Elder Ulisses Soares: Na Tamata sa sega vua na Veivakaisini
Ena veisiga eliu ni Nona veiqaravi, ni digitaki ira tiko na Nona iApositolo ko Jisu, a raici Nacanieli ni lako yani Vua. E kila kusarawa o Koya na lomavinaka nei Nacanieli, e tukuna, “Raica e dua na luvei Isireli dina, sa sega vei koya na dauveivakaisini!”1
Sa kila ko Jisu ni ko Nacanieli e dua na tamata savasava e lomana, dina ena nona inaki, ka sega vua na veivakaisini se veidabui. Na Turaga e vinakata na mataqali dina yalododonu vakaoqo, ka kacivi Nacanieli O Koya me iApositolo.2
Ko Ulisses Soares e vakataki Nacanieli ena gauna makawa, ka sa kacivi koya talega na iVakabula.
“Na Nodrau Rarama Noqu iTubutubu”
O Ulisses, e gone duadua mai na va na veitacini tagane, a sucu mai São Paulo, Brazil, enai ka 2 ni Okotova, 1958. E cavutu mai na itekitekivu lokumi, ia koi rau na nona itubutubu, ko Apparecido kei Mercedes Carecho Soares, erau rokovi, ka tamata cakacaka vakaukauwa ka rau vakarorogo ena yalodina vei rau na daukaulotu. Erau lewena na Lotu ena 1965 ni qai yabaki ono ko Ulisses.
“Au sega vakadua ni raici Brother Apparecido me yali mai na dua na soqoni,” e kaya o Osiris Cabral, ka veiqaravi tiko vakaperesitedi ni iteki ni se cauravou o Ulisses. “Ko Mercedes talega e yalodina vakalevu. Na nodrau yalodina nona itubutubu e takavi Ulisses.”
O Ulisses Soares “a tubu cake ena Lotu ni muria tiko na rarama” ni nona itubutubu, o Apparecido kei Mercedes Soares (imawi). Ni vakararavi ko Ulisses vua na Turaga dina ni tu na veisaqasaqa, a vulica ni se gonetagane me kukuva matua na iVakabula kei na nona kosipeli.
Na yalovinaka nei Ulisses e seraka ni vulica na ivakarau ni Turaga. “Au tubu cake ena Lotu niu muria tiko na nodrau rarama noqu itubutubu,” e kaya o Elder Soares. Ni muria tiko na rarama oya, e tubu kaukauwa nona ivakadinadina ni yaco tu na veisaqasaqa.
“Au a lewe ni Lotu duadua e noqu koronivuli, kei ira na gonetagane tani era dau tovolea me ra dreti au sobu ka biligi au meu cakava na ka cala,” e kaya o koya. “Au vulica meu dau taqomaki au ena bolebole oqo, ia au dau vakararavi vua na Turaga e vu ni yaloqu me vukei au meu gumatua. Au vulica niu se cauravou kevaka o cakava nomu itavi, ena cakava na Nona na Turaga. Ia mo tautauri matua ki Ligana kei na Nona kosipeli.”
Ni sa yabaki 15, a kerei koya nona bisopi me qasenivuli ni Wilivola ni Sigatabu vei ira na itabagone. E dua na lesoni e vakatavulica e kena uto na rawati ni ivakadinadina ni kosipeli. Ea vulica ko Ulisses na iVola i Momani, ka dau vakila tu ga ni Lotu e dina, ka vakabauta na iVakabula o Jisu Karisito.
Ni vakarautaka nona lesoni, e vinakata me vakadinadinataka vakaukauwa ki nona kalasi na dina ni kosipeli. “Au vuli ka masu vagumatua,” e nanuma lesu o Elder Soares. “Niu tekiduru, a yaco mai ki lomaqu e dua na yalo kamica, e dua na domo lailai ka vakadeitaka vei au niu sa tu ena sala dodonu. E kaukauwa sara ka sega ni rawa meu kaya niu sega ni kila.”
Ni sa matua cake ko Ulisses, a vulica ni kevaka me cakava me levu cake mai na ka e namaki se kerei, na Turaga ena vakalougatataki koya vakalevu. E dua na lesoni vaka oya e yaco ni vakavakarau tiko me laki kaulotu. Ena veivakatarogi kei Ulisses, a vakabibitaka nona bisopi na kena bibi na muria na ivunau kei na bula kilikili. E vakabibitaka talega na vakavakarau vakailavo.
