“Ni na Tiko Vata kei Iko na Kalou me Tawamudu”: Na Parofita ena Valeniveivesu na Liberty

“Na nomuni dauniveiqaravi yalomalua, o Josefa Simici, Lailai ( Jun.), kaivesu ena vuku ni Turaga o Jisu Karisito, kei ira na Yalododonu, a kau ka tauri tu ena kaukauwa ni ilawalawa dauvakacaca, ena ruku ni veiliutaki veivakarusai ni kovana o Lilburn W. Boggs, ka veitokani vata kei iratou na nona itokani kaivesu kei iratou na tacina lomani, Caleb Baldwin, Lyman Wight, Hyrum Smith, kei Alexander McRae, sa vakauta tiko yani na nodra iloloma kivei kemuni kece sara.⁵ Me nomuni kece sara na loloma ni Kalou na Tamada, kei na noda Turaga ka iVakabula o Jisu Karisito, ka me tiko vata kei kemuni me tawamudu. Me vakalevutaki vei kemudou na vuku mai na loloma ni Kalou. Me tiko ga kei kemudou ka vauci kemudou na vakabauta kei na bula dodonu, kei na vuku kei na lewa maqosa, kei na vosota kei na ivakarau vakalou, kei na veilomani vakaveitacini ka me tiko vata kei kemudou ka vauci kemudou na yalololoma, ka na sega ni rawa mo dou dravudravua ena dua na ka, ka sega ni tawa vua [raica 2 Pita 1:5–8].

“Me vaka na levu ni ka eda kila ni lewe vuqa vei kemuni e matata vakavinaka sara tu ga vua na veicala kei na vakaitamera ni veicala vakalawa kei na veivakararawataki ka ra vakayacori tiko vei keda; ena neimami a kau vakavesu ka beitaki ena veimataqali ivalavala ca kecega, ka bala ki valeniveivesu, sogobutu vata tu ena lalaga kaukauwa, vakavolivoliti tu vata kei na dua na dauyadra kaukauwa, ka dau tomana tu ga na nona yadra ena siga kei na bogi ka sega ni oca me vaka e cakava na tevoro ena nona veitemaki ka tuvana na dai me baleti ira na tamata ni Kalou:

“O koya gona, kemuni na taciqu lomani, keimami sa tu vakarau ka sa lomai keimami me keimami nuitaka vakalevu sara na nomuni veitokani kei na loloma. Na ka sa yaco vei keimami era sa soqoni vata ka vakayadrati kina na yalo ikeimami ki na dua na vakanananu vakalou vakamareqeti ni veika kecega, ka keimami kila ni sa vakakina vei kemuni, ka ni sega ni dua na ka me rawa ni tawasei keda mai na loloma ni Kalou kei na veitokani vakaikeda [raica Roma 8:39]; ka na yaco kina na veimataqali ivalavalavaca kecega kei na veivakararawataki e vakayacori kivei keda me yaco me vauca vata na yaloda ka vauci keda vata ena loloma.

“E sega ni gadrevi me tukuni vei kemuni ni keitou sa vesuki tu ka sega ni vakaibalebale, ka sa sega talega kina ni gadrevi vei kemuni mo ni tukuna vei keitou, Keitou sa vakasavi mai na neitou vuvale ka laumoku ka sega na vuna. Keimami kila vakavinaka ni kevaka me ra vakalaivi ira na Yalododonu na lewenivanua o Missouri, ka ra gadreva dina na sautu me vakataki ira ga, ena sega ni dua na ka e yaco ia na vakacegu kei na vakanomodi ena vanua me yacova mai na siga oqo; keimami a sega ni mai tu ena eli oqo, … na vanua keimami sa mai vakasaurarataki me rogoca kina e sega tale ni dua na ka ia na bubului ni veivosa vakacacataki, na vakadinadinataki ni raici ni vosavakacacataki, na daumateni kei na dauveivakaisini, kei na ivalavala dukadukali kecega vakayago ena kena ivakamacala cava ga. Kei na dua tale, na tagi ni luveniyali kei ira na yada ena sega ni lako cake vua na Kalou me saqati ira. Ka na sega ni takava na qele kei Missouri na dra tawacala. … Sa dua na itukutuku ni veivakararawataki; e dua na itukutuku ni lele; io, e dua na itukutuku ni rarawa; sa rui sivia me tukuni; rui sivia me vakasamataki; ka rui sivia me baleta na tamata.

