Sa Akong Kaugalingong Tukma nga Panahon ug Paagi

Sayo sa tuig 1889, si Joseph Dean naglisud sa pagpangita og mga tawo nga katudloan sa Samoa. Wala madugay human siya ug ang iyang asawa nga si Florence miabut sa isla sa Aunu‘u sa miaging ting-init, ang buhat dali nga miuswag, ug ang isla aduna nay igong gidaghanon sa mga Santos aron makaporma og usa ka branch nga adunay Sunday School ug Relief Society. Bag-ong mga misyonaryo gipadala usab gikan sa Siyudad sa Salt Lake aron motabang sa mga Dean ug sa mga Santos sa Samoa.

Apan ang Samoa anaa sa tunga-tunga sa sibil nga gubat, ug ang mga peligrusong panag-away miulbo tadlas sa mga isla samtang ang managlahing habig nakig-away aron makahupot sa gahum. Ang pinakadili maayo, ang hari supak sa Simbahan. Mikuyanap ang mga tabi-tabi nga gihimo niyang ilegal ang pagpabunyag nga usa ka Santos sa Ulahing mga Adlaw ug si bisan kinsa nga magpabunyag itanggong sa bilanggoan. Karon nagkadiyutay ang mga tawo nga mohangyo nga magpabunyag.¹

Bisan pa niini nga mga hagit, ang mga Santos sa Samoa mitukod og usa ka meetinghouse, miatop niini og mga lukay sa lubi ug ang salog gipamutangan nila og puti nga mga pinong bato ug mga kinhason. Si Florence Dean ug Louisa Lee, laing babaye nga nagserbisyo sa misyon uban sa iyang bana, mipahigayon og mga miting sa Relief Society matag Biyernes. Ang mga elder, sa laing bahin, mipalit og gamayng sakayan aron makasangyaw sila sa ebanghelyo ngadto sa laing mga isla sa Samoa. Ginganlan nila ang bag-ong sakayan og Faa‘aliga, Samoan nga pulong alang sa “pinadayag.”²

Sa ulahing bahin sa tuig 1888, si Joseph, Florence, ang ilang batan-ong anak nga lalaki, ug uban pang ubay-ubay nga mga misyonaryo namalhin gikan sa Aunu‘u ngadto sa mas dakong silingan nga isla, sa Tutuila. Apan ang maong isla diyutay ra og mga tawo, ug kadaghanan sa mga lalaki niini anaa sa layo nga nakig-away sa gubat. Diyutay ra ang interesado sa ebanghelyo, ug wala madugay mibati si Joseph nga siya ug ang ubang misyonaryo wala na mag-uswag. Mihukom siya nga moadto sa isla sa Upolu ug mobisita sa Apia, usa ka siyudad nga anaa sa sentro sa gobyerno ug negosyuhanan sa Samoa.³

Didto sa Upolu, giplano ni Joseph nga kontakon ang American consul ug mahisgutan ang gitabi-tabi nga mga hulga sa hari batok sa mga Santos. Gusto usab niyang makit-an ang usa ka tawo nga ginganlan og Ifopo, kinsa nabunyagan sa Hawaiian nga misyonaryo nga si Kimo Belio mga baynte singko ka tuig nang milabay. Si Ifopo nakapadala na og duha ka sulat kang Joseph, ug mahinamon kaayo siyang makahimamat og mga misyonaryo kinsa makatabang sa pag-establisar sa Simbahan sa iyang isla.⁴

Pagkagabii sa Marso 11, si Joseph ug duha sa iyang mga kompanyon, si Edward Wood ug Adelbert Beesley, milawig para sa Upolu, usa ka gatus ug kinse ka kilometro nga pagbiyahe. Nasayud sila sa peligro sa tulo ka dili eksperyensyadong mga tawo nga motimon sakay sa gamayng sakayan latas sa posibling dagkong balud sa kadagatan. Sa gihapon mibati si Joseph nga gusto sa Ginoo nga buhaton nila ang pagbiyahe.