Nikua na daukaulotu kecega mai Brazil era solia na isau ni nodra kaulotu, ka levu na matavuvale era solia kece na kena isau. Ni volekata o Ulisses na yabaki ni kaulotu, e lewa me na cakacakataka na ilavo kece e gadrevi ki na nona kaulotu. Ni vakayagataka na ile ni cakacaka vakaukauwa ka vulica mai na cakacaka ena bisinisi lailai nei tamana ka vakaiyaragi ena rawa ni taipa totolo, a kunea o Ulisses e dua na cakacaka siga me vukea e dua na kabani me vakarautaka na isau ni cakacaka.
Ni oti nona rawata e dua na veitarogi dredre me rawa ni curu ena koronivuli, a tekivu vuli ka vakailavo ena dua na koronivuli torocake ni taraiyaya ena veiyakavi. Ena veivula, ni sauma oti nona ikatini, e maroroi ilavo ki na nona kaulotu. Ni oti e dua na yabaki, sa lesi ki na tabana ni ilavo ni nona kabani.
“E vaka oya na noqu maroroya na ilavo meu sauma noqu kaulotu,” e kaya o Elder Soares. “Ia ena veivula yadua ena tolu na yabaki ni bera noqu biubiu, au dau volia eso na ka au gadreva—dua na sote, dua na tarausese, rua na sitokini, dua na neke tae, dua na kato.” Ea gadreva talega, ka ciqoma, na loloma qaqa kei na veitokoni mai veirau nona itubutubu kei na veiliutaki ena itikotiko.
Ea kacivi ko Ulisses ki na Brazil Rio de Janeiro Mission. E veiqaravi o koya me imatai ni tiki ni nona kaulotu vei Peresitedi Helio da Rocha Camargo, ka na yaco emuri me imatai ni Vakaitutu Raraba me kacivi mai Brazil. Ea tekivu nona kaulotu ena itekivu ni 1978. A imatai ni valetabu e Amerika vaka Latina a vakatabui ena mua ni yabaki oya mai vei Peresitedi Spencer W. Kimball (1895–1985).
Ena Janueri 1980, ko Ulisses kei nona itokani, ka se sega talega ni ciqoma nona edaumeni, erau vodoka e dua na basi e Rio de Janeiro ena dua na vodo walu na auwa ki na Valetabu e Sao Paulo Brazil. Na itubutubu nei Ulisses kei iratou na nona veitacini eratou sotavi koya ekea, ka ratou vauci na matavuvale na Soares ena gauna kei na tawamudu. Ko Ulisses ena sega vakadua ni guilecava na lima na auwa oqori ena Valetabu e Sao Paulo. Ena mua ni siga oya, erau sa lesu tale ko koya kei nona itokani ki na buturara ni kaulotu.
Vakaliuca Taumada na Kalou
E marautaka o Ulisses na kaulotu gumatua, ka vaqaqacotaka cake nona ivakadinadina. Ni suka ki vale, a kunea e dua na cakacaka ka tekivu vuli ka vakailavo kei na veivoli ena dua na univesiti voleka.
Ea tiko e vale me rauta e vitu na vula a qai sota vakacalaka kei “Sister Morgado” ena dua na danisi ni iteki veicurumaki. Ko Ulisses a iliuliu vakaiwasewase nei lewa ena dua na gauna, ka rau mai taura na yakavi me veitalanoa ka veiwasei italanoa ni kaulotu. Ni oti e tolu na macawa, erau sa tekivu veigadivi.
O Rosana Fernandes Morgado a yabaki walu ena gauna e tekivu kauti koya kina ki lotu ko tuakana yalewa, ko Margareth. E qai yaco, ni koi rau na dauvakatataro lomadina erau rawata na veivakadonui mai vei tamadrau me rau papitaiso, ia erau na wawa yadua me yacova na yabaki 17. E lotu tiko ko Rosana me ciwa na yabaki ni bera ni rawata na veivakadonui me papitaiso.
Ko Ulisses e tiko ena vualiku kei Sao Paulo, ia ko Rosana kei rau nona itubutubu ena tiki ni koro ki na ceva. Na veilakoyaki takosova na koro vakaitamera oqo e taura e rua ki na tolu na auwa ena basi se qiqi. Kalougata, ni ko Margareth kei watina, ko Claudio, erau voleka ki nodrau vale nona itubutubu.
