Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
25 Nōvemá–1 Tīsemá. 1 mo e 2 Pita: ‘Fiefia ʻaki ʻa e Fiefia Taʻefaʻalaua mo Fungani Leleí’


“25 Nōvemá–1 Tīsemá. 1 mo e 2 Pita: ‘Fiefia ʻaki ʻa e Fiefia Taʻefaʻalaua pea Fungani Leleí’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“25 Nōvemá–1 Tīsemá. 1 mo e 2 Pita,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
Ko hono malanga ʻaki ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ongoongoleleí he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié

Ko e Malanga ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Maama Tataliʻanga ʻo e Ngaahi Laumālié, tā fakatātaaʻi ʻe Robert T. Barrett

25 Nōvemá–1 Tīsemá

1 mo e 2 Pita

“Fiefia ʻaki ʻa e Fiefia Taʻefaʻalaua mo Fungani Leleí”

Manatuʻi ko hoʻo taumuʻá ke akoʻi ʻa e kakaí, kae ʻikai ko hano ʻoatu pē ʻo e lēsoní. ʻI hoʻo lau ʻa e Tohi ʻa Pitá, fakakaukau ki he kau mēmipa fakafoʻituitui ʻo e kalasí. Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni ʻe tokoni ke langaki hake ʻenau tuí?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ʻuluʻi tohi 1 Pita mo e 2 Pita. Tuku ange ha taimi ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe vakaiʻi ai ʻa e ngaahi vahe ko ʻení, pea fakaafeʻi leva kinautolu ke tohi ʻi lalo ʻi he ngaahi ʻuluʻi tohi ko ʻení ʻa e ngaahi lea pe kupuʻi lea mei he ngaahi vahé ne nau pehē ʻoku ʻuhingamālie. Fakaʻaongaʻi leva ʻa e lisí ke fakaafeʻi ʻa e kakaí ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

1 Pita 1:3–9; 2:19–24; 3:14–17; 4:12–19

ʻE lava ke u maʻu ʻa e fiefiá ʻi he ngaahi taimi ʻo e faingataʻá mo e mamahí.

  • ʻE lava ke ke ʻoange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi laʻi pepa pea kole ange ke nau tohi ha kupuʻi lea mei he 1 Pita 1:3–9; 2:19–24; 3:14–17; 4:12–19 ʻe ala tokoni kiate kinautolu ʻi he ngaahi taimi ʻo e ʻahiʻahí pe faingataʻá ke tokoni ki he niʻihi ʻokú ke akoʻí ke mahino ange mo nau moʻui ʻaki ʻa e faleʻi ʻa Paula fekauʻaki mo e fekumi ki he fiefiá ʻi he ngaahi tūkunga faingataʻá. ʻI he tafaʻaki ʻe taha ʻo e laʻi pepá, ʻe lava ke nau tohi ai kau ki ha taimi faingataʻa ne nau ongoʻi nonga ai pe fiefia. ʻE lava ke vahevahe ʻe ha niʻihi ʻoku nau loto fiemālie ke vahevahe ʻenau kupuʻi leá mo ʻenau aʻusiá, pea aleaʻi leva ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e meʻa ne nau akó.

  • Ko ha founga ʻe taha ke toe vakaiʻi ai ʻa e faleʻi ʻa Paula ʻi he 1 Pita 1:3–9; 2:19–24; 3:14–17; 4:12–19, ko hano fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha taha ʻoku nau ʻilo ʻoku tofanga ʻi ha faingataʻa. Tuku ange ha taimi he lolotonga ʻa e kalasí ke nau fai ai ha tohi ki he tokotaha ko iá, fakakau ai mo ha ngaahi moʻoni mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻe lava ke ne poupouʻi ʻa e tokotaha ko iá (vakai foki, TF 121:1–8; 123:17). ʻE lava ke toki talanoa leva ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ne nau filí.

1 Pita 1:13–20; 2:1–12

ʻOku ui kitautolu ke tau hoko ko e “kakai ʻo e ʻOtuá.”

  • ʻI heʻetau hoko ko e kau mēmipa ʻo e Siasí ʻa Kalaisí, ʻoku ui kitautolu ke tau muimui ʻia Sīsū Kalaisi. ʻOku ʻuhinga ʻeni ʻe faʻa kehe ʻetau ngaahi filí mei he ngaahi fili ʻa e kakai kehé. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi akonaki ʻa Pita ʻi he 1 Pita 1:13–20; 2:1–12 kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí ke mahino ange kinautolu ʻa e misiona ʻo e Fakamoʻuí pea mo nau holi ke hangē ko Iá? ʻE lava ke ke fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fekumi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki he ngaahi fakamatala ʻo e hoko ko e “kakai ʻo e ʻOtuá” (1 Pita 2:10) pea aleaʻi leva ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú. ʻE lava ke ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea “makehe” ʻi he 1 Pita 2:9 ki he “fakatau” pe “maluʻi” Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he meʻá ni fekauʻaki mo e meʻa ʻoku ongoʻi ʻe he ʻOtuá fekauʻaki mo kitautolú pea mo e founga ʻokú Ne finangalo ke tau moʻui aí?

