2018
Pene 3: Te mau ’api auro
April 2018


Pene 3

Te mau ’api ’auro

Teie te pene 3 ’o nā buka e maha nō te ’ā’amu o te ’Ēkālesia tei topahia Feiā Mo’a : Te ’ā’amu o te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te mau mahana hope’a nei. E nene’ihia te buka i roto i nā 14 reo, i roto i te tufa’a ’ā’amu o te ’Ēkālesia nō te fa’anahora’a vaira’a buka nō te ’Evanelia, ’e i ni’a i te saints.lds/tah.org. E nene’ihia te mau pene i muri mai i roto i te mau ve’a e tae noa atu e matara mai te Buka 1 i teie matahiti. E noa’a taua mau pene nā roto e 47 reo i roto i te fa’anahora’a vaira’a buka nō te ’Evanelia ’e i ni’a i te saints.lds.org/tah. Tē fa’a’ite nei te pene 2 i te ’ōrama mātāmua a Iosepha—tei ’ite i te Metua ’e te Tamaiti i te tau fa’atupura’a rā’au nō te matahiti 1820 ra.

Hōho’a
hill cumorah line drawing
Hōho’a
Moroni appearing

’Ua pi’i ’oia iā’u ma tō’u i’oa, nā Michael Malm

Toru matahiti i ma’iri, ’e e toru ’auhunera’a. ’Ua vāere ’o Iosepha i te fenua i te rahira’a o tōna mau mahana, ’ua huri i te repo ’e ’ua ’ohipa ’ei ta’ata rave ’ohipa ’ia roa’a te faufa’a nō te ’aufau i te moni tāmatahiti nō te tuha’a fenua o te ’utuāfare. ’Ua fa’a’ere teie ’ohipa ’iāna ’ia haere pinepine i te ha’api’ira’a, ’e i te rahira’a o tōna taime fa’afa’aeara’a, tei pīha’i iho ïa ’oia i tōna ’utuāfare ’aore rā i te tahi atu mau ta’ata rave ’ohipa.

E mea ’āpī ’e te ha’uti ato’a ’o Iosepha ’e tōna mau hoa. I te tahi taime, ’ua rave rātou i te mau hapa ma’au, ’e ’ua mana’o ’o Iosepha ē ’ia fa’a’orehia te hapa hō’ē taime, e ’ere ïa te aura’a ē e’ita ’oia e tītau fa’ahou ’ia tātarahapa. ’Aita ato’a tōna hi’ora’a hanahana i pāhono i te mau uira’a ato’a ’e ’aita ato’a i fa’aoti hope roa i tōna ’āhuehue.1 Nō reira, ’ua tāmata ’oia i te fa’aea piri noa i te Atua. ’Ua tai’o ’oia i tāna Bibilia, ’ua ti’aturi i te mana o Iesu Mesia nō te fa’aora iāna ’e ’ua ha’apa’o i te fa’aue a te Fatu ’eiaha e ’āmui atu i te hō’ē ’ēkālesia.

Mai te rahira’a o te mau ta’ata i terā vāhi, ’oia ato’a tōna metua tāne, ’ua ti’aturi ’o Iosepha ē e nehenehe te Atua e heheu mai i te ’ite nā roto mai i te mau tao’a mai te mau ’āma’a-rā’au-ri’i ’e te mau ’ōfa’i, mai tāna i rave ’e ’o Mose, A’arona ’e vetahi atu i roto i te Bibilia.2 I te hō’ē mahana, ’a tauturu ai ’o Iosepha i te hō’ē ta’ata i te ’ōra’a i te hō’ē ’āpo’o pape, ’ua ’ite ’oia i te hō’ē ’ōfa’i na’ina’i i huna-hōhonu-hia i roto i te repo. ’Ua ’ite Iosepha ē e fa’a’ohipa te mau ta’ata i te tahi taime i te mau ’ōfa’i ta’a ’ē nō te ’imi i te mau tao’a tei mo’e ’aore rā i te mau tao’a faufa’a i hunahia, ’e ’ua uiui ihora ’oia ē penei a’e ’ua ’itehia mai iāna teie huru ’ōfa’i. ’Ia hi’o ’oia i te reira, e ’ite mai ’oia i te mau mea e ’ore e ’itehia i te mata ta’ata nei.3

