2010–2019
Te mau mahana mure ’ore
’Ātopa 2017


Te mau mahana mure ’ore

E mea faufaʼa roa te ha’ehaʼa nō niʼa i te ʼiteraʼa ʼe ʼo vai tātou ʼe te ʼōpuaraʼa a te Atua nō tātou.

Mai te taime mai ā ’a tāvini ai au i roto i te misiōni nō te fenua Peretāne i tōʼu ʼāpīraʼa, ʼua au vau i te huru ʼarearea o te feiā Peretāne.I te tahi taime e faʼahōhoʼahia teie huru ʼarearea i te hōʼē hiʼoraʼa tāʼiriʼiri, haʼihaʼi, ha’ehaʼa nō niʼa i te oraraʼa. Hōʼē hiʼoraʼa nō te reira huru e nāhea te tau ve’ave’a e faʼahōhoʼahia ai. E mea poto roa ʼe e mea tāuiui noa te mau tau veʼaveʼa i te fenua Peretāne. Mai tā te hōʼē taʼata pāpaʼi buka i parau ha’ehaʼa noa, « mea au nāʼu te tau veʼaveʼa Peretāne, o te hōʼē mahana au-roa-hia e au i roto i te matahiti ».1 Hō’ē ta’ata ha’uti teata ’arearea peretāne i auhia e au, tei patahia i roto i tōna roʼi tei ara maoro i te poʼipoʼi mā te parau atu i tāna ra mau ʼūrī, « ʼĀue ïa ē ! Tē manaʼo nei au ē ’ua taʼoto maoro tātou ʼe ʼaita tātou i ʼite noa aʼe i te tau veʼaveʼa ».2

Tē vai nei te hōʼē faʼahitiraʼa i roto i teie parau ’arearea nō tō tātou oraraʼa i niʼa i teie nei fenua nehenehe. ʼUa haʼamāramarama mai te mau pāpa’ira’a mo’a ē tō tātou oraraʼa faufaʼa roa i te tāhuti nei ʼe mea poto roa ïa. E nehenehe ’ia parauhia nā roto i te hōʼē hiʼoraʼa mure ʼore, e mea poto roa tō tātou taime i niʼa i te fenua nei mai te hōʼē tau veʼaveʼa Peretāne.3

I te tahi mau taime, e faʼaʼite-atoʼa-hia te tumu ʼe te oraraʼa o te taʼata nā roto i te mau parau ha’ehaʼa. ʼUa paʼari te peropheta Mose i roto i te mea tā te tahi mau taʼata e piʼi paha e hōʼē oraraʼa fanaʼo. Mai tei pāpaʼihia i roto i te Poe Taoʼa Rahi, a faʼaineine ai ʼoia ia Mose nō tōna piʼiraʼa ʼei peropheta, ’ua hōroʼa te Fatu iāna i te hōʼē hiʼoraʼa nō niʼa i te ao ʼe i te mau tamariʼi a te taʼata tei hāmanihia.4 ʼUa riro riʼi te pāhonoraʼa a Mose ʼei pāhonoraʼa haʼaparuparu, « i teienei… nō reira vau i ʼite ai ē, e mea faufaʼa ʼore te taʼata nei, mai tei ʼore roa i manaʼohia e au ra »5

I muri iho, mai te huru faʼahaparaʼa i te manaʼo faufaʼa ʼore tā Mose i parau, ’ua faʼaʼite te Atua i tāna ʼōpuaraʼa mau : « Inaha, o teie ho’i tā’u ’ohipa ’e tō’u hanahana ho’i, ’ia fa’atupu i te tāhuti ’ore ’e te ora mure ’ore o te ta’ata nei ».6

E mea ʼaifāito tātou pā’āto’a i mua i te Atua. E mea pāpū maitaʼi tāna haʼapiʼiraʼa tumu. Tē taiʼo nei tātou i roto i te buka ʼa Moromona, « Hōʼē ā anaʼe tō te taʼata atoʼa tiʼaraʼa i mua i te Atua », te « ʼereʼere ʼe te ʼuoʼuo, te tītī ʼe te tiʼamā, te tane ʼe te vahine ».7Nō reira, ʼua anihia te tāʼātoʼara’a ’ia haere mai i te Fatu ra.8