Human sa usa ka gabii nga lisud nga paglawig, duol na ang mga misyonaryo sa Upolu. Apan dihang duol na sila sa baybayon, usa ka kusog kaayo nga hangin ang mihasmag kanila sa kalit. Mitakilid ang sakayan ug dali nga napuno sa tubig. Ang mga lalaki misulay sa pagpamugong sa mga bugsay, sa mga kahon, ug mga baul, ug karon naglutaw na kauban nila sa mga balud. Dihang nasigpatan nila ang laing sakayan mga tunga sa kilometrong gilay-on, gisinggitan nila ug gipitohan hangtud nga miliko kini pabalik.

Ang mga Samoan kinsa miadto sa pagluwas sa mga misyonaryo nakigbisog og kapin sa oras sa pagpahayang sa ilang sakayan, molangoy ilawom sa mga balud aron mapahimutang og balik ang ilang mga layag ug angkla, ug sa pagtabang sa mga misyonaryo nga mapundok og balik ang ilang mga dala. Naguol si Joseph nga siya walay kwarta nga ikahatag sa kalalakin-an sa ilang pagserbisyo, apan mabination nilang gidawat ang iyang paglamano, ug gihangyo niya ang Ginoo sa pagpanalangin kanila.

Dihang si Joseph ug ang iyang mga kaubanan nangabut sa siyudad sa Apia, luya kaayo sila. Mihalad sila og usa ka pag-ampo sa pasalamat sa Dios nga gipanalipdan sila sa ilang biyahe. Sa mga adlawng misunod, gisugdan nila ang pagpangita sa American consul ug pagpangita kang Ifopo.⁵

---

Balik sa Utah, ang baynte nuwebe anyos nga si Lorena Larsen nagmabdos sa iyang ika-upat nga anak. Ang iyang bana, si Bent, bag-o lang nakahuman og serbisyo sa unom ka bulan nga sentensya sa pagkapriso tungod sa supak sa balaod nga panagpuyo. Tungod kay si Lorena usa sa dinaghan nga asawa, ang iyang pagmabdos magamit nga ebidensya nga si Bent misupak na usab sa balaod. Aron luwas ang iyang pamilya, mihukom siya nga magtago-tago.⁶

Sa una si Lorena nakakita og kadangpan pinaagi sa pagserbisyo sa templo sa Manti. Ang templo nubenta y singko ka kilometro gikan sa iyang gipuy-an sa Monroe, Utah, ug ang iyang ward gihangyo sa paghatag og mga trabahante sa templo [temple worker]. Mibalhin si Lorena sa Manti ug nagserbisyo sa templo sulod sa mubo nga panahon, apan lisud ang mabulag gikan sa iyang mga anak, kinsa gibilin ngadto ni Bent ug sa ubang mga sakop sa pamilya nga maoy moatiman. Dihang hapit makuhai si Lorena, dungganon siya nga gi-release sa presidente sa templo, nga si Daniel Wells.⁷

Si Lorena ug Bent pagkahuman mihukom nga magrenta og balay para ni Lorena ug sa iyang mga anak sa lungsod sa Redmond, tunga-tunga sa Monroe ug Manti. Tungod kay ang mga tigpaniid naa man bisan asa, gitagoan ni Lorena ang iyang ngalan. Ang iyang ngalan mao na karon si Hannah Thompson, gisultihan niya ang iyang mga anak, ug kon mobisita ang iyang papa, ang ilang tawag kaniya “Tiyo Thompson.” Pabalik-balik ni Lorenang gipahinumdom ang kaimportante sa dili pagtug-an sa ilang tinuod nga mga ngalan.⁸

Dihang nangabut sa Redmond ang pamilya, gilikayan ni Lorena ang pag-adto sa publikong mga dapit ug sa kadaghanang panahon naa ra siya sa iyang balay. Usa ka hapon, bisan pa, nakig-uban siya sa usa ka pundok sa mahigalaong mga sister sa Relief Society, ug miingon sila kang Lorena nga dihang gipangutana nila ang iyang dos anyos nga anak nga babaye unsay iyang ngalan, mitubag siya og, “Tiyo Thompson.”