’Ua fa’ahiahia te mau melo o te ’utuāfare i te tārēni a Iosepha i te fa’a’ohipara’a i te ’ōfa’i, ’o tā rātou i hi’o mai te hō’ē tāpa’o nō te maita’i hanahana i hō-mai-hia iāna.4 Noa atu rā e tārēni hi’o tōna, ’aita ’o Iosepha i pāpū roa ē ’ua au ānei te Atua iāna. ’Aita ’oia i ’ite fa’ahou i te fa’a’orera’a hapa ’e te hau ’o tāna i fāri’i, i muri iho i tōna ’ōrama nō te Metua ’e te Tamaiti. ’Ua tupu pinepine rā tōna mana’o fa’ahapa i tōna mau paruparu ’e tōna mau hapehape.5

I te 21 nō setepa 1823, tē tārava noa ra Iosepha, ’ahuru ma hitu matahiti, i roto i terā piha vaira’a, te piha ta’oto nō rātou tōna mau taea’e. ’Aita ’oia i ta’oto ’oi’oi i terā pō, i te fa’aro’oro’o-noa-ra’a i tōna ’utuāfare i te paraparaura’a nō ni’a i te mau ’ēkālesia ’e’ē ’e tā rātou mau ha’api’ira’a tumu e ha’api’ihia ra. Teienei ’ua ta’oto te tā’āto’ara’a, ’e ’aita e māniania tō te fare.6

I roto i te pōiri o tōna piha, ’ua ha’amata Iosepha i te pure, ma te tāparu mau i te Atua ’ia fa’a’ore i tāna mau hara. ’Ua hina’aro ’oia e ’āparau ’e te hō’ē ve’a nō te ra’i ’o te nehenehe e ha’apāpū mai i tōna ti’ara’a i mua i te Fatu, ’e ’ia hōro’a iāna i te ’ite o te ’evanelia ’o tei fafauhia mai iāna i roto i te uru rā’au. ’Ua ’ite ’o Iosepha ē ’ua pāhono mai te Atua i tāna mau pure nā mua a’e, ’e ’ua ti’aturi mau ’oia e pāhono fa’ahou mai ā ’oia.

’A pure noa ai Iosepha, ’ua fā mai te hō’ē māramarama i pīha’i iho i tōna ro’i ’e ’ua ’ana’ana fa’ahou mai ē tae roa ’ua ’ī mai te piha vaira’a. ’Ua hi’o atura ’o Iosepha i ni’a ’e ’ite ihora i te hō’ē melahi tē ti’a ra i roto i te reva. ’Ua ’ahuhia te melahi i te ’ahu roa ’uo’uo ’aita i nirahia e topa roa i ni’a i tōna ’apu’apu rima ’e tōna mōmoa ’āvae. ’Ua ’ana’ana te māramarama nā roto mai iāna ’e tōna hōho’a mata mai te uira ïa.

I te ha’amatara’a, ’ua ri’ari’a ’o Iosepha, ’aita rā i maoro roa ’ua ’ī ’oia i te hau. ’Ua pi’i te melahi iāna ma tōna i’oa, ’e ’ua fa’a’ite mai i tōna i’oa ’o Moroni. ’Ua parau ’oia ē ’ua fa’a’ore te Atua i te mau hara a Iosepha ’e e ’ohipa tāna i teienei nā Iosepha e rave. ’Ua parau ’oia ē ’e ha’amaita’ihia ’e e fa’a’inohia te i’oa o Iosepha i rotopū i te mau ta’ata ato’a.7

’Ua parau ’o Moroni nō te mau ’api ’auro tei hunahia i ni’a i te hō’ē ’āivi fātata. ’Ua nana’ohia i ni’a i te mau ’api te pāpa’a parau o te hō’ē nūna’a tahito tei ora na i Amerika. Tē fa’ati’a nei te pāpa’a parau nō hea mai rātou ’e ’ua hōro’a mai i te hō’ē tuatāpapara’a nō Iesu Mesia tei haere e fārerei ia rātou ’e e ha’api’i atu i te ’īra’a o tāna ’evanelia.8 ’Ua parau ’o Moroni ē, e piti ’ōfa’i hi’o, ’o tā Iosepha i pi’i i muri iho te urima ’e te tumima, ’aore rā te mau ’īriti parau, tei huna-ato’a-hia ’e te mau ’api ’auro. ’Ua fa’aineine te Fatu i teie nā ’ōfa’i nō te tauturu ia Iosepha ’ia ’īriti i te pāpa’a parau. ’Ua nati-’āmui-hia teie nā ’ōfa’i ’e ’ua tā’amuhia atu i ni’a i te hō’ē pāruru ’ōuma.9

