Veimau iLavo

Kemuni na taciqu, eda sa vavaca tiko qo e dua na koniferedi totoka sara. Au gadreva meu vakadeitaka na noqu duavata kei na veika kece sa tukuni oti kei na noqu vakalougatataki kemuni.

Kena imatai meu vakavinavinakataki ira era sa kacivi ka vakadeitaki nikua me ra lewe ni Kuoramu ni Le Vitusagavulu.

Au sa vakadeitaka ni drau vaka drau na turaga era tiko me ra kacivi kin ma vakaitutu raraba ni Lotu. Eda raici ira ena veivanua. O ira era tutaki nikua era kacivi me ra vakatawa na vanua e sa vakalalai. Ena gadrevi sara vakalevu e ke na solibula, na ka ena soli wale ena itavi oqo.

Vei ira era sa vakadeitaki,, me vaka o ni sa raica, e tiko kina na luvequ tagane yabaki 63, Au vakamatatataka niu sega ni vakatura cake na yacana. O ya era cakava na tani ni nodra itavi me ra cakava.Au dau a sara ga na veika me baleta na veitotaki. Me vaka e sa tukuna na loya au sa vagalalataki au mai na veivosaki. Ia au nanuma ni sa dodonu sara ga vakavinaka na nona kacivi ka ni o koya e bulalagilagi sara tu ga. E tekivu sara ga ni o koya e a dua na tina marama yaloyalo vinaka sara. Kevaka walega me rawa meu vakatututaki tamana.

Au tukuna tiko na ka oqo baleta na ka e vakatokai na veitotaki. Ni yalovinaka ni kakua ni biligi koya ena ka o ya me vaka na neirau isema ni matavuvale. Ena sega sara ga ni cakava rawa kina e dua na ka.

Oqo, meu sa toki kina ulutaga kau gadreva meu vosa kina ena bogi edai. Au sauma lesu e vica na kerekere meu tukuna mada e so na ka me baleta na rai ni Lotu ena ka e sa vakayacori tiko ka sa vaka me lewe levu vei keda era sa coko kina, vakabibi o ira na itabagone. Oqori na ka e baleta na veimau i lavo ena kena veimataqali.

E dua na italanoa e tukuni kina ni lesu mai na lotu ena dua na Sigatabu o Calvin Coolidge, dua na gauna e a Peresitedi kei Amerika ka dua toka na tagane e kilai ena bulivosa. Tarogi koya na marama watina se cava e vunautaka o dauvunau. Tukuna ga o koya, “iValavala ca” “Na cava sara mada e tukuna,?” taroga tale yani o watina. E lekaleka ga na kena isau, “O koya e saqata.”

Au nanuma ni rawa ni lekaleka sara ga vaka o ya na noqu na sauma na taro kece me baleta na veimau ilavo ena kena veimataqali. Me da saqata.

Ena laurai na veimau ilavo ena veivanua kece. Na tamata era qito pouka. Era beti ena veitau ose kei na veitau koli. Era qito ruleti ka cakava na misini ni ilavo. Era soqoni vata me ra qito ena veivanua ni gunu, ena otela, ena kasino, ka vakawasoma ena nodra veivale. E lewe levu sa sega ni rawa me ra laiva. Sa veivesu sara ga, me vaka na waigaga ni veivakamatenitaki. E levu sara na kisi era laki tini ki na vakacacani ni bula kei na veiqaravi.

E lewe levu sara vei ira era cakava tiko na ka oqo e sega ni tu vei ira na ilavo me ra na rawata kina na qitora. E levu sara na kisi e sa butakoca sara tikoga na ilavo maroroi me baleta na marama watina kei iratou na gone.

Na qito ka vakatokai tiko me pouka, sa cagilaba wavoki tu qo ena koliji kei na veikoronivuli lelevu.

Meu wilika mada vei kemuni e dua na itukutuku mai na New York Times News Service:

“Vei Michael Sandberg, e tekivu ena vica na yabaki sa oti me qitori ga ena lima ki na tini na sede kei ira na nona itokani.

“Ia ena vula itubutubu sa oti, e tukuna o koya, sa yaco sara ga me ivureure ni ilavo ka ono na kena matanivika ka sa veisosomitaki sara ki na koronivuli ni vuli loya.