Ang mabinationg mga Santos sa Redmond miserbisyo dayon sa pamilya ni Lorena. Sa pagka-Dominggo nga Pasko sa Pagkabanhaw, nakakita siya og usa ka balde nga preskong mga itlog ug usa ka libras nga butter dapit sa iyang pultahan. Sa gihapon, gimingaw siya sa iyang balay sa Monroe. Mabdos ug nag-inusara, nanglimbasog siya matag adlaw sa pag-atiman sa tulo ka anak diha sa lahi nga lungsod.⁹

Dayon usa kagabii, nagdamgo si Lorena. Nakita niya ang iyang tugkaran sa Monroe nga napuno sa ihalas nga mga sagbut ug mga bagon. Sakit nga makita ang iyang panimalay nga nangadaot, mao nga nagdali siya sa pagpangibut sa mga sagbut sa iyang tugkaran. Dihang gisugdan niya sa pagpangibut ang laglum nga mga gamot, sa kalit nakabantay si Lorena nga diha sa iyang kilid ang usa ka matahum nga kahoy, puno sa pinakanindot nga prutas nga wala pa niya sukad makita. Nakadungog siya og tingog nga nag-ingon, “Ang natago nga kahoy mamunga og pinili usab kaayo nga bunga.”

Diha sa damgo, sa wala madugay gilibutan si Lorena sa iyang mga minahal. Iyang mga anak, nga nanagko na, miduol kaniya, nagdala og mga plato, mga panaksan, ug gagmayng basket. Silang tanan, mipuno sa mga panaksan og lamiang mga prutas ug gipanghatag kini sa katawhan, pipila niini nasabtan ni Lorena nga iyang mga umaabut nga kaliwatan.

Nagmaya ang kasingkasing ni Lorena, ug nakamata siya nga puno sa pasalamat.¹⁰

---

Sa wala madugay human miabut sa Apia, si Joseph Dean ug ang iyang mga kauban nakigtagbo sa American vice-consul sa Samoa, nga si William Blacklock, ug nangutana kon tinuod ba ang mga tabi-tabi nga gipangpriso ang taga-Samoa nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. “Usa ra kini ka pagpangilad,” gipaniguro sa vice-consul kanila. Ang kasabutan tali sa nagkaaway nga mga pundok diha sa isla nagtugot nga ang katawhan makasimba kutob sa ilang gusto.¹¹

Sa gihapon, ang hulga sa gubat mitumaw sa tibuok isla. Pito ka barkong igugubat ang giangkla sa pantalan sa Apia—tulo gikan sa Germany, ang tulo gikan sa Estados Unidos, ug ang usa gikan sa Britanya. Ang matag nasud nagpiho nga mopanalipod sa mga interes niini sa Pasipiko.¹²

Mahinamong makaplagan si Ifopo, ang mga misyonaryo nagplano dayon nga mobiyahe nga magsakayan ngadto sa iyang balangay, sa Salea‘aumua, sa sidlakan nga bahin sa isla.¹³ Apan wala madugay mitugpa ang bagyo sa Apia. Ang nagdahunog nga hangin ug dagkong balud nag-aghat kang Joseph ug sa iyang mga kaubanan sa pagdali nga makapangita og kasilongan. Human sila nakapasilong sa usa ka lawting ibabaw sa usa ka kamalig sa tag-iya sa lokal nga tindahan, nabatyagan sa mga misyonaryo ang pagkalangkat ug pagkatay-og sa mga building sa pagrumbo sa unos, ug nabalaka sila nga mahugno ang estraktura.

