Nauki Prezydentów
Rozdział 1: Przywrócenie ewangelii — świt lepszego dnia


Rozdział 1

Przywrócenie ewangelii — świt lepszego dnia

„Tę wspaniałą ewangelię zapoczątkowało ukazanie się Ojca i Syna chłopcu o imieniu Józef”.

Z życia Gordona B. Hinckleya

Przez całe swoje życie Prezydent Gordon B. Hinckley żywił głęboki szacunek do ludzi i miejsc związanych z przywróceniem ewangelii. Szczególnie wdzięczny był za Józefa Smitha i rolę, jaką odegrał on w Przywróceniu. Mówił, że odczuwa „bezustannie narastającą potrzebę, by świadczyć o boskości Pana i misji Proroka Józefa Smitha”1.

W 1935 roku, wracając z misji w Anglii, Gordon odwiedził wraz z innymi powracającymi do domu misjonarzami Święty Las oraz wzgórze Kumorah. Pojechali również do więzienia w Carthage, gdzie męczeńską śmiercią zginęli Prorok Józef Smith i jego brat Hyrum. Przeszli zakurzonymi ulicami Nauvoo — pięknego miasta, które święci wybudowali na mokradłach i z którego zostali później wypędzeni. Bez wątpienia obrazy prób i tryumfów pierwszych świętych odcisnęły piętno na umyśle Gordona, kiedy zwiedzał te i inne miejsca na szlaku pionierów wiodącym na zachód do Salt Lake City.

Podczas kolejnych dziesięcioleci Gordon B. Hinckley wielokrotnie powracał do uświęconych miejsc związanych z Przywróceniem. Na uroczystym spotkaniu Pierwszego Prezydium z okazji Bożego Narodzenia 3 grudnia 2000 roku podzielił się osobistymi doznaniami z wizyty w Świętym Lesie:

„Kilka lat temu zostałem wyznaczony, by uczestniczyć w konferencji palika Rochester w stanie Nowy Jork. W sobotę powiedziałem braciom, którzy mi towarzyszyli: ‘Wstańmy wcześnie w niedzielny poranek i pojedźmy przed konferencją do Świętego Lasu’. Zgodzili się i tak też zrobiliśmy. O świcie w ten wiosenny niedzielny poranek prezydent misji, prezydent palika, przedstawiciel obszaru i ja udaliśmy się do Palmyry i poszliśmy do lasu. Nikogo poza nami tam nie było. Było niesamowicie spokojnie i pięknie. W nocy spadł deszcz. Na drzewach były drobne, młode listki.

Mówiliśmy do siebie szeptem. Uklękliśmy na wilgotnej ziemi i pomodliliśmy się. Nie rozległ się żaden słyszalny głos. Nie ujrzeliśmy wizji. Jednak w jakiś nieopisany sposób w naszych umysłach otrzymaliśmy potwierdzenie, że tak, to wszystko wydarzyło się tutaj, tak jak powiedział Józef Smith. To tu Bóg, nasz Wieczny Ojciec, i Jego Umiłowany Syn, zmartwychwstały Pan Jezus Chrystus, ukazali się 14-letniemu chłopcu i do niego przemówili. Spowiła go Ich niezrównana światłość i otrzymał od Nich wskazówki dotyczące tego, co miał dalej uczynić.

To niebywałe wydarzenie — Pierwsza Wizja — rozdzieliło zasłonę, by zapoczątkować na świecie przywrócenie Kościoła Chrystusa. Ziemia wyszła z ciemnej otchłani, z mroku minionych dziejów i nastał pełen chwały świt nowego dnia. Następnie pojawiła się Księga Mormona, czyli jeszcze jedno świadectwo o Panu Jezusie Chrystusie. Przywrócone zostało Jego boskie kapłaństwo, a dokonały tego ręce tych, którzy dzierżyli je w starożytności. Prorokowi i jego towarzyszom nadane zostały klucze i moce. Starożytny Kościół ponownie znalazł się na ziemi ze wszystkimi błogosławieństwami, upoważnieniami, doktrynami, kluczami i zasadami poprzednich dyspensacji. To jest Kościół [Chrystusa]. Nosi Jego imię. Zawiaduje nim Jego kapłaństwo. Nie ma pod niebem żadnego innego imienia przez które człowiek może zostać zbawiony. Józef Smith […] stał się Jego wielkim świadkiem”2.