Te taʼata o te parau ē e mea maitaʼi aʼe ʼoia i te tahi atu taʼata i raro aʼe i te ʼōpuaraʼa ʼa te Metua, nō te parau nō te ʼiri, te ʼāpeni, te tiʼaraʼa pātireia, te reo, ʼaore rā te oraraʼa faufaʼa, e mea hape roa ïa ʼe ʼaita ïa ʼoia i māramarama i te ʼōpuaraʼa mau ʼa te Fatu nō te tāʼātoʼaraʼa o te mau tamariʼi ʼa te Metua.9

Te mea ʼoto, te ʼite nei tātou i tō tātou nei tau i roto i te mau tufaʼa atoʼa o te tōtaiete, te maraʼaraʼa o te faʼarahiraʼa iāna iho ʼe te teʼoteʼo ʼe te haʼafaufaʼa-ʼore-raʼa o te ha’ehaʼa ʼe te tiʼaauraʼa i mua i te Atua. ʼUa moʼehia i te rahiraʼa o te tōtaiete tōna mau taʼamu ʼe ʼaita rātou i māramarama nō te aha tātou i haere mai ai i niʼa i teie nei fenua. E mea varavara te ha’ehaʼa mau i te ʼitehia, e mea faufaʼa roa hoʼi te reira nō te faʼatupu i te ʼōpuaraʼa ʼa te Fatu nō tātou.10

E mea faufaʼa roa ’ia māramarama i te hanahana o te ha’ehaʼa, te parau-tiʼa, te huru ʼe te māramarama o te Mesia mai tei faʼahōhoʼahia mai i roto i te mau pāpaʼiraʼa moʼa. E mea maʼamaʼa ’ia haʼafaufaʼa ʼore i te tītauraʼa ’ia tūtava tāmau noa nō teie mau maitaʼi ʼe mau huru o te Mesia i te mau mahana atoʼa, te ha’ehaʼa ihōa rā.11

E mea māramarama te mau pāpa’ira’a mo’a e noa atu e mea poto teie oraraʼa, e mea faufaʼa roa ïa te reira. ʼUa parau o Amuleka, te hoa misiōnare o Alama i roto i te buka a Moromona, « tei teie nei oraraʼa te taime ’ia faʼaineine te taʼata ’ia fārerei i te Atua ; ʼoia ïa, o te mahana ïa, te mahana o teie nei oraraʼa, ’ia rave te taʼata i tā rātou ʼohipa ».12 ʼAita tātou e hinaʼaro nei, mai tāʼu nei aito i roto i te hōhoʼa teata, ’ia taʼoto i roto i te tāʼātoʼaraʼa o teie nei oraraʼa.

ʼUa riro te hiʼoraʼa o te Faʼaora nō niʼa i te ha’ehaʼa ʼe te tusia nō te taʼata atoʼa ’ei ʼohipa hau roa atu i te hōhonū i roto i te ʼāʼai. ʼUa ineine te Faʼaora, i roto i tōna tiʼaraʼa ʼei melo nō te Atuara’a, i te haere mai i te fenua nei mai te hōʼē ʼaiū ha’ehaʼa ʼe i te haʼamata i te hōʼē oraraʼa haʼapiʼiraʼa ʼe faʼaoraraʼa i tōna mau taeaʼe ʼe mau tuahine ʼe i te māuiui i te pae hopeʼa i te mamae rahi i Getesemane ʼe i niʼa i te sātauro nō te faʼahope roa i tāna Tāraʼehara. Teie ravera’a nō te here ʼe te ha’ehaʼa nā roto mai i te Mesia, ’ua pi’ihia ïa, tōna aroha.13 ’Ua rave ʼoia i te reira nō te mau tāne ʼe te mau vahine atoʼa tā te Atua i poiete ʼaore rā e poiete.

ʼAita tō tātou Metua i te Ao ra e hinaʼaro i tāna mau tamariʼi ’ia haʼaparuparu ʼaore rā ’ia faʼaruʼe i tā rātou tūtavaraʼa i te hanahana tiretiera. ’Ia feruri hōhonu anaʼe tātou i te Atua te Metua ʼe te Mesia te Tamaiti, o vai rāua, ʼe te mea tā rāua i rave nō tātou, e fa’a’ī te reira ia tātou i te faʼatura, te māere, te māuruuru ʼe te ha’ehaʼa.

E mea faufaʼa roa te ha’ehaʼa i roto i te tautururaʼa i te Fatu ’ia haʼamau i tāna ʼĒkālesia.