Misamot pa gyud ang bagyo, ug ang mga misyonaryo nanagbarug sa may bintana nangalisang nga nagtan-aw samtang ang unos mikuso-kuso sa dagkong mga barko nga igugubat didto sa pantalan. Dagko kaayong balud ang mihampak sa bantawan [deck] sa usa ka barko, mibanlas sa mga tawo ngadto sa dagat. Ang ubang mga marinero sa lain nga barko midali sa pagpangatkat sa tag-as nga haligi ug nanimbang, nga nagkumpayot sa mga pisi sama sa mga kaka [spider], samtang ang uban nangambak ngadto sa bangis nga kadagatan sa pagsulay og langoy para maluwas. Ang mga barko usa gatos ka metros lamang gikan sa baybayon, apan walay bisan unsay mahimo nga ikatabang sa mga tawo. Ang tanan nga mahimo ni Joseph mao ra ang pag-ampo nga kaloy-an. ¹⁴

Human sa unos, ang mga nangalangkat ug ang mga nangaguba gikan sa barkong igugubat midagsa nga naglinya sa baybayon, ug mga dos siyentos ka mga tawo ang nangamatay.¹⁵ Ang mga misyonaryo nagmabinantayon mahitungod sa pagpanimpalad pag-usab sa dagat. Atol sa kapanahunan sa kusog nga bagyo, posibling moabut ang unos nga walay pagpasidaan.¹⁶ Mibaliwala sa ilang mga kahadlok, sa bisan unsang paagi, ang mga misyonaryo milawig padulong sa Salea‘aumua sa pagpangita kang Ifopo.

Sa ilang pag-abut, usa ka pundok sa mga Samoan nanggawas gikan sa sakayan sa pagsugat kanila, ug ang usa ka lalaki mipaila sa iyang kaugalingon nga si Ifopo. Sulod sa duha ka dekada nagpabilin siyang matinud-anon sa iyang pagpamatuod sa gipahiuli nga ebanghelyo, nga sulod sa dugay nga panahon wala kasiguro kon ang bag-ong mga misyonaryo makaadto ba sa iyang isla. Karon nangabut si Joseph ug ang iyang mga kompanyon, ug panahon na sa pagsaulog. Gihimamat nila ang asawa ni Ifopo, si Matalita, ug nalingaw sa pagkaon sa inasal nga baboy ug sa prutas.¹⁷

Sa mga adlaw nga misunod, gikaila sa mga misyonaryo ang mga higala ni Ifopo ug mga silingan. Atol sa usa ka miting, gatusan ka mga tawo ang nagpundok aron maminaw ni Joseph nga mamulong, ug ang Espiritu kusog kaayo. Ang mga tawo tinuoray sa ilang mga pagpangutana, mahinamon nga magkat-on pa og daghan mahitungod sa ebanghelyo.

Usa ka hapon, si Ifopo ug ang mga misyonaryo naglakaw sa duol nga sapa. Bisan og si Ifopo nabunyagan na, daghang tuig nang milabay, ug mihangyo siya nga mabunyagan og usab. Miubog si Joseph sa tubig kauban sa iyang bag-ong higala ug mipaunlod kaniya. Dayon si Ifopo miluhod sa daplin sa sapa, ug ang mga misyonaryo mikumpirma kaniya nga usa ka miyembro sa Simbahan.

Pipila ka adlaw ang milabay ang hangin nausab, nagtugot kang Joseph ug sa iyang mga kompanyon nga magsugod og biyahe balik sa Tutuila. Giubanan sila ni Ifopo lapas sa batoon nga tubig aron pakit-on sila asa moagi. Dihang miabut ang panahon sa pagpanamilit, iyang giduso ang iyang ilong ngadto sa ilong sa matag misyonaryo, nga nanamilit kanila pinaagi sa Samoan nga paghalok.¹⁸

---

Sa tingpamulak sa tuig 1889, ang bana ni Lorena Larsen, si Bent, mihukom nga likayan ang mga opisyal sa federal nga balaod pinaagi sa paglayas aron masiguro nga luwas sa Colorado, silingan nga estado diin ang Edmunds-Tucker Act wala iimplementar. Ang una niyang asawa, si Julia, magpabilin ra sa Monroe uban sa tanan sa iyang pamilya. Apan gusto niya nga si Lorena ug ang iyang mga anak mopuyo sa Utah uban sa iyang igsoong lalaki hangtud nga igo na ang iyang pagkahimutang sa Colorado aron sila paadtoon.¹⁹

Wala ganahi si Lorena sa plano. Kabus ang iyang igsoong lalaki, gipahinumduman niya si Bent, ug ang iyang bayaw nga babaye bag-o lang nakigbugno sa sakit nga tipos. Wala silay mahimo sa pagtabang ni Lorena ug sa iyang mga anak. Si Lorena anaa na pud sa katapusang bulan sa iyang pagmabdos ug gusto nga naa ang iyang bana sa iyang kiliran.

