Ehukipene Kapkapwaiada Sapwellimen Koht Doadoahk
Wiepe keieu mwahu me pahn kapwaiada atail doadoahk sarawi iei en doadoahkpene, alehdi kapai sang manaman oh mweimwei en prihsduhd.
Ohng riei lih oh ohl kesempwal akan, e inenen kaperen ei kak patehng kumwail. Sohte lipilipil wasa me rongorongie, I kihwei ahi limpoak rehn riei lih akan oh riei ohl akan koaros. Kitail ehukipene doadoahk en atail Kaun.
Ni ansou me kitail kin medewe Adam oh Eve, tepin mehkot me kitail kin medewe uhwen peren me ira ahniki nan Mwetuwel en Eden. I kin medewe me angin wasahu kin mwahu ansou koaros—sohte nohn karakar de pil kopou—oh me diren wahntuhke kin osada pwe irahn kak tungoale sohte lipilipil en ansou. Pwehki sampah eh kapw ohng ira, rahn koaros wia rahn en ese mehkan me kopwuriamwei ni ara kin tuhwong mahn akan oh kilkilang lingan en sahpwo. Mie kosonned pil kohieng ira en kapwaiada oh ara peikiong kosonned kan pil wekpeseng, me kahrehda miehda iren kapwunod oh sawehwe.1 Ahpw ni ara piladahr pilipil ieu me wekidalahr ara mour, ira esehla doadoahk pene oh kin ehupene oh kapwaiada kosonned kan me Koht ketkihiong ira—oh Sapwelime seri kan koaros.
Na uhd medewe pwopwoud wet ni ara kakehr mehla. Ira anahne doadoahk pwehn kak mie mwonge, ekei mahnako kin wiahkin ira mwonge, oh mie ara kahpwal kan me kin kak epwel la ihte ma ira pahn kin ehukipene oh kapakapki. I kin medewe me mwein ekei pak ira sohte kin kak pwung pene. Ahpw, sang ni pwupwilahu, ira esehla me e inenen kesempwal en ehupene ni limpoak. Sang ni mehn kaskuhl kan me ira alehier, ira esehla pilahn en komouro oh padahk kan en rongamwahu en Sises Krais pwe pilahn o en kak pweida. Pwehki ara wehwehki me kahrepen ara kohdo sampah oh mie koasoandi me sansal, ira diar peren oh pweida ni ara esehla doadoahk pene ni limpoak oh pwung.
Ni ara nainki dahr seri, Adam oh Eve padahkihiong ara peneieni dahme irail anahne esehla sang sapwellimen Kauno meninkeder kan. Ira nanantihiong sewesehki neira seri kan en wehwehki oh kesempwaliki padahk kan me pahn kihiong irail peren nan mour wet, oh pil kaunop irail da en kak pwurala nanleng ma re pahn nantihieng ahniki koahiek oh peikiong Koht. Nan irair en doadoahk wet, Adam oh Eve esehla kapingki wekpeseng en ara kehl oh utuht ong emen emen nan doadoahk kesempwal me ira ahneki.2
Mwurin pahr ngeder, wekpeseng en nan pwungen ohl oh lih solahr sansal mwahu ong aramas pwehki kapingiping oh sahwehwe. Sang ansou kaselel me tepida nan mwetuwel en Eden leldo met, en Sehdan doadoahk en katohrepeseng lih oh ohl wie lalaudlahr. Luhsiper ese me ma e kak kawehla ehupenehn nan pwungen ohl oh lih, ma e kak kamanokehsang kitail atail pwukoah sarawi kan, e udahn pahn kawehla nan pwungen peneinei kan, me inenen kesempwal ohng mour soutuk.
Sehdan kin doadoahngki karasaraspenehn wekpesengen aramas pwehn kakairada sawehwe, ekiekihla mehlelo me wekpesengen aramas iei kepikipik en Koht oh koaros kesempwal oh pahrekpene. E nanantiong kahrehda aramas en pohnsehe en lih akan arail pwukoa kesempwal en nan peneinei oh nan wasahn kousapw, pwe kateparail en tikitikla. En Sehdan ah koasoandi iei en kakairada uhpene nan pwungen ohl oh lih, pwe aramas en dehr wehwehki de kalahnganki arail wekpeseng kan me kin kahrehda irail en kak ehupene.
