Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
11–17 Māʻasi. Mātiu 10–12; Maʻake 2; Luke 7; 11: ‘Ko hono Fekauʻi Atu ʻe Sīsū ʻa e Toko Hongofulu Mā Uá’


“11–17 Māʻasi. Mātiu 10–12; Maʻake 2; Luke 7; 11: ‘Ko hono Fekauʻi Atu ʻe Sīsū ʻa e Toko Hongofulu Mā Uá’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au —Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“11–17 Māʻasi. Mātiu 10 – 12; Maʻake 2; Luke 7; 11,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
Jesus ordaining Peter

11–17 Māʻasi

Mātiu 10–12; Maʻake 2; Luke 711

“Ko hono Fekauʻi Atu ʻe Sīsū ʻa e Toko Hongofulu Mā Uá”

ʻI hoʻo lau ʻa e Mātiu 10–12; Maʻake 2; mo e Luke 711 mo fakakaukau ki hoʻo kau akó, te ne tokoniʻi koe ke ke maʻu ha ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní fekauʻaki mo e meʻa ʻoku nau fie maʻú. Hiki e ngaahi ongo fakalaumālie ʻokú ke maʻú, pea lau e fokotuʻutuʻu ko ʻení ke toe maʻu mo ha ngaahi fakakaukau mo e founga fakafaiako.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau haʻu mateuteu ke vahevahe haʻanau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e Mātiu 11:28–30. (Hangē ko ʻení, vakai ki he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí.) Ko e hā ha ngaahi tali naʻa nau maʻu?

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Mātiu 10

ʻOku foaki ʻe he ʻEikí e mālohi ki Heʻene kau tamaioʻeikí ke fai ʻaki ʻEne ngāué.

  • ʻE tokoniʻi kitautolu ʻe he fekau ko ia ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene Kau ʻAposetoló ʻi hotau fatongia fakafoʻituituí. ʻE ala maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e tefitó lolotonga ʻenau ako fakatāutahá, hangē ko ʻení, ʻoku ʻi ai ha ʻekitivitī ʻi he tefito ko ʻení ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe e meʻa ne nau akó pe ngāue ʻi ha ngaahi kulupu iiki ke fakakakato ʻa e ʻekitivitií ʻi he kalasí. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia ʻi he taimi ʻoku nau ongoʻi ai e mālohi ʻo e Fakamoʻuí ʻi heʻenau fakahoko honau ngaahi uiuiʻí.

  • Ko e founga ʻe taha ki hono toe vakaiʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e Matiu 10, ko hono kumi ʻi he vahe ko ʻení ha meʻa naʻe kole ʻe he Fakamoʻuí ki he Kau ʻAposetoló ke nau fai, pea tā ha fakatātā ke ne fakafofongaʻi ʻa e meʻa ko iá. Te nau lava ke vahevahe ʻenau tā fakatātaá mo e meʻa ne nau akó mei he fekau naʻe fai ki he Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá.

  • ʻE tokoniʻi fēfē ʻa hono ako ʻo e fekau naʻe fai ʻe Kalaisi ki Heʻene Kau ʻAposetoló ʻi he Matiu 10 ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kalasí e fatongia ʻo e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻi he lolotonga ní? ʻE ala tokoni ke fakafehoanaki e fekau ʻa e Fakamoʻuí ki he Toko Hongofulu Mā Uá mo e fekau naʻe ʻoange ki he ʻuluaki Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Ua ʻi he kuonga fakakosipeli ko ʻení, ʻa ia ʻoku hā ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Kuo takiekina fēfē ‘a e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻe he ngāue fakafaifekau ʻa e Kau ʻAposetolo moʻuí? Fai hoʻo fakamoʻoni fekauʻaki mo e uiuiʻi fakalangi ʻo e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo moʻuí, pea fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke fai mo ʻenau fakamoʻoní.

  • Ke fakahaaʻi ʻa e foʻi moʻoni ʻe lava ʻe he kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kotoa pē ke muimuiʻi hono mafaí ki he taimi naʻe fakanofo ai ʻe Sīsū ʻEne Kau ʻAposetoló, fakaafeʻi ha maʻu lakanga fakataulaʻeiki ke ne vahevahe ʻene laine maʻu mafaí.

ʻĪmisi
Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá

ʻOku fakahoko ʻe he Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí ʻi he ʻaho ní.

Mātiu 10:17–20

ʻI he taimi ʻoku tau ʻi he ngāue ai ʻa e ʻEikí, te Ne ueʻi kitautolu ʻaki e ngaahi lea ke tau lea ʻakí.

