Sa Tiko na Kakana

Ni se bera na vakatatabu ni veilakoyaki ka vu mai na matedewa, au a lesu tiko ki vale mai na dua na ilesilesi ki vanuatani ka, me baleta na leqa ni ituvatuva, ea vuna na tao ni dua na Sigatabu. E tu na gauna meu tiko ena dua na soqoni ni sakaramede vakayacori vaka voleka, kau rawa kina ni wasea e dua na itukutuku lekaleka. Ni oti na soqoni, ea torovi au mai e dua na dikoni mamakutu ka taroga keu kilai Peresitedi Nelson ka ke a bau tu vei au e dua na madigi me keirau lululu Au a sauma niu kilai koya, kau sa lululu oti vua ka, me vaka niu dua na lewe ni Matabisopi Taumada e tu kina vei au na madigi meu dau sota vakavica ena dua na macawa kei Peresitedi Nelson kei rau na nona daunivakasala.

E dabe sobu na dikoni ena dua na idabedabe, laveta cake na ligana ki macawa, ka kailavaka,“Oqo na siga cecere duadua ena noqu bula!” Kemuni na taciqu kei na ganequ, au na sega beka ni laveta na ligaqu ki macawa ka kaila, ia e tawamudu na noqu vakavinavinaka baleta e dua na parofita bula kei na veidusimaki eda ciqoma mai vei ira na parofita, daurairai kei na dauvatakila, vakabibi ena veigauna dredre.

Mai na itekivu ni gauna, ea sa solia tu mai na Turaga na veidusimaki vei ira na Nona tamata me vukei ira mera vakavakarau vakayalo ka vakayago, me sotava na leqabibi kei na veivakatovolei ka kila o Koya ena lako mai me tiki ni kasotavi vakayago eke. Na vei leqabibi oqo e rawa ni o ira yadudua se raraba, ia na veituberi ni Turaga ena vakarautaka na taqomaki kei na tokoni ka yaco mai ni da sa tugana, ka cakava, na Nona ivakasala. E dua na ivakaraitaki talei e soli ena dua na itukutuku mai na ivola na iVakatekivu, ka da vulica kina baleti Josefa mai Ijipita kei na ivakadewa veivauqeti ni tadra nei Fero.

“A sa kaya vei Fero ko Josefa, … sa tukuna vei Fero na Kalou na ka sa voleka ni cakava ko koya. …

“Raica, ena lako mai e vitu na yabaki vakalewe sara ena vanua taucoko ko Ijipita:

“Ia ena qai yaco emuri e vitu na yabaki ni dausiga, ia na sautu kece ena guileca ena vanua ko Ijipita.” ¹

Ea vakarorogo vei Josefa ko Fero ka, a yavala ki na ka sa vakaraitaka vua na Kalou ena tadra ka tu totolo me vakavakarau ki na ka e sa na yaco tiko mai. E volai tu ena ivolanikalou:

“Ia ena yabaki vakalewe e vitu sa vua vinaka ka vakalevu sara na vanua.

“E a kumuna vata na kakana kecega ena yabaki e vitu. …

“A sa binia na sila ko Josefa me vaka na nuku mai matasawa, … ka qai sega ni wilika tiko; ni sa sega ni wili rawa.” ²

Ni sa sivi yani na vitu na yabaki ni sautu, e sa tukuni vei keda ni “sa tekivu na vei yabaki dausiga, me vaka ka kaya ko Josefa: a sa kania na veivanua kecega na dausiga; ia sa tiko na kakana ena vanua taucoko ko Ijipita.” ³

Edaidai, eda sa kalougata ni da liutaki mai vei ira na parofita ka ra kilamatata na gagadre me vakavakarau ki na veikararawa “ena yaco” ⁴ e ruarua vakayago ka vakayalo, ka kila talega na yalani se na vakatatabu ka da na sotava ni da segata meda muria na nodra ivakasala.

E sa makare tu na kilamatata ni revurevu ni COVID-19, vakakina na veivakarusai ena leqa mai na kabula, e sega ni vakaduiduitaka na tamata, e takosova na iyalayala vaka kawatamata, veimaliwai, kei na lotu ena umavanua yadudua. E vakayali na cakacaka ka muduki na rawailavo ni sa tarai na madigi ni cakacaka mai na vakasukai kei na rawati ni cakacaka ka coqa kei na bolebole ni bula kei na lawa.

