Si Maria, ang Inahan ni Jesus

Subo lang, ang Bag-ong Tugon wala magsulti nato mahitungod sa mga ginikanan ni Maria, sa iyang pagkahimugso, o bisan unsa mahitungod sa iyang kinabuhi sa Nazaret. Gihulagway ni Lucas ang Nazaret nga usa ka polis, nga mahimong hubaron nga usa ka siyudad o usa ka lungsod, apan kini wala magpakita nga usa ka dapit nga importante. Gawas sa Bag-ong Tugon, ang Nazaret wala hisguti sa bisan hain nga teksto hangtud sa katapusan sa ikaduhang siglo AD.

Nasayud kita nga ang Nazaret nahimutang sa bungtod nga ubos sa Galilea nag-umbaw sa tambok nga Walog sa Jesreel, 65 ka milya (105 km) amihanan sa Jerusalem. Ang arkilohiya nagpakita nga ang unang siglo nga Nazaret susama sa usa ka balangay kay sa usa ka siyudad o bisan gani usa ka lungsod, nga dunay gibana-bana nga populasyon nga mga 400–500.⁴ Uban sa pipila ka kalainan, kadaghanan sa mga tawo sa tibuok Galilea naningkamot nga mabuhi isip mga trabahante, tig-atiman sa kahayupan, pagpangisda, ug pag-ugmad sa yuta aron lang adunay pagkaon sa lamesa alang sa ilang mga pamilya ug sa pagbayad sa ilang mga buhis. Ang balangay walay mga panalipod; walay ebidensya nga kini adunay sementado nga mga dalan o monumento nga arkitektura, ni kini naggamit og mahalon nga mga butang sama sa marmol, mosaics, o frescos sa mga gambalay, o nga ang mga panimalay adunay maanindot nga mga galamiton gikan sa laing nasud.⁵ Ang duha sa unang siglo nga mga balay nga nakalutan nagpakita sa kasarangan nga usa ka andana nga pinuy-anan nga dunay duha ka kwarto, atop nga lukay sa buli, ug gamay nga nataran.⁶ Ang mga tulumanon sa paglubong ug buak-buak nga mga sudlanan nga anapog nagpakita nga ang mga lumulupyo mga Judeo kay sa mga Hentil.

Samtang walay usa niining mga nadiskobrehan nga nagpunting direkta ngadto ni Maria o sa iyang pamilya, nagpasabut kini kanato kon unsa ang iyang kinabuhi sa Nazaret: sa usa ka mag-uuma nga batang babaye nga nagpuyo sa banikanhon nga dapit, layo gikan sa relihiyoso nga sentro sa Jerusalem uban sa mga templo, aristokrasya sa kaparian, ug bahandi. Bisan isip usa ka batan-ong babaye, motrabaho siya tupad sa iyang inahan ug sa ubang mga babaye sa balangay, mag-la og panapton, magluto, mangahoy, magsag-ob og tubig gikan sa punduhan sa balay o sa mga tabay sa balangay, ug magtrabaho sa umahan—gihimo ang tanan aron ang iyang pamilya mabuhi matag adlaw.

Ang istorya ni Maria diha sa basahon ni Lucas nagsugod sa pagpakita ni anghel Gabriel, ang anghel kinsa nagpakita sa sayo pa ngadto ni Zacarias didto sa templo (tan-awa sa Lucas 1:11, 19, 26). Sa dihang nagpakita si Gabriel, si Maria usa ka batan-ong babaye kinsa kaslunon ngadto ni Jose (tan-awa sa Lucas 1:27). Bisan og wala kita makahibalo pilay edad ni Maria nianang higayuna, sa karaan posible nga gipahigayon ang kontrata sa kaminyoon bisan wala pa mahingkod. Ang pagpakita ug mga pamahayag ni Gabriel nga si Maria “hinatagan sa grasya,” nga “ang Ginoo anaa uban kanimo,” nga siya “dalaygon diha sa kababayen-an,” ug nga, sumala sa Hubad ni Joseph Smith sa Lucas 1:28, siya “pinili” (tan-awa usab sa Alma 7:10) tingali nakaingon sa lain-laing reaksyon sa kalibug ug bisan kahadlok diha kang Maria. Makahunahuna lamang kita unsa nga mga hunahuna ang misulod sa iyang pangisip nianang higayuna, apan kini naglakip tingali sa mga pangutana sama sa, “Ngano nga ang Dios miisip nako nga ‘dalaygon diha sa kababayen-an’?” “Ngano nga ako ‘hinatagan sa grasya sa Dios’ ug unsay gipasabut niana?” “Ngano nga ang Dios mipadala ni Gabriel ngari kanako ug dili ngadto ni bisan kinsa nga laing kababayen-an sa Nazaret, o sa Jerusalem?” Oo, siya gikan sa balay ni David (tan-awa sa Lucas 1:32; Mga Taga-Roma 1:3), apan kana dili importante ubos sa pagdumala sa Romano. Human sa tanan, usa lang siya ka batan-ong babaye gikan sa pamilya nga mag-uuma, nagpuyo sa usa ka dili importante nga balangay. Sama sa gipangutana ni Natanael, “Aduna ba guy maayong butang gikan sa Nazaret?” (Juan 1:46).