  • ʻOku faʻa ongoʻi manavasiʻi e kakaí ʻi he taimi ʻoku nau faiako ai pe fakatalanoa ki ha taha fekauʻaki mo e ongoongoleleí. Ka naʻe talaʻofa ʻa e ʻEikí ki Heʻene kau ākongá te Ne tokoniʻi kinautolu ke nau ʻilo e meʻa ke nau lea ʻakí. Ko e hā ʻoku fie maʻu ke tau fai ka tau toki maʻu ʻa e talaʻofa ʻa e ʻEikí maʻatautolú? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau ʻa e Mātiu 10:19–20; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 84:85; pea Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 100:5–8 ke kumi e ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení. Ko e fē ha taimi naʻe tokoniʻi ai koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻilo e meʻa ke ke lea ʻakí? Te ke lava ʻo vahevahe ʻa hoʻo ngaahi aʻusiá pea fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe mo kinautolu foki.

Mātiu 12:1–13; Maʻake 2:23–28

Ko e Sāpaté ko ha ʻaho ia ke fai ai ha lelei.

  • Ke tokoniʻi kinautolu ʻi hono tauhi e Sāpaté ke māʻoniʻoní, naʻe fokotuʻu ai ʻe he kau Fālesí ha ngaahi tuʻutuʻuni mamafa mo ha ngaahi tukufakaholo ne faʻu ʻe he tangatá, ʻa ia naʻá ne fakakuihi ʻenau mahino fekauʻaki mo e taumuʻa totonu ʻo e Sāpaté. ʻE tokoni nai kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí ha alēlea ki he ʻuhinga ne ʻomi ai ʻe he ʻEikí e Sāpaté? ʻE lava ke ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe vakaiʻi ʻa e ngaahi fakamatala ʻi he Mātiu 12:1–13 mo e Maʻake 2:23–28 pea vahevahe e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté (vakai foki, Liliu ʻe Siosefa Sāmita, Maʻake 2:26–27. Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻoku toe tānaki mai fekauʻaki mo e Sāpaté mei he ʻEkesōtosi 31:16–17; ʻĪsaia 58:13–14; mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:9–13? Ko e hā ha ngaahi tukufakaholo pe ngaahi tuʻutuʻuni te ne tohoakiʻi ʻetau tokangá mei he taumuʻa moʻoni ʻo e ʻaho Sāpaté?

  • Neongo naʻe fakamamafaʻi ʻe he kau Fālesi tokolahi e ngaahi tuʻutuʻuni fakaikiiki fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté, naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ha tefitoʻi moʻoni faingofua: “ʻOku ngofua ke fai lelei ʻi he ʻaho Sāpaté” (Mātiu 12:12). ʻOku fehangahangai ʻa kinautolu ʻoku moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení mo ha faingataʻaʻia siʻisiʻi ʻi hono tauhi ʻo e Sāpaté ke māʻoniʻoní. Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe te ne tokoniʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau tauhi e Sāpaté ke māʻoniʻoni? Ko e hā ʻoku lelei ange ai hono akoʻi e tefitoʻi moʻoní mei hono faʻu ʻo ha ngaahi tuʻutuʻuni ke fakatupulaki e moʻui fakafalala pē kiate kita fakalaumālié? (vakai ki he lea ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé”). ʻOku toe ʻi ai ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe ʻoku tau fakakaukau atu te ne tokoniʻi kitautolu ke tau tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá? Hangē ko ʻení, ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne lava ʻo tokoniʻi e mātuʻá ke ueʻi fakalaumālie ʻenau fānaú ke nau tauhi e Lea ʻo e Potó pe ke fakahoko e fekumi ki he hisitōlia fakafāmilí?

  • ʻE ala tokoni e pōpoaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni “Ko e Sāpaté ko ha Fiefiaʻanga” (Ensign pe Liahona, Mē 2015, 129–32) mo e ngaahi vitiō ʻo e faleʻi ʻa ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ki ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté.

  • ʻE ala tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe vakaiʻi ʻa e “Tauhi ʻo e ʻAho Sāpaté” ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú. ʻE lava ke nau akoako e founga te nau fakamatalaʻi ai ki ha tokotaha ʻoku ʻikai ke siasi ʻa e ʻuhinga ʻoku nau tauhi ai e Sāpaté ke māʻoniʻoní.

Luke 7:36–50

ʻI hono fakamolemoleʻi ko ia ʻetau ngaahi angahalá, ʻoku toe loloto ange ʻetau ʻofa ki he Fakamoʻuí.

  • Ko e hā te tau ako mei he sīpinga ʻo e fefiné mo e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Luke 7:36–50 ʻi heʻetau fekumi ki hono fakamolemoleʻi ʻo ʻetau ngaahi angahalá? ʻOku fakamālohia fēfē ʻe he fakatomalá ʻa ʻetau vā fetuʻutaki mo Kalaisí? Te tau lava fēfē ʻo ngāue ʻaki ʻa e fakamatala ko ʻení ke akoʻi ha taha ki he ʻuhinga ʻo e fekumi ki ha fakamolemolé?