Miuyon si Bent, ug si Lorena ug ang ilang mga anak sa wala madugay nangadto sa Colorado kuyog niya. Ang biyahe mokapin sa otso siyentos ka kilometro, latas sa mga desyerto ug ibabaw sa kabungturan. Nasud kadto nga walay mga lumulupyo, ug ang mga tawo nga ilang nasugatan sa dalan sa kasagaran makahahadlok tan-awon. Sa usa ka higayon sa gamay nga dalan, ang makuha nga tubig gipundo lang gikan sa mga lungag diha sa batoon nga kilid sa kabungturan. Si Bent nagpangita og tubig samtang si Lorena hinay-hinay nga mipadagan sa karwahe ngadto sa may kimba, nga panagsa manawag ni Bent sa pagsiguro nga wala siya masaag diha sa kangitngit.

Mapasalamaton si Lorena dihang ang iyang pamilya sa katapusan miabut sa Sanford, Colorado, ug nakig-uban sa gamayng komunidad sa mga Santos didto. Dihang miabut ang panahon nga si Lorena manganak, luya pa gihapon siya gumikan sa pagbiyahe. Ang iyang pagbati lisud kaayo nga ang uban nagtuo nga siya mamatay. Ang anak ni Lorena nga si Enoch sa katapusan natawo pagka-Agosto 22, ug ang mananabang miingon nga siya ang pinakadako nga bata nga iyang napaanak sulod sa bayente sayis ka tuig.²⁰

Sa laing bahin, ang mga balaod ug mga buhat nga gidesinyo sa pagdaut sa Simbahan padayon nga minudnod sa mga pamilya sama sa pamilyang Larsen. Bisan ang mga Santos nga wala magpraktis og pagminyo og sobra sa kausa naapektuhan.

Sa Idaho, ang teritoryal nga balaoranan mipasar og usa ka balaod nga nagsugo sa mga botante sa pagpanumpa nga sila dili sakop sa simbahan nga nagtudlo o nag-awhag og poligamiya. Walay pagsapayan kon ang mga botante miapil ba usab sa mao nga praktis mismo. Epektibo kini sa pagpugong sa tanang mga Santos sa Idaho, o sa hapit ikaupat nga bahin sa populasyon, gikan sa pagboto o paghupot og katungdanan. Ang mga milangyaw nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gitratar sa dili maayong paagi sa mga opisyal sa gobyerno ug sa mga tighukom kinsa midili kanila sa pagkahimong mga lungsuranon.

Ang mga kaso nga nagkwestyon bahin sa pagkalegal niini nga balaod midangat hangtud sa U.S. court system, apan ang sentimyento sa publiko batok sa Simbahan mas daghan, ug ang mga desisyon sa korte nga pabor sa Simbahan mas diyutay ra. Ang mga abogado sa Simbahan mikwestyon sa legalidad sa Edmunds-Tucker Act wala madugay human kini gipasar sa Kongreso, hinoon, ang mga Santos nagmalaumon nga ang Korte Suprema mopapas niini. Ang korte bag-o lang nagsugod sa paghusay sa kaso, apan wala pa kini mo-isyu sa desisyon, nga nakapabalaka sa mga Santos.²¹

Gani bisan sa hilit nga lungsod sa Sanford, nasayud si Lorena nga ang iyang pamilya ug ang Simbahan magpabiling magkabuwagay ug mahadlok samtang ang gobyerno padayong magdili sa mga Santos sa ilang kagawasan sa relihiyon.²²