1 Pita 3:18–20; 4:6

ʻOku malangaʻi e ongoongoleleí ki he kau pekiá kae lava ʻo fakamaauʻi totonu kinautolu.

  • ʻOku maʻu ʻi he ʻUluaki tohi ʻa Pitá ha taha ʻo e ngaahi fakamoʻoni ʻi he Tohi Tapú ki he ʻaʻahi ʻa Sīsū Kalaisi ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié hili ʻEne pekiá—ʻa ia ʻoku tokoni ʻa e fakahā ʻo onopōní ke toe mahino ange kiate kitautolu. Ke tokoni ke fakaloloto ange ʻa e mahino ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié, ʻe lava ke ke fakaafeʻi kinautolu ke nau lau ʻa e ngaahi potu folofola ko ʻení pea hiki ʻi he palakipoé ʻa e meʻa ʻoku nau akó: Sione 5:25; 1 Pita 3:18–20; 4:6; ʻAlamā 40:7–14, 21; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:11–32.

    ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he ngaahi fakamatala ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” naʻe mahino pē ʻa e ʻaʻahi ʻa Kalaisi ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié pea naʻe ʻikai ngata pē hono akoʻi ʻe Heʻene Kau ʻAposetoló ka naʻe akoʻi foki ʻe he kau akonaki faka-Kalisitiane ʻo e kuonga muʻá. ʻE lava ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e mahino naʻe mole ʻa e ʻilo ko ʻení ʻi he hoko ʻa e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní pea toe fakafoki mai ʻi hotau kuongá ke fakamālohia ʻenau ngaahi fakamoʻoni kia Siosefa Sāmita mo hono Toe Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí.

  • ʻE lava ke ʻaonga ki he kau mēmpa ʻo e kalasí hano aleaʻi ʻa e 1 Pita 3:18–20; 4:6 ke ueʻi kinautolu ke nau longomoʻui ange ʻi he hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé. Ke fai ʻení, ʻe lava ke ke vahevahe ʻa e kalasí ki ha kulupu ʻe tolu pea ʻoange ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení fekauʻaki mo hono huhuʻi ʻo e kau pekiá: Ko e hā ʻa e fatongia ʻo e Fakamoʻuí ʻi hono huhuʻi ʻo e kau pekiá? Ko e hā ʻa e fatongia ʻo kinautolu kuo nau maté—ʻa e kau faivelengá mo kinautolu ne mate teʻeki ai ha ʻilo ki he ongoongoleleí? Ko e hā hotau fatongiá? Kole ki he kulupu takitaha ke nau toe vakaiʻi ʻa e 1 Pita 3:18–20; 4:6; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 128:17–18; 138:11–32, 57–59, ʻo kumi ʻa e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí. Kole ki he kulupu takitaha ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau akó, pea fakakaukau ke vahevahe ʻa e lea ʻa ʻEletā D. Todd Christofferson pe ha taha ʻo e ngaahi vitiō ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo tau sio tonu ai ʻi heʻetau kau ʻi hono ʻomi ʻo e fakamoʻuí ki heʻetau ngaahi kui kuo pekiá?

2 Pita 1:1–11

ʻE lava ke tau fakatupulaki hotau natula faka-ʻOtuá, ʻo fakafou ʻi he mālohi ʻo Sīsū Kalaisí.

  • Ke poupouʻi ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻi heʻenau feinga ke hangē ko Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke ke fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi naʻe fakamatalaʻi ʻi he 2 Pita 1:1–11. ʻE lava ke ke hiki ʻa e ngaahi ʻulungaanga lelei ko ʻení ʻi he palakipoé pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakaʻuhingaʻi kinautolu. ʻE lava leva ke aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ʻoku tupu mei hono fakatupulaki ha ʻulungaanga lelei ʻe tahá ke fakatupulaki ai mo ha ngaahi ʻulungaanga lelei kehe. Tuku ange ha taimi ke nau fakalaulauloto ai pe ko e ʻulungaanga lelei fē te nau fie fakatupulaki kakató (vakai foki, Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí, 150).

