo a’an tz’aqal reetalil li junajil rik’in lix Yuwa’. Junajeb’ sa’ rajomeb’, sa’ xrahomeb’, ut sa’ xb’aanuhomeb’, “chi sub’b’il rib’ li rajom li K’ajolb’ej sa’ li rajom li Yuwa’b’ej.”10
Chan ru tooruuq chixtaaqenkil li tz’aqal reetalil li Qaawa’ re junajil rik’in lix Yuwa’ ut re naq toowanq chi junajinb’ilo qib’ rik’ineb’ a’an ut chiqib’il qib’?
Sa’Hechos 1:14 naqataw jun eetalil nawaklesin ch’oolej. Naxye, “[Eb’ li winq] neke’xk’e xch’ool chi tijok sa’ junajil ch’oolej rochb’eeneb’ li ixq.” 11
Nink’oxla naq wan xwankil naq li aatin “sa’ junajil ch’oolej” natawman naab’al sut sa’ li hu Hechos, b’ar wi’ naqil ru li k’a’ru ke’xb’aanu eb’ laj taaqenel re li Jesukristo chirix naq a’an kitaqe’ sa’ choxa chi waklijenaq chi yo’yo, jo’ ajwi’ li osob’tesink ke’xk’ul xb’aaneb’ xk’anjel. Wan ajwi’ xwankil naq kiwan jun eetalil kama’ ajwi’ a’an sa’ xyanqeb’ li komon aran America sa’ xq’ehil naq li Qaawa’ kirula’aniheb’ ut kik’anjelak chiruheb’. Li wank “sa’ junajil ch’oolej” naraj naxye k’ulub’anb’il, sa’ junajil, ut sa’ komonil.
Sa’ li wiib’ chi na’ajej a’an, eb’ laj santil paab’anel tiikeb’ xch’ool ke’xb’aanu junjunq li k’anjel sa’ junajil jo’ xch’olob’ankil xyaalal li Jesukristo, xtzolb’al raatin li Dios, ut k’anjelak li jun chiru li jun chik rik’in rahom.12
Eb’ laj taaqenel re li Qaawa’ junajeb’ chaq sa’ rajomeb’, sa’ xrahomeb’, ut sa’ xb’aanuhomeb’. Ke’xnaw aniheb’ rib’, ke’xnaw li tento te’xb’aanu, ut ke’xb’aanu chaq rik’in rahok choq’ re li Dios ut choq’ re li junjunq reheb’. Okenaqeb’ chaq sa’ xyanq jun chaq’al ru caleidoscopio li naxb’eresi rib’ sa’ junajil ch’oolej.
A’aneb’ a’in junjunq li osob’tesink ke’xk’ul a’an naq ke’nujak rik’in li Santil Musiq’ej: kiwan li sachb’a-ch’oolej sa’xyanqeb’, kik’ihan li Iglees, maak’a’ li wech’ok-ib’ kiwan sa’ xyanqeb’, ut li Qaawa’ kirosob’tesiheb’ sa’ chixjunil.13
Naru naqak’oxla naq jwal junajinb’ileb’ xch’ool xb’aan naq li junjunq kixnaw ru li Qaawa’. Ke’wan chaq chi nach’ rik’in a’an, ut ke’wan choq’ aj yehol nawom chirix lix choxahil k’anjel, eb’ li sachb’a-ch’oolej li kixb’aanu, ut lix waklijik chi yo’yo. Ke’ril ut ke’xch’e’ lix k’ob’olal li ruq’ ut li roq. Ke’xnaw chi tz’aqal naq a’an li yeechi’inb’il Mesias, aj Tojol rix li ruchich’och’. Ke’xnaw naq “A’an li yo’leb’aal re chixjunil li k’iraak, li tuqtuukilal, ut li k’iijik maak’a’ roso’jik.”14
Us ta ink’a’ qilom li Kolonel rik’in xnaq’ qu, naru naqanaw naq yo’yo a’an. Naq nokonach’ok rik’in, naq naqak’e qach’ool re xk’ulb’al lix nawom qach’ool chirix lix choxahil k’anjel xb’aan li Santil Musiq’ej, taqataw ru li rajb’al li qayu’am; lix rahom li Dios taawanq sa’ li qaam;15 taawanq rajom qach’ool chi wank sa’ junajil sa’ li caleidoscopio re li qajunkab’aal, li qateep, ut li qatenamit; ut taqil qib’ chiqib’il qib’ “chi ak’ ut chi chaab’il.”16
Neke’k’ulman li sachb’a-ch’oolej naq li ralal xk’ajol li Dios neke’k’anjelak sa’ komonil ut chi b’eresinb’ileb’ xb’aan li Musiq’ej re xye’b’al li ruq’eb’ reheb’ li wankeb’ sa’ rajb’al ru.