Nō te toe’a o te fārereira’a, ’ua fa’ahiti Moroni i te mau tohura’a nō roto mai i te mau buka bibilia a Isaia, Ioela, Malaki ’e te ’Ohipa. ’Ua fa’ata’a mai Moroni ē, e tae ’oi’oi mai te Fatu, ’e e’ita te ’utuāfare ta’ata e fa’atupu i te ’ōpuara’a o tō rātou poietera’ahia, maori rā e fa’a’āpīhia te fafaura’a tahito a te Atua nā mua roa.10 ’Ua parau ’o Moroni ē ’ua mā’iti te Atua ia Iosepha nō te fa’a’āpi i te fafaura’a, ’e mai te mea e mā’iti ’oia ’ia fa’aea ha’apa’o noa i te mau fa’auera’a a te Atua, nāna e heheu atu i te pāpa’a parau i ni’a i te mau ’api.11

Nā mua a’e i te reva atu, ’ua fa’aue te melahi ia Iosepha ’ia ha’apa’o maita’i i te ’api ’e ’eiaha e fa’a’ite i te ta’ata, maori rā mai te fa’auehia iāna, ma te fa’aara iāna ē e ha’amouhia ’oia mai te mea e ha’apa’o ’ore ’oia i teie a’o. ’Ua ha’aputuputu ihora te māramarama nā pīha’i iho ia Moroni ’e ’ua reva atura i te ra’i.12

’A feruri noa ai Iosepha i te ’ōrama, ’ua ’ī fa’ahou mai te piha i te māramarama ’e ’ua fā fa’ahou mai ’o Moroni, ’ua hōro’a mai i taua ā parau poro’i i nā mua atu. I muri iho ’ua reva atu ’oia, ’e ’ua fā fa’ahou mai nō te hōro’a mai i tāna parau poro’i nō te toru o te taime.

« I teienei, e Iosepha, ’a ara », ’ua parau mai ’oia. « ’Ia haere ana’e ’oe e ti’i i te mau ’api, e ’ī tō ’oe vārua i te pōiri ’e e tae mai te mau huru ’ino ato’a i tō ’oe vārua nō te ’ōpani ia ’oe ’ia ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Atua ». Ma te arata’i ia Iosepha i te hō’ē ta’ata e pāturu iāna, ’ua fa’aitoito Moroni iāna ’ia paraparau i tōna metua tāne i tōna mau ōrama.

« E ti’aturi ’oia i te mau parau ato’a tā ’oe e parau », ’ua fafau te melahi.13

’Ia po’ipo’i a’e, ’aita ’o Iosepha i paraparau a’e nō Moroni, noa atu ’ua ’ite ’oia ē ’ua ti’aturi ato’a tōna metua tāne i te mau ’ōrama ’e te mau melahi. ’Ua haere rā rāua ’o Alvin e fa’a’apu i te hō’ē fenua fātata mai, i te mahana tā’āto’a.

E mea fifi roa te ’ohipa. ’Ua tāmata ’o Iosepha i te tāpapa i tōna taea’e ’a tā’iri noa ai i tā rāua tipi nā roto i te mau sītona. ’Ua vai ara noa rā ’oia nō tā rāua Moroni mau fārereira’a i te tā’āto’ara’a o te pō, ’e ’ua hōho’i noa tōna mau mana’o i ni’a i te pāpa’a parau tahito ’e te ’āivi i reira te hunara’ahia.

’Āria ’ua fa’aea ’oia i te ’ohipa, ’e ’ua ’ite mai ’o Alvin. « E ti’a ia tāua ’ia tāmau noa i te ’ohipa », ’ua parau atu ’oia ’ia Iosepha, « ’aita ana’e, e’ita tā tāua ’ohipa e oti ».14

’Ua tāmata ’o Iosepha i te rave itoito ’e te rave vitiviti i te ’ohipa, ’aita iho ā, e’ita tāna e nehenehe e tāpapa ia Alvin. I muri mai i te hō’ē taime, ’ua hi’o ’o Iosepha pāpā ’ia Iosepha, e mea mātea ’e ’ua fa’aea fa’ahou i te ’ohipa. ’Ua parau ’oia « ’a ho’i i te fare » ma te mana’o ē e ma’i tō tāna tamaiti.

’Ua fa’aro’o Iosepha i tōna metua tāne ’e ’ua turori haere atu i te fare. ’A tāmata ai ’oia i te haere nā ni’a i te ’āua, topa ihora i raro, ’ua rohirohi roa.

’A tārava noa ai ’oia i reira, ’a ’imi ai i te pūai, ’ite ihora ’oia ia Moroni tē ti’a fa’ahou ra i ni’a iāna, hā’atihia e te māramarama. « Nō te aha ’aita ’oe i parau i tō ’oe metua tāne i te mea tā’u i parau ia ’oe ? », ’ua ui atu ’oia.