ʼUa ui Alama i te hōʼē uiraʼa i tōna ra tau tei riro ʼei mea faufa’a rahi i teie mahana : « I faʼahuru-’ē-hia tō ʼoutou ʼāʼau, ʼe ʼua tupu te hinaʼaro i te hīmene i te reo haʼamaitaʼi o te aroha faʼaora, tē ui atu nei au ia ʼoutou ē, ʼua tiʼa ānei ia ʼoutou i te hinaʼaro i te reira i teie nei ? »14 ’Ua parau faʼahou Alama, « ’ua tīpapahia mai nei ʼoutou ’ia pohe i teie nei taime, ʼua tiʼa ānei ia ʼoutou ’ia parau i roto ia ʼoutou iho ē, i navaʼi tō ʼoutou ra ha’ehaʼa ? »15

I te mau taime atoʼa ’ia taiʼo vau nō ni’a ia Alama te tamaiti i te faʼaruʼeraʼa i tōna tiʼaraʼa ’ei faʼatere nō te fenua nō te haere e poro i te parau ʼa te Atua,16 e faʼahiahia vau. E mea pāpū maitaʼi te ʼiteraʼa pāpū hōhonu o Alama nō te Atua te Metua ʼe nō Iesu Mesia ʼe ’ua ʼite ʼoia i tōna tiʼaʼauraʼa hope roa ’e te fēʼaʼa ʼore i mua ia rāua. ’Ua roaʼa iāna te mau ’ohipa rū mātāmua ʼe te ha’ehaʼa nō te vaiiho i tōna ti’ara’a ʼe tāna ’ohipa, nō te mea ʼua ʼite ʼoia ē e mea faufaʼa aʼe te tāviniraʼa i te Fatu.

E faufaʼa taʼa ʼē ’ia navaʼi te ha’ehaʼa i roto i tō tātou oraraʼa nō te tauturu i te haʼamau i te ʼĒkālesia. Hōʼē hiʼoraʼa māere i roto i te ʼāʼai o te ʼĒkālesia. I te ʼāvaʼe tiunu 1837, ʼua faʼaurūhia te peropheta Iosepha Semita ’a pārahi ai ʼoia i roto i te hiero nō Ketelani ’ia piʼi i te ʼāpōsetolo Heber C. Kimball ’ia ʼāfaʼi i te ʼevanelia ʼa Iesu Mesia i « te fenua Peretāne… ʼe ’ia ʼīriti i te ʼōpani nō te faʼaoraraʼa i taua nunaʼa ra ».17 ʼUa faʼataʼahia te ʼāpōsetolo Orson Hyde ʼe te tahi atu mau taʼata nō te ’āpeʼe atu iāna. ʼE mea faʼahiahia te pāhonoraʼa a Elder Kimball. « Te manaʼo ē ’ua māʼitihia vau nō taua huru misiōni faufaʼa rahi ra ʼe manaʼo ïa tei fātata i te ʼore e maraʼa iāʼu ’ia amo… ʼUa fātata vau i te faʼaruʼe i te mau mea atoʼa i raro aʼe i te hōpoiʼa tei tuʼuhia mai i niʼa iho iā’u ».18 Noa atu rā, ’ua rave au i te misiōni mā te faʼaroʼo mau, te itoito, ʼe te ha’ehaʼa.

I te tahi mau taime, te ha’ehaʼa o te fāriʼiraʼa ïa i te mau piʼiraʼa ’ia manaʼo anaʼe tātou e ʼaita tātou i ineine maitaʼi. I te tahi taime, te ha’ehaʼa o te tāviniraʼa ïa mā te itoito ’ia manaʼo anaʼe tātou ē e maraʼa ia tātou te hōʼē piʼiraʼa teitei aʼe. ʼUa parau ʼe ’ua haʼamau te mau feiā faʼatere ha’ehaʼa nā roto i te hiʼoraʼa maitaʼi ē, e ʼere te vāhi i reira tātou e tāvini ai, nāhea rā tātou e tāvini itoito ai. I te tahi taime, te ha’ehaʼa o te faʼaʼoreraʼa ïa i te mau manaʼo ʼino’ino, ’ia manaʼo anaʼe tātou ē ’ua hāmani-’ino-hia tātou e te feiā faʼatere ʼaore rā e te tahi atu mau melo.

