Aoaoga a Peresitene
Mataupu 6: O Le Taua o le Faamanatuga


Mataupu 6

O Le Taua o le Faamanatuga

“O le taumafa i nei faatusa ua avea o se tasi o sauniga sili ona mamalu ma paia i le Ekalesia.”

Mai le Soifuaga o Iosefa Filitia Samita

Ia Oketopa 5, 1929, ina ua maea le 19 tausaga o avea ma Aposetolo, sa tulai ai Elder Iosefa Filitia Samita i le Tapeneko i Sate Leki e fofogaina lana lauga lona 39 o le konafesi aoao. Na ia saunoa, “E tasi pe lua ni manatu ou te manao e tau atu e faatatau i le mataupu o le faamanatuga, aemaise ai lava e faasino i sauniga ua vaetofia i le Ekalesia e ala i faaaliga, i poloaiga a le Alii, mo le taumafaina o nei faatusa e fai ma sui o le tino ma le toto o Iesu Keriso.” E avea o se amataga o lenei mataupu, na ia faasoa mai ai ona lagona e uiga i le faamanatuga:

“I la’u faamasinoga o le sauniga faamanatuga e sili ona paia, sili ona mamalu, o sauniga uma a le Ekalesia. A ou manatunatu i le faatasiga a le Faaola ma ona soo i lena po e le galo, ina ua ia folasia atu le faamanatuga; pe a ou mafaufau i lena sauniga paia e tumu lou loto i le maofa ma e ootia o’u lagona. Ou te mafaufau i lena faatasiga o se tasi e sili ona paia ma matagofie talu mai le amataga o taimi.

“O iina na aoao ai i latou e le Faaola i lana taulaga o le a oo mai, lea na latou le malamalama ai i lo latou fenumiai. Sa ia faamatala malamalama atu ia i latou lona maliu ma lona toto o le a faamasaaina, ma na ia fai atu lenei mea i lena lava itula o lona mafatia mo agasala a le lalolagi. O se faatasiga paia lava; o iina sa faatuina ai le faamanatuga, ma na poloaiina ai soo ina ia faapotopoto soo ma faamanatu le maliu ma puapuaga o Iesu Keriso, aua o lana taulaga e mo le togiolaina o le lalolagi.

“Ua ia aga atu e ave i ona luga le tiutetauave o le totogi o le aitalafu ua oo mai i le lalolagi e ala i le pau, ina ia togiolaina tagata mai le oti ma seoli. Sa ia aoao tagata o le a sii ae o ia i luga ina ia o mai ai tagata ia te ia, ma o i latou uma e salamo ma talitonu ia te ia, ma tausia ana poloaiga, o le a le puapuagatia, aua o le a ia tauaveina i ona luga a latou agasala.”1

Ata
Jesus Christ depicted with the Apostles at the Last Supper. The Apostles are gathered around a table. Christ is standing before them and breaking bread as He institutes the sacrament.

“Ia faia lenei mea ma faamanatuga ia te au” (Luka 22:19).

Aoaoga a Iosefa Filitia Samita

1

Ua poloaiina i tatou e le Alii e potopoto soo e taumamafa i le faamanatuga.

O le taumamafa i nei faatusa [le falaoa ma le vai] ua fai ma se tasi o sauniga e sili ona paia ma mamalu i le Ekalesia, o se sauniga ua suia ai le fasia ma le faaaogaina o le tamai mamoe o le paseka o le [faatusa] o le taulaga i luga o le satauro a lo tatou Togiola. … Mai le taimi o le malaga ese mai Aikupito seia oo i le faasatauroga o lo tatou Togiola, na poloaiina Isaraelu e tausi i le paseka i se taimi patino i tausaga taitasi. I le po mamalu a o loma le faasatauroga, na suia ai e le Alii lenei sauniga ae tuu i ai le faamanatuga. Ua poloaiina i tatou e potopoto soo, e le na o le taitasi i le tausaga, ma o atu i le fale o le tatalo ma manatua ai iina lo tatou Togiola ma osia feagaiga ma Ia i le taumamafa soo i lenei sauniga paia.2