’Ua parau Iosepha ē, ’ua mata’u ’oia e’ita tōna metua tāne e ti’aturi mai iāna.

« E nā reira ’oia », ’ua ha’apāpū atu Moroni, i muri iho ’ua parau fa’ahou mai i tāna parau poro’i o te pō nā mua atu.15

’Ua ta’i ’o Iosepha pāpā i te paraura’a tāna tamaiti iāna nō te melahi ’e tāna parau poro’i. ’Ua parau ’oia : « E ’ōrama nā te Atua ». « ’A ha’apa’o i te reira ».16

Hōho’a
Hill Cumorah

Hōho’a nā ni’a o te ’āivi nō Cumora ’e te ārea tāpiri mai nā Craig Dimond

’Ua haere ’oi’oi atu ’o Iosepha i te ’āivi. I te roara’a o te pō, ’ua fa’a’ite Moroni iāna i te hō’ē ’ōrama nō te vāhi i reira te mau ’api i te hunara’ahia, nō reira ’ua ’ite ’oia i hea e haere ai. Te ’āivi, ’o te hō’ē o te mau ’āivi rahi a’e o te fenua, tei te toru maire mai tōna fare atu. ’Ua hunahia te mau ’api i raro a’e i te hō’ē ’ōfa’i rahi menemene i te pae tō’o’a o te rā o te ’āivi, ’aita i ātea roa i tōna tupu’ai.

’Ua feruri Iosepha i te mau ’api ’a haere noa ai ’oia. Noa atu ā ’ua ’ite ’oia e mea mo’a te reira, ’ua fifi ri’i ’oia ’eiaha e mana’o i te faufa’a moni o te reira. ’Ua fa’aro’o ’oia i te mau ’ā’amu nō te mau tao’a hunahia tei pāruruhia e te mau vārua tīa’i, nō Moroni rā ’e te mau ’api tāna i fa’ahiti, e mea ta’a ’ē ïa i te reira mau ’ā’amu. E ve’a nō te ra’i ’o Moroni tei fa’ata’ahia e te Atua nō te hōro’a ma te pāruru i te mau pāpa’a parau i tōna hi’o mā’itihia. ’E e mea faufa’a te mau ’api ’eiaha nō te mea e mea ’auro, nō te mea rā e fa’a’ite pāpū te reira nō Iesu Mesia.

Teie rā, e’ita iho ā tā Iosepha e nehenehe e ’ore e mana’o ē, ’ua ’ite pāpū maita’i ’oia i teienei i hea te tao’a e hina’arohia nō te fa’aora i tōna ’utuāfare i te veve.17

’Ia tae i te ’āivi, ’ua ha’amana’o maita’i Iosepha i te vāhi tāna i ’ite i roto i te ’ōrama ’e ’ua ha’amata i te ’ō mai te tumu o te ’ōfa’i e tae roa ’ua āteatea te mau hiti. I muri iho ’ua ’itehia mai iāna te hō’ē ’āma’a rā’au rahi ’e ’ua fa’a’ohipa ’ei pana nō te ’īriti i te ’ōfa’i ’e ’ia tu’u i te hiti.18

I raro a’e i te ’ōfa’i tē vai ra hō’ē ’āfata, e mea ’ōfa’i tōna papa’i ’e tōna niu. I te hi’ora’a Iosepha i roto, ’ua ’ite ’oia i te mau ’api ’auro, nā ’ōfa’i hi’o ’e te pāruru ’ōuma.19 ’Ua ’ī te mau ’api i te pāpa’ira’a tahito ’e ’ua natihia te tā’āto’ara’a e e toru tāpe’a. Fātata e ’ono ’initi te ’ā’ano o te ’api tāta’itahi, e va’u ’initi te roa, ’e e mea rairai. Hō’ē tuha’a o te mau ’api e au ra ’ua tā’atihia ’ia ’ore te ta’ata ’ia tai’o i te reira.20

Ma te māere, ’ua uiui fa’ahou iho Iosepha e hia ra moni te mau ’api. ’Ua toro ’oia i te rima nō te rave mai i te reira—’e ’ua haru tōna rima ’e roto roa tōna tino. ’Ua huti ’oi’oi ’oia i tōna rima i muri, e piti fa’ahou rā taime tōna tu’ura’a i te rima ’e ’ua haru i te mau taime ato’a.

« Nō te aha ’aita e ti’a iā’u ’ia rave i teie buka ? » ’ua tuō ’oia.

