Juno rik’in li Kristo
Ex raarookil wochb’een sa’ lix k’anjel li Qaawa’, nink’oxla naq naru toochaab’ilo’q chi us ut tento raj taqab’aanu naq naqak’uleb’ chi chaab’il li ak’ amiiw sa’ li Iglees.
Ma saa lee ch’ool, ex was wiitz’in raarookex inb’aan. Jo’ naqaye sa’ Portugues aran Brasil lin tenamit, “Boa tarde!” Osob’tesinb’ilin chi wank eerik’in sa’ xchaq’al ru jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in re lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan rub’el xb’eresinkil li qaraarookil profeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson. Nasach inch’ool rik’in li xnimal ru hoonal a’in re taqab’i lix yaab’ xkux li Qaawa’ sa’ xtz’uumaleb’ re lix moos sa’ ruchich’och’ sa’ li roso’jikeb’ li kutan wanko wi’.
Aran Brasil, lin tenamit, k’a’jo’ xk’ihal li ninqi na’ajej k’iche’eb’ ru. Jun reheb’ a’an, a’an li jwal nawb’il ru, li nima’ Amazonas, jun reheb’ li nima’ jwal nim ut jwal nim roq sa’ chixjunil li ruchich’och’. Wiib’ li nima’ neke’nume’ roq aran, li Solimoes ut li Negro xk’ab’a’. Neke’b’eek li roq chi nach’ chiru naab’al kiloom naq maji’ neke’xjunaji rib’ lix ha’il, xb’aan naq eb’ li ha’ jalan jalanq li neke’chal wi’ chaq, lix kawileb’ roq, xq’ixnal ut li k’a’ru neke’xk’am chaq jalan jalanqeb’ ajwi’. Chirix k’iila kiloom, eb’ li ha’ neke’xjunaji rib’, ut rik’in a’an jun ajwi’ chi roq ha’ nakana. Ka’ajwi’ naq neke’xk’uli rib’, li nima’ Amazonas naniman xkawil li roq naq nawulak sa’ li palaw Atlantico, naxk’e chi q’ajk lix ha’il li palaw, jo’kan naq toj naru natawman ki’il ha’ naab’al kiloom sa’ li palaw.
Jo’ naq eb’ li nima’ Solimoes ut li nima’ Negro neke’b’eek li roq sa’ junajil re xnimob’resinkil ru li nima’ Amazonas, eb’ li ralal xk’ajol li Dios neke’xjunaji rib’ sa’ lix Iglees li Jesukristo k’ojob’anb’il wi’chik a’ yaal b’ar neke’chal chaq, a’ yaal li k’aynaqeb’ wi’ ut a’ yaal chan ru lix wanjikeb’, ut neke’xyo’ob’tesi li xchaq’al ru ch’uut a’in reheb’ laj santil paab’anel re li Kristo. Toj reetal naq, naqawaklesi qach’ool, naqatenq’a qib’, ut naqara qib’, naqach’utub’ qib’ re xyo’ob’tesinkil jun junajil metz’ew choq’ re xchaab’ilal li ruchich’och’. Jo’ aj taaqenel re li Jesukristo, li nokob’eek sa’ junajil sa’ li nima’ a’in re li chaab’il ajom, tooruuq chixk’eeb’al li “ki’il ha’ ” re li evangelio re li ani wan xchaqi-eel.