Si Gabriel dili motubag sa bisan unsa nga mga pangutana nga tingali anaa sa hunahuna ug kasingkasing ni Maria. Hinoon nagpadayon siya sa iyang mensahe: magmabdos siya sa usa ka bata, apan dili lang bisan kinsa nga bata. Ang iyang anak pagatawgon ang “Anak sa Labing Halangdon “ang trono sa iyang amahan nga si David” (tan-awa sa Lucas 1:32–33). Sa laing mga pulong, si Gabriel misulti ni Maria nga ang iyang anak mao ang Anak sa Dios ug ang gisaad nga Mesiyas. Kon si Maria naglibug ug nahadlok sa wala pa kini ipahibalo, mahanduraw nato ang iyang grabe nga emosyon human niini.

Ikonsiderar nato ang usa ka baruganan nga gitudlo niini nga bahin sa istorya ni Maria mahitungod sa pagkadisipulo. Ang plano sa Dios alang ni Maria dili butang nga iyang gipangayo! Si Gabriel nagpakita ngadto ni Zacarias tungod kay siya ug si Elisabet nag-ampo og milagro nga makabaton og anak, apan siya miadto ni Maria ubos sa lahi kaayo nga sirkumstansya: dili sa pagtuman sa usa ka hangyo, apan sa pagpahibalo sa kabubut-on sa Dios alang kaniya. Sa iyang umaabut nga kasal, si Maria tingali naghunahuna mahitungod sa posibilidad nga makabaton og mga anak sa umaabut. Apan bisan pa ang Judaismo nagpaabut sa mesiyas sa unang siglo, nakahunahuna ba kaha si Maria nga siya, nga usa ka batan-ong babaye nga mag-uuma gikan sa Nazaret, mao ang mahimong inahan sa Mesiyas? Tingali wala. Ang punto mao nga ang mga tawag sa pagkadisipulo sa kasagaran nagkinahanglan og kausaban sa mga plano sa atong personal nga kinabuhi.

Si Lucas nagtutok sa iyang rekord sa mga pamahayag ni Gabriel ug dayon ni Elisabet. Apan adunay tulo ka okasyon sa dihang si Maria mipadayag sa iyang mga hunahuna ug mga pagbati.

Imahe

Mary seeing the angel Gabriel

Pagpahibalo ni Maria, ni Joseph Brickey

Ang una mao ang iyang pangutana ngadto ni Gabriel, “Unsaon ba pagkahimo niini nga wala man akoy bana?” (Lucas 1:34). Nahibalo sa sirkumstansya, ang iyang pangutana usa ka resonable nga pangutana. Nagpahinumdom kini sa mga magbabasa sa pangutana ni Zacarias, “Unsaon ko man pagkaila nga mahimo kini? [pananglitan, nga si Elisabet manganak]” (bersikulo 18). Apan hinoon ang iyang pangutana nagpadayag sa pagduha-duha mahitungod sa tubag ni Gabriel sa usa ka pag-ampo nga gihalad mismo ni Zacarias ngadto sa Dios, ang pangutana ni Maria nagtinguha og pagpasabut mahitungod sa gipahayag nga kabubut-on sa Dios alang kaniya. Ang mga pangutana dili kapugngan kon ang mga imbitasyon sa Dios mohagit sa mga disipulo sa pagpalambo sa ilang mga buluhaton ug mobuhat sa mga butang nga dili komportable nilang buhaton, ug ang mga dinasig nga mga pangutana modala ngadto sa pagpadayag.