« Nō te mea ’aita ’oe i ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Fatu », ’ua parau te hō’ē reo i pīha’i iho mai.21

Neva a’era Iosepha ’e ’ite ihora ia Moroni. ’Oi’oi a’era te parau poro’i i te pō nā mua atu i te fa’a’ī i tōna vārua, ’e ’ua māramarama ’oia ē ’ua mo’ehia ’iāna te ’ōpuara’a mau o te pāpa’a parau. ’Ua ha’amata ’oia i te pure, ’e ’ua ara tōna ferurira’a ’e tōna vārua i te Vārua Maita’i.

« ’A hi’o », ’ua fa’aue Moroni. ’Ua tupu te hō’ē atu ’ōrama i mua ia Iosepha, ’e ’ua ’ite ’oia ia Sātane tei hā’atihia e tōna mau nu’u e rave rahi. « ’Ua fa’a’itehia teie mau mea ato’a, te maita’i ’e te ’ino, te mo’a ’e te vi’ivi’i, te hanahana o te Atua ’e te mana o te pōiri », ’ua parau te melahi, « ’ia nehenehe ia ’oe ’ia ’ite i nā mana e piti ’ia ’ore roa ’oe ’ia ’umehia ’aore rā ’ia hemohia e teie ta’ata ’ino ».

’Ua fa’aue ’oia ia Iosepha ’ia tāmā i tōna ’ā’au ’e ’ia ha’apūai i tōna vārua nō te fāri’i i te pāpa’a parau. ’Ua fa’ata’a Moroni : « Mai te mea e roa’a teie mau mea mo’a, mea nā roto ïa i te pure ’e te ha’apa’o maita’i i te ha’apa’ora’a i te Fatu ». « ’Aita te reira i tu’uhia i ’ōnei nō te ha’aputu i te moni ’e te mau tao’a rahi nō te hanahana o teie nei ao. ’Ua tā’atihia te reira nā roto i te pure o te fa’aro’o ».22

’Ua ani Iosepha e aha te taime e fāri’i ai ’oia i te mau ’api.

« I te piti ’ahuru ma piti mahana nō setepa i muri mai », ’ua parau ’o Moroni, « mai te mea e ’āfa’i mai ’oe i te ta’ata tāno nā muri ia ’oe ».

« ’O vai te ta’ata tano ? » ’Ua ui ’o Iosepha.

« Tō ’oe tua’ana ».23

Mai tōna tamari’iri’i mai ā, ’ua ’ite Iosepha e nehenehe tāna e ti’aturi i tōna tua’ana. E piti ’ahuru ma pae tō Alvin matahiti i teienei ’e e nehenehe e roa’a tāna iho ’āua fa’a’apu mai te mea e hina’aro ’oia. ’Ua mā’iti rā ’oia e fa’aea i roto i te ’āua fa’a’apu ’utuāfare nō te tauturu i tōna nā metua e ha’amau ia rāua i terā vāhi ’e ’ia riro mau tō rātou fenua ia rāua, tē pa’ari nei ho’i rāua. E mana’o pa’ari tōna ’e te itoito i te ’ohipa, ’e ’ua here ’e ’ua fa’ahiahia roa Iosepha iāna.24

Penei a’e ’ua ’ite ’o Moroni ē tītauhia nō Iosepha te pa’ari ’e te pūai o tōna taea’e nō te riro mai i te huru ta’ata ’o tā te Fatu e nehenehe e ti’aturi ’e te mau ’api.

I te ho’ira’a Iosepha i te fare i te reira pō, ’ua rohirohi roa ’oia. Terā rā, ’ua putuputu ’oi’oi mai tōna ’utuāfare nā pīha’i iho iāna i tōna tōmora’a mai nā te ’ōpani, ma te hia’ai ’ia ’ite e aha tāna i ’ite i ni’a i te ’āivi. ’Ua ha’amata ’oia i te parau ia rātou nō ni’a i te mau ’api, ’ua tāpū rā Alvin i tāna parau ’a ’ite ai ’oia ’ia Iosepha ’ua rohirohi roa.

« Haere ana’e e tā’oto », ’ua parau ’oia, « e ara ’oi’oi tātou i te po’ipo’i roa nō te haere i te ’ohipa ». E taime rahi roa tō rātou ananahi nō te fa’aro’o i te toe’a o te ’ā’amu a Iosepha. « Mai te mea e fa’aineine ’oi’oi māmā i te mā’a o te pō », ’ua parau ’oia, « e pō maita’i ïa nō tātou ’e e pārahi pā’āto’a tātou nō te fa’aro’o i tā ’oe parau ».25

I te pō nō muri iho, ’ua fa’ati’a ’o Iosepha i te ’ohipa i tupu i ni’a i te ’āivi, ’e ’ua ti’aturi ’o Alvin iāna. Nō te mea ’o ’oia te tua’ana o te ’utuāfare, ’ua mana’o tāmau noa ’o Alvin e hōpoi’a nāna te maita’i o tōna nā metua pa’ari. ’Ua ha’amata a’ena ’oia ’e tōna mau taea’e i te patu i te hō’ē fare rahi a’e nō te ’utuāfare ’ia nehenehe rātou ’ia ora maita’i a’e.