I te 23 nō tiurai 1837, ʼua fārerei atu te peropheta Iosepha ia Elder Thomas B. Marsh, te peresideni o te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ʼāpōsetolo. E au ra ē ʼua ’ino’ino riʼi o Elder Marsh nō tō te peropheta piʼiraʼa e piti melo nō tāna pupu ’ia haere i te fenua Peretāne mā te ʼore i ʼāparau atu iāna. I te taime ʼa fārerei ai Iosepha ia Elder Marsh, ʼua tuʼuhia te mau manaʼo ʼinoʼino i te hiti, ʼe ʼua fāriʼi te peropheta i te hōʼē heheuraʼa faʼahiahia mau. O te tufaʼa 112 ïa nō te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau.20 Tē hōroʼa mai nei teie heheuraʼa i te ʼarataʼiraʼa māere nō te raʼi mai nō niʼa i te ha’ehaʼa ʼe te ʼohipa misiōnare. Tē parau ra te ’īrava 10, « ’ia vai ha’eha’a noa ʼoe ; ’e nā te Fatu tō ʼoe Atua e arataʼi ia ʼoe nā tō ʼoe rima ra, ʼe e hōroʼa atu ia oʼe te pāhonoraʼa i tā ʼoe mau pure »21

ʼUa tupu teie heheuraʼa i te mahana iho ’a poro ai Elders Kimball, Hyde ’e John Goodson, tei ’ī i te ha’ehaʼa, i te Faʼahoʼiraʼahia mai te ʼēvānelia a Iesu Mesia i roto i te fare pureraʼa Wauxhall i Preston, te fenua Peretāne.22 Teie ïa te taime mātamua i poro ai te mau misiōnare i te ʼevanelia tei faʼahoʼihia mai i rāpae au ia Amerika Apatoʼerau i roto i teie tau tuʼuraʼa ʼēvānelia. ʼUa noaʼa mai nā roto i tā rātou mau tauto’ora’a misiōnare te mau bapetizoraʼa faʼafāriuhia i te reira ihoa taime ’ei mau melo haʼapaʼo e rave rahi.23

Tē arataʼi nei te mau tufaʼa i muri mai o te heheuraʼa i te ʼohipa misiōnare i tō tātou nei ʼanotau. Teie te tahi tufaʼa, « ʼO rātou tā ʼoe e tono atu i tōʼu iʼoa nei… e noaʼa ïa te mana nō te ʼīriti mai i te ʼūputa nō tōʼu bāsileia nei i te mau nunaʼa atoʼa… mai te mea e fa’aha’eha’a rātou ia rātou iho i mua iā’u nei, ʼe e haʼapaʼo hoʼi i tāʼu parau, ʼe e faʼaroʼo i te reo nō tōʼu nei Vārua ».24

ʼUa faʼatiʼa te ha’ehaʼa o tei pāturu i teie tauto’ora’a misiōnare māerehia i te Fatu ’ia haʼamau i tāna ʼĒkālesia mā te rāveʼa faʼahiahia.

Tē tāmau nei tātou mā te māuruuru i te ʼite i te reira i roto i te ʼĒkālesia i teie mahana. Tē hōroʼa nei te mau melo, e tae noa atu te u’i ’āpī, i tō rātou taime ʼe tē faʼataime nei i tā rātou haʼapiʼiraʼa ʼe te ʼohipa nō te tāvini i te mau misiōni. E rave rahi mau misiōnare paʼari e vaiiho nei i tā rātou ʼohipa ʼe tē rave nei i te tahi atu mau faʼatusiaraʼa ’ia nehenehe ia rātou ’ia tāvini i te Atua i te mau vāhi atoʼa e piʼihia rātou. ʼAita tātou e faʼatiʼa i tō tātou iho mau fifi ’ia faʼahahi ’ē aore rā ’ia faʼaātea ’ē atu ia tātou i te faʼatupuraʼa i tāna mau ʼōpuaraʼa.25 E tītau te tāviniraʼa i roto i te ʼĒkālesia i te ha’ehaʼa. E tāvini tātou mā te ha’eha’a ’ia piʼihia, mā tō tātou pūai, tō tātou manaʼo ʼe tō tātou itoito atoʼa. I te mau fāito atoʼa o te ʼĒkālesia, e mea faufaʼa roa ’ia māramarama i te maitaʼi o te Huru Mesia nō niʼa i te ha’ehaʼa.