Ang tubag ni Gabriel ngadto ni Maria adunay tulo ka bahin:

1. Una, gisultihan niya si Maria, “Pagakunsaran ikaw sa Espiritu Santo” (bersikulo 35). Ang Espirtu Santo mao ang gahum diin ang mga disipulo sa matag panahon mapalambo sa ilang mga tawag. “Hinumdumi nga kini nga buhat dili lamang inyoha ug kanako,” mitudlo si Presidente Thomas S. Monson (1927–2018). “Trabaho kini sa Ginoo, ug kon kita anaa sa buluhaton sa Ginoo, may katungod kita sa panabang sa Ginoo. Hinumdumi nga kon si kinsa ang tawagon sa Ginoo, ang Ginoo mohimo kaniyang sarang.”⁷ Dayon si Gabriel mihatag ni Maria og impormasyon nga piho sa iyang sitwasyon: “Ug pagalandungan ikaw sa gahum sa Labing Halangdon:⁸ busa kana usab nga balaan nga butang paganganlan nga balaan, ang Anak sa Dios” (bersikulo 35).

2. Ikaduha, si Gabriel misulti ni Maria mahitungod ni Elisabet, usa ka tawo nga nakasinati og susama, bisan og dili pareha nga, milagroso nga pagkamabdos (tan-awa sa bersikulo 36). Ang pagmabdos ni Elisabet usa ka timailhan ngadto ni Maria nga siya wala mag-inusara, nga adunay laing usa pa ka tawo kinsa nakasabut unsay iyang nasinati.

3. Ikatulo, si Gabriel walay duha-duha nga mipahayag, “Kay sa Dios walay butang nga dili mahimo” (bersikulo 37). Ang Dios mihimo sa imposible sa dihang nagmabdos si Elisabet.⁹ Ang pamahayag ni Gabriel mao ang usa ka pahinumdom ngadto sa mga disipulo sa matag panahon nga kon kita motubag sa mga pagdapit sa Dios, mahitabo ang mga milagro.

Ang ikaduha nga tubag ni Maria sa istorya nagrepresentar, sa akong hunahuna, sa pasalig ug panglantaw sa usa ka disipulo: “Tan-awa, ako ulipon sa Ginoo, matuman unta kanako kanang imong giingon” (Lucas 1:38). Ang “ulipon” nagpasabut nga si Maria mipili nga modawat sa tawag nga gihatag sa Dios kaniya. Kini nga pamahayag mao ang bersyon ni Maria sa unsay isulti sa iyang Anak didto sa Getsemani, “dili ang akong pagbuot ang matuman, apan ang imo” (Lucas 22:42). Samtang nga ingon og klaro nga niining puntuha sa iyang panaw, siya dili mahimong makasabut sa tanan nga gikinahanglan gikan kaniya—si Simeon sa wala madugay nanagna ngadto kaniya nga “ang imong kasingkasing usab pagalapsan sa espada” (Lucas 2:35)—bisan pa niana, si Maria mipili nga mopadayon uban sa hugot nga pagtuo.

“Ug ang manolunda mipahawa kaniya” (Lucas 1:38). Sa dihang mibiya si Gabriel, nag-inusara si Maria. Samtang lahi nga butang alang sa usa ka disipulo sa paghimo og mga pamahayag sama sa kang Maria diha sa presensya sa balaan nga mensahero, unsay iyang buhaton karon nga ang anghel wala na? Unsaon niya sa pagpasabut niini nga kasinatian ngadto sa iyang mga ginikanan? ngadto ni Jose? Unsa ang personal nga bili ngadto kaniya kon sila o ang mga lumulupyo sa Nazaret dili motuo kaniya? Ang natapos nga mga bahin sa iyang kinabuhi sa Nazaret mahimong malisud na karon alang kaniya.

Imahe

Elisabeth greeting Mary

The Meeting of Mary and Elizabeth [Ang Panagtigum ni Maria ug Elizabet], ni Carl Heinrich Bloch

Mao nga nahinumduman niya ang ikaduhang bahin sa tubag ni Gabriel sa iyang pangutana ug mga panaw ngadto sa balay ni Elisabet. Sa makausa, ang duha ka sinugdanan nga mga istorya ni Lucas nagkahiusa. Sa dihang nangumusta si Maria ni Elisabet, “ang bata miulpot sulod sa iyang tiyan; ug si Elisabet napuno sa Espiritu Santo: Ug sa makusog nga tingog siya misinggit nga nag-ingon, Dalaygon ikaw diha sa mga kababayen-an, ug dalaygon ang bunga sa imong tiyan” (Lucas 1:41–42). Ang iyang pagtimbaya nga gigiyahan sa Espiritu nakapalig-on unsay gipahayag na ni Gabriel mahitungod sa dalaygon nga dapit ni Maria diha sa kababayen-an. Si Maria karon aduna nay ikaduhang saksi sa iyang tawag, apan miabut kini human siya andam na nga midawat sa tawag.

