‘Dat uitgestrekte rijk’

De grondlegging van deze belangrijke dag in de Russische kerkgeschiedenis gebeurde in de begintijd van de kerk. In 1843 riep de profeet Joseph Smith ouderling Orson Hyde van het Quorum der Twaalf Apostelen en George J. Adams op zending naar Rusland ‘om het volk van dat uitgestrekte rijk met de volheid van het evangelie bekend te maken. Hieraan zijn enkele heel belangrijke zaken omtrent de vooruitgang en opbouw van het koninkrijk Gods in de laatste dagen verbonden, die nu niet verklaard kunnen worden.’¹ Maar het martelaarschap van de profeet in 1844 onderbrak de plannen voor hun zending. Het plan van de profeet betreffende het verkondigen van het evangelie in ‘dat uitgestrekte rijk’ werd niet uitgevoerd.²

Toch hebben heiligen der laatste dagen met uiteenlopende achtergronden in de 168 jaar die tussen die zendingsoproep en de oprichting van de eerste Russische ring liggen, de weg voorbereid voor het verkondigen van het evangelie aan de Russische bevolking. In 1895 kwam de Zweedse zendeling August Höglund in Sint-Petersburg aan om Johan Lindlöf te onderwijzen. Johan had in een brief aan de Scandinavische Zending om zendelingen gevraagd, nadat hij in zijn eigen Finland over de kerk gehoord had. Johan en zijn vrouw, Alma, praatten de hele avond en nacht met ouderling Höglund en twee dagen later wilden ze zich laten dopen. Op 11 juni 1895 gingen ze met ouderling Höglund naar de oever van de Neva. Ze konden geen rustig, afgelegen plekje vinden voor de doop en knielden in gebed om de Heer om hulp te vragen. Op wonderbaarlijke wijze verlieten de boten en mensen de omgeving. Na haar doop zei zuster Lindlöf: ‘Ik voel me zo gelukkig! Ik weet dat de Heer me vergeven heeft.’³ Zo werden Johan en Alma de eerste bekeerlingen die zich in Rusland lieten dopen.

Verscheidene jaren later maakte ouderling Francis M. Lyman (1840–1916) van het Quorum der Twaalf Apostelen plannen om zendelingen naar het Russische rijk te sturen. De aanzet hiervan was de bekering van het gezin Lindlöf en de sociale hervormingen die de Russische regering wilde doorvoeren. In 1903, toen hij als president van het zendingsgebied Europa werkzaam was, bezocht ouderling Lyman het Russische rijk en wijdde hij het land toe aan de verkondiging van het evangelie. Hij bad op 6 en 9 augustus respectievelijk in Sint-Petersburg en Moskou en vroeg de Heer de heersers in het land en de vele volken van het rijk, ‘in wier aderen het bloed van Israël rijkelijk stroomt’, te zegenen.⁴ Hij bad ook dat ‘de harten van de oprechten en eerlijken tot de waarheid gevoerd mochten worden en smeekte de Heer om dienstknechten vol wijsheid en geloof te sturen om het evangelie in het Russisch tot de bevolking te prediken.’⁵

Ouderling Lyman stuurde Michhail Markov op zending naar Riga (Letland), dat toen deel uitmaakte van het Russische rijk. Hij schreef ook een brief naar de hoofdzetel van de kerk, waarin hij zijn hoop uitsprak dat er spoedig zendelingen naar Rusland zouden worden gestuurd. Kerkleiders in Salt Lake City waren echter van mening dat de kwestie nader moest worden bekeken, voordat er zendelingen naar Rusland werden gestuurd. Het was namelijk illegaal om leerstellingen te prediken die tegenstrijdig waren met de Russisch-orthodoxe leer. Kort daarna werd broeder Markov door de plaatselijke overheid gedwongen Riga te verlaten.⁶ Uiteindelijk leidden de politieke en sociale spanningen in Rusland, die verergerd werden door de Eerste Wereldoorlog, tot een reeks revoluties en een burgeroorlog die Rusland met een golf van geweld teisterden. Door de oprichting van de Sovjet-Unie en de daaropvolgende Koude Oorlog werd het onmogelijk om zendelingen naar Rusland te sturen.