Obraz
Pierwsza Wizja

Pierwsza Wizja zapoczątkowała „ostatni rozdział w obszernej kronice poczynań Boga z mężczyznami i kobietami na ziemi”.

Nauki Gordona B. Hinckleya

1

Po śmierci Zbawiciela ustanowiony przez Niego Kościół pogrążył się w odstępstwie.

[Jezus Chrystus] był i jest centralną postacią w dziejach ludzkości, zwieńczeniem czasów i epok dla wszystkich.

Przed śmiercią ustanowił On Swoich Apostołów. Przez jakiś czas to oni kontynuowali Jego dzieło. Struktura Kościoła została ustanowiona3.

Po śmierci Zbawiciela Kościół, który ustanowił, popadł w odstępstwo. Wypełniły się słowa Izajasza, który powiedział: „Ziemia jest splugawiona pod swoimi mieszkańcami, gdyż przestąpili prawa, wykroczyli przeciwko przykazaniom, zerwali odwieczne przymierze” (Ks. Izajasza 24:5)4.

Listy Pawła były wołaniem o siłę dla naśladowców Chrystusa, aby nie zeszli oni na ścieżki niegodziwych. Jednak duch odstępstwa wziął górę5.

Mijały wieki. Ziemię spowiła chmura mroku. Izajasz opisał to tymi słowy: „Bo oto ciemność okrywa ziemię i mrok narody” (Ks. Izajasza 60:2).

Był to czas grabieży i cierpienia, naznaczony długimi i krwawymi walkami […]. Był to okres rozpaczy, epoka panów i sług.

Minęło pierwsze tysiąclecie i nastał świt drugiego milenium. Jego pierwsze wieki były kontynuacją poprzednich. Był to czas przepełniony strachem i cierpieniem6.

2

Odrodzenie i reformacja pomogły przygotować drogę dla przywrócenia ewangelii.

W jakiś sposób jednak ten długi okres mroku został rozświetlony. Renesans przyniósł rozkwit wiedzy, sztuki i nauki. Nadszedł czas dzielnych i odważnych mężczyzn i kobiet, którzy spoglądali w niebo, szukając potwierdzenia od Boga i Jego boskiego Syna. Okres ten nazywamy reformacją7.

Reformatorzy dążyli do wprowadzenia zmian w kościele [chrześcijańskim]; należy tu wymienić takie nazwiska, jak Luter, Melanchton, Hus, Zwingli czy Tyndale. Byli to mężowie o wielkiej odwadze, niektórzy z nich ponieśli okrutną śmierć za swoje poglądy religijne. Protestantyzm narodził się z potrzeby reform i zmian, a kiedy ich wprowadzenie okazało się niemożliwe do zrealizowania, reformatorzy zorganizowali własne Kościoły. Uczynili to, nie mając upoważnienia kapłańskiego. Pragnęli jedynie znaleźć niszę, w której mogli oddawać Bogu cześć w taki sposób, w jaki ich zdaniem należało to robić.

Gdy w chrześcijańskim świecie trwało to wielkie wzburzenie, przemiany zachodziły też na arenie politycznej. Wybuchła amerykańska wojna o niepodległość i narodził się nowy naród, którego konstytucja głosiła, że rząd nie powinien zajmować się kwestiami religii. Nastał nowy, cudowny dzień. Nie było już kościoła państwowego. Żadne wyznanie nie stało ponad innymi.

Po wiekach ciemności, bólu i walki nadszedł właściwy czas na przywrócenie ewangelii. Starożytni prorocy mówili o tym długo oczekiwanym dniu.

Minione dzieje wiodły do tej chwili. Mijały stulecia pełne cierpienia i oczekiwania. Wszechmocny Sędzia narodów, Żyjący Bóg, zdecydował, że oto nadeszła pora, by wypełniły się zapowiedzi proroków. Daniel widział kamień, który samoczynnie oderwał się od góry i stał się wielką górą, która wypełniła cały świat [zob. Ks. Daniela 2:35, 45]8.

3

Przywrócenie zostało zapoczątkowane przez ukazanie się Ojca i Syna Józefowi Smithowi.

I tak po wielu pokoleniach, które chodziły po tej ziemi — z których wiele uwikłanych było w konflikt, nienawiść, ciemność i zło — nadszedł nowy dzień Przywrócenia. Tę wspaniałą ewangelię zapoczątkowało ukazanie się Ojca i Syna chłopcu o imieniu Józef9.