Li Qaawa’ naxmusiq’aheb’ lix profeet re naq te’xk’ut chiqu chan ru naru naqatenq’a qib’ ut chan ru naru naqara qib’, re naq tooruuq chixjunajinkil qib’ sa’ li paab’aal ut sa’ li ajom re xtaaqenkil li Jesukristo. Laj Pablo, li apostol re li Ak’ Chaq’rab’, kixye naq “jo’k’ihalex li ak kub’enaq eeha’ re li Kristo, xetiqib’ eerib’ rik’in li Kristo … xb’aan naq chejunilex laa’exjunex aj chik rik’in li Kristo Jesus.”1
Naq sa’ xhoonalil li qakub’iha’ naqayeechi’i xtaaqenkil li Kolonel, naqach’olob’ chiru li Yuwa’b’ej naq wan qach’ool chixk’ulb’al sa’ qab’een lix k’ab’a’ li Kristo.2 Naq naqayal qaq’e chixk’ulb’aleb’ lix choxahil chaab’ilal sa’ li qayu’am, nokojala chiru naq xoowan chaq junxil, rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo li Qaawa’, ut li qarahom choq’ reheb’ chixjunil li kristiaan nak’i chi ink’a’ naqak’e reetal.3 Naqeek’a chi maak’a’ qab’alaq’ naq te’qak’aak’ale xwanjikeb’ chixjunileb’ li kristiaan chi chaab’il ut rik’in sahil ch’oolej. Naqil qib’ jo’ qas qiitz’in qib’, jo’ ralal xk’ajol li Dios li nokochal chaq sa’ choxahil na’ajej, rik’ineb’ chaab’ilal ut rik’ineb’ li k’a’ru naru neke’qataw. Tento taqil qib’ chiqib’il qib’ ut wanq qach’ool chixk’amb’al li qiiq chiqib’il qib’.4
A’an li k’a’ru kixch’olob’ laj Pablo jo’ li tz’aqal rahok.5 Laj Mormon, jun li profeet re lix Hu laj Mormon, kixch’olob’ “lix saq ruhil rahom li Kristo,”6 jo’ li rahok chi tz’aqal jwal ki’, jwal q’un, ut jwal kaw ajwi’. Li qaprofeet sa’eb’ li kutan a’in, li Awa’b’ej Russell M. Nelson, toje’ kixch’olob’ lix k’utb’esinkil lix saq ruhil rahom li Kristo jo’ li rilb’aleb’ li komon, li naraj naxye ilok chi jayalinb’il ut jwal sant re xraab’aleb’ ut rilb’aleb’ li qas qiitz’in jo’ kixb’aanu li Kolonel.7
Qak’ehaq reetal li na’leb’ a’in re rahok ut re ilok, jo’ kixb’aanu li Kolonel, sa’ xyanq xwaklesinkil xch’ooleb’ ut xtenq’ankileb’ li ani toje’ xe’kub’e xha’ ut li neke’xtikib’ rajb’al wulak sa’eb’ li qach’utam sa’ li Iglees.
Naq eb’ li ak’ amiiw a’an neke’xkanab’ li ruchich’och’ ut neke’xq’alu lix evangelio li Jesukristo, naq neke’ok jo’ komon sa’ lix Iglees, neke’wulak jo’ xtzolom li Jesukristo, naq neke’yo’la wi’chik sa’ xk’ab’a’ a’an.8 Neke’xkanab’ chi ixb’ej jun ruchich’och’ neke’xnaw ru chi us ut neke’xsik’ ru xtaaqenkil li Jesukristo, rik’in tz’aqal rajom xch’ooleb’, naq neke’xjunaji rib’ sa’ jun ak’ roq “nima’ ” jo’ li nimla nima’ Amazonas—jun li nima’ jwal nim xmetz’ew chi wank sa’ chaab’ilal ut sa’ tiikilal li nawulak toj rik’in li Dios. Li apostol aj Pedro naxch’olob’ naq “sik’b’il eeru choq’ loq’laj iyaj, laa’ex aj tij sa’ xk’anjel li nimajwal Rey, santil tenamitex; laa’ex jun tenamit b’oqb’il chi ok sa’ li reechanihom li Dios.”9 Naq eb’ li ak’ amiiw a’an neke’xjunaji rib’ sa’ li ak’ nima’ a’in maji’ nawb’il ru xb’aaneb’, sa’ xtiklajik naru neke’reek’a naq saxchsookeb’ b’ayaq. Eb’ li ak’ amiiw a’an li yookeb’ chixjunajinkileb’ rib’ sa’ jun li nima’ li wan jun ajwi’ xxe’, x’qixnal, ut li k’a’ru wan chi sa’—jun li nima’ li wan xk’aytesinkil rib’, xwanjik, ut raatinul. Li ak’ yu’am a’in sa’ li Kristo maare kaw ru naq te’ril. K’oxlahomaq chiru jun k’asal k’a’ru naru neke’reek’a naq te’rab’i xb’een sut li aatin jo’ li “q’ojyin re junkab’al,” “ch’utam re li obispil choq’ reheb’ li saaj,” “domingo re kuyuk sa’,” “kub’iha’ choq’ reheb’ li kamenaq,” “roxichal li hu,” ut wan chik xkomon.