E mea faufaʼa roa te ha’ehaʼa i te mau mahana ato’a i roto i te tautururaʼa i te mau taʼata ’ia faʼaineine nō te fārerei i te Atua

Te fā nō te faʼatura i te Fatu ʼe ’ia auraro tātou iho i tōna hinaʼaro26 ʼaita te reira e haʼafaufaʼahia nei i roto i te tōtaiete i teie mahana mai tei mutaʼa ihora. Tē tiʼaturi nei te tahi mau faʼatere Keresetiano nō te tahi atu mau faʼaroʼo ē, tē ora nei tātou i roto i te hōʼē ao ʼe ʼere te vārua Keresetiano.27

Nō te mau uʼi ’āpī, ʼua riro te ha’apa’ora’a fa’aro’o niuhia i ni’a i te viretu o te ha’ehaʼa ʼe te peu tōtiare nō te ’ahu-maitaʼi-raʼa ʼe te haʼavīraʼa iāna iho ʼei fāito arataʼi tumu.

I roto i teie ao i teie mahana, tē vai nei te hōʼē haʼapūairaʼa i ni’a i te teʼoteʼo, te faʼarahiraʼa iāna iho ʼe te mea tei parauhia e « parau-tiʼaraʼa » o te arataʼi atu i te tahi mau taime i te ʼereraʼa i te ha’ehaʼa mau. Tē parau nei te tahi mau taʼata nō te mau faufaʼa morare nō te ʼoaʼoa i teie mahana ē « te riro mauraʼa, te vai pūairaʼa, te faʼatupuraʼa—ʼe te mea hau roa aʼe, ʼeiaha e tiʼaturi i niʼa ia vetahi ’ē… nō te mea tei roto i tō ʼoutou rima tō ʼoutou oraraʼa ».28

Tē parau nei te mau pāpaʼiraʼa moʼa i te tahi hiʼoraʼa taʼa ʼē atu. Tē parau mai nei rātou ē e tiʼa ia tātou ’ia riro ʼei mau pipi mau nā Iesu Mesia. ʼOia hoʼi te haʼamauraʼa i te hōʼē manaʼo ti’a’aura’a i mua i te Atua ʼe te hōʼē hiʼoraʼa ha’ehaʼa i te oraraʼa. ʼUa haʼapiʼi mai te ariʼi Beniamina ē te taʼata tino nei e ʼenemi ïa nō te Atua ʼe ’ua aʼo mai ʼoia ē e tiʼa ia tātou ’ia auraro ia tātou iho i « te parau a te Vārua Maitaʼi ». ʼUa ha’amāramarama mai ʼoia nā roto i te tahi atu mau mea ē e tītau te reira i te « marū, i te māmahu, i te ha’ehaʼa, ʼe te faʼaʼoromaʼi ʼe i te ’ī i te aroha ».29

Tē fa’a’ohipa hape nei te tahi i te parau‑ti’a-ra’a ʼei hō’ē fa’atenitenira’a i te ta’ata tino nei ’e te mau maita’i tei ’ore i tu’ati i te ha’eha’a, te hāmani maita’i, te aroha, te fa’a’orera’a hara ’e te peu maita’i. E nehenehe tātou e faʼateniteni i tō tātou tiʼaraʼa hōʼē roa ʼei mau tamariʼi nā te Atua mā te faʼaʼohipa ʼore i te parau-tiʼa-raʼa ’ei ʼōtoheraʼa nō te huru e ʼere nō te HuruMesia.

I roto i tā tātou tītauraʼa i te ha’ehaʼa, tē faʼatupu nei te itenati i te mau tītauraʼa nō te ʼāpe i te teʼoteʼo. E piti hiʼoraʼa ’oia ho’i te fa’aaura’a ’ōhie « hiʼo mai nā iāʼu » ʼaore rā te ʼaroraʼa ia vetahi ’ē nā roto i te piaraʼa i te parau ʼiriā i roto i te rāveʼa tūreiaraʼa tōtiare. Te tahi ā hiʼoraʼa o te « faʼahua ha’ehaʼa » ïa. ʼUa ʼīritihia te reira mai « te faʼaʼiteʼiteraʼa ha’ehaʼa ʼaore rā e faʼahitiraʼa parau haʼafaufaʼa-ʼore-raʼa iāna iho [ʼaore rā hōhoʼa] e te tumu o te reira nō te faʼahaereraʼa ïa i te manaʼo i niʼa i te tahi mea e teʼoteʼohia e te taʼata ».30 ’Ua faʼaara noa nā te mau peropheta nō niʼa i te teʼoteʼo ʼe te haʼapūairaʼa i niʼa i te mau mea faufaʼa ʼore o te ao nei.31