Maar zelfs tijdens het Sovjettijdperk bleven de heiligen der laatste dagen bezig met de voorbereiding van het zendingswerk in Rusland. Een van hen was Andre Anastasion, een emigrant uit Odessa (Oekraïne). Na zijn doop in 1918 begon hij aan de vertaling van het Boek van Mormon in het Russisch. Na zijn bezoek aan Moskou in 1970 schreef Andre: ‘’s Nachts stond ik twee keer op het Rode Plein en smeekte ik de Heer de weg te openen voor het verkondigen van het evangelie aan de Russische bevolking. Ik zag hen en masse voorbijkomen, slecht gekleed, zwaarmoedig en met gebogen hoofd.’⁷ De eerste uitgave van het Boek van Mormon in het Russisch was grotendeels gebaseerd op het werk van Andre en werd in 1981 uitgegeven. Na verloop van tijd aanvaardden veel Russen de boodschap van het Boek van Mormon, werden ze pioniers in hun eigen land en vervulden ze de hoop en de gebeden van anderen voor hen.

In 1989 bezochten Joeri en Ljoedmila Terebenin uit Sint-Petersburg (toen nog Leningrad), samen met hun dochter Anna, hun vrienden in Boedapest (Hongarije). Een bevriende heilige der laatste dagen nodigde hen uit voor de kerk. Ze voelden er de Geest en besloten een afspraak te maken met de zendelingen. Ze lieten zich uiteindelijk dopen. De leden van het gezin Terebenin waren de enige leden van de kerk in Sint-Petersburg, maar niet voor lang. Finse leden van de kerk bespraken het evangelie reeds met Russen, onder wie Anton Skripko, die zich als eerste Rus in Rusland liet dopen.

Rusland onderging in die tijd politieke veranderingen en de Amerikanen die in Moskou woonden en werkten, begonnen hun Russische vrienden en kennissen de hand te reiken. Dohn Thornton ontmoette Galina Goncharova in 1989 en begon met haar over godsdienst te praten. Broeder Thornton zei later: ‘Toen ik [Galina] het Boek van Mormon en de brochure over Joseph Smith gaf, gebeurde er iets ongelooflijks. Het leek alsof al het licht in de kamer op dat ogenblik op het boek viel. We voelden de Geest en [ze] begon te huilen.’⁸ Galina zei hem dat ze voelde dat het boek van God kwam. Ze begon naar de kerk te gaan en liet zich in juni 1990 dopen, waarmee ze de eerste bekeerling in Moskou werd.

Toen er in Sint-Petersburg, Vyborg, Moskou en andere steden Russen tot de kerk begonnen te treden, was dat het begin van een nieuwe hoofdstuk in de geschiedenis van de kerk in Rusland. Op 26 april 1990 wijdde ouderling Russell M. Nelson van het Quorum der Twaalf in Sint-Petersburg het land opnieuw toe aan de verkondiging van het evangelie. Hij bekrachtigde hierbij het gebed dat ouderling Lyman bijna honderd jaar eerder had uitgesproken en vroeg de Heer om de bevolking de zegeningen van het evangelie aan te bieden.

In de lente van 1990 nodigde Tamara Efimova uit Sint-Petersburg de zendelingen bij haar thuis uit, na hen bij een vriend ontmoet te hebben. Haar vader, Viacheslav Efimov, was aanvankelijk erg sceptisch dat deze jonge mannen hem iets nieuws over God konden leren. Maar hij raakte onder de indruk van hun evangelieboodschap. Hij schreef: ‘Ik kreeg antwoorden op mijn vragen en begon te begrijpen dat God elk van ons liefheeft — we zijn zijn kinderen en Hij heeft ons een Heiland, zijn Zoon Jezus Christus, gegeven en iedereen zal opstaan uit de dood.’⁹ In juni lieten Viacheslav, Galina (zijn vrouw), en Tamara zich dopen. Van 1995 tot 1998 was broeder Efimov de eerste Russische zendingspresident in Rusland.