“E wasea veimama na nona gauna o Sandberg, yabaki 22, mai Princeton na koronivuli ka wili tiko kina vaka sinia ka vuli politiki kei Atlantic City na vanua ni nona qito pouka …

“O Sandberg e sa ivakaraitaki ca sara ga ni kena sa sosowiriwiri na veimau ilavo ena lomanibai ni veikoronivuli lelevu. E vakatoka o Sandberg me rabailevu sara ga, ni dua me vakayarayarataki tiko ena kena valataki na jabeni ni pouka ena retioyaloyalo kei na totolo ni kena sa qitori na pouka ena Mataveilawa ka sa tu edaidai.

“Era tukuna na kena dau ni kena taleitaki na veimau ilavo ena lomanibai ni veikoronivuli ena sega ni rawa ni da calata. Me kena ivakaraitaki, ena vula o Tiseba, e dua na isoqosoqo ni marama mai Columbia University e a vakarautaka e dua na sotasota ni pouka ka lewe 80 era a sauma e $10 na icurucuru ni qito, na ilavo duadua e ra ka lavaki mo sauma ko na qai qito, mai na University mai North Carolina e rauta ni 175 era a qito ena kena sotasota, ena vula o Okotova. Na qito ruarua oqori e sinai ka lewe levu era a biu tu vakawawa. Mai na University mai Pennsylvania e dau tabaki ena meli livaliva na qito ga ni lewe vica ena veibogi na kena dau vakayacori” (Jonathan Cheng, “Poker Is Major College Craze,” ena Deseret Morning News, 14 ni Maj. 2005, t. A2).

Sa yaco sara tikoga na ka oqo e Utah.

E vola mai vakaoqo vei au e dua na tina:

“E dau qito pouka ena Initaneti na luvequ tagane yabaki 19, ia o ira na tamata era tiko mai na initaneti era sega ni [via] kila ni dua e se bera ni yabaki 21. Na ka ga mo cakava o ya me tiko na ilavo e na nomu akaude ena baqe. O koya e sa voleka ni dua mai oqo na yabaki na nona qito voli. E a dau dua voli na nona cakacaka vinaka, ia sa biuta ni sa kamikamica vua na pouka ena initaneti ka ni sa rawa ilavo sara toka ga kina ena gauna oqo. E dau vakaitavi ena veisotasota ni pouka ena veigauna e so ka kevaka me dau qaqa mai kina sa dau volia sara ga na ka ga e gadreva. Na ka ga e sa cakava tu sa dabe ka qito initaneti.”

E tukuni vei au ni o Utah ga kei Awai erau se bera ni vakadonuya vakalawa na veimau ilavo ena nodrau iwasewase ni vanua e Amerika. Mai na ivola au sa mai ciqoma mai vei ira na lewe ni Lotu, sa matata kina ni so vei ira na noda itabagone era tekivu ena qito pouka. Me sa tiko rawa vei ira na kamikamica ni rawata e so na ka mai na sega ni solia tale e so na ka, era sa qai lako kina taudaku ni iwasewase ni nodra vanua me rawa ni ra laki veimau ilavo kina ni sa dodonu vakalawa.

E dua na dauvolavola e vola mai vei au, “Au sa raica na kena sa tara e levu sara na bula ena vica wale tiko ga na gauna lekaleka. E sa tu qo ena TV. Na ESPN e tiko kina e dua na ka ka vakatokai na Celebrity Poker kei na National Poker Championships.”

E tosoya tale, “E dua na neitou itokani e sureti tamai keitou me saini ka sauma na vakaitavi ena sotasota ena neitou yasayasa e tukuna o nona itokani ni oqo e sega ni veimau ilavo. Ena lako na nomu ilavo kina dua na taga, na o koya ga e qaqa sa na nona na taga ilavo.”

E veimau ilavo li oqo? O io, e vakadina kina. Na veimau ilavo na kena caka me soli na ilavo kina dua na vanua ka na sega ni kauta lesu mai e dua na ka yaga.

Sa tu qo vei keda na ka ni veimau ilavo ni matanitu ka lelevu cake sara. Ena dua na gauna e a vakatabuya tu na lawa. Nikua sa vakatarai me rawa kina na ilavo.