ʼUa riro atoʼa te ’inoraʼa rahi o te ʼāparauraʼa nā roto i te faʼatura ʼei mānaʼonaʼoraʼa. Tē tītau nei te ture mure ʼore nō te tiʼamāraʼa ē ’ia faʼatura tātou i te mau māʼitiraʼa e rave rahi ʼaita hoʼi tātou e ʼāfaro atu.Tē ʼōfati pinepine nei te peʼapeʼa ʼe te māroraʼa i teie nei te « mau ’ōtiʼa nō te peu maitaʼi ».32 Hina’aro hau tātou i te fāito ’ahu tano ’e te ha’eha’a.

Tē faʼa’ara mai nei Alama ’ia ʼore tātou ’ia « faʼa’ahaʼaha i te teʼoteʼo o tō ʼoutou ʼāʼau », i te « manaʼoraʼa e hau tō te hōʼē taʼata maitaʼi i tō te tahi », ʼe te hāmani-ʼino-raʼa i te feiā ha’ehaʼa « o tei haere hoʼi mai tei au i tā te haʼapaʼoraʼa moʼa a te Atua ».33

ʼUa ʼite au i te hōʼē maitaʼi mau i rotopū i te mau taʼata nō te mau faʼaroʼo atoʼa tei ha’ehaʼa ʼe tei tiʼaʼau i mua i te Atua.E rave rahi o rātou tei fāriʼi i te peropheta Mica nō te Faufaʼa Tahitō, tei parau, « e aha tā Iehova hina’aro ia ’oe ra maori rā o te rave i te parau ti’a, ’e ’ia hina’aro ho’i i te aroha, ’e te haere mā te ha’eha’a i te aro ʼo tō Atua ? »34

’Ia ha’ehaʼa mau anaʼe tātou, e pure ïa tātou ’ia faʼaʼorehia tā tātou hara ʼe ’ia faʼaʼore i te hapa ʼa vetahi ’ē. ’Ia taiʼo tātou i roto ia Mosia, ʼua haʼapiʼi Alama ē ‘ia tātarahapa pinepine anaʼe tātou, e faʼaʼore mai ïa te Fatu i tā tātou mau hara.35 I te tahi atu pae, mai tei faʼaʼitehia i roto i te pure a te Fatu,36 ’ia ʼore anaʼe tātou e faʼaʼore i te hapa a vetahi ’ē, e faʼahapahia ïa tātou.37 Aua’e te tāra’ehara a Iesu Mesia, e fa’a’orehia tā tātou mau hara, nā roto i te tātarahapa. ’Ia ʼore anaʼe tātou ’ia faʼaʼore i te hapa a vetahi ’ē i niʼa ia tātou, tē pātoʼi ra ïa tātou i te Tāra’ehara a te Faʼaora. Te tāpeʼaraʼa i te ʼinoʼino ʼe te pātoʼiraʼa i te faʼaʼore i te hapa a vetahi ’ē ʼe te ʼoreraʼa e faʼatere nā roto i te ha’ehaʼa i tā tātou mau auraʼa ’ia au i te HuruMesia, nā te reira ïa e faʼahapa mau ia tātou. Te tāpeʼaraʼa i te ʼinoʼino e rā’au taero ïa nō tō tātou vārua.38

E faʼaara faʼahou atu vau i te parau nō te mau huru faʼateiteiraʼa atoʼa. Te faʼataʼa pāpū ra te Fatu, nā roto mai i te peropheta Moroni, i te tāʼaʼ-ē-raʼa i rotopū i te taʼata teʼoteʼo ʼe te taʼata ha’ehaʼa : « Tē vahavaha ra te maʼamaʼa, e ʼoto rā rātou ; ʼe au tōʼu aroha i tō tei ha’eha’a ». ʼUa parau faʼahou mai te Fatu, « te hōroʼa noa ra vau i te paruparu i te taʼata, ’ia tupu tō rātou ha’eha’a ; ʼe e au maitaʼi tō’u aroha i te mau taʼata atoʼa i fa’aha’eha’a ia rātou iho i mua iā’u ; ʼe ’ia faʼaroʼo iā’u, ʼei reira e faʼariro vau i te mau mea paruparu ʼei mea ʼetaʼeta nō rātou ».39