Eri, mwurin pahr kei pohn sampah wet, e sohla dehde me wekpesengen pwukoa kan en ohl oh lih inenen kesempwal. Aramas en wasa koaros wiahki lih akan wia lidu en ohl, re sohte mweimwei ieng wia soahng tohto. Nan ansou rotorot kau, marain en palingehn sohte sairlahng aramas pwehki soahngen tiahk pwukat.
Oh marain en kopwurupwurdohn rongamwahu o me sansal “me marain sang marain en ketipin“3 ansou me Koht Sahm oh Sapwelime Ieros, Sises Krais, pwarehng kisin pwutak Joseph Smith ni menseng en pahr 1820 nan wein New York. Mwokid wet tapiahda mwerimwer en kaudiahl sang nanleng. Tepin manaman en Koht me kopwurupwurdo ohng mwomwodiso en Krais iei manaman en prihsdud. Nin doken doadoahk en kopwurupwurdo eh wihwiawi, ohl oh lih akan pwurehng diarada kesempwal pen oh karepen doadoahk pene, me kasarawialahr oh weweidki Sapwellime doadoahk sarawi.
Nan pahr 1842, ansou me lih akan en mwomwohdiso men wiahda pwihn ehu pwehn sewese doadoahk wet, Presiden Joseph Smith kehn me e anahne kauwada pwihn wet sang ni “manaman oh koasoandi en prihsdud.“4 E ketin mahsanih, “Sang ni mwaren Koht I ketkihiong uhk kih en doahk wet …—iei met tepidahn rahn kaperen kan.“5 Sangete ansouo me kih en doahk wet ah kopwurupwurdohr, en lih arail ansou mwahu en ahneki pwukoa en nan sukuhl, koapworment, ohpis, oh wehi wie lalaudla pohn sampah.6
Pwihn wet me adahnki, Pwihn en Sawas en Lih, weksang pwihn en lih teikan pwehki e kokouda sang rehn soukohp men me ahniki manaman en prihsdud pwehn kihiong lih akan mweimwei, pwukoah sarawi, oh arail pwukoah nan mwomwodisoh, ahpw kaidehn liki.7
Sang en Joseph Smith rahn leldo rahn wet, Kopwurupwurdohu wahdo peren oh popohl en manaman oh mweimwei en prihsdud pwehn sewese ohl oh lih akan en kak kapwaiada arail pwukoah kan. Me keren kitail esehla me lih akan me kin kasarawihla sang rehn emen me kolokol key en prihsdud kan wie doadoahngki manaman en prihsdud ohng arail pwukoah kan.8
Nan Oakotohpe pahr 2019, Presiden Russell M. Nelson padahngki me lih akan me wiadahr arail inou nan tehnpas sarawi ahniki manaman en prihsdud nan arail mour oh nan imwarail kan ni arail pahn nantihiong momourki inou kan me re inoukihiong ehr Koht.9 E kawehweh me “nanleng kan pil kin ritdahng lih akan me alehdier inou sarawio ong Sapwellimen Koht manaman rasehngete ohl akan me kin kolokol prihsduhdo.“ E koangoangehki lih koaros en “malipe laud sapwellimen Sounkomouro manaman pwehn sewese amwail peneinei oh mehtei kan me kumwail poakohng.“10
Eri ia wehwehn mepwukat ohng kowe oh ngehi? Ia mwomwen atail wehwehki manaman oh mweimwei en prihsdud ah wekidala atail mour? Ehu kih iei en wehwehki me ni ansou me ohl oh lih emen kin doadoahk pene kitail kak wiahda doadoahk mwahu sang ma kitail pahn kelehpwki.11 Atail pwukoah tohrohr kan kin wia sawaspene, kaidehn kawe. Mendahte lih akan arail sohte ahniki prihsduhd, nin duwen dahme ntingdier, lih akan alehier kapai en prihsduhd ni arail kin kolokol arail inou sarawi kan, oh kin doadoahki manaman en prihsduhd ansou me re kin kasarawihieng malipilip kan.