“[O ira na dau beitaki keda] era cakava na veika oqo kivei ira na Yalododonu, era sega ni cakava vei ira e dua na cala, era a sega ni caka cala ka itovo savasava; ka ra lomana na Turaga na nodra Kalou, ka ra sa tu vakarau me ra vakayalia na veika kece ena vuku iKarisito. Na veika oqo era sa sega ni ka vinaka me veitalanoataki, ia era ka dina. Ni sa dredre me sega ni yaco mai na veivakacalai, ia sa ca vua na tamata sa vakayacora na veivakacalai [raica Maciu 18:7].”⁶

“Oi kemuni na Kalou; ko ni sa tiko evei? Evei na vale ni vakaruru sa ubia na Nomuni ivunivuni? A cava na kena dede ko ni na tarova kina na Ligamuni, kei na Matamuni, io na Matamuni savavuka daurai, ka sarava tu mai na veilomalagi tawamudu, na nodra vakararawataki na Nomuni tamata kei ira na Nomuni talai; io ko Ni sa rogoca tiko na nodra tagi?

“Oi kemuni na Turaga; a cava na kena dede me ra vosota tiko na veika rarawa kei na ivalavala tawadodonu sa vakayacori tiko vei ira, a cava na kena dede na nodra vosota tiko mo ni qai yalololoma vei ira; io mo ni qai lomani ira kina?

“Oi kemuni na Turaga na Kalou Kaukauwa; oi Kemuni sa Bulia na Lomalagi kei na Vuravura kei na Wasawasa, kei na veika kecega sa tu kina, ko ni sa kila ka lewa na tevoro kei na tikina butobuto ko Sioli! Mo Ni dodoka mai na Ligamuni; io me serau mai na Matamuni; mo ni cereka mada na Nomuni ivakaruru; Ni cereka mada na ilati ni Nomuni ivunivuni; mo ni vakala mai na Daligamuni; mo ni yaloloma mada, ka lomani keimami sara; mo ni sovaraka mada na nomuni cudru waqawaqa vei ira na neimami meca; io me katakata sara na lomamuni, mo ni sauma ena nomuni iseleiwau na neimami vakararawataki. Oi kemuni na Kalou; mo ni nanuma na nodra vakararawataki na nomuni Yalododonu; Oi Kemuni na neimami Kalou! io me ra vakacaucautaka tikoga na Yacamuni na Nomuni italai me tawamudu. …

“… Ia na luvequ, me vakacegu na yalomu; raica sa lekaleka walega na gauna ni nomu rarawa kei na vutugu; ia kevaka ko sa vosota rawa, ena laveti iko cake na Kalou; raica ko na vakamalumalumutaki ira kecega na nomu meca.”⁷ [Na veiparakaravu ena iwasewase oqo era kunei talega ena V&V 121:1–8.]

“Au kerea meu tukuna kivei kemuni, na taciqu, ni lecaika, na lomatarotaro kei na vakatitiqa e sa mai toka ena dua na vanua ka sega ni dodonu me mai tiko kina, ka sa dau vakawasoma me mai vakalatilati ena tubu cake ni Lotu oqo, sa vaka talega kina na taubi ni uca mai na veiulunivanua ni ualuvu e kena na vakadukadukalitaka na savasava dina kei na makaresese ni uciwai na duka kei na qele lolobo, ka vakasisila, ka vakabuwawataka kece sara ga na veika era a savasava tu e liu, ka ra kuitaki yani vakatotolo ena dua na ualuvu raraba; ia na gauna sa dau kauta mai na veisau; ka sega ni da dau tarova rawa na noda qiqi ena lolobo ni ualuvu ena so na gauna vakaoqo, ia na tubu ni ualuvu ka e rairai, ena gauna vata e toso tiko kina ko gauna, sa rawa me kauta mai vei keda na ivurevure e makaresese me vaka na karisitala, ka savavuka sara me vaka na ucacevata; ka yaco me kuitaki laivi yani ena gauna vata oqo na veika vakasisila, na kau kei na benu.

“A cava na kena dede ena dukadukali tiko kina na wai ni uciwai sa kui? Ia na kaukauwa cava e rawa me sogota na veivakalougatataki mai lagi? Raica sa sega ni rawa vua na tamata me dodoka yani na ligana me tarova kina na kui sobu ni uciwai na Missouri, se me tarova na kena wai me tuva cake tale; ia sa sega talega ni rawa vua me tarova vakakina na Kalou Kaukauwa, me kakua ni vakatakila mai na veika mai lomalagi, kivei ira na Yalododonu Edaidai. [Na parakaravu oqo e kunei talega ena V&V 121:33.]