Ena ruasagavulu na yabaki sa oti, ena noqu vosa ni koniferedi, au a kaya kina: Na bacataka ni veimau ilavo e a gagaraki Niu Ioka ena kena kacivaki ni tolu na naba e qaqa eratou na wasea e $41 milioni. Era a yatuni na tamata me ra voli tikite. E dua na tikite ka qaqa ena wasea e 21 na tamata cakacaka kei na Le 778 na ikarua ni cocovi kei na 113,000 era na vakaicocovi talega. O ya ena via rogorogo vinaka toka.

“Ia era lewe 35,998,956 era sega ni taura e dua na ka, era sauma talega na sasaga me ra qaqa ka qai vakanuinui matewale.” (ena Conference Report, Okot. 1985, 67; se Ensign, Nov. 1985, 52).

Ena so na iwasewase ni vanua mai Amerika era sa biuta sara ga e cake na ivakacavacava ni kasino me ra rawa ilavo kina. Sa dodonu kina kabani ni bisinisi me na rawa tubu kina. Sa qai tiko na tikite ka qaqa. O ira kena ga kena vo era na lesu ligalala.

Au vakavinavinaka ni gauna e tauyavutaka kina na Turaga na Lotu e qai solia o Koya na lawa ni ikatini. Ena dua na gauna au a veitalanoa kei na dua na vakailesilesi ni dua tale na matalotu ka vakararavi tu kina Biqo me vakailavotaki kina na kena parokaramu. Au tukuna vua na tamata oq: “ko sa bau vakasamataka beka na ikatini me vakailavotaka na nomu lotu?” Tukuna o koya, “Io, isa, au dau diva tu me keimami muria na kena icakacaka oqo ka me kakua na Biqo. Ia au sega ni vakabauta ni na yaco niu se bula tiko.”

Sa dola qo na kasino ena veivanua ni itikotiko vaka-Idia-damudamu me rawa ni sala ni rawa ilavo vei ira na kena itaukei. E vica beka ena qaqa, ia ena levu ga era na druka. Ena vaka ko ya me rawa ni so me ra qaqa kei na itaukei ni vale me rawa tubu.

E dua na neimami gonetagane e se qai tukuna walega oqo, “Sauma e $5.00 mo raica kina e dua na iyaloyalo yavala; sauma e $5.00 mo qito pouka kina, e tautauvata ga na kena vakasama.”

E sega sara ga ni mai tautauvata na kena vakasama. E dua vei rau ko na rawata mai e dua na ka ko sauma, na kena ka dua, e dua ga ena taura na icovi ni qaqa, na kena vo era na lesu ligalala.

E laurai mai na veika sa yaco oti ni kena qitori na pouka ena vakavuna na vesuki ni yago (addiction) kina veimau ilavo.

Mai na ivakatekivu ni Lotu sa dau butuki sobu tu ga na veimau ilavo.

Me tekivu sara mai na 1842 e a vakamacalataka vaka oqo o Josefa Simici na ituvaki ni nodra bula na Yalododonu mai Missouri. Kaya o koya: “Keimami voli qele sara vakalevu, levu na neimami iteitei, na vakacegu kei na bulamarau, e bulataki ena neimami itikotiko, kei na veivanua keimami vakaitikotiko kina; Ia me vaka ni sega ni rawa me keimami bula vata kei ira keimami tu veimaliwai, … ena nodra dau mamaue ena bogilevu, nodra sega ni rokova na Sigatabu, veitau ose kei na veimau ilavo, era tekivu e liu me ra veivakalialiai, oti era sa qai veivakacacani, oti sa qai mai vakasoqona e dua na ilawalawa dauvakacaca me ra dau vakama vale, vakanakuitataka ka boro kuluta e so na taci keimami ka kabi vei ira na vuti ni toa, ka kena itinitini ga, e dina ni veicalati kei na lawa kei na dodonu ni tamata yadua, era sa qai cemuri ira mai na vanua era vakaitikotiko kina.” (ena James R. Clark, comp., Messages of the First Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 6 vols. [1965–75], 1:139).

