Bula Vakatisaipeli

Era a muria voli na iVakabula e dua na ilawalawa tamata levu ena Nona vunau ena baravi mai Kaleli. Me rawa ni ra rogoci Koya e lewe levu, a vodo ki na waqa ni qoli nei Pita ka kerea me kau yani vakalailai ki wai. Ni sa oti na Nona vosa, sa qai tukuna vei Pita, ka a qoli voli ena bogi taucoko ka sega ni rawata e dua na ka, me sudra yani ki na loma ni drano ka balata na nona lawa ena wai titobu. A vakayacora vakakina ko Pita ka rawata e levu na ika sa bote kina na lawa. A kacivi rau na nona ilawalawa ko Pita, ko Jemesa kei Joni, me rau mai vukei koya. Eratou kurabui ena levu ni ika e rawa. Sa qai kaya vei Pita ko Jisu, “Kakua ni rere; ena veisiga mai muri ko na rawai ira na tamata.” E qai tukuna vei keda ko Luke, “Ia ni ratou sa kauta ruarua na waqa ki vanua, eratou sa biuta na ka kecega ka muri koya.”¹ Eratou sa yaco me tisaipeli ni Turaga.

Na vosa disciple (tisaipeli) kei na vosa discipline (bula vakaivakarau) erau lako ruarua mai na vosa vaka-Latina—discipulus, ka kena ibalebale gonevuli. E vakabibitaka na vakatovotovo se na vakaukauwa yago. Na bula vakaivakarau kei na lewai koya vinaka e sala vata ka ra itovo ni bula tudei vei ira na dau muri Jisu, me vaka e dau vakaraitaka ko Pita, Jemesa kei Joni, ka ratou a biuta “na ka kecega, ka muri koya.”

Na cava na bula vakatisaipeli? Sai koya na talairawarawa taumada vua na iVakabula. Na bula vakatisaipeli e okati kina e vuqa na ka. Sai koya na bula savasava. Sai koya na ikatini. Sai koya na lotu vakamatavuvale. Sai koya na talairawarawa ki na ivakaro kecega. Sai koya na vakanadakuya na veika kecega e sega ni vinaka vei keda. Na veika kece ni bula e tiko na kena isau. Ni vakasamataki na nona yalayala cecere na iVakabula me baleta na vakacegu ena bula oqo kei na bula tawamudu ena bula sa bera mai, sa yaga me saumi na isau ni bula vakatisaipeli. E isau ka na sega ni rawa ni da sega ni sauma. Ena kena ivakarau, na veika e gadrevi ena bula vakatisaipeli e lailai sara mai na veivakalougatataki e yalataki kina.

O ira na tisaipeli i Karisito era kacivi sega walega me ra biuta na vakasaqarai ni veika vakavuravura ia me ra colata e veisiga na kauveilatai. Me da colata na kauveilatai e kena ibalebale me da muria na Nona ivakaro ka tara cake na Nona Lotu e vuravura. E kena ibalebale talega me da lewai keda vinaka.² Me vaka e dusimaki keda kina ko Jisu mai Nasareci, “kevaka e dua sa via muri au, me kakua ni muria na lomana, ia me colata ga na nona kauveilatai ena veisiga, ka muri au.”³ “Ia ko koya talega ena sega ni colata na nona kauveilatai ka muri au, sa sega ni rawa me noqu tisaipeli.”⁴

Na qaqa ni dua na sere taleitaki ni Lalai e rogorogo vata kei ira kece era dau muria na iVakavuvuli,

Me da vakananuma mada na veika a cakava ko Jisu e rawa ni da vakamurimuria.

1. “Ka sa lako voli ka dau caka vinaka”⁶ ko Jisu. E rawa vei keda kece me da dau cakava e dua na ka vinaka e veisiga—me baleta e dua na lewe ni matavuvale, e dua na itokani, se dua mada ga na vulagi—kevaka eda na vakasaqara na veigauna vakaoqori.

2. Ko Jisu na iVakatawa Vinaka ka sa dau vakatawai ira na Nona sipi ka kauwaitaki ira era sa lako sese.⁷ Eda rawa ni vakasaqarai ira era sa galili se ko ira era luluqa tu ka nodra itokani.