O le tagata e le auai i le sauniga faamanatuga mai lea vaiaso i lea vaiaso ma lea masina i lea masina, ma e leai se mea o taofia o ia mai lona auai, e le o faamaoni i le upumoni. E le alofa o ia iai. A na faapea e alofa i ai, semanu e sau o ia e taumafa i nei faatusa—ua na o sina fasi falaoa laitiiti, o sina ipu vai laitiiti. Semanu e manao o ia e fai lena mea e faaalia ai lona alofa mo le upumoni ma lana auauna faamaoni i le Alo o le Atua.3

Ua valaauina i tatou e faamanatu lenei mea maoae [o le Togiola a Iesu Keriso] ma ia manatua i le mafaufau e le aunoa. Ona o lenei faamoemoe ua valaauina ai i tatou faatasi i vaiaso taitasi e taumamafa i nei faatusa, ma molimau tatou te manatua pea lo tatou Alii, ua tatou naunau e tauave i o tatou luga lona suafa ma o le a tatou tausia ana poloaiga. O lenei feagaiga ua valaauina ai i tatou e faafouina i vaiaso taitasi, ma e le mafai ona tatou maua pea le Agaga o le Alii pe afai tatou te le tausia e le aunoa lenei poloaiga. Afai tatou te alolofa i le Alii o le a tatou auai i nei sauniga i le agaga o le tapuaiga ma le tatalo, manatua le Alii ma feagaiga tatou te faafouina i vaiaso taitasi e ala i le faamanatuga e pei ona ia finagalo ai tatou te fai.4

2

Tatou te taumamafa i le faamanatuga e manatua ai le Togiola a Iesu Keriso.

O le tiute o tagata o le Ekalesia le savavali ma le lotomaualalo ma le faatuatua i le poto ma le malamalama o le togiola a Iesu Keriso . … E i ai lo’u lagona, ou te fia manao ou te sese ae ou te manatu ou te le sese, e tele naua se pasene o tagata o le Ekalesia e le iloa le uiga o le taumafa i sina fasi falaoa laitiiti, inu se ipu vai laitiiti e manatua ai le faamaligiina o le toto o lo tatou Faaola, o Iesu Keriso, ma lana taulaga i luga o le satauro.

Sei ou faagauai maia outou i le faamanuiaga [o le falaoa]. O le a ou faitauina ma le lotomaualalo ina ia tatou malamalama i mea o i ai:

“Le Atua e, le Tama Faavavau, matou te ole atu ia te Oe i le suafa o Lou Alo, o Iesu Keriso, ia e faamanuiaina ma faapaiaina lenei areto i agaga o i latou uma o e e fetagofi i ai, ina ia latou taumamafa i le faamanatuina o le tino o lou Alo, ma molimau atu ia te oe, le Atua e, le Tama Faavavau, latou te loto ina ave i o latou luga le suafa o Lou Alo, ma manatua pea o Ia ma tausi i ana poloaiga ua ia tuuina mai ia te i latou; ina ia latou maua pea lona Agaga e faatasi ma i latou. Amene.” [MF&F 20:77.] …

E ‘ai ina ia manatua o ia. Pe o lona uiga ea ia tau ina ou manatua ua toeitiiti 2,000 tausaga ua mavae na aveina ai o ia e tagata amioleaga, faatautau o ia i luga o le satauro, tutui fao i ona lima ma vae ma tuu ai o ia iina e maliu ai? Ia te au e i ai sona uiga e sili ona loloto nai lo lena. Ina ia manatua o ia—aisea na i ai o ia i luga o le satauro? O le a se mea aoga ua oo mai ia te [au] ona sa i ai o ia i luga o le satauro? O a mafatiaga na ia oo i ai i luga o le satauro ina ia togiola ai au ma saoloto ai mai au agasala?

Ia, e masani lava ona faapea le mafaufau o le tagata: Sa i ai fao na tutui i ona lima ma ona vae ma sa tautau o ia iina seia oo ina maliu. … O a nisi mea na puapuagatia ai o ia? O se mea lenei ou te iloa o le toatele o i tatou e le manatu i ai. Ou te mautinoa o ona puapuaga silisili e le o le tuituiina o fao i ona lima ma ona vae ma tautau i luga o le satauro, e ui ina matuitui faigata lena mea. Sa ia amoina se tasi avega e sili atu le taua ma ogaoga. E faapefea? Tatou te le malamalama manino i ai, ae ua ou iloa sina ataata mai.5