I teienei, e au ra ē tē ha’apa’o nei ’o Iosepha i tō rātou maita’i pae vārua. I te pō ato’a, e fa’aro’o te ’utuāfare iāna i te paraparaura’a nō te mau ’api ’e te mau nūna’a i pāpa’i i te reira. ’Ua tāhō’ēhia te ’utuāfare ’e e mea hau ’e te ’oa’oa te nohora’a. ’Ua tae mai te mana’o i roto i te tā’āto’ara’a ē e tupu mai te hō’ē ’ohipa fa’ahiahia.26

Ē i te hō’ē po’ipo’i ha’apohera’a rā’au, ’aita i piti ’āva’e i muri mai i te fāra’a mai ’o Moroni, ’ua ho’i mai ’o Alvin i te fare ma te hō’ē māuiui rahi i tōna ’ōpū. Ma te pi’o i roto i te māuiui, ’ua tāparu ’oia i tōna metua tāne ’ia ani i te tauturu. I te taera’a mai te taote, ’ua hōro’a ’oia ia Alvin i te hō’ē fāito rahi o te hō’ē rā’au māuouo, ’ua rahi roa atu te māuiui.

’Ua vai noa ’o Alvin i roto i te ro’i e rave rahi mahana, ma te pi’o i te māuiui. Nō tōna ’ite ē, e fa’aru’e mai ’oia, ’ua pi’i ’oia ia Iosepha. ’Ua parau ’o Alvin : « ’A rave i te mau mea ato’a e ti’a ia ’oe nō te fāri’i i te mau pāpa’a parau ». « ’A ha’apa’o maita’i i te arata’ira’a e fāri’i ’oe ’e ’a ha’apa’o i te fa’auera’a ato’a e hōro’ahia ia ’oe ».27

’Ua pohe ’oia i muri ri’i noa i te reira, ’e ’ua pārahi mai te ’oto i roto i te fare. I te hunara’a, te mea noa tā te ’orometua i parau, ’oia ho’i, ’ua haere ’o Alvin i hade, ’e ’ua fa’a’ohipa ’oia i te reira nō te fa’aara i te tahi atu mau ta’ata e aha te tupu mai maori rā e haere mai te Atua e fa’aora ia rātou. ’Ua riri ’o Iosepha pāpā E taure’are’a maita’i tāna tamaiti, E’ita tāna e nehenehe e ti’aturi e fa’ahapa te Atua iāna.28

I te fa’aru’era’a mai ’o Alvin, ’ua hope te paraparaura’a nō te mau ’api. ’Ua riro ho’i ’oia ’ei ta’ata turu pāpū i te pi’ira’a hanahana o Iosepha ’e ’ua riro te te fa’ahitira’a i te reira ’ei ha’amana’ora’a i tōna pohe. E’ita e nehenehe fa’ahou tā te ’utuāfare.

’Ua mihi rahi Iosepha ia Alvin ’e e ’oto rahi tōna. ’Ua ti’aturi maita’i ’oia i ni’a i tōna taea’e nō te tauturu iāna ’ia fāri’i i te pāpa’a parau. I teienei, e au ra ’ua fa’aru’ehia ’ōna.29

Hōho’a
statue of Moroni

Tē ti’a nei te hō’ē ti’i nō Moroni i ni’a i te ’āivi nō Cumora nō te fa’aha’amana’ora’a i te vāhi i reira Iosepha Semita i te ’ite-mātāmua-ra’a i te mau pāpa’a parau nō te Buka a Moromona i te 22 nō tetepa 1823, ’e ’ua fāri’i i te reira e maha matahiti i muri a’e.

