Mwaakan te Nakoanibonga

Te Nakoanibonga ae te Merekitereka bon ana kariaia te Atua mai karawa are e a tia n anga ibukin katiaan Ana mwakuri “ni karekea …akea tokina ibukin te aomata” (Mote 1:39). Inanon 1829, a tia n anganaki Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery iroun ana Abotoro te Tia Kamaiu ae Betero, Iakobo, ao Ioane (taraa R&B 27:12). E bon tabu ao e mwaaka riaon ara kona ni kabwarabwara.

Taian king n te nakoanibonga bon mwaaka ni kaira kamwakuran te nakoanibonga ae kariaiakaki. Anne, ngke Abotoro a katoka te nakoanibonga ae te Merekitereka iaoia Iotebwa ao Oliver, a anganiia naba king ni kairi kamwakuriaia.(taraa R&B 27:12–13). Ma tiaki ni kabane kiing ake a karekeaki n te tai anne. King ni kabane ao atatai aika tau ibukin “kororaoin bongina” (R&B 128:18) a anga te “reirei teuana imwin teuana” (kibu 21). N ikotaki ma kiing ake a anganaki n te Tembora i Kirtland itiua te ririki imwiina (taraa R&B 110:11–16). Anganaki kiing aikai bwa a na kaira kariaia n te nakoanibonga n rakan tibwanga ake ti anga n te tai anne, n aron te bwabetito ibukiia mate.

Te Nakoanibonga ae te Merekitereka bon tiaki te nakoa ni mwakuri ke kinaaki. Bon te mwaaka mai karawa are tauaki n onimakinaki ni kabonganaaki ibukin kauaean ana mwakuri te Atua ibukiia Natina. Ti riai n uringnga n tainako bwa mwaane ake iai irouia te nakoanibonga bon tiaki “te nakoanibonga.” E aki tau bwa kona arana “te nakoanibonga ao te aine.” Ti riai n arana “taan taua te nakoanibonga ao aine.”

Ngkai tina iangoia bwa tera ae e kantaningaia te Uea Iesu Kristo mai irouia ake a taua Ana nakoanibonga—tina kanga ni uoti tamnei nako Ina.

Beretitenti Joseph F. Smith e reirei: “E a tia n taekinaki bwa e koaua ae e a tia ni baireaki raoi katean te Ekaretia. Ti te kangaanga bwa, bootaki aikai a aki tabwanin ni maiu nakon tibwangaia ake a toka iaoia. Ngke a kautaki raoi ibukin kantaningaakiia ake a na karaoi, a na kakoroi raoi tibwangaia ma te kakaonimaki, ao ana mwakuri te Uea a na bane ni kakorakoraaki ao ni kamwaakaaki n te aonaaba.”¹

Beretitenti Timiti e kauring naba:

“Te Atua e anga nakoa ni karinerine … n irekereke ma tabeua aobiti inanon ao karinanin Nakoanibonga aika Tabu, aika a na aki kabonganaaki ke n iangoaki bwa nakoa ake a karaoaki irouia aomata, a na aki kamanenaaki ibukin te katamaroa ke ni kaota te aro n tautaeka, ma bon te tai ni mwakuri n nanorinano n ana mwakuri temanna are te Mwatita are ti beku ibukina. …

“… Ti mwakuri ibukin kamaiuaia aomata, ao ti riai n namakinna bwa aio te beku ae te kabanea ni kakaawaki are ti kabaeaki iai. Ngaia are, ti riai n namakina te ingainga n anganano ni bwaai ni kabane, ngkana e kainnanoaki ibukin ana tangira te Atua, kamaiuia aomata, ao katabangakan abanuean te Atua iaon te aba.”²

Inanon ana Ekaretia te Uea, nakoan te Nakoanibonga ae te Merekitereka iai ana mwakuri aika a kakaokoro. N Reirei ao Berita aika a tabu e kaineti iai nakoia ibonga aika rietata n “beretitenti n te tabo anne ke taan mwakuri iaon titeiki aika a kakaokoro ake a maenako n taabo nako” (R&B 124:134). E kaineti nakoia unimwaane bwa “e kateaki bwa taan ibuobuoki n ana ekaretia [te Uea]” (R&B 124:137). Aikai reirei tabeua iaon mwakuriana aika kaokoro.

