Li yaal ut li k’uub’anb’il na’leb’

Naq naqasik’ li yaal chirix li paab’ank, tento taqayaleb’ li musiq’ejil na’leb’, li aajeleb’ ru choq’ re li paab’ank: a’an li tijok, lix ch’olob’ahom li Musiq’ej, ut xtzolb’al li loq’laj hu ut raatineb’ li profeet. Naraho’ lin ch’ool naq ninwab’i resileb’ li neke’sach xpaab’aal xb’aan li na’leb’ k’utb’il yal sa’ ruchich’och’. Li ani xe’ilok sa’ musiq’ejil junxil naru te’xmutz’ob’resi ru xjuneseb’ rib’. Li Awa’b’ej Henry B. Eyring xye, “Lix ramleb’ moko wan ta sa’ li k’a’ru anchal neke’ril; wan b’an sa’ li k’a’ru maji’ neke’ru chirilb’al.”¹

Li tzolok naxk’e li qana’leb’ “cientifico” naqaye re. A’b’an li na’leb’ “cientifico” ink’a’ naxk’ul chixjunil. Li ani ink’a’ natzolok “rik’in ajwi’ li paab’aal” (Tzol’leb’ ut Sumwank 88:118) naxk’os ru li na’leb’ re naq junes tixnaw li k’a’ru naxchap rib’ rik’in li na’leb’ cientifico. Aran neke’xyiib’ jun xramleb’ sa’ xsik’b’al li yaal.

Li Awa’b’ej James E. Faust xye: “Li ani kub’enaq xha’ naxk’e li raam sa’ li xuwajel wi junes naxsik’ xtzolb’al li k’a’aq re ru re li ruchich’och’. Laa’o naqapaab’ naq Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan naxk’ul chixjunil li evangelio, ut li evangelio, a’an lix yo’leb’aal li yaal ut li chaab’il na’leb’.”²

Naqataw li sahil ch’oolejil rik’in xnawb’al ut xb’aanunkil li k’a’ru yaal chiqix qib’, chirix lix k’anjel li yu’am a’in, ut chirix li b’ar tooxik chirix li qakamik. Ink’a’ naru xtzolb’al li na’leb’ a’in rik’in li ciencia malaj xna’leb’ li ruchich’och’.

Anajwan tin’aatinaq chirixeb’ li na’leb’ li aajeleb’ ru sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Tz’ilomaq rixeb’ chi us. Neke’xch’olob’ naab’al chirix li naqapaab’ ut li naqab’aanu, li maji’ natawman ru chi us.

Wan jun li Dios, ut a’an lix Yuwa’ chixjunileb’ li musiq’ej li ak wanjenaqeb’ malaj toj te’wanq.

Li ixqilal ut li winqilal wan chi junelik. Naq maji’ nokoyo’la, wanko jo’ winq malaj ixq sa’ musiq’ejil chiru li Dios.

Tojo’ xqab’i li Coro Tabernaculo sa’ li Manzana re li Templo chixb’ichankil “Tintaaqe li kixk’uub’ choq’ we.”³ A’an li na’leb’ kixk’uub’ li Dios re naq chixjunileb’ li ralal xk’ajol te’chaab’ilo’q chi junelik. Aajel ru li na’leb’ a’an choq’ qe chiqajunilo.

Sa’ li na’leb’ a’an, li Dios kixyo’ob’tesi li ruchich’och’ a’in re naq li ralal xk’ajol te’yo’laaq sa’ li wanjik a’in, te’xk’ul lix tib’el ut te’ruuq chi chaab’ilo’k chi junelik rik’in xsikb’al ru li us choq’ re lix yu’am.

Re taawanq xyaalal, li sikb’il ru qab’aan tento taawanq sa’ xyanq li k’a’ru us ut li ink’a’ us. Tento taawanq chixka’pak’alil, jo’kan naq laj xik’ ilonel, li ki’isiik chaq xb’aan naq kixpo’resi xch’ool, kixk’ul xwankil chiraalenkileb’ ralal xk’ajol li Dios chixb’aanunkil li k’a’ru moko re ta li Dios.