“Na cava mada o [Lilburn W. Boggs na Kovana] se nona ilawalawa daulaba, ia na veivunikau era tubu tu e matasawa ka yaco sara yani ki wai na wakadra era dau tao kina na kau era ciri sobu mai? Me vaka eda dau veibataka ni wai e sega ni wai, baleta na kui ni ulunivanua e kauta sobu mai na qele lolobo ka vakadukara na uciwai makare, e dina ga ni oti o ya e vakavuna sara ga na kena savasava cake sara mai na kena e liu; se ni kama e sega ni kama, baleta ni rawa me bokoci, mai na kena sova yani kina na ualuvu; me vaka e dau tukuni ni noda inaki e sa lako sobu baleti ira na sega ni tudei, na lasulasu, na betelevu, na daubutako ka daulaba, ka ra tautauvata kecega ka ra taura matua toka na nodra cakacaka ni liga kei na vakabauta, era sovaraka sobu mai, na nodra yaloca ena veiyasana vakalomalagi, kei na ligadra kaukauwa na tevoro, e dua na ualuvu ni duka kei na qele lolobo kei na duka … e uluda.

“E sega! Ena sega sara ni vakatara na Kalou. Ena sova mai o Eli na nona cudru me vakataka na lava ni ulunivanua o Vesuvius, se na ulunivanua o Etna, se na vakadomobula ni ulunivanua kama, ia ena tudei tu ga na ‘Vakabauta Vakamomani.’ Na wai, na kama, na dina kei na Kalou era ka dina taucoko. Na dina sa ikoya na ‘Vakabauta Vakamomani.’ Na Kalou sa ikoya na kena ivakatekivu. Sa iKoya na noda isasabai. Ka sa iKoya eda ciqoma kina na noda sucu mai. Sa iKoya na domona e a kacivi keda ki na dua na itabagauna ni Nona Kosipeli ena itekivu ni icavacava ni itabagauna. Sa iKoya eda ciqoma kina na iVola i Momani; ka sa iKoya eda tiko kina me yacova mai na siga edaidai; ka sa iKoya eda na tikoga kina, kevaka me noda kina na lagilagi; ka sa iKoya na yacana o Koya sa Cecere Sara eda sa vakataudeitaka me da vosota na veivakatovolei me yacova na ivakataotioti me vakataki ira na sotia vinaka.

“… O na vulica ena gauna o sa wilika kina oqo, kevaka o sega ni se vulica, mo vulica sara, ni lalaga kei na ivesu ni qurulasawa, katuba kei na kena sosodregadrega, kei na kedra vakarerevaki o ira na dauyadra kei ira na dauniveivesu … era okati ena nodra ivakarau me ra vakaukauwataka cake tiko kina na yalo ni dua na tamata yalodina mai na kaukauwa kei eli. …

“… Oi keimami na tacimuni ka itokani vakararawataki, ka vesu tu ena vuku i Jisu Karisito me baleta na Kosipeli, kei na inuinui ni lagilagi ka tiko vei keda.”⁸

Na Turaga a vakaceguya na Parofita ena veivosa oqo: “Raica era na taroga na yacamu mai na iyalayala kei vuravura; ia era na vakalialiai iko ko ira na lialia ka ra vorati iko na luve ieli, ia ko ira sa yalosavasava, kei ira sa vuku kei ira sa itovo vakaturaga; kei ira sa yalododonu, era na vakabauta na nomu ivakavuvuli kei na ivakaro; era na vakalougatataki kina; raica era na sega sara ni rawai na nomu itokani ena nodra ivakamacala na nomu meca; e dina ga era sa vakacacani iko, era vesuki iko, ka sogoti iko ena vale ni veivesu; ia ko na lagilagi tikoga; raica ena tiko na gauna me rogo kina na domomu ena kedra maliwa na nomu meca; io ena vakarerevaki sara me vaka na domoni laioni ena vuku ni nomu yalododonu; raica ena totaki iko tikoga na nomu Kalou me tawamudu.