Ibonga aika rietata iai irouia te kariaiakaki ni mwakuri n oin nakoaia (taraa R&B 107:10, 12). Riki, ngke e reirei Beretitenti Joseph F. Smith, “Ngkai e a tia ni katabuaki bwa te ibonga ae rietata,[e] riai n namakinna bwa e kabaeaki … bwa e na katea te banna ni katoto nakoia naake a na katotoonga aika ikawai ao aika kairake, ao ni karikia bwa te tia reirei n te raoiroi, tiaki ti iaon reirei ma riki man ana banna ni katoto—n anganiia ake a kairake nakoraoin te taneiai n ikawai, ao n riki bwa te mwaaka ibuakoia te koraki ake e maeka ma ngaia.”³

Iaon te nakoa n unimwaane, Unimwaane Bruce R. McConkie man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e reirei: “Te Unimwaane e ibuobuoki nakon te Uea Iesu Kristo. … E katabeaki bwa e na tei ni boongana iroun ana Mwatita … ni buokiia raona. Ngaia ana tia tei te Uea.”⁴

Unimwaane McConkie e kabuakaka te iango are temanna bon “tii te unimwaane.” “Ni kabane unimwaane n te Ekaretia iai irouia mwaitin nakoanibonga n aron te Beretitenti n te Ekaretia … ,” e taku. “Tera te Abotoro? Ngaia te tia kawakin tiibu, te tia kawakin tiibu ae beku n ana nanai n tiibu te Tia Kawakin Tiibu ae Raoiroi.”⁵

Inanon te mwakuri ae kakaawaki ni beku n ana nanai te Tia Kawakin Tiibu ae Raoiroi, akea te kakaokoroaki imarenan aobiti aika ibonga aika rietata ao unimwaane n te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Inanon mwakoro 107 n Reirei ao Berita aika Tabu, te Uea e taekinna, “Ibonga aika rietata n aron ana karinan te Nakoanibonga ae te Merekitereka iai irouia te kariaiakaki ni mwakuri n oin nakoaia, i aan ana kairiiri te beretitentii, ni karaoi bwain te tamnei, ao te nakoa n unimwaane naba, [ke nakoa inanon te Nakoanibonga ae te Aaron]” (R&B 107:10; taraa naba kibu 12).

Te reirei ae moan te kakaawaki riki ibukiia ni kabane ake iai irouia te nakoanibonga bon te reirei are e reirei iai te burabeti ae Iakobwa n Ana Boki Moomon. Imwina Ngai ae Iakobwa, ma tariu ae Iotebwa ti a tia ni katabuaki bwa ibonga ao taan reirei ibukiia te botanaomata, e taekinna “Ao ti a kakorakoraira n nakoara aikai imatan te Uea, ao ti kamatoaira ni mwiokoara, n tauraoi ni bukinaki ibukin aia bure ara botanaomata ngkana ti aki bekumwaaka n tataekina ana taeka te Atua nakoia” (Iakobwa 1:19).