Ehu rahno nan Oahkos, I ahniki ansou mwahu en mwohd mpen Presiden Russell M. Nelson nan imwen Joseph ih Emma nan wein Harmony, Pensylvania, karahni wasa me Prihsdud en Aaron kopwurupwur do ie. Nan aht koaskoasoai, Presiden Nelson kosoiahda kesempwal pen en lih pwukoah nan Kopwurupwurdohn rongamwahu wet.
Presiden Nelson: “Ehu mehkot mei kesempwaliki ni ei kin kilang kopwurpwurdohn Prihsduhdo iei kesempwalpen pwukoahn lih akan nan kopwurpwurdohu.
“Ansou me Joseph tepda kawehweh Pwuhk en Mormon, isime inting? Ei, e ekis, ahpw kaiden pali laud. Emma iang sawas.
“Iahpw medewehla Joseph ah kohla kapakap wasahkis karanih imwarailo nan Palmyra, New York. Iawasa e kohlaie? E kohla nan mwetuel en tuhke sarawio. Dahme e kohkihla mwo? Pwehki ih wasahu me ah nohnohu kin kohlaie ansou me e men kapakap.
“Ihte lih riemen wet me iang wia mehkot me pid kopwurpwurdohn Prihsduhdo oh kopwurpwurdohn Mwomowhdisoht. Ni sohpeikasal, kitail kak inda me atail werek kan udahn kesempwal duwehte irail mehn mahsoko. Ei udahn mehlel.“
Duwehte Emma oh Lucy oh Joseph, e kin mie katepatail ma kitail kin esehla sang emen emen oh kin ehukipene atail kosoandi kan en wiahla tohndoadoahk en Sises Krais oh sewese mehteikan keid nan ahl wet.
Kitail esehlahr me “prihsdud kin kapaida mour en Sapwellimen Koht seri kan ni wiepe ngeder. … Nan pwukoahn [mwomwodisoht], doadoahk sarawi en tehnpas sarawi, peneinei kan, oh mehlel emen emen, souleng lih oh ohl akan kin doadoahngki manaman oh mweimwei en prihsdud. Ehupenehn nan pwungen ohl oh lih akan pwehn sewese kapwaiada sapwelimen Koht doadoahk sang ni Sapwellime manaman iei poahsoan en rongamwahu en Sises Krais me Soukohp Joseph Smith kapwuredohro.“12
Ehupene inenen kesempwal nan doadoahk sarawi wet me kitail pilipilkidahr en wia, ahpw e sohte kin pein wiawi. E anahne koahiek oh ansou pwehn ehupene mwahu—rong emenemen, wehwehki en emen emen madamadau, oh ehukipene irair en kaskuhl kan—ahpw ni imwilahn doadoahk wet pilipil kesempwal kei pahn pwarada. Mehnda ma nan ihmw de nan atail pwukoahn Mwomwohdiso, wiepe keieu mwahu me pahn kapwaiada atail doadoahk sarawi iei en doadoahkpene, alehdi kapai sang manaman oh mweimwei en prihsduhd nan atail doadoahk kan.
Ia mwomwen ehupene wet nan mour en lih inou kan nan rahn pwukat? I men wia karasaras ieu.
Ehupenehn nan pwungen Alison oh John inenen kopwuriamwei. Ira kin dake pwaisikel me mein riemen nan weir pwohn menda ma reirei de mwotomwot. Pwehn kak pweida nan weiro ni ara dake pwaisikelo, ira anahne ehupene. Ira anahne pengla wasahtehkis ansou tehkis. Emen sohte kak kaunda emen, ahpw ira anahne wehwepene oh emen emen anahne wia ah pwukoah. Me kin tiengo, me pahn kin nda ansoun uhdi oh ansou uhda. Mehn mwurio, anahne tehk mwahu dahme wihwiawi oh onopehng en kihieng ah kehl pwon ma ira wawailahr de karanialahr ekei soun pwaisikelko. Ira anahne utuht pene pwe ara pwukoah en kak pweida.