---

Samtang ang mga Larsen ug ubang mga miyembro sa Simbahan nagtago-tago aron panalipdan ang ilang mga pamilya ug makapadayon sa ilang pagtuo, ang Unang Kapangulohan nangita og bag-ong mga paagi sa pagpanalipod sa kagawasan sa relihiyon sa mga Santos. Determinadong makakuha og mga kasangga sa Washington, DC, ug makab-ot ra sa katapusan ang pagka-estado sa Utah, gisugdan ni Wilford Woodruff sa pag-awhag ang mga editor sa newspaper nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga hunungon ang pagpang-ataki sa gobyerno diha sa ilang mga mantalaan. Giawhag niya ang mga lider sa Simbahan nga hunungon ang paghisgot diha sa publiko mahitungod sa pagminyo og sobra sa kausa aron malikayan nga dili mainit ang mga kritiko sa Simbahan nga naa sa gobyerno. Ug gihangyo niya ang presidente sa templo sa Logan sa paghunong og himo sa pagminyo og sobra sa kausa sa balay sa Ginoo.²³

Ubos niining bag-o nga mga polisiya, nagkadiyutay na ang mga Santos nga mihimo og bag-ong pagminyo og sobra sa kausa. Apan ang pipila ka mga Santos milaum gihapon sa pagsunod sa baruganan nga gitudlo kaniadto. Sa kasagaran giawhag sila sa pag-adto sa Mexico o Canada, diin didto hilum nga mopahigayon ang mga lider sa Simbahan og mga kaminyoon nga layo sa kahibalo sa gobyerno sa Estados Unidos. Panagsa, bisan pa, ang pagminyo og sobra sa kausa gipahigayon gihapon sa Teritoryo sa Utah.²⁴

Pagka-Septyembre 1889, samtang nagbisita sa mga Santos sa amihanan [norte] sa Siyudad sa Salt-Lake, si Wilford Woodruff ug si George Q. Cannon nakigtagbo sa usa ka presidente sa stake kinsa nangutana kon moisyu ba siya og mga rekomend sa templo sa mga Santos nga gustong magminyo og sobra sa kausa.

Wala dayon motubag si Wilford sa pangutana sa presidente sa stake. Apan, iya siyang gipahinumduman nga sa makausa ang mga Santos gisugo sa pagtukod og usa ka templo sa Jackson County, Missouri, apan napugos sila sa pagbiya sa ilang mga plano dihang ang oposisyon hilabihan kadaghan. Ang Ginoo midawat sa mga halad sa mga Santos bisan pa, ug ang mga sangputanan sa wala matukod nga templo midangat sa mga tawo kinsa nagpugong niini.

“Busa mao usab karon niini nga nasud,” miingon si Wilford, “ug ang mga sangputanan niini modangat niadtong kinsa mihimo niini nga lakang sa pagpugong sa atong pagsunod niini nga sugo.”

Dayon gidirekta niya sa pagtubag ang pangutana sa presidente sa stake. “Akong gibati nga dili angay ang bisan unsang kaminyoon sa ingon niini nga matang dinhi niini nga teritoryo sa kasamtangang panahon,” miingon siya. Dayon, milingi kang George, midugang siya, “Ania si Presidente Cannon. Pwede ra siyang mosulti unsay iyang hunahuna mahitungod niini nga butang.”

Wala makatingog si George. Wala pa gayud siya makadungog ni Wilford nga misulti kaniadto og sama niadto kaklaro—ug wala siya mahibalo kon mouyon ba kaha siya kaniya. Ang Simbahan ba kinahanglang mohunong sa pagpahigayon og mga pagminyo og sobra sa kausa sa Teritoryo sa Utah? Siya sa personal dili andam sama ni Wilford sa pagtubag niana nga pangutana, mao nga wala siya motubag, nga nagdala sa panag-istorya nga mabalhin ngadto sa laing mga butang.

