Sik’omaq ru anajwan

Wan jun tz’iib’anb’il esil chirix jun li ixq aj ilol kok’al, xMary Poppins xk’ab’a’—li naxnaw li q’ehink.¹ Sa’ li esil, nawulak li ixq chi apusinb’il chaq xb’aan li iq’, re xtenq’ankil jun li junkab’al, eb’ aj Banks xk’ab’a’, li neke’wan rochoch sa’ jun li ch’ina b’e sa’ Londres, Inglaterra. Nak’ehe’ xteneb’ankil chirixeb’ li kok’al, li xJwana ut laj Miguel xk’ab’a’eb’. Chi kaw a’ut rik’in chaab’ilal, naxtikib’ xk’utb’al li chaab’il na’leb’ chiruheb’, rik’in ajwi’ b’ayaq li q’ehink.

Li xJwana ut laj Miguel neke’ok chi chaab’ilo’k, a’ut li xMary naxk’e xch’ool naq tento taa’xik. Jo’ k’utb’esinb’il li esil, laj Berto, jun ramiiw li xMary, aj mesonel cha, naxq’unb’esi xch’ool re ink’a’ taaxik. “Chaab’ileb’ li kok’al a’an, Mary,” chan a’an.

Li xMary nachaq’ok, “Wi ta ink’a’ chaab’ileb’, ink’a’ raj xink’anjelak rik’ineb’. A’ut ink’a’ naru nintenq’aheb’ wi ink’a’ nikine’xkanab’ chixb’aanunkil, ut q’axal ch’a’aj xtzolb’al jun ch’ina al li naxk’oxla naq ak naxnaw chixjunil.”

“Ut anajwan?” naxpatz’ laj Berto.

Nachaq’ok li xMary, “Ut anajwan, chalen anajwan chi uub’ej wan k’a’ru tento te’xb’aanu xjuneseb’ rib’.”²

Ex was wiitz’in, chanchano jo’ li xJwana ut laj Miguel Banks, laa’o “chaab’il kok’alo,” ut qak’ulub’ li tenq’aak. Li qaChoxahil Yuwa’ naraj qatenq’ankil ut qosob’tesinkil, a’ut wan naq ink’a’ naqakanab’ chixb’aanunkil. Wan ajwi’ naq naqak’oxla naq ak naqanaw chixjunil. Ut chi jo’kan, “chiru junpaat wan li k’a’ru tento taqab’aanu qajunes qib’.” Xb’aan a’an naq xoo’el chaq sa’ jun li choxahil ochoch ut xoochal sa’ ruchich’och’. Re xb’aanunkil li k’a’ru tento taqab’aanu, na’ajman ru naq taa’uxq li sik’ok-u.

Li rajom li qaChoxahil Yuwa’ maawa’ naq eb’ li ralal xk’ajol te’xb’aanu li k’a’ru us, a’an naq eb’ li ralal xk’ajol te’xsik’ ru xb’aanunkil li us, ut sa’ roso’jik te’wulaq jo’ a’an. Wi ta xraj raj naq yal too’ab’inq chiru, tixk’e raj sa’ junpaat reeqaj li us ut li ink’a’ us naqab’aanu, re xjalb’al li qab’aanuhom.

A’b’an li Dios ink’a’ naraj naq eb’ li ralal xk’ajol yal te’tzole’q ut te’ab’inq chiru jo’ jun ch’ina “tz’i’ ” li ink’a’ taatiwoq re lix xaab’ sa’ jun choxahil ochoch.³ Ink’a’, li Dios naraj naq eb’ li ralal xk’ajol te’ninqanq sa’ musiq’ej ut te’tz’aqonq sa’ lix k’anjel li junkab’al.