“Ni dau lako mai ena mua ni macawa ko Ulisses me gadivi Rosana, e dau dredre vua me lesu ki vale ni yawa na bogi,” e vakananuma o Elder Claudio R. M. Costa, Vitusagavulu Veiliutaki Raraba, me baleti nona karua emuri. O koya gona, erau sureti Ulisses me mai moce e nodrau vale ni oti nona gadi. “Keirau susugi koya ena dua na gauna lekaleka,” e kuria o Elder Costa.
“E dau moce ena idabedabe balavu ena loma ni vale,” e kaya o Sister Costa. “Keirau a se qai vakamau walega, ka sega ni levu na itutuvi. Ia e dau tuvi koya ena dua na ilatilati makawa ka tu vei keirau. Ea marautaka ka ni rawa ni raici Rosana tale ena siga ka tarava. O Koya e dau vinaka vei taciqu, ka rau taleitaki koya sara na noqu itubutubu.
Rau a vakamau o Ulisses kei Rosana ena Valetabu e São Paulo Brazil enai ka 30 ni Okotova, 1982.
Kevaka ko veimaliwai me vica na miniti kei Elder kei Sister Soares, na nodrau veilomani, veilaveti, kei na veirokorokovi ena matata mai. Vei Elder Soares, o Rosana “e ivakaraitaki ni vinaka, loloma, kei na veidinati taucoko vua na Turaga vei au kei na noqu vuvale.”3 Vei Sister Soares, o Ulisses e “dua na isolisoli mai lomalagi.”
E kuria o Sister Soares: “E dau qaqarauni sara vakalevu ka dodonu, e dau qarava vakavinaka na neirau matavuvale, ka dau qaravi au vakavinaka sara. Ena nona ilesilesi kece ni Lotu, e dau cakava sara ga nona vinaka taucoko. E lako ka cakava. E dau biuta na veika ni Kalou me liu e nona bula. Au domoni koya e veigauna vou tale baleta niu kila ni kevaka e biuta me liu na Kalou, ena biuti au talega meu liu.”
Me baleti watina, e kaya o Elder Soares: “O koya e qaqa dina ka veivakauqeti ki na neirau vuvale. E dau loloma, yalovinaka, ka vosoti ira kece na tamata. O marama e dau vakaduavatataka neirau matavuvale, ka dau raica na vinaka e tu ena tamata kece. E sa vakaitamera na ka e solia ena veika sa yaco e noqu bula. Me baleta noqu kacivi ki na Kuoramu ni Le Tinikarua na iApositolo, au a veiwalitaka vua, ‘Au beitaki iko ena ka oqo baleta ni ko vakalevutaka na kaukauwa ni kosipeli e noqu bula.’”
Na Loma Levu
O Gustavo, na nodrau ulumatua na Soares, e nanuma na bogi, ni a se gonetagane, a vakabebe vei rau nona itubutubu ka vakalutulo me laki raica e dua na soqo ni marau vakayabaki voleka ki na nodratou itikotiko e Sao Paulo ka kilai me Festa Junina.
“Au a tiko ena loma ni dua na ilawalawa levu ka lasa tiko kau rogoca e dua na daukacikacivaki ni kacivi au ki liu,” e tukuna. “Au a raici tamaqu ekea.”
O irau nona itubutubu erau a mate ena lomaleqa, ia e sega ni cudruvi Gustavo, a mokoti koya ga vakaukauwa o Ulisses.
“Keitou veitalanoa vakabibi baleta niu rawa ni yali, ia e rau sotavi au ena vakarokoroko,” e nanuma lesu o Gustavo. “Au vakila niu taqomaki, kau kila ni rau lomani au dina.”
O Ulisses e dinata nona matavuvale. E dina ni osooso vaka cakacaka kei na veilakoyaki ena veiyabaki sivi yani, e dau kunea ga na gauna me tara veiwekani kina kei iratou na luvena.
Ni mai tokoni o Elder Soares ki na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ena 31 ni Maji, 2018, e sega beka tale ni dua a kidacalataka vakalevu cake mai vei Gustavo kei rau na ganena, o Lethicia Caravello kei Nathalia Soares Avila. Ia ke loloma, kilakila, kei na yalomalua e icurucuru ni dua ki na itutu ni iapositolo, eratou kaya, eratou qai kila na cava e kacivi tamadratou kina na Turaga.