Vei kemuni kece ka tarai, keimami vakaraitaka na veiciqomi kei na kauwai ena nomuni ituvaki, ka vakakina na kilaka dei ni veisiga vinaka ena muri mai. O ni sa vakalougatataki mai vei ira na bisopi kei na peresitedi ni tabana ka ra vakasaqara ka vukei ira na lewe ni nodra ivavakoso ena gagadre vakayago ka tu talega vei ira na iyaragi kei na ivurevure ka rawa ni vukei kemuni mo ni taracake vou tale na nomuni bula ka biuti kemuni ena salatu ni bularawati koya ni o ni bulataka na ivakavuvuli ni tuvakarau.

Ena buturaranibula nikua, ni sa ravuta na matedewa na rawailavo raraba kei na bula yadudua, ena sega ni na vaka e dua na iVakabula dauloloma me vakawalena na ituvakidina ni levu era kunedredre tiko, ka kerei ira mera tekivu tara e dua na lololo ni kakana kei na ilavo ni veisigaemuri. Ia, oya e sega ni kena ibalebale meda vakawalena vakadua na ivakavuvuli ni vakavakarau—me bulataki ga na veivakavuvuli oqo me “vakayacori vakayalomatua ena kena ivakarau dodonu,” ⁵ ka meda rawa ni kaya ena veisigaemuri, me vakai Josefa mai Ijipita, “Sa tiko na kakana.” ⁶

Na Turaga e sega ni namaki keda meda kitaka e sivia mai na ka eda rawata, ia e namaki keda oKoya meda kitaka na ka eda rawata, ena gauna eda rawata kina. Ea vakananumi keda o Peresitedi Nelson ena koniferedi raraba sa oti, “Na Turaga e taleitaka na noda sasaga.” ⁷

Era sa dau veivakayaloqaqataki wasoma na iliuliu ni Lotu vei ira na Yalododonu Edaidai “mera vakavakarau ki na veigauna dredre ni bula oqo o ya me dau tiko na kakana kei na wai ka maroroi na ilavo.” ⁸ Ena gauna vata ga, eda sa vakayaloqaqataki “meda yalomatua” ka “kua ni taura vakasivia” ⁹ ena noda sasaga meda cokonaka e dua na lololo ni ivakavakarau e vale kei na dua na ilavo maroroi. E dua na ivurevure ka vakatokai na Veika Vakailavo Yadua ni Bula Rawati Koya, ka tabaki ena 2017 ka tiko oqo ena mataveilawa ni Lotu ena 36 na vosa, ka tekivu ena dua na itukutuku mai na Mataveiliutaki Taumada, ka tukuna:

Sa vakarota na Turaga, ‘Ka sa noqu inaki meu vakarautaka me yaga vei ira na noqu yalododonu’ [Vunau kei na Veiyalayalati 104 :15]. Na ivakatakila oqo sa yalayala ni na vakarautaka na Turaga na veivakalougatataki vakayago ka na dolava na katuba ni bula rawati koya. …

“… Na kena ciqomi ka bulataki na ivakavuvuli oqo ena vukei iko sara vakalevu mo na ciqoma na veivakalougatataki vakayago sa yalataka tu na Turaga.

“Keimami sureti kemuni mo ni vulica vagumatua ka bulataka na veiivakavuvuli oqo ka vakavulica vei ira na lewe ni nomu matavuvale. Ni ko ni sa kitaka, ena vakalougatataki na nomuni bula [baleta] ni ko ni luvena na Tamada mai Lomalagi. E lomani iko o Koya ka na sega vakadua ni biuti iko. O Koya e kilai iko ka sa vakarau tu me solia mai vei iko na veivakalougatataki vakayalo ka vakayago ni bula rawati koya.” ¹⁰

Na ivurevure oqo e oka kina na wasei ka lewena na taracake kei na bula e loma ni ilavotuvai, na taqomaki ni matavuvale mai na gaunadredre, wali ni dredre vakailavo, kei na vakatubuilavo baleta na veisigaemuri, ka taurirawa vei kedayadua ena mataveilawa ni Lotu se mai vei ira na iliuliu voleka.