3. Sa yalololoma ko Jisu vei ira e lewevuqa, ka wili kina e dua na vukavuka dravudravua.⁸ Eda rawa talega ni yalololoma. E talevi vei keda ena iVola i Momani me da “tagi vata kei ira era sa tagi.”⁹

4. Sa tukuna ko Jisu na Nona ivakadinadina ena vuku ni Nona itavi vakalou kei na Nona cakacaka levu na Tamana. Na noda itavi, e rawa vei keda kece “me da tu ka ivakadinadina ni Kalou ena veigauna kecega.”¹⁰

5. Sa veisureti ko Jisu vei ira “na gonelalai me ra lako yani [Vua].”¹¹ Era gadreva na luveda na noda kauwai kei na loloma ka vakakina na noda veimaroroi.

O ira na daumuria dina na iVakabula sa dodonu me ra tu vakarau me ra solia na nodra bula, eso sa rawa vei ira me ra vakayacora vakakina. Sa vakasalataki keda na Vunau kei na Veiyalayalati: “Raica me kakua ni dua e rere ni solia na nona bula ena vukuqu; ia ko koya yadua sa solia na nona bula ena vukuqu ena sega ni vakayalia. Ia ko koya sa sega ni via vakayalia na nona bula ena vukuqu sa sega ni noqu tisaipeli.”¹²

Eda wilika ena ivola ni Cakacaka na itukutuku me baleti Sitiveni na tisaipeli, ni “sa sinai ena vakabauta, kei na kaukauwa, a sa kitaka eso na ka e veivakurabuitaki kei na cakacaka mana levu ena kedra maliwa na tamata.”¹³ A sotava ko Sitiveni e dua na ivavakoso yalo ca mai Jerusalemi ka ra beitaki koya vakailasu ni vosa vakacacataka na Kalou, e dina ga ni a vakamataliataki mai matadra. A vakadinadinataka o Sitiveni na Nona vakalou na iVakabula, ia ni tukuna vei ira me ra veivutuni era a vakaviriki koya ena vatu eso ena ivavakoso. Ia, ko koya ni sa vakasinaiti tu ena Yalo Tabu, sa rai cake matua ki lomalagi, ka raica na lagilagi ni Kalou, kei Jisu sa tucake tu ena liga imatau ni Kalou.”¹⁴ Ia ni sa laulauviri me mate, na iotioti ni vosa a cavuka mai na tebenigusui Sitiveni sai koya, “Turaga, kakua ni cudruvi ira ena ivalavala ca oqo.”¹⁵

Ena veisiga taumada ni lotu mai Mexico, erau a vakamatei e rua na iliuliu yalodina ka rau tisaipeli i Karisito ena vuku ni nodrau vakabauta. O Rafael Monroy kei Vicente Morales sai rau na lewe rua a kau tani na nodrau bula.

Ena iValu kei Mexico, a peresitedi voli ni Tabana e San Marcos Mexico, o Rafael Monroy, ka imatai ni daunivakasala o Vicente Morales. Ena ika 17 ni Julai, 1915, era a vesuki rau na Zapatistas. A tukuni vei rau ni rau na vakabulai kevaka erau solia yani na nodrau iyaragi ka cakitaka na nodrau lotu vulagi. E qai tukuna ko Baraca Monroy vei ira ni sega ni dua na iyaragi e tu vua ka tara mai na nona taga na nona iVolatabu kei na iVola i Momani. E qai kaya, “Kemudou na turaga oqo ga na iyaragi au kauta voli; oqo na iyaragi ni dina me saqata na cala.”

Ni sega ni kune e dua na iyaragi, erau a vakararawataki vakaca sara na veiwekani me rawa ni rau tukuna na vanua e vunitaki tu kina na iyaragi. Ia e sega ni dua na iyaragi. Erau qai yadravi yani ki na taudaku ni koro lailai o ya, era qai vakaduri rau ena yasa ni dua na vunikau levu e matadra e dua na ilawalawa tauri dakai. A solia vei rau na iliuliu ni ilawalawa me rau bula kevaka erau na cakitaka na nodrau lotu ka curu ki na Zapatistas, ia a sauma vakaoqo ko Baraca Monroy, “E bibi cake vei au na noqu lotu mai na noqu bula kau sega ni rawa ni cakitaka.”