I te taera’a mai te mahana ti’a nō te ho’i i te ’āivi, ’ua haere ’o Iosepha ’ōna ana’e. ’Aita ’o Alvin, ’aita ato’a ïa ’oia i pāpū ē e ti’aturi ānei te Fatu iāna nō te mau ’api. ’Ua mana’o rā ’oia e nehenehe tāna e ha’apa’o i te fa’auera’a ato’a e hōro’ahia mai iāna e te Fatu, mai tā tōna taea’e i a’o iāna. E mea pāpū maita’i te arata’ira’a a Moroni nō te roa’a mai te mau ’api. « E mea ti’a ia ’oe ’ia rave i te reira i roto i tō ’oe rima ’e ’ia haere ’āfaro i te fare ma te fa’atāere ’ore », ’ua parau mai te melahi, « ’e ’ia pōnao i te reira ».30

I ni’a i te ’āivi, ’ua pana ’o Iosepha i te ’ōfa’i ’e ’ua amo mai i te mau ’api mai roto mai i te ’āfata ’ōfa’i. ’Ua puta mai te mana’o i tōna rā ferurira’a ē, e mea faufa’a ato’a te tahi atu mau mea i roto i te ’āfata ’e mea ti’a ’ia hunahia nā mua a’e i te ho’i i te fare. ’Ua tu’u ihora i te mau ’api i raro ’e ’ua ho’i nō te tāpo’i i te ’āfata. I te ho’ira’a mai rā ’oia i te mau ’api, ’aita fa’ahou te reira. Ma te pe’ape’a, ’ua topa turi ’oia i raro ’e ’ua tāparu ’oia nō te ’ite tei hea ra.

’Ua fā mai ’o Moroni ’e ua parau ia Iosepha ē ’aita fa’ahou ’oia i pe’e i te arata’ira’a. ’Ua tu’u ’oia i te mau ’api i raro ma te pāruru ’ore i te reira, ’e ’aita ato’a rā ’oia i tu’u i te vāhi e ’ite tōna mata. Hina’aro noa atu teie nei hi’o ’āpī i te rave i te ’ohipa a te Fatu, e’ita rā ïa tāna e nehenehe e pāruru i te pāpa’a parau tahito.

’Ua māuruuru ’ore Iosepha iāna iho, ’ua fa’aue rā Moroni iāna ’ia ho’i fa’ahou mai nō te mau ’api i te matahiti nō muri iho. ’Ua ha’api’i rahi ato’a atu ’oia iāna nō ni’a i te fa’anahora’a a te Fatu nō te bāsileia o te Atua ’e nō te ’ohipa rahi e ha’amata ra i te tupu.

Teie rā, i te revara’a atu te melahi, ’ua pou mai ’o Iosepha nā te ’āivi mai, ma te pe’ape’a e aha tā te ’utuāfare e mana’o ’ia ho’i ana’e ’oia ma te ’ohipa ’ore i roto i te rima.31 I te tomora’a atu ’oia i roto i te fare, tē tīa’i ra rātou iāna. ’Ua ani ’oi’oi atu tōna metua tāne ’ua roa’a ānei ’iāna te mau ’āpi.

Nā ’ō atu ’oia, « ’aita ». « ’Aita i ti’a iā’u ’ia fāri’i i te reira ».

« ’Ua ’ite ānei ’oe i te reira ? »

« ’Ua ’ite atu vau i te reira, e’ita rā tā’u e nehenehe e rave mai ».

« E rave roa mai au i te reira », ’ua parau ’o Iosepha pāpā, « ’āhani ’o vau a’e ’oe ».

’Ua parau ’o Iosepha : « ’Aita ’oe i ’ite i te mea tā ’oe e parau ra ». « ’Aita i ti’a iā’u ’ia fāri’i i te reira nō mea ’aita te melahi a te Atua i vaiiho iā’u ’ia rave i te reira ».32

Fa’ata’ara’a

  1. Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 4-5, i roto JSP, H1:220 (draft 2) ; Joseph Smith History, circa Summer 1832, 1, i roto JSP, H1:11.

  2. « Joseph Smith as Revelator and Translator », i roto JSP, MRB:xxi ; Turley, Jensen, ’e Ashurst-McGee, « Joseph the Seer », 49-50 ; hi’o ato’a Mosia 8:17 ; Alama 37:6-7, 41 ; ’e Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 10:1, 4 (Revelation, Spring 1829, at josephsmithpapers.org).

  3. Bushman, Rough Stone Rolling, 48-49 ; Bushman, « Joseph Smith as Translator », 242. Tumu parau : Seer Stones

  4. Lucy Mack Smith, History, 1845, 95 ; hi’o ato’a Alama 37:23.

  5. Joseph Smith History, circa Summer 1832, 4, i roto JSP, H1:13-14 ; Iosepha Semita—’Ā’amu 1:28-29 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 5, i roto JSP, H1:218-20 (draft 2).

  6. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [10].