Moko ch’a’aj ta xk’eeb’al reetal k’a’ut naq neke’reek’a naq sachsookeb’. Sa’eb’ li hoonal a’an, naru neke’xpatz’ rib’ xjuneseb’, “Ma wan junaq na’ajej choq’ we arin? Ma tz’aqal k’ulub’ejin sa’ lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan? Ma naraj wu li Iglees? Ma tintaweb’ ak’ amiiw wankeb’ xch’ool chintenq’ankil?”
Ex inraarookil amiiw, sa’eb’ li hoonal a’an, laa’o li wanko sa’ jalan jalanq xcha’al li b’e re li tzolomil tento taqaye’ li quq’ reheb’ li ak’ qamiiw, xk’ulub’ankileb’ a’ yaal b’ar wankeb’, ut xtenq’ankileb’, xraab’aleb’, ut roksinkileb’ sa’ li qayu’am. Chixjunileb’ li ak’ amiiw a’an a’aneb’ xraarookil alal ut xrab’in li Dios.10 Ink’a’ naru naqakanab’ chi xik junaq reheb’ a’an xb’aan naq, jo’ naq li nima’ Amazonas naraj ru li roq ha’ nanimob’resin ru, laa’o neke’qaj ru a’an jo’ naq a’aneb’ neke’raj qu re toowulaq jo’ jun metz’ew choq’ re chaab’ilal sa’ li ruchich’och’.
Eb’ li ak’ qamiiw neke’xk’am chaq xseeb’aleb’, xsahileb’ xch’ool, ut li k’a’ru us kixk’e chaq li Dios reheb’. Lix sahileb’ xch’ool xb’aan li evangelio naru nokoxb’on, ut tooxtenq’a chixkawob’resinkil li xnawom qach’ool. Neke’xk’am ajwi’ chaq ak’ k’a’uxleb’aal re xtawb’al ru li yu’am ut li evangelio.
Chalen chaq junxil nak’utman chiqu chan ru naru neke’qatenq’a li ak’ qamiiw re te’reek’a naq k’ulb’ileb’ ut raab’ileb’ sa’ lix Iglees li Jesukristo k’ojob’anb’il wi’chik. Neke’raj ru oxib’ li na’leb’ re naq kaw wanqeb’ ut tiikaqeb’ chi paab’aak chiru chixjunil lix yu’ameb’:
Xb’een, neke’raj ru asb’ej iitz’inb’ej sa’ li Iglees li maak’a’eb’ xb’alaq’ rik’ineb’, tz’aqal amiiweb’ ut tiikeb’ li naru neke’xsik’ rajlal, li te’b’eeq rik’ineb’ a’an ut te’xsume xpatz’omeb’. Jo’ komon, tento taqak’e reetal ani ak’eb’ naq nokowulak chaq sa’eb’ li kok’ k’anjel ut sa’eb’ li ch’utam sa’ li iglees, maak’a’ na’ajman re k’a’ru laa teneb’ankil, laa k’anjel, ut laa k’a’uxl wan. Naru neke’qab’aanu kok’ k’a’aq re ru re xtenq’ankileb’ li ak’ qamiiw te’reek’a naq raab’ileb’ ut k’ulb’ileb’ sa’ li Iglees, jo’ k’ehok sahil ch’oolej, se’ek chi maak’a’ b’alaq’, chunlaak sa’ komonil re b’ichank ut loq’lonink, xk’eeb’al xnaweb’ ru jalaneb’ chik li komon, ut xkomon chik. Naq naqate li qach’ool rik’ineb’ li ak’ qamiiw chi jo’ka’in, yooko k’anjelak sa’ xmusiq’ rilb’aleb’ li qakomon. Naq nokok’anjelak chiruheb’ jo’ kixb’aanu li Kolonel, ink’a’ te’reek’a naq “ab’leb’ sa’eb’ li qa’okeb’aal.” Te’reek’a b’an naq k’ulb’ileb’ sa’ qayanq ut te’ruuq chixtawb’aleb’ ak’ ramiiweb’, ut jwal nim wi’chik, te’reek’a lix rahom li Kolonel rik’in naq naqileb’ chi maak’a’ qab’alaq’.
