Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
26 ʻAokosí–1 Sepitemá. 1 Kolinitō 8–13: ‘Ko e Sino ʻo Kalaisí ʻa Kimoutolu’


“26 ʻAokosí–1 Sepitemá. 1 Kolinitō 8–13: ‘Ko e Sino ʻo Kalaisí ʻa Kimoutolu’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“26 ʻAokosí–1 Sepitemá. 1 Kolinitō 8–13,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
houalotu sākalamēnití

26 ʻAokosí–1 Sepitemá

1 Kolinitō 8–13

“Ko e Sino ʻo Kalaisí ʻa Kimoutolu”

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Richard  G. Scott he ʻikai “lava ke [tau] ongoʻi e fakahinohino mahuʻinga taha mo fakatāutaha ʻa e Laumālié” kapau he ʻikai ke tau lekooti mo tali ʻa e “ngaahi ueʻi naʻa [tau] fuofua maʻú” (“Ke Maʻu Ha Tataki Fakalaumālie,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2009, 8).

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ha ngaahi fakafehoanaki mo ha ngaahi fakataipe ʻi he 1 Kolinitō 8–13, hangē ko ha tokotaha lele ʻi ha lova, sino ʻo e tangatá, pea mo ha “simipale tatangi” (1 Kolinitō 13:1). Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí fekauʻaki mo e fakataipe ko ʻení? Naʻe tokoni fēfē nai ke mahino kiate kinautolu ha foʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí?

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

1 Kolinitō 10:1–13

ʻOku tau fehangahangai kotoa pē mo e filí, ka ʻoku ʻomi ʻe he ʻOtuá ha founga ke tau hao mei ai.

  • Te ke tokoni fēfē ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ʻilo ha ngaahi moʻoni mahuʻinga ʻi he 1 Kolinitō 10:13? Ko ha fakakaukau ʻe taha ko hono vahevahe e vēsí ki ha ngaahi kupuʻi lea nounou, tufa takitaha ia ki ha mēmipa kehekehe ʻo e kalasí, pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe fakalea e ngaahi kupuʻi leá ʻi he lea pē ʻanautolu. Hangē ko ʻení, ko e hā ha founga ʻe taha ke tau pehē ai “ʻoku moʻoni ʻa e ʻOtuá” pe “lahi hono ʻahiʻahiʻi ʻa kimoutolú ʻi he meʻa te mou faʻa faí”? ʻE lava ke ke tānaki fakataha ha niʻihi ʻo e ngaahi fakamatala ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí pea kumi mo ha ngaahi founga kehe ʻe ʻaonga ai ki heʻetau moʻuí. ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi aʻusia ne nau fakamoʻoniʻi ai ʻoku moʻoni e ngaahi talaʻofa ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Ko e hā mo ha ngaahi ʻilo kehe ʻe lava ke tau maʻu mei he ʻAlamā 13:27–28?

  • Makehe mei haʻamou nofotaha ʻi ha ngaahi ʻahiʻahi ʻo ha taha, mahalo te mou fie tukutaha hoʻomou fealēleaʻaki ʻi he 1 Kolinitō 10:13 ki he ngaahi fili naʻe pehē ʻe Paula ʻoku “faʻa hoko ki he tangatá.” ʻE lava ke kamata ʻe he kalasí ʻaki haʻanau kumi e ngaahi ʻahiʻahi naʻe fakatokanga mai ki ai ʻa Paula ʻi he veesi 1–12. Mahalo foki te nau toe fokotuʻu mai mo ha ngaahi sīpinga fakaonopooni ʻo ha ngaahi ʻahiʻahi angamaheni, hangē ko e ʻahiʻahi ke taʻefaitotonú, ngutu laú, pe fakamāuʻi e niʻihi kehé. ʻE “hao” fēfē ha taha mei he ngaahi ʻahiʻahi ko ʻení, ka tokoni ʻa e ʻOtuá? ʻE lava ke mou fakatātaaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi tūkungá.

  • ʻE ala mahuʻinga ke mou fakakaukau ki he 1 Kolinitō 10:13 ʻi he anga ʻo e fakaʻamu vivili ʻa Paula ke uouongataha ʻa e Kāingalotú. Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tau fetokoniʻaki ai ke “hao” mo “kātakiʻi” e ngaahi ʻahiʻahi te tau ala fehangahangai mo iá? ʻOku tokoni fēfē ʻa e uouongatahá ke tau tekeʻi ʻa e ʻahiʻahí?

1 Kolinitō 10:16–17; 11:23–30

ʻOku fakatahaʻi kitautolu ʻe he sākalamēnití ko e kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo Kalaisí.