Lix na’leb’ li Dios nak’anjelak re xk’eeb’al xtaql li qach’ool chixsik’b’al ru li junelik yu’am. Naru chi uxmank a’in junes sa’ xnumsinkil li wanjik arin, ut, chirix li kamk, rik’in li k’iik sa’ li ruchich’och’ reheb’ li musiq’ej.

Sa’ xb’ehil li yu’am a’in, chiqajunilo tootz’ajniiq sa’ li maak naq taqak’ul li aaleek xb’aan laj xik’ ilonel, ut junaq kutan tookamq. Xqak’ulub’a li ch’a’ajkilal a’in xb’aan naq lix na’leb’ li Dios xyeechi’i naq li Dios qaYuwa’ tixk’e jun li Kolonel, li Ralal Junaj Chirib’il Chiru, li tooxkol rik’in li wakliik chi yo’yo choq’ qe chiqajunilo, re yo’yooqo sa’ qatib’el chirix li kamk. Li Kolonel tixb’aanu ajwi’ jun xtojb’al rix li maak re tixtoj li qach’ajob’resinkil jo’ chanru li qapaab’ahom re lix taqlahom. Te’wanq li taqlahom re xpaab’ankil li Kristo, li jalb’a-k’a’uxlej, li kub’iha’, li mataan re li Santil Musiq’ej, ut li k’anjel nab’aanuman sa’ li tijonelil.

Lix nimal ru k’uub’anb’il na’leb’ li Dios choq’ re xsahil qach’ool naxjuntaq’eeta xwankil li tiikilal rik’in li uxtaan li naru taqak’ul sa’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo. Naxk’e ajwi’ naq tooruuq chi jaltesimanq jo’ ak’ xyo’ob’tesihom li Kristo.

Jun li Dios aj rahonel nokoxsik’ chiqajunilo. Naqanaw naq rik’in lix rahom ut lix tojb’al rix li maak xb’aan li Ralal Junaj Chirib’il, “chixjunileb’ li winq neke’ru chi kole’k rik’in ab’ink chiru li chaq’rab’ ut k’ojob’anb’il k’anjel re [lix] Evangelio.” (Eb’ lix Raqalil li Paab’aal 1:3; tiqb’il xkawil li aatin).

Na’no ru Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan jo’ jun Iglees reheb’ li junkab’al. A’ut ink’a’ na’no chi us naq li qawanjik sa’ junkab’al ink’a’ yal naxk’oxla li qawanjik sa’ ruchich’och’. Li komonil sa’ junelik q’e kutan wan ajwi’ sa’ qana’leb’. “Li junkab’al k’ojob’anb’il xb’aan li Dios.”⁴ Sa’ lix nimal ru k’uub’anb’il na’leb’ laj Yo’ob’tesihom qe, lix Iglees naxtenq’aheb’ li ralal xk’ajol chixk’ulb’al li taqenaqil loq’al sa’ li choxahil awa’b’ejihom, li naru xk’ulb’al junes sa’ li sumlaak rik’in jun li winq ut jun li ixq (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 131:1–3). Naqaxaqab’ li aatin li naxye naq “li winqilal ut ixqilal a’an aajel ruhil eetalil chirix aniho ut k’a’ut naq wan li junjunq, naq maji’ nayo’la, sa’ li yu’am a’in, ut sa’ li junelik q’e kutan” ut naq “lix sumlajik li winq rik’in li ixq aajel ru sa’ lix junelik k’uub’anb’il na’leb a’an.”⁴

Ut sa’ xraqik chixjunil, jwal nim lix rahom li Dios toj reetal naq ka’ajeb’ wi’ li ani te’xye naq te’raj tz’aqal li sachk ink’a’ te’xk’ul jun xwanjik sa’ loq’alil li kawresinb’il choq’ re chixjunil li ralal xk’ajol. “Chixjunil li ralal xk’ajol” naraj ajwi’ naxye li ak kamenaqeb’. Jo’ ruuchileb’ naqab’aanu li k’ojob’anb’il k’anjel sa’eb’ li qasantil ochoch choq’ reheb’. Lix k’anjel lix Iglees li Jesukristo, a’an xkawresinkileb’ li ralal xk’ajol choq’ re li loq’alil jwal taqenaq, a’an li junelik yu’am. Choq’ reheb’ li ink’a’ te’raj malaj maak’a’ xk’ulub’, li Dios ak xk’uub’ jalan chik li awa’b’ejihom, li kub’enaqeb’ xloq’al.