  7. Joseph Smith History, circa Summer 1832, 4, i roto JSP, H1:13-14 ; Iosepha Semita—’Ā’amu 1:29-33 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 5, i roto JSP, H1:218-22 (draft 2) ; Pratt, Interesting Account, 6, i roto JSP, H1:524 ; Hyde, Ein Ruf aus der Wüste, 17-20. Tumu parau : Angel Moroni

  8. Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:88.

  9. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:35 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 5, i roto JSP, H1:222 (draft 2) ; Joseph Smith History, circa Summer 1832, 4, i roto JSP, H1:14 ; Oliver Cowdery, « Letter IV », LDS Messenger and Advocate, Fepuare 1835, 1:65-67 ; Turley, Jensen, and Ashurst-McGee, « Joseph the Seer », 49-54 ; « Mormonism—No. II », Tiffany’s Monthly, Tiurai 1859, 164. Tumu parau : Seer Stones

  10. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:36-41 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 5-6, i roto JSP, H1:222-26 (draft 2) ; Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:88-89.

  11. Oliver Cowdery, « Letter IV », LDS Messenger and Advocate, Fepuare 1835, 1:78-79 ; Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [11].

  12. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:42-43 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 6, i roto JSP, H1:226 (draft 2).

  13. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [10]-[11] ; Oliver Cowdery, « Letter IV », LDS Messenger and Advocate, Fepuare 1835, 1:79-80 ; Oliver Cowdery, « Letter VII », LDS Messenger and Advocate, Tiurai 1835, 1:156-57 ; Joseph Smith—History 1:44-46 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 6-7, i roto JSP, H1:230-32 (draft 2) ; Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:88-89.

  14. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [11] ; hi’o ato’a Smith, William Smith on Mormonism, 9.

  15. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [11] ; Smith, Biographical Sketches, 82 ; Iosepha Semita—’Ā’amu 1:48-49 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 7, i roto JSP, H1:230-32 (draft 2) ; Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:89.

  16. Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:89.

  17. Oliver Cowdery, « Letter VIII », LDS Messenger and Advocate, Atopa 1835, 2:195-97. Tumu parau : Treasure Seeking

  18. Oliver Cowdery, « Letter VIII », LDS Messenger and Advocate, Atopa 1835, 2:195-97 ; Iosepha Semita—’Ā’amu 1:51-52 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 6-7, i roto JSP, H1:230-32 (draft 2) ; hi’o ato’a Packer, « A Study of the Hill Cumorah », 7-10.

  19. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:52 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 7, i roto JSP, H1:232 (draft 2). Tumu parau : Gold Plates

  20. Joseph Smith, « Church History », Times and Seasons, 1 nō māti 1842, 3:707, i roto JSP, H1:495.

  21. Oliver Cowdery, « Letter VIII », LDS Messenger and Advocate, Atopa 1835, 2:197-98 ; hi’o ato’a Pratt, Interesting Account, 10, i roto JSP, H1:527-29.

  22. Oliver Cowdery, « Letter VIII », LDS Messenger and Advocate, Atopa 1835, 2:198-99.

  23. Knight, Reminiscences, 1 ; Joseph Smith, Journal, 9-11 nō novema 1835, i roto JSP, J1:89 ; Iosepha Semita—’Ā’amu 1:53-54 ; Joseph Smith History, 1838-56, volume A-1, 7, i roto JSP, H1:232-34 (draft 2) ; hi’o ato’a Jessee, « Joseph Knight’s Recollection of Early Mormon History », 31.

  24. Joseph Smith, Journal, 23 nō novema 1842, i roto JSP, J1:116-17.

  25. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 3, [12] ; book 4, [3] ; Smith, Biographical Sketches, 83.

  26. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [1]-[3] ; Smith, Biographical Sketches, 86-87 ; hi’o ato’a Lucy Mack Smith, History, 1845, 89 ; ’e Bushman, Refinement of America, 425-27. Tumu parau : Joseph Sr. and Lucy Mack Smith Family

  27. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [3]-[5].

  28. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [6]-[8] ; « Wm. B. Smith’s Last Statement », Zion’s Ensign, 13 nō tenuāre 1894, 6.

  29. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [7] ; Joseph Smith, Journal, 23 nō atete 1842, i roto JSP, J2:116-17.

  30. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [2]-[3].

  31. Lucy Mack Smith, History, 1844-45, book 4, [2]-[3] ; Smith, Biographical Sketches, 85-86 ; Knight, Reminiscences, 1 ; Joseph Smith—History 1:54 ; Lucy Mack Smith, History, 1845, 88 ; hi’o ato’a Jessee, « Joseph Knight’s Recollection of Early Mormon History », 31.

  32. Smith, Biographical Sketches, 86.