  • ʻE lava ke ueʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke fakauouongatahaʻi ai ʻe he sākalamēniti homou uōtí ʻi heʻenau feinga ke tatau ange mo e Fakamoʻuí. ʻE lava ke mou kamata ʻaki hano lau ʻa e 1 Kolinitō 10:16–17 mo fekumi pe ko e ʻuhinga ki he hā ʻa e foʻi lea feohiʻangá ʻi he ʻuhinga ko ʻení (ʻe lava ke kumi ʻe ha taha ha ʻuhinga mei he tikisinalé). ʻOku tokoni fēfē ʻetau maʻu fakataha ʻa e sākalamēnití ke tau ongoʻi uouongataha ange ai? Ko e hā te tau lava ʻo fai ke ohi mai ʻa e uouongatahá he lolotonga e houalotu sākalamēnití? ʻOku fehokotaki fēfē nai e faleʻi ʻa Paula ke “ʻahiʻahiʻi ia ʻe he tangatá” mo e taumuʻa ko ʻení? (1 Kolinitō 11:28).

1 Kolinitō 12

ʻOku totonu ke tau fekumi ki he ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ke ʻaonga ki he fānau kotoa pē ʻa e Tamai Hēvaní.

  • Te ke tokoni fēfē nai ki he kau mēmipa hoʻo kalasí ke nau toe vakaiʻi e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie naʻe fakamatala ki ai ʻa Paulá mo ʻiloʻi e faʻahinga kehekehe ʻo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié? ʻE lava ke ke tuku ange ha miniti ʻe taha ke nau hiki ai ha lisi ki he lahi taha ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ʻoku nau lava ʻo fakakaukau ki aí. ʻI heʻene ʻosí, fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe e meʻa ne nau tohí kae ʻoua kuo nau lave ki he meʻafoaki kotoa pē ne nau lisi. ʻE lava leva ke kumi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi meʻafoaki kehe ke tānaki ki heʻenau ngaahi lisí ʻaki ʻenau fekumi ʻi he 1 Kolinitō 12 mo e lisi ʻa ʻEletā Marvin J. Ashton ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Ko e fē ʻi he ngaahi meʻafoaki ko ʻení kuo fakatokangaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he kakai ʻoku nau ʻiló? ʻE tokoni fēfē kiate kitautolu hano fakatupulaki e ngaahi meʻafoaki ko ʻení ke tau hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí?

  • Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ʻoku tokoni ai hono fakatupulaki ʻenau ngaahi meʻafoaki ke fakamāmaʻi e Siasí, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻafoaki fakalaumālie naʻe maʻu ʻe he kakai ʻi he folofolá. Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau, ʻE lava ke ke vahe ange ke nau fekumi ʻi ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” pea vahevahe e meʻafoaki fakalaumālie ʻoku nau pehē naʻe maʻu ʻe he tokotaha ko iá. Naʻe faitāpuekina fēfē ʻe he ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ʻa e kakai ko ʻení mo e niʻihi kehé? Te tau lava fēfē ʻo fakaʻaongaʻi ʻetau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ke tāpuekina e niʻihi kehé mo fakamaama e sino ʻo Kalaisí, pe ko e Siasí? (vakai, 1 Kolinitō 12:12–31; vakai foki, 1 Kolinitō 14:12).

  • Ke tokoni ke mahino ki he kau mēmipa hoʻo kalasí e founga ke fakatupulaki ai e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié, fakaafeʻi kinautolu ke nau lau ʻa e 1 Kolinitō 12:27–31; Molonai 7:48; 10:23, 30; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 46:8; pea mo e lea naʻe fai ʻe Palesiteni George  Q. Cannon ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení fekauʻaki mo e founga ke maʻu ai e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié? ʻOku founga fēfē ʻetau tatau ange mo Kalaisi ʻi hono fakatupulaki e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fili ha meʻafoaki te nau fie maʻu pea kolea e tokoni ʻa e ʻEikí ʻi heʻenau feinga ke maʻu e meʻafoaki ko iá.

1 Kolinitō 13

Ko e manavaʻofá ko e meʻafoaki fakalaumālie māʻongoʻonga tahá ia.