Li Dios kixxaqab’ jun li k’uub’anb’il na’leb’ re tooruuq chi ok choq’ aj eechaninel sa’ lix awa’b’ejihom, a’an jun xb’ehil li sumwank li naxk’am qab’e chi wank jo’ a’an, chi wank qayu’am jo’ lix yu’am a’an, ut ut re toowanq chi junelik jo’ junkab’al chiru a’an.⁴ Li sik’ok ru ki’ajman ru—ut toj aajel ru—choq’ re li k’uub’anb’il na’leb’ a’in, li kiqatzol sa’ li qawanjik naq maji’ nokoyo’la. Kiqak’ulub’an li k’uub’anb’il na’leb’ a’an, ut qiqasik’ ru chalk sa’ li ruchich’och’.

Re naq taaruuq taqak’anjela li paab’aal ut taqatzol roksinkil lix taql qach’ool, kihelman jo’ jun tz’apleb’ t’ikr sa’ xb’een qak’a’uxl, re ink’a’ taajultiko’q qe lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios. Wi ta maak’a’ li tz’apleb’ t’ikr a’an, ink’a’ raj taaruuq chi uxmank lix jayalihom li Dios, xb’aan naq ink’a’ raj tooruuq chi xik chi uub’ej ut chi wank choq’ aj eechaninel jo’ li naraj a’an.

Li profeet aj Lehi kixye: “Jo’kan ut, li Qaawa’ Dios kixk’e re li winq re tixb’aanu xjunes rib’ li naraj. Jo’kan ut, li winq ink’a’ raj taaruuq chixb’aanunkil xjunes li naraj wi ta ink’a’ taaq’unb’esiiq xch’ool chi junpak’al, malaj chi junpak’al chik.”⁵ Lix yaalalil a’an naq chi junpak’al wan li Jesukristo, li Xb’een Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej. Chi junpak’al chik wan laj Satanas, laj Lucifer, li taaraj xsachb’al xtaql qach’ool ut xmaq’b’al li wankilal.⁶

Xb’aan li Jesukristo, “wank jun aj aatinanel chiqix chiru li Yuwa’b’ej.”⁷ Chirix xk’eeb’al rib’ choq’ mayej re xtojb’al rix li maak, li Jesukristo “kitaqe’ ... sa’ choxa ... re xk’ulb’al rik’in li Yuwa’b’ej li k’a’ru xk’ulub’ chirix li uxtaan, li naruxtaanaheb’ wi’ li ralal xk’ajoleb’ li winq.”⁸

Li xk’anjel li Kristo jo’ aj aatinanel choq’ qe chiru li Yuwa’b’ej, a’an maawa’ re qajitb’al. Li Jesukristo, li kixkanab’ chi sub’e’k li rajom chi sa’ li rajom li Yuwa’b’ej,⁹ ink’a’ raj tixxaqab’ xwankil k’a’ruhaq li ink’a’ naxk’am rib’ rik’in li rajom li Yuwa’b’ej. Ch’olch’o ru naq li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq too’usaaq.

Jun raqal lix k’anjel li Kristo jo’ aj aatinanel, a’an xjultikankil qe naq a’an ak xtoj xtz’aq li qamaak, ut naq maajun wan li ramb’il chaq li ruxtaan li Dios chiru.¹⁰ Choq’ reheb’ li ani neke’paab’ank re li Jesukristo, li neke’xjal xk’a’uxl, neke’kub’e xha’, ut neke’kuyuk toj sa’ roso’jik—jun b’e li nokoxk’am sa’ usilal rik’in a’an ¹¹—li Kolonel nakuyuk maak, nak’irtesink, ut nawan choq’ aj aatinanel. A’an aj tenq’ahom qe, aj k’ojob’ahom qach’ool, aj b’aanuhom quuchil—a’an naxch’olob’ xyaalal naq k’amb’ilo sa’ usilal rik’in li Dios.¹²