Alison kawehwe me: “Ni tapio, lahp me tiengo pahn kin nda ‘Uhda‘ ansou me se anahne uhda oh ‘Uhdi‘ansou me se anahne uhdi. Murin ansou kis, ah mehn mwurio kin esehier iahd mehn mwowehu pahn uhda de uhdi, oh sohte anahnepen pil ndinda. Se esehla mwomwen aht pahn kak wehwehkipene dahme emen emen wihwia oh kak ndahda ansou me emen kin pwangadah oh emen kin nantihieng kehlail. E pid mehlel likilik oh doadoahk pene.”13
John ih Alison sohte ehukipene ara tiak pwaisikelo kelepw, ahpw ira pil ehupene nan ara wia pwopwoud ehu. Emente men emen en ahniki peren; emente kin rapahki mwahu en emen oh doadoahk pene pwehn powehdi dahme sohte itar en emen emen. Ira koaros kin kaweid oh emen kin uhd doadoahk ma emen kin pwangada. Emente kesempwalki en emen koahiek oh kin diar pasapeng pen ara kahpwal kan ni ara kin ehukipene ara koahiek kan. Ira inenen poakpene sang ni limpoak en Krais.
Ehupene oh doadoahk pene inenen kesempwal ohng momour en rahn pwukat. Lih akan ahniki kisakis sarawi14 oh re ahniki pwukoah kesempwal kei, ahpw mepwukat sohte laudsang—de tikitiksang—kesempwalpen kisakis oh pwukoahn ohl akan. Koaros kepikipikda oh anahnepe en sawas nan Sapwellimen Sahm Nanleng pilahn sarawio me e ketihiong ehr emen emen Sapwellime seri kan pwe ren kak kapwaiada arail pwukoa sarawi kan.
Rahn pwukat, ”kitail anahne lih akan me ahniki kehlail oh ouraman me duwehte atail Nohno Eve”15 en ehuohng riarail ohl akan oh wahdo mehtei kan rehn Krais.16 Ohl akan anahne wiahla soun sawas mehlel kei ahpw kaidehn ren wiahki me irail me kaun de “mwomwehda“ en wia soun sawas kei ah lih akan ahpw wihwia lepelep en laud en doadoahk kan. Lih akan anahne ahniki kehl en ”uhkihda pein arail pwukoah”17 nin duwen soun sawas emen ahpw kaidehn en medemedewe me re anahne pein wia soahng koaros de awih pwe emen en ndahng irail dahme re pahn wia.18
Kesempwalki lih akan kaidehn en wiahda duwepenehn nan pwungen oh oh lih ahpw e pid wehwehki padahk mehlel kan. Kitail kak wia uwen atail kak koaros en kesempwaliki lih duwehte Koht e kin ketin kesempwaliki lih: ni arail kin wia tohndoadoahk inenen kesempwal nan doadoahk en komour wet.
Kitail Onopadahr? Kitail kak nantihieng powehdi tiahk souitar kan oh alehda oh kesempwaliki tiahk sarawi pwukat? Presiden Russell M. Nelson lukei kitail en ”ehukipene doadoahk sarawi wet … [pwehn] sewese kaunopada sampah ohng Ketido Keriahu en Kauno.”19 Ni atail pahn wia, kitail pahn esehla kesempwalki en emen emen sawas oh kalaudehla atail kak en kapwaiada atail pwukoa sarawi kan. Kitail kehn popohl laud sang dahme kitail lelohng ehr.
I koapwoaroapwoarki me emen emen kitail pahn pilada en ehuiong Sapwellimen Kauno koasoandi en sewese kapwaiada Sapwelline doadoahk. Ni mwaren atail Sounkomour, Sises Krais, ahmen.