Taari, tibwangara ngaira aika ti taua te nakoanibonga bon tiaki bwaai ni manikangare. Bootaki tabeua a kona ni karaoaki man ana kainibaire te aonaaba ni karokoan aia rongorongo ao karaoan tabeia riki tabeua. Ma ngaira aika iai iroura ana nakoanibonga te Atua iai mwaakara mai karawa are e tautaekana te rin nakon abanuean te Atua ae teretio. Iai iroura te kantaninga ao te tibwanga are e kabwarabwara te Uea ni moan baan bokin Reirei ao Berita aika a Tabu. Tina tataekinna nakon te aonaaba:

“Ma ni kabane aomata a na taetae n aran te Atua te Uea, riki ana Tia Kamaiu te aonaaba.;

“Bwa e aonga naba te onimaki ni manga rikirake n te aonaaba;

“Bwa e aonga au berita ae tabu ae akea tokina ni manga kamatoaaki;

“Ao imwiina: Bwa e kona bwaninin au euangkerio n tataekinaki irouia aika mamaara ao aika kakaonimaki nakon tokin te aonaaba” (R&B 1:20–23).

Ni kakoroan nanon te tibwanga aei, ti riai ni kakaonimaki ni “karikirakei” nakoara n te nakoanibonga ao katabeara (taraa R&B 84:33). Beretitenti Harold B. Lee e kabwarabwara bwa e nanonaki bwa ni karikirakean te nakoanibonga: “Ngkana temanna e taua te nakoanibonga, e riki bwa ana tia tei te Uea. E riai n iangoa nakoana bwa e toka iaon ana mwananga te Uea. Anne ae e kananonaaki ni karikirakean te nakoanibonga.”⁶

Ma ngaia are , taari, ngkana bon te Uea e butiiko bwa kona buoka temanna Natina te mwaane ke te aine—are E a tia ni karaoia rinanon Ana toro—ko kona ni karaoia? Ao ngkana ko karaoia, ko na karaoia bwa te Tia tei Ibukina, “n ana mwakuri te Uea,” ni katan iaan Ana berita n te ibuobuoki?

Beretitenti Lee iai ana reirei teuana iaon karikirakean te nakoanibonga: “Ngkana ko taua te kiraati ni kabubura iaon te bwai teuana e na kabubura riki taraan te bwai anne nakon are ko nooria n tii ni matam; anne te kiraati ni kabubura. Ngkai … ngkana temanna e kabubura nakoana n te nakoanibonga—anne, e na kabubura riki nakon are ko moan iangoia ao ae kakaawaki riki nakon are e iangoia temanna—anne aron ae ko kabubura iai nakoam n te nakoanibonga.”⁷

Aio te katoto ni kabuburan tibwangan temanna are iai irouna te nakoanibonga. I ongo aei mairoun Unimwaane Jeffrey D. Erekson, ngaia toau n te maungatabu n te titeiki i Idaho. Iai temanna te mwaane ae iein ae kairake, ae rootaki n te kainnano ao e namakinna bwa e aki kona ni kabanea ana reirei n te kaoreti, Jeffrey e baireia bwa e na kiitana te reirei ao ni butimwaea te mwakuri are e anganaki are katika nanona. Tabeua te bong imwiina ana beretitenti n te kooram e roko ni mweengana. “Ko ata kakaawakin kingin te Nakoanibonga ae irou?” e titiraki te beretitenti n aia kooram unimwaane. Ngke e kaeka Jeffrey bwa e ataia, te beretitenti e tuangnga bwa ngkai e ongo bwa iai nanona ni kan kiitana te reirei, te Uea e aki karaua matuna n te tairiki anne bwa e na tuanga Jeffrey te rongorongo aei: “Ngkai te beretitenti n aia kooram unimwaane, I tuangko bwa kona aki kiitana te kaoreti. Anne te rongorongo nakoim mairoun te Uea.” Jeffrey e tiku n te reirei. Ririki ake imwiina I kaitibo ma ngaia ao e a riki bwa te tia bitineti ae nakoraoi ao I ongo mai irouna ngke e tuangiia taan ongora aika iai irouia te nakoanibonga, “Te [reirei] anne e a tia ni karaoi bitaki ni kabane inanon maiu.”

Temanna ae iai irouna te nakoanibonga e karikirakea ana nakoanibonga ao nakoana, ao akanne “ni kabane e karaoi bitaki” inanon maiun natin te Atua temanna.