Chi junpak’al chik, laj Lucifer wan choq’ aj jitonel ut aj k’utul maak. Laj Jwan sa’ Apokalipsis kixye resil naq taaq’axe’q ru laj Lucifer: “Toja’ naq kiwab’i jun xb’aab’ kuxej sa’ choxa, kaw yoo chixyeeb’al: Anajwan ak xk’ulunk li kolb’a-ib’, li xnimal xloq’al ut lix awa’b’ejihom li Dios ut lix wankilal lix Kristo.” K’a’ut? “Xb’aan naq xkute’k chaq taq’a laj jitol reheb’ li qiitz’in, a’ li najitok reheb’ chiru li qaDios chi q’eq ut chi kutan. Eb’ a’an xe’xq’ax ru sa’ xk’ab’a’ lix kik’el li Karner jo’ ajwi’ rik’in li aatin xe’xye chi yaal.”¹³

Laj Lucifer a’an laj jitonel a’in. Ki’aatinak re qajitb’al sa’ li qawanjik naq maji’ nokoyo’la, ut toj yoo chixk’utb’al qamaak sa’ li yu’am a’in. Naraj qakelonkil taq’a. Naraj naq taqanumsi li rahilal li ink’a’ na’oso’. A’an li yoo chixyeeb’al qe naq maak’a’ noko’ok wi’, naq moko tz’aqal ta qachaab’ilal, naq ink’a’ naru xkuyb’al li maak xqab’aanu. A’an tz’aqal li josq’ aj winq, a’an li nayeq’ok qe naq t’anenaqo.

Wi ta laj Lucifer yoo raj chixk’utb’al li b’eek chiru jun ch’ina al ut taatichk’oq raj li ch’ina al, a’an tixjap raj re chiru li al, tixch’iila raj, ut tixye raj re naq ink’a’ chik tixyal. Lix b’e laj Lucifer naxk’am chaq xkub’ik qach’ool ut xsachik li yo’onink—rik’in li hoonal ut junelik. A’an xyuwa’il li tik’ti’, ut k’a’jo’ naq naxk’anjela li b’alaq’¹⁴ ut naxyal xq’e chiqab’alaq’inkil ut chiqajalb’ehinkil, “xb’aan naq a’an naxsik’ naq chixjunileb’ li winq te’wanq sa’ rahilal jo’ chanru ajwi’ a’an.”¹⁵

Wi ta li Kristo yoo raj chixk’utb’al li b’eek chiru jun ch’ina al ut taatichk’oq raj li al, a’an tixtenq’a raj li al chi wakliik ut chi b’eek wi’chik.¹⁶ Li Kristo a’an laj tenq’anel ut laj k’ojob’anel ch’oolej. Lix b’e a’an naxk’am chaq li sahil ch’oolejil ut li yo’onink—rik’in li hoonal ut junelik.

Sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios wankeb’ li na’leb’ re xk’amb’al qab’e, eb’ li taqlahom yeeb’ileb’ re sa’eb’ li loq’laj hu. Eb’ li taqlahom a’in maawa’eb’ yal re qach’a’ajkilankil, maawa’eb’ yal kok’ chaq’rab’ k’eeb’ileb’ re taqatzol ab’ink chiru. Wankeb’ re qatenq’ankil chixtawb’al li diosilal, chi sutq’iik rik’in li qaChoxahil Yuwa’, ut chixk’ulb’al li sahil ch’oolejil li ink’a’ na’oso’. Ink’a’ naqataaqeheb’ li taqlahom chi mutzb’il li qu; chi wan sa’ qach’ool, naqasik’ ru li Dios ut lix b’e li naxik sa’ li qochoch. Li qab’e chanchan ajwi’ li b’e k’eeb’il re laj Adan ut li xEva, naq “Li Dios kixk’e xtaqlahom reheb’, chirix naq kixk’e chixnaweb’ li k’uub’anb’il na’leb’ re li tojb’al-ix.”¹⁷ Us ta li Dios naraj naq toob’eeq sa’ xb’ehil li sumwank, a’an nokoxkanab’ chixsik’b’al ru ma taqab’aanu.

