2017
ʻOku ʻi Heni e Lakanga Fakataulaʻeikí he ʻAhó ni
June 2017


Kae ʻOua Ke Tau Toe Fakataha Mai

ʻOku ʻi Heni e Lakanga Fakataulaʻeikí he ʻAhó ni

Mei he lea ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 1995.

Ko ha toki maama fakapoʻuli ʻeni ka ne ʻikai ke ta maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

ʻĪmisi
earth

Ngaahi ʻAta mei he Getty Images

Te ke lava nai ʻo fakakaukauloto atu ki ha fakapoʻulituʻu mo mānonga e moʻui fakamatelié ka ne taʻeʻoua e lakanga fakataulaʻeikí? Kapau naʻe ʻikai ke ʻi māmani e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ne tauʻatāina pē ʻa e filí ke ʻalu holo mo pule ʻikai ha fakangatangata. Ne ʻikai mei ʻi ai ha meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ke tataki mo fakamaama kitautolu; ʻikai ha palōfita ke fakafofongaʻi e ʻEikí; ʻikai ha ngaahi temipale ke tau fai ai ha ngaahi fuakava toputapu mo taʻengatá; ʻikai ha mafai ke tāpuakiʻi pe papitaiso, ke fakamoʻui pe fakafiemālie. Ka ne ʻikai e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, “e fakaʻauha ʻo ʻosiʻosingamālie ʻa e māmaní kotoa” (vakai, T&F 2:1–3). … He ʻikai ha maama, ʻamanaki lelei—ko e fakapoʻuli pē. …

… [Ka neongo ia] ʻoku foaki ʻe he lakanga fakataulaʻeiki ʻo e ʻOtuá ha maama ki he fānau [ʻa e Tamai Hēvaní] ʻi he māmani fakapoʻuli mo mohu palopalemá ni. Te tau lava ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke maʻu e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ke ne taki kitautolu ʻi he moʻoní, fakamoʻoní, mo e fakahaá. ʻOku ʻatā tatau pē ʻa e meʻafoakí ni ki he tangata, fefine, mo e fānau kotoa. …

… Kuo toe fakafoki mai e lakanga fakataulaʻeiki nāunauʻia ʻo e ʻOtuá, fakataha mo hono ngaahi tāpuakí kakato, ki he māmaní ʻi hotau kuongá. Naʻe kamata ʻa hono toe fakafoki mai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo hono ngaahi tāpuakí ʻi he 1820, he taimi naʻe mamata mo fefolofolai ai ʻa e palōfita kei talavoú pea mo e ʻOtuá ko e Tamaí pea mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí, ʻi he vaoʻakau tapú.

Naʻe toe ʻomi kimui ange ʻe ha kau talafekau fakalangi—Sione Papitaiso; Pita, Sēmisi mo Sione; Mōsese, ʻĪlaiase, pea mo ʻIlaisiā; pea mo ha niʻihi kehe—ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá e mālohi, mafai mo e ngaahi kī ʻoku fie maʻu ki hono fakamoʻui mo hakeakiʻi e faʻahinga ʻo e tangatá. … Naʻe toe fakafoki mai e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ki he māmaní, kuo kakato ai e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné mo e Faka-Melekisēteki ʻo e kuonga muʻá. Pea hangē ko e fuakava ʻa e ʻOtuá mo ʻĒpalahamé, ʻe lava ke faitāpuekina e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmili kotoa pē ʻo e māmaní.

Fakakaukau ki ai kāinga—kuo toe fakafoki mai ‘a e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku ʻi heni ia he māmaní he ʻahó ni. … ‘Oku maʻu ‘e he kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ‘i he Siasí he ʻahó ni ʻa e totonu moʻoni ke ngāue ʻi he huafa ʻo e ʻOtuá, ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e kau palōfita, kau tangata kikite, mo e kau tangata maʻu fakahā ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi kī ʻi he kuonga fakakosipeli ko ʻení.

… ʻE lava ke ʻatautolu e ngaahi tāpuaki fungani mo taʻengata ʻoku ʻomi ʻe he ʻOtuá ki he kakai tangatá mo fafiné pea mo e ngaahi fāmilí ʻi he māmaní, ʻo fakafou ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.