Jakże nadzwyczajna była wizja, która miała miejsce w 1820 roku, kiedy Józef modlił się w lasku i ukazali mu się tam zarówno Ojciec, jak i Syn. Jedna z postaci przemówiła do niego, nazywając go po imieniu, i rzekła wskazując na drugą postać: „Oto Mój Umiłowany Syn. Słuchaj Go!” (Józef Smith — Historia 1:17).

Nigdy wcześniej nic takiego nie miało miejsca. Można się zastanawiać, dlaczego było to tak ważne, że zarówno Ojciec, jak i Syn ukazali się. Myślę, że stało się tak, ponieważ zainaugurowali dyspensację pełni czasów, ostatnią i końcową dyspensację ewangelii, kiedy to zostaną zgromadzone wszystkie elementy ze wszystkich poprzednich dyspensacji. To ma być ostatni rozdział w obszernej kronice poczynań Boga z mężczyznami i kobietami na ziemi10.

Wszelkie nasze roszczenia do posiadania boskiego upoważnienia, wszelkie prawdy, jakie głosimy, świadczące o prawdziwości tego dzieła, mają korzenie w Pierwszej Wizji chłopca–proroka. Bez niej nie mielibyśmy zbyt wiele do powiedzenia. To wydarzenie podniosło kurtynę, odsłaniając dyspensację pełni czasów, w której to Bóg obiecał przywrócić wszystkie moce, dary i błogosławieństwa poprzednich dyspensacji11.

4

Przywrócenie upoważnienia i kluczy kapłaństwa.

Obraz
pomnik przedstawiający przywrócenie kapłaństwa

Upoważnienie i klucze Kapłaństwa Melchizedeka zostały przywrócone na ziemię w okresie Przywrócenia.

Przywracając Kapłaństwo Aarona, zmartwychwstały Jan położył dłonie na głowach Józefa Smitha i Olivera Cowdery’ego i powiedział: „Oto w imię Mesjasza nadaję wam, coście sługami jako i ja, Kapłaństwo Aarona, co dzierży klucze służby aniołów, ewangelii pokuty i chrztu przez zanurzenie dla odpuszczenia grzechów” (NiP 13:1)12.

Następnie miała miejsce wizyta Piotra, Jakuba i Jana, Apostołów Pana Jezusa Chrystusa, którzy przekazali Józefowi i Olivierowi Cowdery’emu Kapłaństwo Melchizedeka, które Apostołowie ci otrzymali z rąk samego Pana13.

Trzej Apostołowie [Zbawiciela] — Piotr, Jakub i Jan — ukazali się Józefowi i Oliverowi gdzieś „na brzegach” rzeki Susquehanna (zob. NiP 128:20). Położyli swe ręce na ich głowach i nadali im święte upoważnienie […].

Mogę prześledzić moją linię kapłaństwa bezpośrednio do tego wydarzenia. Wygląda ona następująco: Ja zostałem ustanowiony przez Davida O. McKaya, który został ustanowiony przez Josepha F. Smitha, który został ustanowiony przez Brighama Younga, który został ustanowiony przez Trzech Świadków, którzy zostali ustanowieni przez Józefa Smitha jun. i Olivera Cowdery’ego, których ustanowili Piotr, Jakub i Jan, których ustanowił Pan Jezus Chrystus.

W podobny sposób otrzymali je [wszyscy posiadacze Kapłaństwa Melchizedeka]. Każdy z was, bracia, którzy posiadacie to kapłaństwo, również otrzymał je w prostej linii od nadania, którego dokonali Piotr, Jakub i Jan14.

5

Za pośrednictwem Józefa Smitha Pan objawił prawdy, które wyróżniają nas spośród innych Kościołów.

Niech będzie mi wolno wymienić kilka z wielu doktryn i praktyk, które odróżniają nas od wszystkich innych Kościołów. Wszystkie te doktryny i praktyki pochodzą z objawień młodego Proroka. Znacie je, ale warto je powtórzyć i zastanowić się nad nimi.

Boska Trójca

Pierwsza z nich to, oczywiście, objawienie się samego Boga i Jego Umiłowanego Syna, zmartwychwstałego Pana Jezusa Chrystusa. Ta wzniosła teofania jest, moim zdaniem, największym tego rodzaju wydarzeniem od czasu narodzin, życia, śmierci i Zmartwychwstania naszego Pana w połowie czasu.