“Ni kacivi ira na Nona iApositolo o Jisu, e sega ni digi ira o Koya na Farisi kila ka lelevu, e digi ira na dauqoli o Koya,” e kaya o Lethicia. “Ko tamaqu kei tinaqu erau vaka oya. Erau ravi dina vua na Turaga, ka dau vakayagataki rau o Koya me rawati kina Nona cakacaka baleta ni kila ni rau yalosavu, yalorawarawa ni cakacaka vakaukauwa, yalomalua ka rawa ni ciqoma na vakadodonutaki.”
Na nona “loma levu” ko tamadratou ena vukei koya ni toso ki liu ni sa dua na ivakadinadina digitaki ni iVakabula, e kuria o Nathalia. “E tiko vua na loma veirauti,” e kaya o koya. “E dau vakila na veivakayarayarataki nei lomalagi, ka dau lomani ira na tamata kecega ka vinakata me cakava na ka dodonu.”
“Ena Vinaka Na Ka Kecega”
Ni veiqaravi o Elder Soares vaka peresitedi ni Tabananikaulotu na Portugal Porto mai na 2000 ki na 2003, e yaco me kilai levu ni dau taurivaka na ivosavosa vaka Potukali na “Tudu vai dar certo”—ena vinaka na ka kecega.
“E vakatavulica vei keimami” e nanuma lesu o Ty Bennett, e dua nona daukaulotu. “E bulataka nona bula ena vakabauta kei na nuinui vinaka ni kevaka eda cakava na ka e vinakata na Turaga meda cakava, ena vinaka na ka kecega.”
E vakatavulici ira talega nona daukaulotu mera kakua ni vakayagataka na vosa na dredre se sega ni rawa, e kaya o Richard Shields, e dua nona daukaulotu. “Keimami dau kaya ni veika me ‘bolebole.’ Na ivakasala oya e vukea meu viria noqu bula niu raica na veika me ‘bolebole’ me ulabaleti ka sega ni ‘dredre’ se ‘sega ni rawa.’”
Na vakabauta kei na nuinui vinaka vakaoqo e sega ni yaco mai na bula rawarawa. Erau kila vinaka o Elder kei Sister Soares na rarawa ni sega, na wawale ni cakacaka e veisiga kei na vuli, na bolei ni tauvimate, kei na mosiniyalo ena vakalutu, na sucumate, kei na yali ni veitacini kei na itubutubu.
Ia ena ilakolako ni bula, erau laiva nodrau vakabauta ena qaqa talei nei Elder Soare mai na ivolanikalou: “Mo yalomalumalumu; ena tuberi iko e ligamu na Turaga na nomu Kalou, ka sauma vei iko na nomu masu.”4
“Na bolebole era tiki ni ni noda tosokiliu,” e kaya o Elder Soares. “Ia ni da vosota ena rarawa, ni da vuli me bula mai na bolebole ni bula, ni da tiko lomadina, na Turaga e nanumi keda vakavinaka ka vakalougatataki keda ena veivakalougatataki ka yalataka O koya.”
Ia ni da kukuva matua na itautauri kaukamea, e kuria, ena sega ni laivi keda taudua tu na Turaga.
“Na tudei ni takuku matua ki na ivunau, ki na kosipeli, ki na ivolanikalou, ka ki na Turaga ko Jisu Karisito ena vukei keda meda ulabaleta na bolebole ni bula,” ea vakadinadinataka o Elder Soares. “Ni da tekiduru sobu me masu, O Koya ena tiko kei keda ka tuberi keda O Koya. Ena vakayarayarataka na vanua meda lako kina ka cava meda cakava. Ni da talairawarawa ka vakamalumalumutaki keda, ena sauma noda masu na Turaga.”
Na Tisaipeli Yalodina
O Ulisses Soares e tamata ni rawaka kei na vakavakarau. Na nona vuli, me oka kina na koroi ni veiliutaki vakabisinisi, e vakarautaki koya me cakacaka vakadaunifika kei na daudike ivola ena kabani ni veimatanitu e Brazil. Na kila vakacakacaka oya e vakarautaki koya me cakacaka ena tabacakacaka vakailavo ni Lotu, oqo e vakarautaki koya ni se qai yabaki 31 me yaco me dua na dairekita ni veika vakayago gone duadua ena Lotu. Na veivakarautaki oya e vinaka vua ni na laki peresitedi ni tabana ni kaulotu kei na nona kacivi me Veiliutaki Raraba Vitusagavulu ena 2 ni Epereli, 2005.