Yalaq ani li naxtaw ru li na’leb’ a’in tixnaw k’a’ut naq laa’o li komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan naqak’oxla li k’a’ru naqak’oxla ut naqab’aanu li k’a’ru naqab’aanu.

Anajwan tinye chan ru naqoksiheb’ li na’leb’ a’in sa’ li k’a’ru naqab’aanu, li natawmank ru ka’ajwi’ sa’ xk’eeb’al reetal lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios.

Xb’een, naqa’oxloq’i lix taql ch’oolej. Ak nawb’il naq li Iglees naxyal xq’e chixtenq’ankil xk’ulub’ li paab’ank sa’ Estados Unidos ut chixjunil li ruchich’och’. Li k’anjel a’in ink’a’ yal nokoxtenq’a laa’o, a’b’an jo’ chanru xna’leb’ li Dios, naxtenq’aheb’ chixjunil li ralal xk’ajol sa’ xyeeb’al k’a’ru te’raj.

Xkab’, laa’o misioneero. Wankeb’ li neke’xpatz’ k’a’ut naq naqataqlaheb’ li misioneer sa’ k’iila tenamit, us ta ak paab’anb’il li Kristo aran. Wankeb’ ajwi’ li neke’xpatz’ k’a’ut naq naqak’e k’iila millon chi dolar re xtenq’ankileb’ li wankeb’ sa’ aajel ru, us ta moko komoneb’ ta sa’ li qaIglees, ut k’a’ut naq ink’a’ naqoksi li tenq’ a’an choq’ re li misionerik. Naqab’aanu li k’anjel a’in xb’aan naq ralalo xk’ajol li Dios chiqajunilo—qas qiitz’in qib’—ut naqaj xwotzb’al rik’in chixjunileb’ li k’a’ru wan qe sa’ musiq’ejil jo’ ajwi’ sa’ tz’ejwalejil.

Rox, loq’ li yu’am choq’ qe. Li qapaab’ahom nokoxteneb’ chixjitb’al li aborto ut li eutanasia.

Xkaa, wankeb’ li neke’ch’a’ajko’ sa’ xna’leb’ li Iglees chirix li sumlaak ut li kok’al. Li k’a’ru naqanaw chirix lix na’leb’ li Dios naxteneb’ naq ink’a’ taqak’ulub’a li k’anjel re xjalb’al li sumlaak malaj xsachb’al xyaalal li ixqilal ut li winqilal, malaj xjunajinkil li k’a’ru jalan wi’ li winq rik’in li ixq. Laa’o naqanaw naq li komonil wankeb’ wi’ li ixq rik’in li winq, ut li na’leb’ li ak wan re li winq ut li ixq, a’an aajel ru choq’ re lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios.

Ro’, wan ajwi’ jun li qana’leb’ chirixeb’ li kok’al. Naq naqil laa’o, xyo’ob’tesinkil ut xk’iresinkileb’ li kok’al wan sa’ xna’leb’ li Dios jo’ jun li loq’laj k’anjel ut sahil ch’oolejil choq’ reheb’ li neke’ru chixb’aanunkil. Naqapaab’ naq tz’aqal li b’ihomal sa’ ruchich’och’ ut sa’ choxa, a’an li qiyajil. Jo’kan ut, tento taqak’ut ut taqakol li na’leb’ ut li k’anjel li neke’xtenq’aheb’ li kok’al chi k’iik sa’ chaab’ilal ut sahil ch’oolejil—chixjunileb’ li kok’al.