Nie wiadomo nam o żadnym innym wydarzeniu, które mogłoby się z nim równać.

Przez wieki ludzie zbierali się i debatowali na temat natury Boga. W roku 325 Konstantyn zebrał w Nicei uczonych z różnych grup. Po dwóch miesiącach zajadłego debatowania osiągnęli oni kompromis co do definicji Świętej Trójcy, która to definicja była dla chrześcijan doktryną przez wiele pokoleń.

Zachęcam was do przeczytania tej definicji i porównania jej z wypowiedzią nastoletniego Józefa. On mówi po prostu, że Bóg stanął przed nim i przemówił do niego. Józef widział Go i słyszał. Bóg wyglądał jak człowiek. Był istotą cielesną. U Jego boku stał zmartwychwstały Pan, odrębna istota, którego Bóg przedstawił jako Swego Umiłowanego Syna, i z którym Józef także rozmawiał.

Zauważcie proszę, że w krótkim czasie tej niezwykłej wizji Józef dowiedział się więcej o Bogu niż wszyscy uczeni i duchowni w przeszłości.

W tym boskim objawieniu potwierdzona została, bez cienia wątpliwości, rzeczywistość dosłownego zmartwychwstania Pana Jezusa Chrystusa.

Ta wiedza o Bogu, przez wieki ukryta przed światem, była pierwszą wielką rzeczą, którą Bóg objawił Swojemu wybranemu słudze15.

Księga Mormona: świadectwo wraz z Biblią

Obraz
obraz, Jeden Pasterz

„Księga Mormona […] przemawia jak głos wołającego z prochu, składając świadectwo o Synu Boga”.

Powiem teraz o kolejnej bardzo ważnej rzeczy, którą Bóg objawił.

Świat chrześcijański przyjmuje Biblię za słowo Boże. Większość ludzi nie ma pojęcia, w jaki sposób ją otrzymaliśmy.

Skończyłem właśnie czytać nowo wydaną książkę pewnego słynnego uczonego. Z informacji, które podaje, wynika, że różne księgi Biblii zostały połączone w jedną całość w sposób, który wydaje się niesystematyczny. W niektórych przypadkach zapisów dokonano znacznie później, długo po wydarzeniach, które opisują. Nasuwa się pytanie: „Czy Biblia jest prawdziwa? Czy naprawdę jest słowem Boga?”.

Odpowiadamy, że tak, o ile jest poprawnie przetłumaczona. Pomogła ją stworzyć ręka Pana. Ale teraz Biblia nie jest osamotniona. Istnieje jeszcze jedno świadectwo doniosłych i ważnych prawd, które się w niej znajdują.

Pismo święte głosi: „Na zeznaniu dwóch albo trzech świadków opierać się będzie każda sprawa” (II List do Koryntian 13:1).

Księga Mormona została ujawniona darem i mocą Boga. Przemawia jak głos wołającego z prochu, składając świadectwo o Synu Boga. Mówi o Jego narodzinach, służbie, Ukrzyżowaniu i Zmartwychwstaniu oraz ukazaniu się prawym ludziom w kraju Obfitość na kontynencie amerykańskim.

Można jej dotknąć, można ją wziąć do ręki, przeczytać i poddać próbie. Na swych stronicach zawiera obietnicę swego boskiego pochodzenia. Miliony osób poddały ją próbie i przekonały się, że jest prawdziwą i świętą kroniką […].

Tak jak Biblia jest testamentem Starego Świata, Księga Mormona jest testamentem Nowego — wspólnie głoszą, że Jezus jest Synem Ojca […].

Ta święta księga, ujawniona przez objawienie Wszechmogącego, zaprawdę jest jeszcze jednym świadectwem boskości naszego Pana16.

Upoważnienie kapłańskie i organizacja Kościoła

Kapłaństwo jest upoważnieniem do działania w imieniu Boga […]. Ostatnio przeczytałem jeszcze inną książkę. Traktowała o Odstępstwie wczesnego Kościoła. Jeśli utracone zostało upoważnienie owego Kościoła, to w jaki sposób miano je przywrócić?

Upoważnienie kapłańskie wyszło z jedynego źródła, z którego mogło wyjść, a są nim niebiosa. Zostało przekazane z rąk tych, którzy je posiadali, w czasach, gdy Zbawiciel kroczył po ziemi […].