De kerk groeide gestaag onder leiding van leiders vol ‘wijsheid en geloof’ en door de aankomst van zendelingen in begin 1990. Zo ging het inwijdingsgebed van ouderling Lyman dat hij in 1903 had uitgesproken in vervulling. Getrouwe Russen kweten zich met verve van de taak om hun vrienden en buren te dienen. In vele steden werden districten opgericht en leiders, onder wie Fidrus Khasbiulin, instrueerden, inspireerden en ondersteunden de heiligen. Broeder Khasbiulin werd in 1994 lid van de kerk en was van 1995 tot 1997 de eerste gemeentepresident in Rostov aan de Don, waarna hij als president van het district Rostov werd geroepen. Als districtspresident legde hij de nadruk op het versterken van gezinnen en had hij een bijzondere belangstelling voor het dienen van de jeugd, meer bepaald de voorbereiding op hun zending en hun tempelhuwelijk.¹⁰

Het gemis van een tempel in eigen land weerhield de Russische leden niet van deelname aan de verordeningen in het huis van de Heer. Meer dan vijftien jaar lang waren de dichtstbijzijnde tempels de Stockholmtempel (Zweden) en de Freibergtempel (Duitsland), hoewel de leden in het oosten van Rusland de Seoeltempel (Zuid-Korea) blijven bezoeken. Visaproblemen, lange afstanden en reiskosten maakten regelmatig tempelbezoek onmogelijk.

In december 1991 was het gezin van Andrei en Marina Semionov uit Vyborg het eerste Russische gezin dat in de tempel werd verzegeld. Broeder Semionov zei: ‘We ervaarden een bijzondere vreugde toen we in de Stockholmtempel voor eeuwig aan elkaar werden verzegeld.’¹¹ Een aantal jaren vergezelde hij elke Russische groep die de tempel in Zweden bezocht.

Later begonnen zendingsleiders reisgroepen te organiseren. De eerste groep uit Moskou reisde in september 1993 naar Stockholm. Deze tempelbezoeken werden het hoogtepunt van toewijding voor Russische leden in het hele land.

Het gezin Vershinin uit Nizjni Novgorod bezocht de Stockholmtempel voor het eerst in 2000. Sergei, Vera, en hun dochter, Irina, reisden naar Sint-Petersburg, waar ze zich aansloten bij een groep Russische heiligen der laatste dagen uit verschillende steden. Van daaruit reisden ze per bus en veerboot naar de tempel. In de tempel liet Irina zich dopen voor de doden en werd ze aan haar ouders verzegeld. ‘Door de reis ontvingen we getuigenissen en zegeningen’, zei ze. ‘Het waren kleine getuigenissen die ieder afzonderlijk kreeg. Maar tezamen hielpen ze ons en bevorderden ze onze geestelijke groei.’¹²

Toen president Gordon B. Hinckley (1910–2008) in 2006 de Helsinkitempel (Finland) inwijdde, kwam er uiteindelijk een tempel dichter bij Rusland. In 2010 juichten heiligen der laatste dagen in heel Rusland toen President Thomas S. Monson de Kievtempel (Oekraïne) inwijdde, de eerste in de voormalige Sovjet-Unie, waardoor de tempelzegeningen toegankelijker werden gemaakt voor de getrouwe Russische heiligen der laatste dagen.

De inwijding van de tempel in Oekraïne versterkte de hoop van de Russische leden omtrent de toekomst van de kerk in hun eigen land. Na de inwijding zei Vladimir Kabanovi uit Moskou: ‘De kerk zal blijven groeien — ik voorzie dat hier (in Rusland) ringen van Zion zullen zijn.’¹³ Minder dan een jaar later werd zijn visie werkelijkheid toen ouderling Russell M. Nelson van het Quorum der Twaalf Apostelen de ring Moskou stichtte. Het daaropvolgende jaar, in september 2012, stichtte ouderling Nelson in Sint-Petersburg een tweede ring.

Deze gebeurtenissen waren het hoogtepunt van twintig jaar pionierswerk en vooruitgang door Russische heiligen der laatste dagen, maar ze vormen enkel het begin van een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de kerk in Rusland. Ouderling D. Todd Christofferson van het Quorum der Twaalf Apostelen getuigde in juni 2012, na zijn bezoek aan het gebied Europa-Oost (waartoe Rusland behoort) dat de Heer zijn werk er leidt: ‘Zijn Geest broedt op dit gebied. We zullen dingen meemaken die we nooit verwacht hadden.’¹⁴ Als de Russische heiligen der laatste dagen dienen, het evangelie van Jezus Christus naleven en omarmen, en zich op de tempel richten, zullen er meer ringen komen en zal de kerk vooruitgang maken in hun land. Misschien maken we de vervulling mee van de voorspelling van de profeet Joseph Smith over het koninkrijk van God in dat uitgestrekte rijk in de laatste dagen.