Ni karokoa ngkai, I a tia n taetae iaon ana mwakuri te nakoanibonga n te Ekaretia. Ngkai N nang taetae iaon te nakoanibonga n te utu. N na moanna man taian kiing. Te reirei are te kariaia n te nakoanibonga a kona n ti karaoaki n ana kairi temanna are e iai irouna king ibukin te mwakuri anne ae aanaki man te Ekaretia ma e aki kaineti nakon kabonganaan te kariaiakaki n te nakoanibonga n te utu.⁸ Te karo are iai irouna te nakoanibonga ngaia te tia tararua n ana utu man te kariaiakaki n te nakoanibonga are iai irouna. E aki kainnanoia bwa e na kairaki ke e na karekea te kariaiakaki ni kingin te nakoanibonga bwa e na reirei ma kain ana utu, karaoa te boowi n utu, n anga te kakabwaia n te Nakoanibonga nakon kainnabana ao natina, ke n anga te kakabwaia n te kamarurung nakoia kain ana utu ke tabeman.

Tamnei

Te Utu a ikotaki ni kamatebwai

Ngkana kaaro ana karaka riki nakoaia n te nakoanibonga n aia utu, e na karaka riki ana mition te Ekaretia ni mwaitin bwaai nako ake a kona ni karaoi. Kaaro ake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a riai ni kawakin tuua bwa aonga ni karekea te mwaaka n te nakoanibonga n anga kakabwaia nakoia kain aia utu. Kaaro a riai naba ni karikirakea te reitaki n tangira n aia utu bwa aonga kain aia utu n tangira ana kakabwaia tamaia. Ao kaaro a riai ni kaungai kakabwaia aika a mwaiti riki n te utu.

Tamnei

Kakabwaia n te Nakoanibonga

Kaaro, a mwakuri bwa “te rao ae titebo arona” ma buuaine, n aron are e reirei n te katanoata nakon te utu.⁹ Ao, kaaro, ngkana e reke am tai ni kabongana mwaakan ao ana kariaia te nakoanibonga, karaoia “man te anainnao, man te taotaonaki n nano, man te atataiaomata ao te nimamannei, ao man te tangira ae aki kewe” (R&B 121:41). Te kainibaire ae rietata anne ibukin kabonganaan te kariaia n te nakoanibonga e rang kakaawaki n te utu. Beretitenti Harold B. Lee e anga te berita aei bon imwiin are e riki ngaia bwa te Beretitenti n te Ekaretia: “Akea riki te mwaaka n te nakoanibonga, are iroumi, ae mwaaka riki ngkana iai te nakobuaka ni mweengam, te aoraki ae kakaiaki, ke babaire aika korakora aika a na karaoaki. … Karekea mwaakan te nakoanibonga, are mwaakan te Atua ae Mwaaka, bon te mwaaka ni karaoi kakai ngkana e riai ma ana kantaninga te Uea, ma ti na kanga ni kabongana te nakoanibonga anne, ti riai n tau ni kammwakuria. Te kabwaka n ataakin te reirei aei bon te kabwaka ni karekean te kakabwaia n tauan te Nakoanibonga ae korakora anne.”¹⁰

Tariu aika a tangiraki, kakorakora te nakoanibonga ae tabu are iroumi e rang kakaawaki nakon ana mwakuri te Uea inanon ami utu ao n nakoami n te Ekaretia.

I kakoaua Iroun teuare ana nakoanibonga aei. Rinanon ana anganano ni korakai n Ana kamaiu ao mangautina, mwaane ni kabane ao aine a kamatoa koauan te aki mamate ao te tibwanga n te maiu ae akea tokina. Ngaira n tatabemaniira ti riai ni kakaonimaki ao ni kakorakoraira ni karaoi tabera n ana mwakuri ae korakora te Atua Tamara ae Akea tokina, n aran Iesu Kristo, amen.