ʻĪmisi
ko ha kupesi ʻoku lalanga fehuluni

Ko e ʻulungaanga faka-Kalaisi kotoa pē ʻoku tau fakatupulaki ʻoku tokoni ia ke lalanga ai ha kupesi fakalaumālie ʻo e moʻui fakaākongá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akó

Poupouʻi e Akó ʻi ʻApi

ʻE lava ke ke fakamatalaʻi ange ʻe ako ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki he Tohi ʻa Sioné ʻi he uike kahaʻú. ʻOku tokoni ʻa e ngaahi tohi ko ʻení ke fakatonutonu ʻa e ngaahi akonaki hala fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí pea lava ke ne fakamālohia ʻetau ngaahi fakamoʻoni ki he moʻoni moʻui ʻo e Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

1 mo e 2 Pita

ʻOku fakamoʻoni ʻa e ngāue ki hono huhuʻi ʻo e kau pekiá ki he misiona ʻo Kalaisí.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā D.  Todd Christofferson:

“Kuo fuoloa e fekuki ʻa e kau ako lotu fakakalisitiané mo e fehuʻi, Ko e hā ʻa e ikuʻanga ʻo e laui piliona kuo mate taʻe ʻi ai haʻanau ʻilo kia Sīsuú? Ne maʻu ʻi hono Fakafoki mai ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻa e mahino ki he founga ʻoku fakamoʻui ai ʻa e kakai pekia ne ʻikai ke papitaisó he ko e ʻOtuá ‘ko ha ʻOtua haohaoa, mo angatonu, pea ko ha ʻOtua ʻaloʻofa foki’ [ ʻAlamā 42:15].

“Ne kikite ʻa Sīsū he lolotonga ʻEne kei moʻuí te Ne toe malanga pē ki he kau pekiá [vakai, Sione 5:25]. ʻOku fakahā mai ʻe Pita ne hoko ʻeni ʻi he vahaʻa ʻo hono tutuki ʻo e Fakamoʻuí mo ʻEne Toetuʻú [vakai, 1 Pita 3:18–19]. Naʻe fakamoʻoniʻi ʻe Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻi ha meʻa-hā-mai naʻe ʻaʻahi ʻa e Fakamoʻuí ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié [vakai, TF 138:30, 33]. …

“Ko ʻetau vēkeveke ke huhuʻi ʻa e kakai pekiá pea mo e taimi mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku tau fakaʻaongaʻi ke fakahoko ʻaki iá, ko hono fakahā ia ʻo ʻetau fakamoʻoni fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Ko ha fakamatala mālohi ia ʻoku lava ke tau fai ʻo kau ki Hono ʻulungaangá pea mo Hono misiona fakalangí. ʻUluakí, ʻokú ne fakamoʻoni ki he Toetuʻu ʻa Kalaisí; uá, ki he taʻefakangatangata ʻo ʻEne Fakaleleí; tolú, ko Ia tokotaha pē ʻe maʻu ai ʻa e fakamoʻuí; faá, kuó Ne ʻosi fokotuʻu ʻa e ngaahi tuʻunga ke maʻu ai ʻa e fakamoʻuí, pea nimá, te Ne toe hāʻele mai” (“The Redemption of the Dead and the Testimony of Jesus,” Ensign pe Liahona, Nov. 2000, 9–10).

Ngaahi tohi ʻa e kau faiako faka-Kalisitiane (senituli ʻuluakí ki he tolú) fekauʻaki mo e malanga ki he kau pekiá.

Origen: “ʻI he taimi naʻe hoko ai ʻa [Sīsū] ko ha [laumālie], taʻe ʻi ai ha sinó, naʻá Ne ʻafio ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi laumālie naʻe ʻikai hanau sinó, ʻo fakaului ʻa kinautolu ʻa ia naʻe loto fiemālie ki Hono finangaló” (ʻi he The Ante-Nicene Fathers, ed. Alexander Roberts and James Donaldson [1907], 4:448).

Hermas: “Hili ʻa e malōlō ʻa e kau ʻaposetolo mo e kau akonaki ne nau malangaʻi ʻa e huafa ʻo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá ʻi he mālohi mo e tui ki he ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ne nau toe malangaʻi foki mo kinautolu ne tomuʻa pekia ʻiate kinautolú” (ʻi he The Apostolic Fathers, trans. J. B. Lightfoot [1898], 472).

Ngaahi vitiō fekauʻaki mo e ngāue hisitōlia fakafāmilí (vakai, LDS.org).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Akoʻi ʻa e “ʻuhingá.” “Taimi ʻe niʻihi ʻoku fifili e kau akó—tautautefito ki he toʻu tupú—ki he founga ʻoku fekauʻaki ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo kinautolu pe ʻuhinga ʻoku totonu ai ke nau talangofua ki ha ngaahi fekau tukupau. Neongo ia, kapau ʻoku mahino kiate kinautolu e palani taʻengata ʻa e Tamai Hēvaní ki he fiefia ʻEne fānaú, ʻoku toe mahino lelei ange ai e ngaahi ʻuhinga ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo e ngaahi fekaú pea tupulaki ange ai e holi ke talangofuá” (Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 20).