Ang istorya nila ni Maria ug Elisabet usa ka pahinumdom sa duha ka importante nga mga aspeto sa mga kinabuhi sa moderno nga mga disipulo. Usa kini ka pahinumdom sa importante nga hiyas sa panaghiusa taliwala sa mga Relief Society sa tibuok kalibutan: ang mga babaye sa lain-laing mga edad ug sa lain-laing mga kahimtang sa kinabuhi nga nagkapundok aron sa pagpaulyo ug pagsuporta sa usag usa panahon sa panginahanglan. Usa usab kini nga pahinumdom nga ang Dios dili mobiya niadtong Iyang gitawag sa mga panahon sa ilang panginahanglan apan nga Siya motubag kanunay kanila pinaagi sa uban nga gitawag usab Niya.

Ang katapusan nga gilitok ni Maria nailhan nga ang Awit sa Pagdayeg ug mao ang iyang paagi sa pagpakita og kalipay agig tubag sa mga pamahayag ni Elisabet. Iyang gipadayag ang iyang mga pagbati mahitungod kon unsa ang nahitabo sa iyang kinabuhi ug namalandong sa iyang bag-ong nakaplagan nga pagsabut sa iyang dapit sa plano sa Dios. Una ug labing importante siya mibati nga mopalambo, mohatag og pagdayeg, ug mohimaya sa Dios, diin siya nagakalipay isip iyang Manluluwas (tan-awa sa Lucas 1:46–47). Nakita niya sa iyang kasinatian ang nagpadayon nga kalooy sa Dios, gani nga Siya mipili og usa ka tawo nga “timawa” sama kaniya (tan-awa sa mga bersikulo 48–50) ug usab sa kamatuoran nga Siya mipili kaniya sa pagpahigayon sa importante nga bahin sa pagtuman sa pakigsaad sama kang Abraham (tan-awa sa mga bersikulo 54–55).

“Ug si Maria nagpabilin uban kang [Elisabet] sulod sa mga tulo ka bulan, ug unya mipauli siya sa iyang balay” (bersikulo 56). Si Maria mas andam na karon sa pagtuman sa iyang balaan nga tawag.

Imahe

Mary holding baby Jesus

In the Arms of Mary [Diha sa mga Bukton ni Maria], ni Simon Dewey

Ang moderno nga mga disipulo gikuha gikan sa istorya ni Maria sa kultura ug 2,000 ka tuig. Bisan pa niana, ang iyang istorya walay katapusang pahinumdom sa mga bili sa pagkadisipulo. Ang Dios nagpaabut sa Iyang mga sumusunod sa pagdawat sa mga pagdapit nga Iyang gihatag ngadto kanila. Si Presidente Russell M. Nelson nagpahinumdom kanato nga “Ang Dios kanunay misugo sa Iyang mga anak sa pakigsaad sa pagbuhat sa lisud nga mga butang.”¹⁰ Si Maria dili ingon nga walay labut, ug mao usab kita. Ang atong hagit mao ang pagbaton og hugot nga pagtuo sa pagtugyan sa atong kabubut-on ngadto sa Iyang kabubut-on, sa pagdawat sa Iyang mga tawag uban sa hugot nga pagtuo nga ang Iyang Espiritu mopalambo kanato diha sa Iyang pagserbisyo. Si Bonnie H. Cordon, Kinatibuk-ang Presidente sa Young Women, mipahinumdom kanato nga “makahimo kita og lisud nga mga butang,” ug dayon midugang, “apan mahimo usab nato kini diha sa kalipay.”¹¹

Isip moderno nga mga disipulo, unsa ang atong Awit sa Pagdayeg? Unsaon nato sa pagpadayag sa atong kalipay sa atong Dios? Unsaon nato sa pagpadayag sa kadako sa Iyang kalooy sa atong kinabuhi? Unsaon sa pagpangita og mga paagi sa pagsaulog sa atong bahin sa pagtuman sa pakigsaad nga sama kang Abraham sa atong panahon? Kini tingali mao ang mga pipila ka paagi nga kita makat-on gikan sa talagsaong istorya sa pagkadisipulo ni Maria.