Ni da vakananuma tiko na ivakavuvuli ni tuvakarau, sa rawa ni da rai lesu vei Josefa mai Ijipita me veivauqeti. Na nodra kila na ka ena yaco mai ena sega ni veirauti me kauti ira ena loma ni veiyabaki “suivotu” ka sega kina e dua na tiki ni solibula ena veiyabaki ni sautu. Me kua ga ni ra vakayagataka taucoko na ka era rawata na tamata i Fero, ea tauyavutaki na yalayalani, ka vakamuri, vakarautaka na gagadre veirauti lekaleka, kei na veisigaemuri. Ea sega ni rauta ga me ra kila ni na yaco mai na gauna ni bula dredre. E dodonu mera yavala, ia mai na nodra sasaga e, “sa tiko na kakana.” ¹¹

Oqo e veimuataki ki na dua na taro bibi: “Iaoqo, na cava?” E dua na vanua vinaka me tekivu kina oya me kilaimatata ni ka kecega e ka vakayalo vua na Turaga, “sa sega mada” ni solia vei keda oKoya “e dua na lawa vakayago.” ¹² A ka kecega, sa qai, dusi vei Jisu Karisito, ni sa yavu meda taracake kina, e dina ga na noda tuvakarau vakayago.

Na vakavakarau vakayago kei na bula rawatikeda e kena ibalebale na “vakabauta ni mai na loloma veivueti, se kaukauwa vakayacoka, i Jisu Karisito kei na noda sasaga, eda na rawa ni rawata kina na veika gadrevi vakayalo ka vakayago ni bula eda gadreva vei keda kei na noda matavuvale” ¹³

Na ikuri ni mata eso ni dua na yavu vakayalo baleta na tuvakarau vakayago e oka kina na cakacaka “vakayalomatua ena kena ivakarau dodonu,” ¹⁴ ka dusia tiko na taracake malua ni lololo ni kakana kei na ilavo e veigauna, ka ikarua e taura “na veika lalai ka rawarawa” me rawa kina, ¹⁵ ka sa dua na ivakaraitaki ni vakabauta ni Turaga ena vakalevutaka na noda sasaga lalai yacowasoma.

Ni sa noda e dua na yavu vakayalo, sa na qai rawa meda bulataka vagumatua e rua na tiki bibi ni tuvakarau vakayago, na lewa vakailavo kei na lololo evale.

Na ivakavuvuli bibi eso ni lewai vakamatau na ilavo e oka kina na saumi ni ikatini kei na isolisoli; na vakalailaitaki kei na levei ni dinau ki na kena levu e rawati; vakarautaki ka bula e loma ni ituvatuva vakailavo; ka mamaroroi me baleta na veisiga e muri.

Na ivakavuvuli bibi eso ni lololo evale e oka kina na maroroi ni kakana; na maroroi ni wai ke rawa, vakakina na veika gadrevi tale eso e laurai mai na gagadre yadua kei na matavuvale, e baleta taucoko ni “na lololo vinaka duadua” ¹⁶ sa ikoya mai vale, ka yaco me “imamaroroi turawarawa duadua ena gauna ni leqa.” ¹⁷

Ena gauna eda tauravaka na ivakavuvuli vakayalo ka vakasaqara na veivakauqeti mai vua na Turaga, eda na dusimaki meda kila na nona lewa na Turaga vei keda, vakayadudua ka vakavuvale, kei na sala vinaka duadua mo bulataka kina na ivakavuvuli bibi ni vakavakarau vakayago. Na ikalawa bibi duadua oya meda tekivu.

E vakavulica na ivakavuvuli oqo o Elder Bednar ena nona a kaya: “Na nomu kitaka e cakacaka ni vakabauta.” Na vakabauta dina sai koya na raica matua tikoga ni Turaga o Jisu Karisito ka na dau veimuataki ga kina cakacaka.” ¹⁸

Kemuni na taciqu kei na ganequ, ena vuravura veiveisau sa dodonu meda vakavakarau ki na veikatawadei. Ni sa tu mada e matada na veisiga vinaka, eda kila ni veidelana kei na veibuca ni bulavakayago ena tomani tiko. Ni da vaqara tiko meda rawa ni vakarautaki vakayago, eda sa rawa kina ni sotava na dredre ni bula ena yalodei vakalevutaki, na vakacegu ni lomada. ka, me vakataki Josefa mai Ijipita, eda na rawa ni kaya, “Sa tiko na kakana.” ¹⁹ Ena yacai Jisu Karisito, emeni.