Relik chi yaal, li Dios naraj, naroyb’eni, ut naxtaqla naq li junjunq reheb’ li ralal xk’ajol tixsik’ ru xjunes rib’. Ink’a’ tixmin qu. Rik’in li maatan re lix taql ch’oolej, li Dios naxkanab’ naq eb’ li ralal xk’ajol “te’k’anjelaq xjuneseb’ ut moko k’anjelanb’ilaqeb’ ta.”¹⁸ Rik’in lix taql qach’ool naru too’ok sa’ li b’e, ut naru naq ink’a’ too’ok. Naru naq too’elq sa’ li b’e, ut naru naq ink’a’ too’elq. Jo’ chanru naq ink’a’ taamine’q qu chi paab’ank, ink’a’ naru namine’ qu chixkanab’ankil li paab’ank. Maajun naru chi isink chaq qe sa’ li b’e chi ink’a’ naqaj. (Anajwan ut, ink’a’ yookin chi aatinak chirixeb’ li ani minb’ileb’ ru xb’aan jalan. Eb’ a’an ink’a’ xjalb’ehi rib’ chiru li b’e ut maak’a’eb’ xmaak. Neke’xk’ul li ruxtaan, lix rahom, ut lix toq’ob’ahom li Dios.)

A’b’an naq noko’el chaq sa’ li b’e, naraho’ xch’ool li Dios x’baan naq naxnaw naq, us ta chi timil, ch’olch’o naq a’in tixk’am xlajik li sahil ch’oolejil ut xsachik li osob’tesiik. Sa’eb’ li loq’laj hu, li elk chaq sa’ li b’e, maak yeeb’il re, ut lix lajik li sahil ch’oolejil ut lix sachik li osob’tesiik, a’an li tojb’a-maak yeeb’il re. Chi jo’kan, li Dios ink’a’ yoo chiqak’eeb’al sa’ tojb’a-maak; li tojb’a-maak nachal xb’aan li xqasik’ ru xb’aanunkil laa’o, ink’a’ li naxsik’ ru xb’aanunkil a’an.

Naq naqak’e reetal naq elenaqo chaq sa’ li b’e, naru nokokana chi elenaq sa’ li b’e, malaj ut sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo, naru taqasutq’isi qib’ ut too’ok wi’chik sa’ li b’e. Sa’eb’ li loq’laj hu, naq naqak’e qach’ool chi jalok ut chi sutq’iik sa’ li b’e, a’an li jalb’a-k’a’uxlej yeeb’il re. Wi ink’a’ naqajal qak’a’uxl, naqasik’ ru xramb’al chiqu li osob’tesink li naraj li Dios xk’eeb’al. Wi “moko wan ta qach’ool chixyalb’al li k’a’ru kooru raj chixk’ulb’al,” “toosutq’iiq wi’chik sa’ tz’aqal qana’aj, re xyalb’al li k’a’ru kiwan qach’ool chixk’ulb’al”¹⁹—a’an sik’b’il ru qab’aan laa’o, moko xb’aan ta li Dios.

Maak’a’ naxye jo’q’e xoo’el chaq sa’ li b’e, ut jo’ najtil xoob’eek chi sachso, sa’ li hoonal ajwi’ naq naqak’e qach’ool chi jale’k, li Dios nokoxtenq’a chi sutq’iik.²⁰ Jo’ naril li Dios, wi naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool ut naqatiikisi qib’ chi uub’ej chi xaqxooko junelik rik’in li Kristo, wi noko’ok wi’chik sa’ li b’e, chanchan naq maajo’q’e xoo’el chaq.²¹ Li Kolonel naxtoj rix qamaak ut nokoxkol chiru lix lajik li sahil ch’oolejil ut li osob’tesiik. A’in kuyuk maak yeeb’il re sa’eb’ li loq’laj hu. Chirix li kub’iha’, chixjunileb’ li komon wan naq neke’xolk’ok chiru li b’e—ut wankeb’ ajwi’ li neke’xkut rib’ chi ch’och’. Chi jo’kan, xk’anjelankil li qapaab’aal chirix li Jesukristo, xjalb’al qak’a’uxl, xk’ulb’al qatenq’ankil rik’in, ut kuye’k qamaak, ink’a’ nak’ulman jun sut ajwi’, chiru b’an chixjunil li qayu’am, naab’al sut. Jo’ka’in naq “nokokuyuk toj sa’ roso’jik.”²²