Apan sa wala madugay, sigun sa rekord ni George sa panag-istorya diha sa iyang journal, padayon si George nga naglisud sa paghunahuna sa unsay gisulti ni Wilford. “Para nako, usa kadto ka labihan ka seryuso nga pangutana,” misulat siya, “ug unang higayon kadto nga ang ingon niadto nga matang nalitok, sa akong kahibalo, sa tawo nga naghupot sa mga yawe.”²⁵

---

Bisan sa nagkadaghang pangutana mahitungod sa umaabut nga lakang sa Simbahan, si Susa Gates mimantala sa una nga isyu sa Young Woman’s Journal pagka-Oktubre 1889.

Gisugdan ni Susa sa pag-ugmad ang magasin human siya ug si Jacob nakabalik sa Utah sayo nianang tuiga. Niadtong Hunyo, ang iyang igsoon nga si Maria Dougall, magtatambag sa kinatibuk-ang kapangulohan sa Young Ladies’ Mutual Improvement Association, miawhag sa mga batan-ong babaye sa Salt Lake Stake sa pagsuporta ug sa pagtampo sa bag-ong magasin. Pipila ka bulan human niadto, daghang newspaper ang miimprinta sa mga pahibalo mahitungod sa nagsingabut nga pagmantala niini.²⁶

Midapit usab si Susa og daghang tigsulat nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mopadala sa ilang mga balak ug prosa [poetry and prose] ngadto sa journal. Sulod sa katuigan, ang mga Santos nga may mga talento sa pagpanulat mibaid sa ilang mga kahanas sa pagpanulat diha sa gisuportahan sa Simbahan nga mga newspaper ug mga journal nga mao ang Woman’s Exponent, ang Juvenile Instructor, ug ang Contributor. Sa Europe, ang mga Santos mihatag usab og mga sinulat para sa British mission nga Millennial Star, sa Scandinavian mission nga Skandinaviens Stjerne ug sa Nordstjarnan, ug sa Swiss-German mission nga Der Stern.²⁷

Usahay kini nga mga sinulat ginganlan sa mga Santos og “literatura sa panimalay,” usa ka termino nga makapahinumdom sa panahom ni Brigham Young mahitungod sa “mga industriya sa panimalay,” o mga produktong hinimo sa lokal, sama sa kamay, puthaw, ug panapton nga sida. Sa usa ka sermon niadtong tuig 1888, si Bishop Orson Whitney miawhag sa kabatan-onan sa Simbahan sa pagmugna og dugang nga literatura sa panimalay aron mapasundayag ang talagsaong mga talento sa mga Santos sa literatura ug makapamatuod sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo.

“Mosulat para sa mga newspaper, mosulat para sa mga magasin—ilabi na sa atong mga publikasyon sa panimalay,” siya miawhag kanila. “Mohimo og kaugalingon ninyong mga libro, nga dili lang para sa inyong dungog ug sa kayutaan ug katawhan nga nagpatubo kaninyo apan usa usab ka panalangin ug kaayuhan sa katawhan.”²⁸

Diha sa unang isyu sa Young Woman’s Journal, gimantala ni Susa ang mga buhat sa literatura sa panimalay nga hinimo sa pipila ka inila kaayong mga tigsulat sa Simbahan, lakip sa kang Josephine Spencer, Ruby Lamont, Lula Greene Richards, M. A. Y. Greenhalgh, ug nila ni sister Lu Dalton ug Ellen Jakeman. Gilakip usab niya ang pipila sa iyang kaugalingong sinulat, usa ka sulat gikan sa kinatibuk-ang kapangulohan sa Y.L.M.I.A. ug ang kolum ni Romania Pratt, nga kahimsog ug kalimpyo sa panglawas.²⁹

Sa iyang una nga editoryal para niana nga journal, gipahayag ni Susa ang panghinaot nga ang magasin sa umaabut makalakip og mga sinulat gikan sa mga young women sa tibuok Simbahan. “Hinumdumi, mga batang babaye, inyo kini nga magasin,” misulat siya. “Tuguti nga ang impluwensya niini modangat gikan sa Canada ngadto sa Mexico, gikan sa London ngadto sa Sandwich Islands.”³⁰