Naqab’i naab’al chi seraq’ chirix li tenq’ank-ib’ rik’in rahok reheb’ li komon naq nawan ninqi ch’a’ajkilal. Jo’ eetalil, aran Houston kiwan jun nimla b’uuti’ha’ sa’ li chihab’ xnume’ ut naab’aleb’ ink’a’ ke’xk’oxla rib’ ut ke’el b’an chi tenq’ank. Jun awab’ej re xmolameb’ li xb’eenil kixpatz’ xtenq’ankil rik’in li tenamit, ut sa’ junpaat ke’ch’utla 77 chi jukub’. Eb’ laj tenq’anel xkoheb’ sa’ xyanq li tenamit ut ke’xk’amatq li junkab’al toj sa’ jun li qach’utleb’aal kab’l, b’ar wi’ ke’xk’ul xmuheb’aal ut ke’tenq’aak. Eb’ li komon re li Iglees jo’eb’ ajwi’ li ink’a’ komon ke’k’anjelak sa’ komonil rik’in jun ajwi’ li rajom xch’ooleb’.
Aran Santiago, Chile, jun awa’b’ej re li Komonil re Tenq’ank kiwan xch’ool chixtenq’ankileb’ li chalenaqeb’ chaq aran Haiti ut wankeb’ sa’ xtenamit. Chirix naq kina’leb’ank sa’ komonil rik’in lix jolominel re li tijonelil, ke’xk’oxla naq naru te’xk’ut li kaxlan aatin chiruheb’ re xtenq’ankileb’ li komon a’an xtawb’al xna’ajeb’ sa’ lix ak’ teepal. Rajlal sabado eq’la, eb’ li misioneer neke’xch’utub’ rib’ rik’ineb’ laj tzolom wankeb’ xch’ool chi tzolok. Li junajil ch’oolej na’eek’aman sa’ li ch’utleb’aal kab’l a’an, a’an jun reetalil aj waklesihom ch’oolej chirix jalan jalanq chi komon aj yalaq b’ar okenaqeb’ chi tenq’ank sa’ junajil ch’oolej.
Aran Mexico, naab’al cient li komon sa’ li Iglees ke’b’eek naab’al hoonal re xtenq’ankileb’ li ke’toch’e’ xb’aan li nimla hiik. Ke’wulak chaq rik’ineb’ li ch’iich’, li k’anjeleb’aal, ut li rahok choq’ re li ras riitz’ineb’. Naq eb’ laj tenq’anel ke’chutla sa’ jun ch’utleb’aal kab’l re xnawb’al k’a’ru li te’xb’aanu, lix b’eenil li poopol kab’l aran Ixhuatán ki’ok chi yaab’ak naq kiril lix k’utb’esihom “li saq ruhil rahok narahok wi’ li Kristo.”17
Anajwan li Qaawa’ naxk’e qahoonal re na’leb’ank sa’ komonil rajlal po sa’eb’ li qamolam re li tijonelil ut li Komonil re Tenq’ank, re naq took’anjelaq chi us sa’ li caleidoscopio re li teep malaj uq’ej wanko wi’—jun na’ajej b’ar wi’ chiqajunilo noko’oken ut ajb’il qu.
Jalan jalanq xb’ehil li junjunq qe, a’b’an sa’ komonil nokob’eek. Maak’a’ naxye li k’a’ru xqab’aanu malaj b’ar xoowan chaq sa’ li qab’e; wan xweent b’an rik’in b’ar yooko chi xik ut chan ru toowanq sa’ junajil. Naq nokona’leb’ank sa’ komonil chi b’eresinb’ilo xb’aan li Santil Musiq’ej, naru taqil b’ar wanko ut b’ar tento toowanq. Li Santil Musiq’ej naxk’e jun qilob’aal li ink’a’ naru na’ilman rik’in tz’aqal xnaq’ qu, xb’aan naq “puktesinb’il li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ qayanq,”18ut naq taqalaq’ab’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in, taawanq xkomon li taqil.
Naq nokok’anjelak sa’ junajil, li qajom a’anaq raj xk’eeb’al qach’ool chixb’aanunkil li naraj li Qaawa’; li qaq’ajkamunkil a’anaq raj li qarahom choq’ re li Dios ut li qas qiitz’in;19 ut li xnimal ru qajom a’anaq raj “xyalb’al qa q’e chi k’anjelak,”20 re naq tooruuq chixkawresinkil li b’e re lix loq’laj sutq’ijik li qaKolonel. Ka’ajwi’ tooruuq chixb’aanunkil a’in “sa’ junajil ch’oolej.”
Jo’eb’ li peepem, xikaqo chi uub’ej sa’ komonil sa’ li qajom, rik’in xmaatan ut xchaab’ilal li junjunq qe, ut chook’anjelaq re xk’eeb’al xtz’aqob’ xch’ina-usil ut ruuchinihom li ruchich’och’ a’in—chi timil timil ut sa’ chaab’ilal rik’ineb’ lix taqlahom li Dios.
Li Qaawa’ Jesukristo xye chaq qe naq wi naqach’utub’ qib’ sa’ xk’ab’a’ a’an, a’an taawanq sa’ qayank.21 Ninye xnawom inch’ool naq yo’yo a’an ut naq kiwakli chi yo’yo sa’ jun chaq’al ru eq’la jo’ li eq’la a’in. A’an li Awa’b’ej sa’ xb’eeneb’ lil awa’b’ej, “li Rey sa’ xb’eeneb’ li rey ut Qaawa’ sa’ xb’eeneb’ li qaawa’.”22
Junajaqo taxaq rik’in li Yuwa’b’ej ut li Ralal Junaj Chirib’il, naq b’erisinb’ilaqo xb’aan li Santil Musiq’ej, a’an intuulanil tz’aam, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.