Tei roto atoʼa i te ha’ehaʼa te manaʼo māuruuru nō tō tātou mau haʼamaitaʼiraʼa e rave rahi ʼe nō te tautururaʼa a te raʼi. ʼE ʼere te haehaʼa i te tahi ʼohipa rahi o te ʼite-mata-hia ʼaore rā te upoʼotiʼaraʼa i niʼa i te tahi fifi rahi. ʼE tāpaʼo rā nō te pūai pae vārua. ʼO te fāriʼiraʼa ra ïa i te haʼapāpūraʼa hau e ʼe nehenehe tā tātou i te mau mahana ʼe te mau hora atoʼa ’ia tiʼaturi i te Fatu, ’ia tavini iāna, ʼe ’ia faʼatupu i tāna mau ʼōpuaraʼa. ’O tā’u nei pure ē i roto i teie ao marora’a, ’ia tūtava tāmau noa tātou i te hō’ē ha’eha’a mau i te mau mahana ato’a. Tē parau ra te hō’ē rohipehe auhia i teie :

Te tāmataraʼa o te mea teitei o te eʼa ïa

E farerei ai te taʼata i te mau mahana mure ʼore.40

Tē fa’a’ite pāpē nei au nō te Fa’aora ’e tāna tusia tāra’ehara ’e te faufa’a mātāmua roa ’ia tāvini iāna mā te ha’eha’a i te mau mahana atoa. I te i‘oa o Iesu Mesia, ’āmene.

Fa’ata’ara’a

  1. Kathy Lette, i roto « Town and Country Notebook », ed. Victoria Marston, Country Life, June 7, 2017, 32; reta tei fa’ahuru-’ē-hia.

  2. Annie Tempest, « Tottering-by-Gently », Country Life, 3 nō ’ātopa 2012, 128.

  3. Hi’o Salamo 90:4. E mea poto ’aore ra e mea roa nō te huru o te matahiti i te ao nei, e mea poto roa tō tātou orara’a ’ia hi’ohia i te mure ’ore. « Te taime tā’āto’a ra, mai te hō’ē mahana ra ïa i te Atua ; ’e ’ua fāitohia te taime i te ta’ata ana’e » (Alama 40:8). ’Ua parau te ’āpōsetolo Petero ē, « ’eiaha nā ’ia mo’e ia ’outou teie nei parau iti, e au mau here ē, hō’ē ā hete i te Fatu te mahana hō’ē ’e te mahahiti hō’ē tauasini ra ; e te matahiti hō’ē tauasini ra, hō’ē ā hete e te mahana hō’ē »(2 Petero 3:8).

  4. Hi’o Mose 1:6-9. O te Fatu teie e parau nei ma te mana fa’ati’a hanahana (hi’o Te mau ha’api’ira’a a te mau peresideni o te ’Ēkālesia : Joseph Fielding Smith [2013], 47, footnote 11).

  5. Mose 1:10.

  6. Mose 1:39

  7. 2 Nephi 26:33; hi’o ato’a Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 1:34-35; 38:16; Hō’ē fa’a’itera’a mana 2.

  8. E ha’amata Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 20:37 « O rātou ato’a o te fa’aha’eha’a ia rātou iho i mua i te Atua ». O te faʼataʼa mai i te mau tītauraʼa nō te bapetizoraʼa. Hi‘o ato’a Mataio 11:28.

  9. Hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 20:37

  10. ʼUa ʼite tātou ē ia ʼore tātou e tātarahapa, e fāriʼi i te mau ʼōroʼa, ʼe ’ia peʼe i te ’ēʼa nō te fafauraʼa ʼo te faʼaineine ia tātou nō te ora ʼa muri aʼe, « i reira e tae mai ai te pō pōiri, ʼe e ʼore e tiʼa ’ia ravehia te ʼohipa i reira » (Alma 34:33).

  11. Hi’o 3 Nephi 27:27.

  12. Alama 34:32.

  13. Hi’o 1 Nephi 11:26-33; 2 Nephi 9:53; Iakoba 4:7; Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 122:8.

  14. Alama 5:26.

  15. Alama 5:27.

  16. Hi’o Alama 4:19.

  17. Joseph Smith, i roto Heber C. Kimball, « History of Heber Chase Kimball by His Own Dictation », ca. 1842–1856, Heber C. Kimball Papers, 54, Church History Library; hi’o ato’a Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, an Apostle; the Father and Founder of the British Mission (1888), 116.