E vakaoqo na ka e tukuna o Brigham Young ena Okotova 1844 baleti Nauvoo, “Keimami gadreva me keimami vakawabokotaka na veisitoa ni gunu, veivale ni veimau ilavo, kei na veivale kece e yaco tu kina na veika tawasavasava ka ra a tu ena keimami maliwa ka kakua ni vakatara me toso na mateni vakasausa kei na ivalavala tawakilikili ena keimami maliwa” (ena Messages of the First Presidency, 1:242).

O ira na Peresitedi ni Lotu kei ira na daunivakasala ena Mataveiliutaki, era sa dau vosa tu ga me baleta na ca levu oqo. George Q. Cannon, na daunivakasala kina tolu na Peresitedi ni Lotu, e kaya: “E levu tu na ca ena vuravura oqo me da taqomaki ira mai kina na itabagone. E dua vei ira na veimau ilavo. E levu tu na kena veimataqali na ca levu oqo, ia era sa ka ca kecega ka sega ni dodonu me da vakaitavitaki keda kina” (Gospel Truth: Discourses and Writings of President George Q. Cannon, sel. Jerreld L. Newquist, 2 vols. [1974], 2:223).

E kaya o Peresitedi Joseph F. Smith: “Na Lotu e sega ni vakadonuya na veimau ilavo, ia saqata sara vakaukauwa ni cala vakayago, ka kalasi vata kei na qito ni saumi naba, kei na tikite, kei na kena veimataqali ka sega ni vakadonuya vei ira na lewena me ra vakaitavitaki ira kina.” (“Editor’s Table,” Improvement Era, Okos. 1908, 807).

E veivakasalataki o Peresitedi Heber J. Grant: “Na Lotu ena dau saqata ka na tomana tikoga na nona saqata na veimau ilavo se mani vakacava na kena mataqali cava. Ena saqata na qito kece ni vaqara ilavo, kena cakacaka, na bisinisi ka na taura mai na ilavo vua na tamata ka sega ni solia lesu tale e dua na ka me kena isosomi. Ena saqata na veimataqali cakacaka kecega ka dau vakayacori me tovolei me tauri kina … me vakalolovirataki se me vakamalumalumutaki na cecere ni ivakatagedegede ni lewe ni Lotu, kei na vanua eda vakaitikotiko kina” (ena Messages of the First Presidency, 5:245).

O Peresitedi Spencer W. Kimball e kaya: “E da sa vakasalataki mai na ivakatekivu meda saqata na veimataqali veimau ilavo kecega. Na ituvaki ca kei na vakacaca ena yaco vua na tamata, veitalia se qaqa se druka me rawata e dua na ka mai na sega na ka, dua na ka mai na sega na sasaga, me dua na ka me rawa mai na sega ni sauma rawa na kena isau taucoko” (ena Conference Report, Epe. 1975, 6; se Ensign, Me 1975, 6).

O Elder Dallin H. Oaks, ka tiko vata kei keda ena bogi nikua, e a solia e dua na vosa momona sara baleta na ulutaga oqo ena gauna se tu kina o Ricks College. E a vakatokai na “Veimau iLavo—Cala ena Lawa ni Bula ka Sega Soti ni Vinaka ena Bula Vakapolitiki.” (raica Ensign, June 1987, 69–75).

Au solia na noqu itukutuku me baleta na rai ni lotu ena ulutaga oqo. Na kena vakamuri e dua na qito ni vaqara laki ena sega soti ni vakawai. Ia e tu vata kei n idre ni na laurai vinaka sara ga e matadra na qitora tiko. Ia ena levu sara vei ira na sa sotava oti, ka vaka me sega tu ni dua na ka ena kena itekivu, ena rawa ni laki yaco sara me veivesu vakayago (addiction). Ena dau saqata tu ga na Lotu na ivakarau oqo. Kevaka mo se bera vakadua ni bau vakaitavi ena pouka se dua ga na mataqali veimau ilavo, kakua ni tekivutaka. Kevaka ko sa tekivu tiko, oqo na gauna mo sa yalana kina ni ko se rawa ni cakava.

E tiko na ka vinaka mo vakayagataka kina na nomu gauna. E tiko na ka yaga mo cakacakataka kina na ka o taleitaka. E levu sara na ivola vinaka e tu e rawa ni wiliki. Ena sega ni rawa ni laki sivia sara na kena iwiliwili. E tiko na ivakatagi me marautaki na kena rogoci. E rawa ni da laki veimarautaki tu vakailala ena danisi, taubale vakabalavu, vodo basikeli, kei na so tale na ka ko ni dau taleitaka na cauravou kei na goneyalewa.