  • ʻOku fakakaukau ha kakai ʻe niʻihi ko e manavaʻofá ko e foaki ha ngaahi koloa maʻá e masivá pe angaʻofa ki he niʻihi kehé. Neongo ʻoku fakahoʻata moʻoni ʻe he ngaahi meʻá ni ʻa e manavaʻofa, ka ʻoku toe mahulu hake e fakamatala ʻa Paulá. Ke tokoni ke ʻanalaiso ia ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí te ke lava ʻo kole ange ke nau fakalaulauloto fakalongolongo ki he 1 Kolinitō 13 pea fakakaukau ki ha taha ʻoku nau ʻilo, ko ha sīpinga lelei ʻo ha tafaʻaki ʻe taha pe lahi ange manavaʻofa naʻe lea ki ai ʻa Paulá. ʻE lava ke fakamatalaʻi ʻe ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻa e tokotaha ne nau fakakaukau ki aí pea mo ha aʻusia naʻe fakafōtunga ai ʻe he tokotaha ko ʻení ʻa e manavaʻofá. ʻE lava foki ke ke lisi ha ngaahi konga ʻo e fakamatala ʻa Paulá ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau memipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e “kātaki fuoloá” pe “ʻikai ke ʻita ngofuá” (1 Kolinitō 13:4–5). Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi ʻulungaanga manavaʻofa ko ʻení? ʻOku tau fakatupulaki fēfē ʻa e manavaʻofá? (vakai, Molonai 7:46–48).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻi

Poupouʻi e Akó ʻi ʻApi

ʻOku ʻilo nai ʻe he kau mēmipa hoʻo kalasí ʻoku fakamatala e Tohi Tapú ki he tokāteline ʻo e papitaiso maʻá e kakai pekiá mo e ngaahi nāunau ʻe tolú? Talaange te nau ako fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau ako he uiké ni ʻa e 1 Kolinitō 14–16.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

1 Kolinitō 8–13

Ngaahi meʻafoaki fakalaumālie mahalo naʻe ʻikai ke ke fakakaukau ki ai.

Naʻe vahevahe ʻe Marvin  J. Ashton e sīpinga ko ʻeni ʻo e meʻa naʻá ne ui ko e “ngaahi meʻafoaki ʻoku ʻikai hā mahino” ʻo e Laumālié: “Ko e meʻafoaki ʻo e kolé; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakafanongó; ʻa e meʻafoaki ʻo e fanongo mo fakaʻaongaʻi ʻa e kihiʻi leʻo siʻí; ʻa e meʻafoaki ʻo e malava ke tangí; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei he fekeʻikeʻí; ʻa e meʻafoaki ʻo e felotoí; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei hono toutou fai ʻo ha meʻa taʻe ʻaongá; ʻa e meʻafoaki ʻo e fekumi ki he meʻa ʻoku māʻoniʻoní; ʻa e meʻafoaki ʻo e ʻikai ke loto fakamāú; ʻa e meʻafoaki ʻo e falala ʻe tataki koe ʻe he ʻOtuá; ʻa e meʻafoaki ʻo e hoko ko ha ākongá; ʻa e meʻafoaki ʻo e tokanga ki he niʻihi kehé; ʻa e meʻafoaki ʻo e malava ʻo fakalaulaulotó; ʻa e meʻafoaki ke lotú; ʻa e meʻafoaki ʻo hono fai ʻo ha fakamoʻoni mālohí; ʻa e meʻafoaki ʻo hono maʻu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” (“There Are Many Gifts,” Ensign, Nov. 1987, 20).

Ngaahi sīpinga fakafolofola ʻo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié.

Fekumi ki he ngaahi meʻafoaki fakalaumālié.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni George  Q. Cannon (1827–1901) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ko hotau fatongiá ia ke “lotu ki he ʻOtuá ke foaki mai [maʻatautolu] ha ngaahi meʻafoaki te ne fakatonutonu [ʻetau] ngaahi tōnounoú. … ʻOku fakataumuʻa kinautolu ki he meʻá ni. ʻOku ʻikai totonu ke pehē ʻe ha taha, ‘ʻIo, he ʻikai ke u lava ʻe au; ko hoku natulá pē ia ʻoʻoku.’ ʻOku ʻikai fakatonuhiaʻi ia ai, he kuo ʻosi talaʻofa e ʻOtuá ke foaki ha ivi ke fakatonutonu e ngaahi meʻa ko ʻení, pea mo foaki e ngaahi meʻafoaki te ne fakangata kinautolú. Kapau ʻoku ʻi ai ha tangata ʻoku masiva ʻi he potó, ko hono fatongiá ke kole ki he ʻOtuá ha poto. Tatau mo e meʻa kotoa pē” (Millennial Star, Apr. 23, 1894, 260).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke akoʻí. ʻE tokoni atu ke toe mālohi ange hoʻo fakamoʻoniʻi kinautolú ʻi hoʻo moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke akoʻí. Naʻe akoʻi ʻe Paula, “Pea kuo tuʻutuʻuni ʻe he ʻEikí ke pehē foki, ke ʻilonga ʻa kinautolu ʻoku malanga ʻaki ongoongoleleí, ke nau maʻu ʻi he ongoongoleleí ʻa e meʻa ki he sinó.” (1 Kolinitō 9:14).