Ou te iloa e leai se tasi o i tatou sa le i faia se mea sese ona salamo lea ma faapea ane ana iloa lava ou te le faia. Ona taia lea o i tatou i o tatou lotofuatiaifo ma ua tatou faanoanoa tele ai. Pe ua e oo i se aafiaga faapena? Sa ou oo i ai. … Ae o lea ua tauamo e le Alo o le Atua le mamafa o a’u solitulafono ma a outou solitulafono. … O lona mafatiaga silisili ua le o fao i ona lima po o ona vae, e ui ina sa matuia, ae o le mafatiaga o le mafaufau i se isi itu ou te le o malamalama ai. Ae sa ia amoina le avega—a tatou avega. Sa ou faaopoopo se mea i ai; e faapena foi outou. Ma isi tagata uma. Sa ia tauave i ona lava luga e totogi ai le tau ina ia ou sola ese ai—ina ia e sola ese ai—o faasalaga e faalagolago o le a tatou maua lana talalelei ma faamaoni ma faatuatua i ai.

O le mea lena o lo o ou taumafai e mafaufau i ai. O le mea lena o lo o ou manatuaina—o le puapuaga matuitui a o tutulu o ia i lana tatalo i lona Tama ina ia aveese le ipu. Sa le na ona aioi atu o ia mo se toomaga mai fao ua tutui i ona lima po o ona vae, sa i ai ona mafatiaga aupito sili atu nai lo na mea uma, i se isi itu ou te le malamalama ai.6

E faigata i tagata ola vaivai, ma e tatou te vaivai uma lava, ona atoatoa lona malamalama i le tulaga na oo i ai le tiga o le Alo o le Atua. E le mafai ona tatou iloa le tau na Ia totogi. I le Perofeta o Iosefa Samita na Ia fetalai atu:

“Aua faauta, o Au, o le Atua, na mafatia i nei mea mo tagata uma, ina ia latou le mafatia pe afai latou te salamo; ae afai latou te le salamo, o le a latou mafatia e faapei o au; o le mafatia lea na oo ai ia te au lava, o le Atua lava lea, o le ua silisili i tagata uma, le gatete ona o le tiga, ma tafe toto ai i pu afu uma, ma mafatia ai i le tino atoa ma le agaga ma manao ai ia Ou le inuina le ipu oona, ma ma’e’e’e— ae ui i lea, ia i ai i le Tama le viiga, ma sa Ou inu ma faauma ai au tapenapenaga mo le fanauga a tagata.” [MF&F 19:16–19.]

Ae ui i lea, i lo tatou gafatia ia iloa ma matau o lenei tiga matuitui o Lana taulaga ua oo mai ai ia i tatou faamanuiaga silisili e mafai ona tuuina mai. E le gata i lea, ae ua mafai foi ona tatou iloa o lenei tiga matautia—lea na sili atu i lo le mana o le tagata soifua e mafai ona faataunuuina onosaia ai—sa faia ona o le alofa sili o le Tama ma le Alo mo le tagata. …

… Afai tatou te talisapaia atoa faamanuiaga e tele ua tatou maua e ala i le togiola ua faia mo i tatou, e leai se mea e finagalo ai le Alii tatou te fai o le a tatou le fiafia ma naunau e fai.7

Ou te talitonu afai tatou te vaai faalemafaufau—e pei ona ou taumafai i le tele o taimi e fai—i le taimi mamalu na potopoto ai le Faaola ma ana aposetolo; afai e mafai ona tatou vaai ia i latou o faapotopoto iina, o le Alii i lona faanoanoa, tigaalofa mo agasala a le lalolagi, tigaalofa mo se tasi o ana aposetolo o le a faalataina o ia, ae sa aoaoina nei alii e toasefulutasi o e e alolofa ia te ia ma osi feagaiga ma i latou, ou te talitonu o le a tatou lagona i o tatou loto o le a tatou le tuulafoaiina o ia. Afai tatou te vaai atu ia i latou o faapotopoto iina ma iloa le mamafa o le avega sa tauave e lo tatou Alii; ma a maea le latou taumafataga ma le lagiina o le viiga, o lo latou agai i luma, o le faalataina o le Alii, na tauemuina ma amusia, na tuulafoaiina e ona soo o ia i le taimi aupito ogaoga o lona faamasinoga—afai tatou te le malamalama i nei mea uma, e le atoatoa e pei ona i ai, ma vaivai e tatau ona i ai, ou te talitonu, o ou uso e ma tuafafine, o le a tatou mananao pea e savavali i le malamalama o le upumoni. Afai tatou te iloa atu le Faaola o tagata o tiga i le faatoaga ma luga o le satauro ma iloa atoatoa ai lona uiga loloto mo i tatou, o le a tatou naunau e tausia ana poloaiga ma o le a tatou alolofa i le Alii lo tatou Atua i o tatou loto atoa, i lo tatou malosi atoa, ma manatu atoa, ma i le suafa o Iesu Keriso o le a auauna ia te ia.8