Xwaq, Laa’o ralal xk’ajol li Dios li nokoxra, ut li ak xk’ut chiqu naq li winqilal ut li ixqilal, li sumlaak rik’in li winq ut li ixq, ut xyo’ob’tesinkil ut xk’iresinkil li kok’al wan sa’ lix na’leb’ choq’ re xsahil li qach’ool. Li k’a’ru naqaye chirix li na’leb’ a’in kok’ aj sa’ naxk’eheb’ li kristiaan chixwechb’al li Iglees. Ink’a’ naru xjalb’al a’an. Tento li ka’pak’alil, ut laj Satanas jwal kaw wi’chik naxpleeti li k’a’ru aajel ru sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios. Naraj xsachb’al xk’anjel li Dios. Naxb’aanu rik’in xyeeb’al naq maak’a’ xwankil li Kolonel ut lix choxahil awa’b’ejil, naq maak’a’ xwankil lix tojb’al rix li maak, naq ink’a’ raj taab’anumanq li jalb’a-k’a’uxlej, ut nax’baanu li b’alaqil k’utb’esink, ut naxsach xteneb’ankil li junjunq. Naraj xpixlenkil li winqilal ut li ixqilal, xjalb’al li sumlaak, ut xramb’al li yo’ob’tesink k’uula’al—xb’aaneb’ ajwi’ li te’xk’iresiheb’ raj sa’ li yaal.

Lix k’anjel li Qaawa’ toj naxik chi uub’ej us ta ch’utch’u chiqu rajlal li k’a’ru naraj qasachb’al naq naqayal qaq’e chixyu’aminkil lix na’leb’ Lix Paab’aal li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Choq’ reheb’ li neke’lub’ sa’ li pleet a’in, tinye li na’leb’eb’ a’in.

Chijultiko’q aawe li jalb’a-k’a’uxlej, li naru xb’aanunkil sa’ li wankilal re lix tojb’al rix li maak. Jo’ kixye li Elder Neal A. Maxwell, matwan sa’ xyanqeb’ li “te’raj raj xjalb’al li Iglees, a’b’an maji’ te’raj xjalb’al rib’.”⁶

Jo’ xye li Elder Jeffrey R. Holland:

“Chap chi kaw li k’a’ru ak nakanaw ut xaqxooqat chi kaw toj taachalq xkomon chik li na’leb’. …

“… Sa’ li Iglees a’in, li k’a’ru naqanaw junelik tixq’ax ru li k’a’ru ink’a’ naqanaw.”⁷

K’anjela li paab’aal chirix li Kristo, a’an li xb’eenil na’leb’ re li evangelio.

Ut sa’ chixjunil, sik’ aatenq’ankil. Li jolominel sa’ li Iglees li nakate’xra ut neke’xsik’ xmusiq’ankil choq’ aawe. Naqak’e naab’al li tenq’ sa’ LDS.org ut xkomoneb’ chik li ka’njeleb’aal re xtzolb’al li evangelio sa’ li ochoch. Wankeb’ ajwi’ li winq ut li ixq aj ilol komon li b’oqb’ileb’ chixb’aanunkil li tenq’ank.

Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq taqak’ul li sahil ch’oolejil li ak re li qayo’ob’tesinkil. Li sahilal ch’oolejil a’an, a’an li junelik yu’am, li taaruuq taqak’ul ka’ajwi’ rik’in xtiikisinkil qib’ chi uub’ej sa’ li k’a’ru yeeb’il resil xb’aan li profeet aj Russell M. Nelson jo’ “lix b’ehil li sumwank.” A’an a’in li xye sa’ li xb’een raatin jo’ Awa’b’ej re li Iglees: “Chexkanaaq sa’ xb’ehil li sumwank. Naq nakataaqe li Kolonel rik’in li ok sa’ sumwank, ut rik’in xpaab’ankil li sumwank a’an, taatemanq li okeb’aal choq’ re chixjunileb’ li mataan li naru te’xk’ul li winq, li ixq, ut li kok’al yalaq ta b’ar.”⁸

Chi tiik ink’a’uxl ninch’olob’ naq tz’aqal yaaleb’ li na’leb’ xinye, ut neke’k’anjelak xb’aan lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo, li naxk’e chixjunil chi k’anjelak sa’ lix nimla na’leb’ li qaDios, li qaYuwa’. Sa’ lix k’ab’a’ li Jesukristo, amen.