“Raica ko na sota kaya na veika rarawa; io era na vakaleqai iko na wekamu vakailasu; era na vakaleqai iko na daubutako; io ko na vakaleqai ena vanua mamaca kei na loma ni wasawasa; raica ko na beitaki vakailasu; era na vorati iko na kemu meca; era na kaliraki iko tani mai vei tamamu kei tinamu kei ira na tacimu kei ira na ganemu; ia era na dulaka vei iko na iseleiwau ko ira na kemu meca, ka kaliraki iko tani mai na lomaserei watimu kei ira na luvemu; io mai vua na nomu ulumatua tagane ka sa qai yabaki ono tiko; io ena lilita na nomu isulu ka kaya: I tamaqu, i tamaqu, vakaevei mo tiko vata ga kei keitou? Isa tamaqu; a cava era sa via kitaka vei iko na tamata oqo? Ia ena gauna oqori ena dulaki kina vei iko na iseleiwau ka kaliraki tani vei iko; raica ko na bala ki valeniveivesu ka ra vakavolivoliti iko na nomu meca me vaka na wolifa era sa via vakamatea na lami; ia kevaka ko sa biu ki na ikeli, se era tauri iko na daulaba, se tau vei iko na itotogi mate; kevaka ko sa biu ki na wasaliwa titobu ka ubi iko na biau lelevu, se kevaka sa liwa na cagi kaukauwa mo leqa kina; ia kevaka sa kumukumuni vata na o loaloa ni lomalagi kei na vei vu ni ka me latia na nomu sala, oqo na kena ilutua; kevaka sa dalaga mai ko eli me tilomi iko, mo kila sara na luvequ ni ko na kalougata vakalevu, kevaka ko sa vosota rawa na veika kece oqo.

“Raica na Luve ni Tamata sa vosota rawa na veika e toro sobu sara; ia ko nanuma li ni ko sa uasivi cake mai vua?

“Ia mo yalodina tiko me tudei kina vei iko na ilesilesi vakabete; raica sa vakaiyalayala ga na nodra kaukauwa, ka na sega ni rawa me ra ulabaleta. Ia sa lewai tu na veisiga ni nomu bula, ka na sega ni tini dole na nomu veiyabaki; ia mo kakua ni rerevaka na ka era sa kitaka na tamata, ni sa tiko vata kei iko na Kalou me tawamudu.”⁹ [Na veiparakaravu ena iwasewase oqo era kunei talega ena V&V 122:1–9.]

Ni oti ga vakalailai na nona a vakatarai na Parofita me dro laivi mai vei ira era a vesuki koya tu e Missouri, e nanuma lesu na veika e vakila ena gauna e a kaivesu tu kina: “Ena gauna au a tu kina e ligadra na noqu meca, sa dodonu meu tukuna, ni dina ga au vakila na nuiqawaqawa vakaitamera me baleta na noqu matavuvale kei ira na noqu itokani, ka a vakayacori kivei ira na ivakarau lolovira ka vosa vakacacataki, … ia mai na noqu vakanananu, au vakila na noqu vakacegu, kau a vakamalumalumutaki au kina ki na lewa nei Tamaqu Vakalomalagi. Au a kila na noqu sega ni cala me vakataki ira talega na Yalododonu, ka ni keimami a sega ni cakava e dua na ka me rawa ni vakayacori kina vei keimami na ivakarau vakaoqo mai na ligadra na neimami dau veivakasaurarataki. O koya gona, au rawa ni raica ni Kalou o Koya ka tu e ligana na nodra bula taucoko na tamata, ka sa taqomaki au e veigauna mai na matamata ni mate, me baleta noqu vakabulai; ka sega ni wili kina ni veigaunisala vakayadua ni dro e rairai me sa tasogo vakadua, ka sa rairai voleka sara tu ga vei au ko mate, kei na noqu vakarusai e a vakatau tiko mai vua, me vaka ga e dua na tamata, ia, mai na kena imatai ni noqu curu yani ena loma ni keba, au vakila na veivakadeitaki ni o au, vata kei ira na taciqu kei ira na neimami matavuvale, e dodonu me keimami vakabulai.

“Io, na domo lailai malumu o ya, ka sa dau vakasolokakanataka vakawasoma na vakacegu ki yaloqu, ena titobu ni rarawa kei na leqa, e a solia vei au na marau ka yalataka na vakabulai, ka solia vei au na vakacegu uasivi. E dina ga era sa daucudru na veimatanitu, ka vakananuma na ka wale ko ira na lewe ni veivanua, ia na Kalou ni Lewevuqa, na noqu idrodro na Kalou i Jekope; kau a tagi Vua ena noqu siga ni rarawa, e a vakabulai au o Koya [raica Same 46:7; 50:15]; au a vosa ki yaloqu, kei na veika kece sara e tu e lomaqu, me vakalougatataki ka vakacaucautaki na yacana tabu. E dina ‘keitou sa lomaocaoca ga, ia [o au] sa sega ni yalolailai; ia keitou sa vakacacani, ia keitou sa sega ni biu laivi; keitou sa vakabaleisobu, ia keitou sa sega ni vakarusai.’ [Raica 2 Korinica 4:8–9.]”¹⁰