3

O lo tatou tiute le mafaufau loloto i feagaiga ua tatou fai pe a taumamafa i le faamanatuga.

Ou te faamoemoe e mafai ona tatou aumai tagata o le Ekalesia ia atili malamalama i feagaiga sa latou fai ina ua latou taumamafa i le faamanatuga i a tatou sauniga faamanatuga.9

Ata
A woman taking the sacrament.

“Maimau pe ana mafai ona tatou aumaia tagata o le Ekalesia ia manino atili lo latou malamalama i feagaiga ua latou fai pe a latou taumamafa i le faamanatuga.”

Ua ou vaai i ni tagata se toalua o le Ekalesia o nonofo faatasi [i le sauniga faamanatuga], ua amata se talanoaga, ona tuu lea i le taimi o faamanuia le vai po o le falaoa, ona toe amata lea o la laua talanoaga. … O se mea ou te ofo ai, ou te talitonu e faapena foi i le Alii.10

O lo tatou tiute le mafaufau loloto ma le faaeteete i le uiga o [le faamanatuga] tatalo pe a tatou faalogo o tuuina atu ia tatou sauniga. E fa ni mea taua tele ua tatou osi feagaiga ai e fai i taimi taitasi tatou te taumamafa ai i nei faatusa, ma a o taumamafa ai, ua i ai le faatinoga e faaalia ai o le a tatou tautino atoatoa atu i lona faataunuuga, ma o lea ua manaomia ai lo tatou faia: O mea la nei:

1. Tatou te taumamafa i le faamanatuina o le tino o Iesu Keriso, ma folafola atu o le a tatou manatua pea Lona tino sa faamanualia i luga o le satauro.

2. Tatou te feinu i le faamanatuina o le toto sa faamaligiina mo agasala a le lalolagi, ma togiola mo le solitulafono a Atamu, ma tuusaoloto ai i tatou mai a tatou lava agasala e faalagolago lea i lo tatou salamo faamaoni.

3. Ua tatou osi feagaiga o le a tatou loto e tauave i o tatou luga le suafa o le Alo ma manatua pea o Ia. Ina ia tausia lenei feagaiga ua tatou tautino atu o le a ta’ua i tatou i Lona suafa ma lē faia lava se mea e aumai ai le maasiasi ma le tauvalea i luga o lena suafa.

4. Ua tatou osi feagaiga o le a tatou tausia Ana poloaiga na Ia tuuina mai ia i tatou; e le tasi le poloaiga, ae ua tatou talia e “ola i afioga uma e tulei mai i le fofoga o le Atua.” [MF&F 84:44.]

Afai tatou te faia nei mea ona folafola mai lea o le taitaiga faifai pea a le Agaga Paia, ae afai tatou te le faia nei mea o le a tatou le maua lena taitaiga.11

Ou te fia faia ni nai fesili, ma ioe ou te tautala i tagata uma o le Ekalesia. E te manatu o se tagata ua sau i le sauniga faamanatuga i le agaga o le tatalo, lotomaualalo, ma le tapuaiga, ma o le a taumafa i nei faatusa ua fai ma sui o le tino ma le toto o Iesu Keriso, o le a solia ma le iloa le poloaiga a le Alii? Afai e iloa atoatoa e le tagata lona uiga pe a taumafa i le faamanatuga, ua ia osi feagaiga e ave i ona luga le suafa o Iesu Keriso ma manatua pea o ia ma tausi i ana poloaiga, ma o lenei tautoga e faafouina mai lea vaiaso i lea vaiaso—e te manatu o le a le totogi e lenei tagata lana sefuluai? E te manatu o lenei tagata o le a soli le aso Sapati pe faatalale i le Upu o le Poto? E te manatu o le a le maua e ia le agaga tatalo, ma o le a le auai o ia i ona tiute faale-korama ma isi tiute i le Ekalesia? E foliga mai ia te au o lenei mea o se le tausia o nei mataupu faavae ma tiute paia e le tupu lava pe a iloa e le tagata le uiga o le faia o ia tautoga mai lea vaiaso i lea vaiaso i le Alii ma luma o le Au Paia.12