---

Sa wala madugay niana nga tinglarag, usa ka federal nga huwes sa Utah wala modawat nga mahimong U.S. citizen ang pipila ka imigrante nga taga Europe tungod kay sila mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa ingon niana, sa hunahuna sa huwes, dili makaunong sa Estados Unidos. Atol sa mga paghusay, ang masupilong mga miyembro sa Simbahan nangangkon nga ang mga Santos mihimo og mabatokon, supak sa gobyerno nga mga panumpa diha sa ilang mga templo. Ang mga abogado sa distrito mikutlo usab gikan sa mga sermon sa mga panahon dihang ang mga lider sa Simbahan kusganong namulong batok sa hiwi nga mga opisyal sa gobyerno ug sa mga tawo nga nangbiya sa Simbahan. Kini nga mga sermon, ingon man usab sa ubang mga pagtulun-an sa Simbahan mahitungod sa katapusang mga adlaw ug sa gingharian sa Dios, gihubad usab isip ebidensya nga ang mga Santos mibaliwala sa awtoridad sa gobyerno.³¹

Nasayud si Wilford ug ang ubang mga lider sa Simbahan nga kinahanglan silang motubag niini nga mga sumbong. Apan ang pagtubag sa mga pamahayag kabahin sa templo, diin ang mga Santos mihimo og sagradong mga panaad nga dili hisgutan, malisud.³²

Sa ulahing bahin sa Nobyembre, nakigtagbo si Wilford sa mga abogado kinsa mitambag sa mga lider sa Simbahan sa pagsuplay sa korte og dugang nga impormasyon mahitungod sa templo. Ila usab nga girekomendar nga himoon niya ang opisyal nga pahibalo nga wala nay ipahigayon nga pagminyo og sobra sa kausa diha sa Simbahan. Dili sigurado si Wilford unsaon sa pagtubag ang mga gihangyo sa mga abogado. Gikanahanglan ba gayud ang maong mga aksyon, aron lang mahupay ang mga kaaway sa Simbahan? Nagkinahanglan siya og panahon sa pagsiksik sa kabubut-on sa Dios.³³

Mitabon na ang kagabhion dihang ang mga abogado mibiya ni Wilford nga nag-inusara. Sulod sa mga oras, namalandong siya ug nag-ampo alang sa giya kon unsay buhaton.³⁴ Siya ug ang mga Santos nangadto sa Walog sa Salt Lake niadtong 1847 nangayo og laing kahigayunan nga maestablisar ang Zion ug mapundok ang mga anak sa Dios alang sa kalinaw ug kasiguroan diha sa mga utlanan niini. Karon, kapin sa kwarenta ka tuig ang milabay, ang mga kaatbang sa Simbahan miguba sa mga pamilya, mihikaw sa kababayen-an ug kalalakin-an sa ilang mga katungod sa pagboto, mimugna og mga babag sa imigrasyon ug sa panagpundok, ug pagdili sa katungod sa pagkalungsuranon [citizenship] diha sa katawhan tungod lang sa pagkahisakop sa Simbahan.

Sa dili madugay, ang mga Santos mawad-an pa og mas daghan—lakip ang mga templo. Unsa kahay mahitabo unya sa kaluwasan ug kahimayaan sa mga anak sa Dios diha sa duha ka bahin sa tabil?

Dihang nag-ampo si Wilford, ang Ginoo mitubag kaniya. “Ako, si Jesukristo, ang Manluluwas sa kalibutan, ania sa inyong taliwala,” miingon Siya. “Tanan nga akong gipadayag ug gisaad ug gipamahayag kabahin sa henerasyon diin kamo nagpuyo mahitabo, ug walay gahum nga makapugong sa Akong kamot.”

Ang Manluluwas wala mosulti kang Wilford sa unsa gayud ang iyang buhaton, apan Siya misaad nga ang tanan mamaayo ra kon ang mga Santos mosunod sa Espiritu.

“Pagbaton og pagtuo sa Dios,” miingon ang Manluluwas. “Siya dili mobiya kaninyo. Ako, ang Ginoo, moluwas sa akong mga Santos gikan sa pagmando sa mga dautan sa akong kaugalingong tukma nga panahon ug paagi.”³⁵