Ni bera nona kacivi ki na Mataveiliutaki ni Vitusagavulu ena 6 ni Janueri, 2013, a veiqaravi o Elder Soares vaka daunivakasala ka qai Peresitedi ni Mataveiliutaki ni Wasewase o Brazil ka laki dua na dauni vakasala ena iWasewase ena Ceva ni Tokalau kei Aferika. Mai kea, a veiqaravi vakadaunivakasala vei Elder Dale G. Renlund, ka Veiliutaki Raraba Vitusagavulu ena gauna oya. O Elder Renlund, ka sa lewe tiko ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, e marautaka nodrau gauna ni veiqaravi vata.
“O Elder Soares e tisaipeli bulabula, yalataki, yalodina i Jisu Karisito,” e kaya o Elder Renlund. “Au sega ni kila e dua ka vakila vakalevu cake na gatagata ni nona talai tiko mai vua na Turaga. Kevaka e kerei me cakava e dua na ka, ena cakava e nona igu taucoko.”
Ke tiko kei ira na Yalododonu e Peru (imawi), Ghana (e ra), se eso tale na vanua ka veiqaravi ka kaulotu kina, o Elder Soares “e lomani ira vakarawarawa na tamata,” e kaya o Elder Claudio R. M. Costa.
E kaya ni ko Elder Soares e “daulomani” ira na Yalododonu e Aferika. E dua vei ira na imatai ni nona ilesilesi oya me vakatulewa ena dua na koniferedi ni iteki e Kananga, ena Democratic Republic e Congo. “Ena nona suka mai, e mai iwewenigusuna tiko na nodra vinaka kei na yalodina na tamata e sotava,” e kaya o Elder Renlund.
O Elder L. Whitney Clayton, ka veiqaravi kei Elder Soares me lima veimama na yabaki ena Mataveiliutaki ni Vitusagavulu, e vakatokai Elder Soares me dua na daubulia na lomavata. “E dau vakarorogo ka vakadikeva nona vakasama. E dau qaqarauni ena sala ni nona vakaraitaki koya ena soqoni ka me sota na domoda, ka kua ni veiqati na dui domodomo.”
E dau vunia o Elder Soares na nona rawa ni vosa ena Potukali, Valagi, Sipeni, kei na Varanise. Ia na isolisoli oya, ka gadrevi me wanonovi tikoga, e veivakalougatataki ki na Lotu, e kaya o Elder Clayton. O Elder Soares e rawa ni vosa vei ira na isoqosoqo vakaitatamera ni lewe ni Lotu ena nodra dui vosa.
“O Ulisses a se iliuliu ga mai ni se gonetagane,” e nona rai o Elder Claudio Costa baleti karuwana. “E vuku sara ka rawaka sara, ka vakila o koya na nona itavi me solia kece nona igu. E rawarawa vua na lomani ira na vakawavoliti koya. E tu vua na uto ni tisaipeli dina ni iVakabula, ka tu vua na ivakadinadina dei ni sai Jisu na Karisito. “Au lomani koya kau vakavinavinaka niu tokoni koya me iApositolo ni Turaga.”
Kei Elder David A. Bednar, ni vosa e vukudra na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, e kuria: “O Elder Soares e tisaipeli ni iVakabula savasava, tawa veivakaisini, ka dodonu. Mai na rarama ni matana, na sigege veisureti, kei na nona ivakarau loloma, e vuqa sara na tamatayadua kei na matavuvale era sa vakayarayarataki oti, ia tiko, ka na yaco me marautaka vakalevu cake me muria na iVakabula ka bulataka na ivakavuvuli ni Nona kosipeli.”
iTaba kei na watina, Rosana, e mata ni Valetabu e Salt Lake mai vei Kristin Murphy, Deseret News
Ena noda veitabagauna, na Turaga a tukuna baleti Edward Partridge, “Raica au sa lesi koya ni sa yalosavasava e mataqu, io sa vakataki Nacanieli ena gauna e liu, raica sa sega vei koya na veivakaisini.”5 Me baleti Hyrum Smith, a tukuna na Turaga, “Niu sa lomani koya koi Au na Turaga ena vuku ni dina ni lomana, kei na nona dau taleitaka na veika e dodonu e mataqu.”6
Me baleti Ulisses Soares, na Turaga e rawa ni tukuna na ka vata ga.