Xkab’, eb’ li ak’ amiiw neke’raj ru jun xteneb’ankileb’—xhoonaleb’ re te’k’anjelaq chiruheb’ li ras riitz’in. Li k’anjelak chiruheb’ qas qiitz’in a’an jun xnimal ru maatan natawman sa’ lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. A’an jun na’leb’ li naru naqakawob’resi wi’ li qapaab’aal. Li junjunq chi ak’il amiiw naraj ru li hoonal a’an. Us ta li obiisp ut li ch’uutil aj k’anjel sa’ li teep wankeb’ xteneb’ankil re k’ehok b’oqb’il k’anjel chirix naq neke’kub’e xha’, maak’a’ k’a’ru naramok qe, jo’ komon, re naq taqab’oqeb’ li ak’ qamiiw re toohe’xtenq’a chi k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in chi moko k’uub’anb’il ta malaj sa’eb’ li k’anjel k’uub’anb’ileb’ ru.
Rox, eb’ li ak’ amiiw tento “te’ch’olaniiq xb’aan lix chaab’il aatin li Dios.”11 Naru naqatenq’aheb’ chixraab’al ut chixnawb’aleb’ ru li loq’laj hu naq neke’ril ru ut neke’k’oxlak chirix lix k’utumeb’ a’an, rik’in xch’olob’ankileb’ chiru li esil ut xch’olob’ankileb’ li aatin ch’a’aj xtawb’aleb’ ru. Naru ajwi’ naqak’ut chiruheb’ chan ru xk’ulb’al qab’eresinkil sa’ junjunqal rik’in xtzolb’aleb’ rajlal li loq’laj hu. Jo’kan ajwi’, naru naqanach’ob’resi qib’ rik’ineb’ li ak’ qamiiw sa’eb’ li rochoch ut jo’q’ehaq xb’oqb’aleb’ sa’eb’ li qochoch ut sa’eb’ li kok’ k’anjel sa’ li Iglees, re xtenq’ankileb’ chixjunajinkileb’ rib’ sa’ xkawil roq li nima’ re xch’uuteb’ laj santil paab’anel.
Rik’in xk’eeb’al reetal li k’a’ru te’xk’aytesi wi’ rib’eb’ ut li yale’k tento te’xnumsi li ak’ qamiiw naq neke’ok jo’ komon sa’ lix junkab’al li Dios, jo’ qas qiitz’in, naru naqaatinaheb’ chirix chan ru qanumsihomeb’ a’an laa’o sa’ li qayu’am. A’an tixtenq’aheb’ chixnawb’al naq moko xjunes ta wankeb’ ut naq li Dios taarosob’tesiheb’ naq neke’xk’anjela xpaab’aaleb’ sa’ lix yeechi’ihom.12
Naq eb’ li nima’ Solimoes ut li nima’ Negro neke’xjunaji rib’, li nima’ Amazonas naniman xwankil ut xmetz’ew. Jo’kan ajwi’, naq laa’o ut eb’ li ak’ qamiiw naqajunaji qib’ chi yaal, lix Iglees li Jesukristo k’ojob’anb’il wi’chik naniman xmetz’ew ut naxaqli chi kaw. Lin raarookil ixaqil, xRosana, ut laa’in jwal nokob’antioxin xb’aaneb’ li xe’tenq’an qe chixjunajinkil qib’ sa’ li ak’ nima’ a’an naab’al chihab’ chaq anajwan, naq xqaq’alu lix evangelio li Jesukristo sa’ li qatenamit Brasil. Chiru xnumikeb’ li chihab’, eb’ li chaab’il kristiaan a’an chi yaal naq koohe’ril ut koohe’xtenq’a chi b’eek sa’ li tiikilal. Nokob’antioxin xb’aaneb’.
Eb’ li profeet sa’ xjunpak’alil li ruchich’och’ ke’xnaw tz’aqal k’a’ru tento te’xb’aanu re naq eb’ li ak’ amiiw te’b’eeq chi tiik sa’ junajil sa’ li ak’ nima’ re chaab’ilal re xik sa’ li junelik yu’am. Qayehaq, rik’in rilb’aleb’ chaq li qakutan ut rik’in xnawb’al naq taqanumsiheb’ ajwi’ a’an,13 laj Moroni kixk’e junjunq reheb’ li na’leb’ a’an aajeleb’ ru sa’ lix tz’iib’ahom sa’ lix Hu laj Mormon:
“Ut chirix naq k’ulb’ileb’ choq’ re li kub’iha’, ut k’anjelanb’ileb’ ut ch’ajob’resinb’ileb’ xb’aan lix wankil li Santil Musiq’ej, ke’k’ehe’ sa’ ajl sa’ xyanq li tenamit re lix iglees li Kristo, ut ke’k’uulaman xk’ab’a’eb’, re naq te’jultikamanq ut te’ch’olaniiq xb’aan lix chaab’il aatin li Dios, re te’kanaaq sa’ li tiikil b’e, re naq rajlal te’yo’leq rik’in tijok, ut te’xkanab’ rib’ ka’ajwi’ chiru lix k’ulub’ejil li Kristo, a’an aj yoob’anel ut aj choyonel re lix paab’aaleb’.