Ata
Faamanuiaina o le Faamanatuga

“O lo tatou tiute le manatunatu loloto ma le faaeteete i le natura o [le faamanatuga] tatalo pe a tatou faalogo o ofoina atu.”

Fautuaga mo Suesuega ma le Aoaoina Atu

Fesili

  • I le “Mai le Soifuaga o Iosefa Filitia Samita,” na faasoa mai e Peresitene Samita ona lagona i le taimi na amataina ai e le Faaola le faamanatuga. Aisea e taua ai lenei mea ia te oe?

  • A o e suesue i le vaega 1, mafaufau i le taua o le auai i sauniga faamanatuga i vaiaso taitasi. E faapefea ona e saunia oe lava mo le sauniga o le faamanatuga? O a ni mea e mafai ona fai e matua e fesoasoani ai e saunia a latou fanau?

  • O a ni mea e te fiafia i ai i lagona o Peresitene Samita ina ua ia taumafa i le faamanatuga? (tagai vaega 2.) O le a se mea tatou te fai ina ia manatua ai le Faaola ma Lana Togiola pe a tatou taumamafa i le faamanatuga?

  • Tagai patino i feagaiga o lo o lisi i le vaega 3. Manatunatu loloto e aunoa ma se leo i ou lagona e uiga i nei feagaiga. E faapefea e nei feagaiga ona uunaia lou olaga?

Mau Fesootai

Mataio 26:26–29; 1 Korinito 11:23–29; 3 Nifae 18:1–13; Mamona 9:29; Moronae 4–5; MF&F 20:75–79; 59:9–12

Fesoasoani mo le Aoaoina Atu

“Tofi nisi o le vasega e faitau fesili ua faailoga i le faaiuga o le mataupu (taitoatasi pe i vaega laiti). Fai i ai e vaavaai mo aoaoga i le mataupu e faatatau i fesili. Ona valaaulia lea latou te faasoa atu o latou manatu ma lagona i le vaega atoa” (mai le itulau ix i lenei tusi).

Faamatalaga

  1. I le Lipoti o le Konafesi, Oketopa. 1929, 60–61; tagai foi Aoaoga Faavae o le Faaolataga, ed. Bruce R. McConkie, 3 vols. (1954–56), 2:340–41.

  2. “Taua o le Sauniga o le Faamanatuga,” Mekasini a le Aualofa, Oketopa 1943, 590; tagai foi Aoaoga Faavae o le Faaolataga, 2:339–40.

  3. Ia E Saili ma le Filiga, comp. Iosefa Filitia Samita Jr. (1972), 99.

  4. I le Lipoti o le Konafesi, Oketopa 1929, 61; tagai foi Aoaoga Faavae o le Faaolataga, 2:341.

  5. “Pau-Togiola-Toetu-Faamanatuga,” lauga na tuuina atu i le Inisitituti o Aoaoga Faalelotu a le Iunivesite o Iuta i le Aai o Sate Leki, Ianuari 14, 1961, 7–8.

  6. “Pau-Togiola-Toetu-Faamanatuga,” 8.

  7. “O Le Taua o le Sauniga Faamanatuga,” 591–92.

  8. I le Lipoti o le Konafesi, Oketopa 1929, 63; tagai foi Aoaoga Faavae o le Faaolataga, 2:347.

  9. “Pau-Togiola-Toetu-Faamanatuga,” 7.

  10. Ia E Saili ma le Filiga, 122.

  11. “O Le Taua o le Sauniga Faamanatuga,” 591.

  12. I le Lipoti o le Konafesi, Oketopa 1929, 62–63; tagai foi Aoaoga Faavae o le Faaolataga, 2:346.