Jakże pięknie rozwijało się dzieło przywrócenia, doprowadzając do zorganizowania Kościoła w roku 1830 […]. Sama nazwa została Kościołowi nadana w drodze objawienia. Czyj to był Kościół? Czy należał do Józefa Smitha? Czy należał do Olivera Cowdery’ego? Nie, to był Kościół Jezusa Chrystusa przywrócony na ziemię w ostatnich dniach17.

Rodzina

Kolejnym wspaniałym i jedynym w swoim rodzaju objawieniem danym Prorokowi był plan życia wiecznego rodziny.

Rodzina jest dziełem Wszechmogącego. Jest najświętszym ze wszystkich związków. Jest najpoważniejszym ze wszystkich przedsięwzięć. Jest niezbędną częścią organizacji społeczeństwa.

Poprzez objawienia, które Bóg dał Swemu Prorokowi, otrzymaliśmy doktrynę i upoważnienie, dzięki którym rodziny mogą zostać zapieczętowane nie tylko na okres tego życia, ale i na całą wieczność18.

Niewinność małych dzieci

Niewinność małych dzieci jest kolejnym objawieniem, jakie Bóg dał za pośrednictwem Proroka Józefa. Chrzest noworodków, którego celem jest zmazanie grzechu Adama i Ewy, jest ogólnie przyjętą praktyką. Zgodnie z doktryną Przywrócenia chrzest następuje dla odpuszczenia indywidualnych i osobistych grzechów każdego człowieka. Staje się przymierzem pomiędzy Bogiem a człowiekiem. Dokonuje się go w wieku odpowiedzialności, kiedy ludzie są wystarczająco dojrzali, żeby umieć odróżnić dobro od zła. Dokonuje się go przez zanurzenie, co symbolizuje śmierć i pochówek Jezusa Chrystusa oraz Jego powstanie z martwych19.

Zbawienie umarłych

Pozwolę sobie wspomnieć o jeszcze jednej objawionej prawdzie. Mówi się nam, że Bóg nie ma względu na osobę, ale jednak w żadnym innym Kościele, o którym mi wiadomo, nie ma klauzuli, która umożliwiałaby ludziom po drugiej stronie zasłony śmierci otrzymanie wszystkich błogosławieństw dostępnych żywym. Wspaniała doktryna zbawienia umarłych znajduje się tylko w tym Kościele […]. Zmarłym dane są te same możliwości, co żywym. Jakże to chwalebne i wspaniałe postanowienie, które Wszechmogący objawił przez Swojego Proroka20.

Natura, cel i potencjał dzieci Bożych

Objawiona została wieczna natura człowieka. Jesteśmy synami i córkami Boga. Bóg jest Ojcem naszych duchów. Istnieliśmy, zanim przybyliśmy na ten świat. Mieliśmy swoją osobowość. Przyszliśmy na ten świat zgodnie z boskim planem. Jesteśmy tu, by nasza godność poddana została próbie, w miarę jak będziemy używać danej nam przez Boga wolności wyboru. Po śmierci nadal będziemy żyć. Nasze wieczne życie składa się z trzech etapów: pierwszym jest życie przed przyjściem na świat, drugim nasza doczesna egzystencja i trzecim — życie po śmierci. W chwili śmierci umieramy dla tego świata i przechodzimy przez zasłonę do sfery, o której decyduje nasza godność. Jest to kolejna, jedyna w swoim rodzaju, niezwykła i cenna doktryna tego Kościoła, którą otrzymaliśmy poprzez objawienie21.

Współczesne objawienia

Oferuję to krótkie podsumowanie wspaniałego przekazania wiedzy i upoważnienia, które Bóg przelał na głowę Swego Proroka […]. Jest jeszcze jedna rzecz, o której muszę wspomnieć. Jest nią zasada współczesnych objawień. Napisana przez proroka zasada wiary głosi:

„Wierzymy we wszystko, co Bóg objawił, wszystko, co teraz objawia, i wierzymy także, że objawi On jeszcze wiele wielkich i doniosłych rzeczy w odniesieniu do Królestwa Bożego” (Zasady Wiary 1:9).

Rosnący Kościół — Kościół, który rozprzestrzenia się po ziemi w tych pełnych komplikacji czasach — potrzebuje ciągłego objawienia z tronu niebios, objawienia, które będzie nim kierowało i prowadziło go naprzód.