  18. Heber C. Kimball, « History of Heber Chase Kimball by His Own Dictation », 54; hi’o ato’a Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 116.

  19. ʼUa haʼapiʼi mai te peresideni J. Reuben Clark : « I roto i te tāviniraʼa i te Fatu, ʼe ʼere i hea e nāhea rā. I roto i te ʼĒkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo‘a i te mau Mahana Hopeʼa nei, e rave te hō’ē taʼata i te ti‘araʼa i piʼihia ai ʼoia, te hōʼē ti‘araʼa e ’ore roa te taʼata e ʼimi, ʼe ʼaore rā e pāto‘i ».(i roto Conference Report, ’Ēperēra 1951, 154).

  20. Hi’o The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 5: October 1835–January 1838, ed. Brent M. Rogers and others (2017), 412–17. ʼUa faʼaʼite mai ʼo Vilate Kimball i roto i te hōʼē rata i tāna tane, Heber C. Kimball, ʼe ʼua pāpaʼi ʼoia i te hōʼē hohoʼa nō te heheuraʼa nō roto mai i te “buka ʼa Elder Marsh ʼa pāpaʼi ʼoia nā roto mai i te vaha ʼo Iosepha” (Vilate Murray Kimball ia Heber C. Kimball, 6 no Setepa 1837, i roto The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 5: October 1835–January 1838, 412).

  21. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 112:10; reta tei fa’ahuru-’ē-hia.

  22. Hi’o Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 136–37.

  23. Hi’o Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 149.

  24. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 112:21-22; reta tei fa’ahuru-’ē-hia.

  25. « ’Aita ho’i mātou i ani ’ia ha’amāuruuruhia i te hō’ē pi’ira’a, mai te mea e taui tō mātou orara’a, e ti’a ’ia mātou ’ia a’ohia i piha’i iho i te feiā tei hōro’a mai i te pi’ira’a, e ’ia vaiiho i ni’a ia rātou ’ia rave te fa’aotira’a » (Boyd K. Packer, « Called to Serve », Ensign, Novema 1997, 8).

  26. Hi’o « Ha’eha’a », i roto pene 6 nō Ia poro haere i tā’u nei ’evanelia : Hō’ē arata’i nō te ’ohipa misiōnare (2004), 120.

  27. Hi’o Charles J. Chaput, Strangers in a Strange Land (2017), 14–15; hi’o ato’a Rod Dreher, The Benedict Option (2017).

  28. Carl Cederstrom, « The Dangers of Happiness », New York Times, 19 nō tiurai 2015, SR8.

  29. Mosia 3:19

  30. English Oxford Living Dictionaries, « humblebrag », oxforddictionaries.com.

  31. ’Ua tāvevo te reira i roto i te tahi mau vāhi i te faʼaʼiteraʼa a Alama nō te feiā tei fāriʼi « i te mau taoʼa atoʼa i roaʼa mai ia rātou i tā rātou ra ʼohipa… [ʼareʼa rā] ʼua … faʼateiteihia rātou i te teʼoteʼo o tō rātou ʼāʼau» (Alama 4:6). ʼUa faʼaʼitehia ē te « faʼahua ha’ehaʼa » o te hōʼē noa ïa faʼahuaraʼa.

  32. David Brooks, « Finding a Way to Roll Back Fanaticism », New York Times, 154 nō ’ātete 2017, A23.

  33. Alama 5:53, 54.

  34. Mika 6:8

  35. Hi’o Mosia 26:30.

  36. Hi’o Mataio 6:12, 15.

  37. Hi’o Mosia 26:31.

  38. Mai tā Nelson Mandela i parau, « te ʼinoʼino mai te inuraʼa ïa i te rā’au taero ʼe te tiʼaturiraʼa ʼe e pohe tō ʼoutou mau ʼenemi » (i roto Jessica Durando, « 15 of Nelson Mandela’s Best Quotes », USA Today, 5 nō tītema 2013, usatoday.com).

  39. Etera 12:26, 27; reta tei fa’ahuru-’ē-hia.

  40. Edmund Vance Cooke, « The Eternal Everyday », Impertinent Poems (1907), 21.