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi ʻo e Ako ʻi ʻApí

Mahalo te ke fie fakatukupaaʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau ʻa e talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13 mo e Luke 813 mo teuteu ke vahevahe ʻi he kalasi ʻo e uike ka hokó ha fakakaukau fekauʻaki mo ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí naʻa nau ako mei he taha ʻo e ngaahi talanoa fakatātaá.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Mātiu 10–12; Maʻake 2; Luke 711

Ko e ngaahi tāpuaki ʻo hono tauhi e Sāpaté ke māʻoniʻoní.

Ne akoʻi ʻe ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻi ha ngaahi vitiō ʻe tolu fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki ʻo hono tauhi e ʻaho Sāpaté: “ʻI Hoku ʻAho Tapú—Toe Ofi Ange ki he ʻOtuá,” “ʻI Hoku ʻAho Tapú—Fakaʻapaʻapaʻi ʻo e Sāpaté,” pea “ʻI Hoku ʻAho Tapú—Malōlōʻanga mo e Fakafoʻou” (LDS.org).

Ko ha fekau ki he Kau ʻAposetolo ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.

ʻI he taimi ne uiuiʻi ai ha niʻihi ʻo e fuofua kau mēmipa ʻo e Kolomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he kuonga fakakōsipeli ko ʻení, ne ʻoange ʻe ʻŌliva Kautele ʻa e fekau tatau ne fai ʻe Sīsū Kalaisi ʻi he Mātiu 10. Naʻá Ne pehē:

“‘Kuo pau ke mou fakafepakiʻi ʻa e tāufehiʻa kotoa pē ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē. … Ko ia ai, ʻoku ou fakatokanga atu ke mou tanumaki ha loto fakatōkilalo lahi, he ʻoku ou ʻilo e loto-hīkisia ʻa e tangatá. Mou tokanga, telia naʻa hiki hake koe ʻe he ngaahi fakahīkihiki ʻo e māmaní. Tokanga telia naʻa puke ʻe he ngaahi meʻa ʻo e māmaní ʻa hoʻo ʻofá. Tuku ke muʻomuʻa hoʻomou ngāue fakafaifekaú. … [ʻOku] mahuʻinga ke ke maʻu ha fakamoʻoni mei Langí maʻau pē, koeʻuhí ke ke lava ʻo fakamoʻoniʻi ʻa e moʻoní. …

“‘… Kuo pau ke ke ʻoatu e pōpoakí ni ki he niʻihi ʻoku nau fakakaukau ʻoku nau potó. Pea mahalo te nau fakatangaʻi koe; pea feinga ke toʻo hoʻo moʻuí. Kuo feinga maʻu pē ʻa e filí ke toʻo e moʻui e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻOtuá. Ko ia ai, ʻoku fie maʻu ke mou mateuteu ʻi he taimi kotoa pē ke feilaulauʻi ʻa hoʻomou moʻuí, ʻo kapau ʻe tomuʻa fie maʻu ia ʻe he ʻOtuá ʻi hono langaki ʻEne ngāué. …

Naʻá ne puke kotoa kinautolu ʻi honau nimá takitaha ʻo pehē ange, ʻOkú ke loto-fakamātoato ke kau ʻi he ngāue fakafaifekaú ni, ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí ʻi he faivelenga kakato ki homou kāinga ko ʻení, ʻo fakatatau ki he ʻuhinga mo e taumuʻa ʻo e tukupā kuó ke maʻú?’ ʻA ia naʻa nau tali kotoa ia” (ʻi he Joseph Smith Papers, Ngaahi Tohi, Vōliume 4: ʻEpeleli 1834–Sepitema 1835, ed. Mātiu C. Kotifilī mo ha niʻihi kehe [2016], 243–44, 247; sipela mo e ngaahi fakaʻilonga lea angamahení).

Akoʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni totonú.

Ne ʻi ai ha tokotaha naʻá ne ʻeke ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá e founga naʻá ne tokangaʻi lelei ai e kakai ʻi Nāvuú. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he Palōfitá, “ʻOku ou akoʻi kiate kinautolu ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni totonu, pea ʻoku nau puleʻi pē ʻa kinautolu” (vakai, Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 284).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Talaʻofa ange ha ngaahi tāpuaki. ʻI he taimi ʻokú ke fai ai ha fakaafe ke ngāué, fakamoʻoni ki hoʻo kau akó te nau maʻu ‘a e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku nau ngāue ai ʻi he tui ki Heʻene ngaahi akonakí. ʻOku ʻikai totonu ke hoko e ngaahi tāpuakí ko e tefitoʻi meʻa ia ke ne fakaʻaiʻai e talangofuá, ka ʻoku finangalo e Tamai Hēvaní ke tāpuakiʻi kotoa ʻEne fānaú. (Vakai, Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 35.)