W duchu modlitwy i gorliwego poszukiwania woli Pana, świadczymy, że otrzymujemy wskazówki, które przychodzą drogą objawienia i że Pan błogosławi Swój Kościół, w miarę jak ten kroczy ścieżką swego przeznaczenia.

Zmierzamy naprzód w oparciu o solidną opokę boskiego powołania Proroka Józefa i objawień Bożych, które otrzymał22.

Będąc piętnastym z kolei prorokiem, poczynając od Józefa Smitha, noszącym płaszcz proroka, który stał się jego udziałem, uroczyście ogłaszam moje świadectwo, że relacja Proroka Józefa dotycząca tych wydarzeń [Przywrócenia] jest prawdziwa, że Ojciec złożył tutaj świadectwo o boskości Swojego Syna, że Syn pokierował prorokiem, który był chłopcem, i że stąd rozpoczął się bieg wydarzeń, które doprowadziły do zorganizowania „jedynego prawdziwego i żywego Kościoła na powierzchni całej Ziemi” [NiP 1:30]23.

Propozycje dotyczące studiowania i nauczania

Pytania

  • Dlaczego ludziom na ziemi potrzebne było przywrócenie Kościoła i ewangelii Jezusa Chrystusa? (Zob. część 1.). W jaki sposób Pan przygotował drogę dla przywrócenia ewangelii? (Zob. część 2.).

  • Rozważ nauki Prezydenta Hinckleya dotyczące Pierwszej Wizji (zob. część 3.). Jaki wpływ na twoje życie ma posiadane przez ciebie świadectwo o Pierwszej Wizji?

  • Dlaczego kapłaństwo musiało zostać przywrócone przez niebiańskich posłańców? (Zob. część 4.). Dlaczego ważne jest, że posiadacze Kapłaństwa Melchizedeka mogą prześledzić linię swojego upoważnienia kapłańskiego do Jezusa Chrystusa?

  • Zapoznaj się ze znajdującym się w części 5. podsumowaniem niektórych prawd, które otrzymaliśmy dzięki objawieniom danym za pośrednictwem Proroka Józefa Smitha. W jaki sposób te prawdy błogosławią twoje życie? W jaki sposób możemy pomóc dzieciom zrozumieć je i doceniać?

Pokrewne fragmenty z pism świętych

Ks. Izajasza 2:1–3; Dzieje Apostolskie 3:19–21; Objawienie Jana 14:6–7; 2 Nefi 25:17–18; NiP 128:19–21

Wskazówka do studiowania

„Studiowanie ewangelii jest najbardziej skuteczne, kiedy naucza cię Duch Święty. Studiowanie ewangelii zawsze rozpoczynaj od modlitwy, by Duch Święty pomógł ci się uczyć” (Abyście głosili moją ewangelię [2004], str. 18).

Przypisy

  1. W: Sheri L. Dew, Go Forward with Faith: The Biography of Gordon B. Hinckley (1996), str. 326.

  2. „My Redeemer Lives”, Ensign, luty 2001, str. 72.

  3. „At the Summit of the Ages”, Ensign, listopad 1999, str. 73.

  4. „Kamień wyrżnięty z góry”, Ensign lub Liahona, listopad 2007, str. 84.

  5. „Świt lepszego dnia”, Ensign lub Liahona, maj 2004, str. 82.

  6. „At the Summit of the Ages”, str. 73.

  7. „Świt lepszego dnia”, str. 82–83.

  8. „At the Summit of the Ages”, str. 73.

  9. „Świt lepszego dnia”, str. 83.

  10. „Kamień wyrżnięty z góry”, str. 84.

  11. The Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), str. 226.

  12. „Rzeczy, o których wiem”, Ensign lub Liahona, maj 2007, str. 84.

  13. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, Ensign lub Liahona, maj 2005, str. 82.

  14. Discourses of President Gordon B. Hinckley, Volume 2: 2000–2004 (2005), str. 411.

  15. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 80–81.

  16. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 81–82.

  17. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 82.

  18. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 82.

  19. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 82.

  20. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 82.

  21. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 83.

  22. „Wspaniałe rzeczy, które objawił Bóg”, str. 83.

  23. „Specjalni świadkowie Chrystusa”, Liahona, kwiecień 2001, str. 20–21.