“Ut li iglees ke’ch’utla chi kok’ aj xsa’, re kuyuk sa’ ut re tijok, ut re raatinankil rib’ chirib’ileb’ rib’ chirix lix chaab’ilal li raameb’.”14
Ex raarookil wochb’een sa’ lix k’anjel li Qaawa’, nink’oxla naq naru toochaab’ilo’q chi us ut tento raj taqab’aanu naq naqak’uleb’ chi chaab’il li ak’ amiiw sa’ li Iglees. Nekexinb’oq chixk’oxlankil k’a’ru naru naqab’aanu re xk’ulb’aleb’, xk’ulub’ankileb’, ut xtenq’ankileb’ chi us, rik’in xtikib’ankil sa’ li domingo chal re. K’ehomaq reetal naq lee k’anjel sa’ li Iglees ink’a’ tixram cheru xk’eeb’al xk’ulunikeb’ li ak’ amiiw sa’eb’ li ch’utam ut eb’ li kok’ k’anjel sa’ li Iglees. Sa’ xb’een chixjunil, eb’ li aamej a’an jwal nim xloq’aleb’ sa’ rilob’aal li Dios ut jwal aajeleb’ wi’chik ru chiruheb’ li ch’utam ut eb’ li kok’ k’anjel. Wi naqileb’ li ak’ qamiiw rik’ineb’ li qaam nujenaqeb’ rik’in li saq ruhil rahok jo’ kixb’aanu li Kolonel, ninyeechi’i eere, sa’ xk’ab’a’ a’an, naq a’an tooxtenq’a sa’eb’ lix yalb’al qaq’e. Naq nokowan jo’ aj tiikil ilonel reheb’ li komon, jo’ kixb’aanu li Kolonel, eb’ li ak’ qamiiw te’xtaw li tenq’ neke’raj ru re naq xaqxooqeb’ chi kaw, kawaqeb’ xch’ool, ut tiikaqeb’ chi paab’ank toj sa’ roso’jik. Te’xjunaji rib’ qik’in re wulak jo’ xtenamit li Dios kaw xmetz’ew ut toohe’xtenq’a chixk’amb’al ki’il ha’ sa’ li ruchich’och’ li naraj ru sa’ junpaat li rosob’tesihom lix evangelio li Jesukristo. Eb’ li ralal xk’ajol li Dios a’an te’reek’a naq “moko ab’leb’ ta chik chi moko yal aj numeleb’ ta, a’aneb’ b’an chik rech tenamitileb’ laj santil paab’anel, wankeb’ anajwan sa’ rochoch li Dios.”15 Ninjultika eere naq a’aneb’ te’xk’e reetal lix wanjik li qaKolonel, li Jesukristo, sa’ lix Iglees a’an. Toj yooqeb’ chi b’eek qik’in jo’ jun li nima’ li nak’amok sa’ chixjunil li k’a’ru chaab’il toj reetal naq li Qaawa’ Jesukristo tixk’uleb’ chi teeto lix telb’ ut te’rab’i li Yuwa’b’ej chixyeeb’al: “Taawanq eeyu’am chi junelik.”16
Nekexinb’oq chixsik’b’al lix tenq’ li Qaawa’ re xraab’aleb’ lee ras eeriitz’in jo’ naq nekexxra a’an laa’ex. Chiqataaqe lix na’leb’ laj: “Jo’kan ut, ex was wiitz’in raarookex inb’aan, tijonqex chiru li Yuwa’b’ej chi anchal xmetz’ew eech’ool, re texnujaq rik’in li rahok a’in, li naxk’e sa’ xb’eeneb’ chixjunil li tz’aqal neke’taaqenk re li Jesukristo, li Ralal.”17 Ninch’olob’eb’ xyaalal li yaal a’in, ut ninb’aanu sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.