Sa qai tukuni vei rau ni rau sa na lauvana, ka taroga kevaka e dua na ka erau via kerea. A kerea o Baraca Rafael ke rawa ni vakatarai vua me masu ni bera ni vakamatei. A tekiduru sobu e kea ena matadra na vakarau vakamatei koya, ka masu ena domo levu me ra rogoca kece na tu e kea, me vakalougatataki ira ka taqomaki ira na nona daulomani na Kalou ka me qai raica tale tikoga na tabana ka sotava tiko na dredre ena gauna o ya, ka ni sa na sega na kena iliuliu. Ni sa cava na nona masu, a cavuta na nona vosa na iVakabula ni sa lili tu ena kauveilatai, ka masulaki ira era sa vakarau vakamatei koya, “Tamaqu, ni vosoti ira oqo, ni ra sa sega ni kila na ka era sa kitaka.”¹⁶ E keri era qai vanai rau ruarua o Baraca Monroy kei Baraca Morales na tauri dakai tu.¹⁷

Ena vica na yabaki sa oti au a lako ki Mexico me veisau na mataveiliutaki ni dua na iteki. Niu vakayacora na veivakatarogi, au mani veikilai kei na dua na kawa nei Rafael Monroy E tarai au na titobu ni nona ivakadinadina kei na yalodina ena kosipeli na turaga oqo. Niu tarogi koya se cava e sa yaco vei ira na vo ni kawa nei Baraca Monroy, e qai kaya ni vuqa vei ira era sa kaulotu ka ra yalodina tikoga ena Lotu.

Ena veisiga taumada ni Lotu, eso talega na tisaipeli me ikuri kei Josefa Simici kei Hyrum Smith era a solia na nodra bula me baleta na kosipeli i Jisu Karisito. Na nona yalodina ko Edward Partridge, na imatai ni bisopi ena Lotu, e volai ena Vunau kei na Veiyalayalati.¹⁸ Ena ika 20 ni Julai, 1833, a dabe tiko ena nona vale ko Edward vata kei na watina malumalumu, ka se qai vakasucu wale. Eratou a sikabotei koya e dua na ilawalawa lewe tolu ka dretaki koya ki gaunisala ka kauta sara ki na vanua sa tu rawa mai kina ko Charles Allen. Era qai vakaroti rau, e dua na ilawalawa lewe 300, mai vua na nodra gusunivosa me rau cakitaka na nodrau vakabauta na iVola i Momani ko Edward kei Charles se me rau biuta na vanua ko ya. A sauma ko Edward Partridge: “Kevaka au na vakararawataki ena vuku ni noqu lotu, au na sega ni uasivi cake mai vei ira era sa liu vei au. Au sega ni bau vakasamataka rawa e dua meu sa vakamavoataka ena vanua oqo o koya au na sega kina ni biuta. Au sega ni bau cakava e dua na ka meu vakacudruya kina e dua na tamata. Kevaka ko ni na vakayacora na ivakarau veivakalolomataki vei au, ko ni sa na vakamavoataka tiko e dua na tamata e sega na nona cala.” Era qai boroi Edward vata kei Charles mai uludrau me yaco ki yavadrau ena kuluta katakata kei na dravusa ni civa, e dua na masima ka dau kania na lewe ni yago, era qai viritaka na vuti ni manumanu me kabita na kuluta katakata.¹⁹

A qai vakamacalataka na mate nei Edward na Parofita ko Josefa Simici ena vica na yabaki ki muri, ni sa yabaki 46, ena veivosa oqo. “A kau tani na nona bula ena vuku ni veivakacacani e Missouri, ka dua vei ira o koya ena tarogi e ligadra na nona dra.”²⁰ A biuta tu ko Edward Partridge e dua na isolisoli ka na bula tu ena dua na kawa levu ka buladodonu.

E vuqa vei keda, na veika e gadrevi e sega ni mate ena vuku ni Lotu, ia me da bula kina. E vuqa vei keda, e dredre cake na bulataka na bula Vakarisito e veisiga mai na nona solia na nona bula. Au a vulica ena dua na gauna ni ivalu, ni vuqa na tamata era rawata me ra vakayacora na ivalavala ni sega ni nanumi koya, ni qaqa, ka vakaturaga, ka sega ni kauwaitaki kina na bula. Ia ni sa oti na ivalu ka ra sa lesu ki vale, era sega ni rawa ni colata na icolacola e veisiga ni bula ka ra vakabobulataki ira kina ena tavako, na gunu, na waigaga, kei na ivalavala dukadukali, ka qai vakavuna e muri na vakasabusabutaki ni bula.