Tento taqasik’ ru ani chi aj-u took’anjelaq.²³ Taqak’ul xsahil qach’ool chi junelik a’ yaal jo’ naqasik’ ru li yo’yookil Dios ut naqajunaji qib’ rik’in a’an sa’ lix k’anjel. Naq naqayal qaq’e “chixb’aanunkil qajunes li k’a’ru tento taqab’aanu,” yooko chixk’anjelankil chi us lix taql qach’ool. Jo’ xe’xye wiib’ jolomil awa’b’ej re li Komonil re Tenq’ank, tento naq “maawa’aqo jo’ k’uula’al li neke’raj ru wulaj wulaj li q’aluuk ut li tije’k.”²⁴ Ink’a’, li Dios naraj naq toowinqilo’q too’ixqilo’q ut naq taqab’eresi qib’.

Ka’ajwi’ rik’in xsik’b’al ru xtaaqenkil lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaYuwa’ naru noko’ok choq’ aj eechaninel sa’ lix awa’b’ejihom; ka’ajwi’ chi jo’kan naru tixnaw a’an naq ink’a’ taqatz’aama li k’a’ru ink’a’ naxk’am rib’ rik’in li rajom xch’ool.²⁵ A’ut aajel ajwi’ ru naq taajultiko’q qe naq “q’axal ch’a’aj xtzolb’al jun ch’ina al li naxk’oxla naq ak naxnaw chixjunil.” Jo’kan naq tento naq taawanq qach’ool chi tzole’k chirix lix b’e li Qaawa’ xb’aan li Qaawa’ ut xb’aaneb’ lix moos. Naru naqak’e reetal naq laa’o raarookil ralal xk’ajol li qaChoxahil Na’ qaYuwa’,²⁶ ut qak’ulub’ tenq’aak, ut naru taqanaw naq “xb’aanunkil qajunes qib’ ” ink’a’ naraj naxye naq kanab’anb’ilo qajunes.

Wochb’een laj Jakob, jun profeet sa’ lix Hu laj Mormon, ninye:

“Jo’kan ut, chisaho’q sa’ eech’ool, ut chijultiko’q eere naq kanab’anb’ilex chixb’aanunkil eejunes li nekeraj—chixsik’b’al ru li b’e re li kamk li junelik taakanaaq, malaj li b’e re li junelik yu’am.

“Jo’kan ut, ex was wiitz’in raarookex inb’aan, chek’am wi’chik eerib’ sa’ usilal rik’in li naraj li Dios, ut moko rik’in ta li naraj laj tza … ; ut chijultiko’q eere, chirix naq xek’am wi’chik eerib’ sa’ usilal rik’in li Dios, naq ka’ajwi’ rik’in ut sa’ xk’ab’a’ li rusilal li Dios naq kolb’ilex.”²⁷

Chi jo’kan, sik’omaq ru xpaab’ankil li Kristo; sik’omaq ru xjalb’al eek’a’uxl, sik’omaq ru kub’eek eeha’ ut xk’ulb’al li Santil Musiq’ej; sik’omaq ru xkawresinkil eerib’ chixk’ulb’al chi tiik eech’ool li loq’laj wa’ak; sik’omaq ru xk’uub’ankileb’ li sumwank sa’ li santil ochoch; ut sik’omaq ru k’anjelak chiru li yo’yookil Dios ut chiruheb’ li ralal xk’ajol. Rik’in li qasik’om ru, na’el aniho, ut anihaqo moqon.

Re xraqb’al li waatin, ninye chik li raatin laj Jakob: “Jo’kan ut, li Dios chiwaklesinq taxaq eere chiru ... li kamk li junelik taakanaaq, rik’in lix wankil lix tojb’al rix li maak, re naq taaruuq texk’ule’q sa’ li rawa’b’ejihom li Dios li wan chi junelik.”²⁸ Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.