Au wilika tiko qo edua na ivola vou, ka tabaki mai na Oxford University Press, ka sa lewe levu sara era sa veitalanoataka tiko. E tiko kina na macala ni dua na vakadidike ka a vakayacora na University of North Carolina mai Chapel Hill. E tara tiko na veika baleta na nodra bula vakalotu kei na bula vakayalo ni itabagone e Amerika. O ira era cakava na vakadidike era vakatarogi ira na itabagone ni veimatalotu kei na itovo. (Raica Christian Smith and Melinda Lundquist Denton, Soul Searching: The Religious and Spiritual Lives of American Teenagers, [2005]).

Na ka era sa qai raica rawa o ya ni o ira na itabagone Yalododonu (LDS) era kila vakalevu cake na vakabauta era lewena. Era sa rui dinata vakalevu, ka vakamuria vinaka na kena ivakavuvuli, baleta na ivakarau ni bula mai vei ira na nodra ilala tale e so.

E dua na dauvakadidike e kaya, “Na Lotu LDS e dau tarogi ira wasoma na kena itabagone, kei na … levu sara na gauna, era na rawata.” (ena Elain Jarvik, “LDS Teens Rank Tops in Living Their Faith,” Deseret News, Maj. 15, 2005, t. A3).

O ira na noda itabagone era laurai ni ra na lotu tikoga ena matalotu era tiko kina na nodra itubutubu, era na lako i lotu vakadua ena veimacawa me ra laki wasea na nodra vakabauta vei ira na tani, era na daulolo se dua na ka me ra vakuwai ira kina mai a so na ka; ka na lailai na nodra na vakatitiqa baleta na lotu era lewena tiko.

Era vakawai ira na noda itabagone na dauvakadidike ena nodra dau yadra vakamataka lailai me ra gole yani ki seminari. “Sa dau dredre sara ga na yadra ena mataka lailai,” e kaya e dua na gonevuli ni seminari. “Ia e levu sara na veivakalougatataki ena lako mai ena kena qaravi. Sa dua dina na gaunisala vinaka me tekivutaki kina e dua na siga.”

Era tukuna na dauvakadidike ni sega ni o ira kece na noda itabagone era buladodonu tu, ni laurai tu vei ira na malumalumu, ia era segata ga me ra dau caka vinaka. Au tomana tale meu kaya ni sega na gauna ni qito pouka vei ira na gone vuli ni veikoronivuli torocake oqo.

Kivei kemuni na noqu itokani gone, au vosa tiko vei kemuni nikua, ko ni sa rui ka dredre vei keimami. Ko ni sa rui ka bibi sara vei keimami. Ena nomuni lewena na Lotu, kei na kaukauwa ni matabete ka tiko vei kemuni, sa tu vei kemuni e dua na itavi bibi sara. Ni yalovinaka ni kakua ni vakawaletaka tu ga na nomuni gauna kei na nomuni taledi ena ka e cacawale. Kevaka me vakakina, e sa na vakalailaitaka na nomuni na rawa ni cakava e so na veika e yaga vakalevu. Au vakabauta ni na vakagogotaka na nomuni na dau vuli lesoni mai koronivuli. Erau na vakanuinui cala kina na nomu itubutubu, kei na gauna sa na toso kina na veiyabaki, ka ko na qai laki raivuki mai, ko sa na qai rarawataki iko tu.

Na matabete ko ni taura tu oqori ka ra kauta vata voli kei ira na itabagone tagane e tiko kaya na nodra cakacaka na agilosi dauveiqaravi. Na veitokoni oqori ena sega sara ni ganita me rau laki sala vata kei na qito ilavo.

“Digitaka na dodonu ni sa tu e matamu na ka mo digitaka” (“Choose the Right,” Hymn no. 239).

Sa noqu masu me nomuni na veivakalougatataki mai lagi, ena noqu wasea vei kemuni na noqu ivakadinadina me baleta na cakacaka oqo kei na noqu lomani kemuni kece ko ni veqaravi tiko kina ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.