Eso beka era na kaya: “Koi au e dua na tamata rawarawa. Au sega ni kilai se vakaitutu. Au se vou ena Lotu. E lailai na noqu taledi kei na veika au rawa ni cakava. E lailai na ka au rawa ni cau kina.” Se era na kaya beka: “Au sa rui qase, meu veisau. Au sa bulataka oti na noqu bula. Na cava meu tovolea kina?” Ena sega vakadua ni bera na veisau. Na bula vakatisaipeli e sega ni yaco mai ena itutu kilai, na iyau, se na vuli torocake. O ira na tisaipeli i Karisito era lako mai ena yasa ni bula kecega. Ia, na bula vakatisaipeli e gadreva me da biuta na ivalavala ca ka marautaka na veika sa vakatoka ko Peresitedi Spencer W. Kimball me ”na mana ni veivosoti.”²¹ Oqo ena yaco ga ena veivutuni, ka kena ibalebale me da biuta na ivalavala ca ka segata e veisiga me da muria na dina kei na buladodonu. Me vaka e vakavuvulitaka ko Jisu, “Ia a cava na ivalavala sa kilikili kei kemudou? Au sa kaya vakaidina vei kemudou, mo dou vakataki au.”²²

E vuqa era nanuma ni isau ni bula vakatisaipeli e sa rui levu ka da na vakaicolacolataki kina. Vei ira eso ena oka kina me biu laivi e vuqa na ka. Ia na kauveilatai e sega soti ni bibi sara me vaka na kena irairai. Ena talairawarawa, eda na rawata kina e vuqa na kaukauwa me da colata rawa.

“Dou lako mai vei au koi kemudou vakaadua ga sa oca ka colata na icolacola bibi, kau na vakacegui kemudou.

“Vakataqara vei kemudou na noqu ivua, ka vuli vei au; niu sa yalomalua ka yalomalumalumu: dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou.

“Ni sa rawarawa na noqu ivua ka mamada na noqu icolacola.”²³

Ena qai rawa dina ni da kaya ni da sa tisaipeli ena gauna eda sa rawa ni kaya kina ena yalodei ni sa yaco me noda na Nona sala.

Na veivakalougatataki ni bula vakatisaipeli sa vakarau tu vei ira kece era sa vakarau me ra sauma na kena isau. Na bula vakatisaipeli e vakainaki kina na noda bula me na sega kina na lako tu ga vakaveitalia, me da lako ena yalodei ena sala qiqo ka rabailailai ka na kauti keda lesu vei Tamada Vakalomalagi. Na bula vakatisaipeli e kauta mai na vakacegu ena gauna ni rarawa, na sautu ni vakasama, kei na reki ena veiqaravi—na veika kece oqo e vukei keda me da vakataki Jisu.

Ena bula vakatisaipeli vua na iVakabula sa yaco kina me da kila ka vakabauta ena noda bula kei na noda vakasama na ivakavuvuli veivakabulai kei na cakacakatabu vakalotu ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Ena noda bula vakatisaipeli eda na marautaka kina na itavi bibi e nona na Parofita ko Josefa Simici ena kena vakalesui mai na cakacaka vakalotu ni veivakabulai ena noda gauna. Eda reki ni sa vakalesui mai na idola ni matabete kei na kena dodonu mai vei ira na Peresitedi ni Lotu, mai vua na Parofita ko Josefa Simici ki vua na noda parofita ni gauna oqo, ko Peresitedi Gordon B. Hinckley.

Eda vakavinavinaka ni ena noda bula vakatisaipeli ni iVakabula eda na marautaka kina na Nona yalayala ni sautu ena vuravura,”²⁴ kei na vakacegu, na marau, kei na veivakamamautaki. Ena noda bula vakatisaipeli sa rawa kina ni da rawata na kaukauwa vakayalo eda gadreva me da sotava kina na dredre ni bula.

E dua na veivakalougatataki levu ni bula kei na tawamudu sai koya me da wili me dua na tisaipeli yalodina ni Turaga ko Jisu Karisito. Au taukena e dua na ivakadinadina dei ni dina oqo, kau kena ivakadinadina bula, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.