Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: ‘Ko ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia’


“18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: ‘Ko ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13,“ Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté 2019

ʻĪmisi
wheat ready to harvest

18–24 Māʻasi

Mātiu 13; Luke 813

“Ko ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia”

ʻI hoʻo laú, fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi ʻoku ala maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ʻi heʻenau feinga ke mahino e ngaahi pōpoaki ʻo e ngaahi talanoa fakatātaá. Ko e hā ʻe ngali faingataʻa ke mahino kiate kinautolú? ʻE teuteuʻi fēfē koe ʻe hoʻo akó ke ke tali ʻenau ngaahi fehuʻí?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Toe vakaiʻi mo e kalasí e “Ngaahi Fakakaukau ki Hono Fakatupulaki Hoʻo Ako Folofola Fakatāutahá” ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha ngaahi founga ne nau ngāue ʻaki ki hono ako ʻo e Mātiu 13 mo e Luke 813.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Mātiu 13:1–23

Kuo pau ke teuteuʻi hotau lotó ke maʻu e folofola ʻa e ʻOtuá.

  • Ke tokoniʻi ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau fakakaukauloto ki he ngaahi pōpoaki ʻo e talanoa fakatātā ʻo e tangata tūtuuʻí, ʻe lava ke ke ʻomi ha ngaahi tengaʻi ʻakau, kelekele, mo ha fanga kiʻi foʻi maka ki he kalasí. Kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau tō ha tengaʻi ʻakau ʻe taha ʻi he kelekelé pea taha ʻi he makamaká. Ko e fē e tengaʻi ʻakau ʻe tupu lelei angé, pea ko e hā nai hono ʻuhingá? ʻOku fekauʻaki fēfē ‘a e lēsoni fakatātā ʻaki e meʻa ko ʻení ki he talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13:1–23? Te tau lava fēfē ʻo teuteuʻi hotau lotó ke tali e folofola ʻa e ʻOtuá?

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e talanoa fakatātā ʻo e tangata tūtuuʻí ke ueʻi e loto ʻo e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ke teuteuʻi honau lotó ke tali e folofola ʻa e ʻOtuá? ʻE lava ke ke hiki ‘a e Kau Ākongá mo e Niʻihi Kehé ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi e kalasí ke nau lau ʻa e Mātiu 13:10–17 pea kumi ki he founga naʻe fakamatalaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo ʻEne kau ākongá mo e niʻihi kehe ne nau fanongo ki Heʻene ngaahi talanoa fakatātaá. Hili iá pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fekumi ʻi he veesi 18–23, ʻo fakaʻilongaʻi e meʻa te ne ngali ʻai hotau telingá ke “tulí” mo fakamohe hotau matá mei he ngaahi meʻa fakalaumālié. Ko e hā e fakahinohino ʻoku tau maʻu ʻi he ʻahó ni mei he ʻOtuá mo ʻEne kau tamaioʻeikí? Ko e hā ha founga ʻoku tau fakatupulaki ai ha “kelekele lelei”? (veesi 23).

  • Te ke lava ʻo fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau haʻu mateuteu ke akoʻi ha konga ʻo e pōpoaki ʻa ʻEletā Dallin H. Oaks “Ko e Talanoa Fakatātā ʻo e Tangata Tūtuuʻí” (Ensign pe Liahona, Mē 2015, 32–35). Ko e hā ʻoku tānaki mai ʻe he pōpoaki ko ʻení ki heʻetau mahino fekauʻaki mo e talanoa fakatātā ko ʻení?

Mātiu 13:24–35, 44–53

ʻOku tokoni e talanoa fakatātā ʻa Sīsuú ke mahino kiate kitautolu ʻa e tupulaki, taumuʻa mo e mahuʻinga ʻo Hono Siasí.

  • Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Siasí ʻa ia naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻi he talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13? ʻE lava ke ke lisi ha niʻihi ʻo e ngaahi talanoa fakatātaá ʻi he palakipoé (vakai, fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí mo e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita, 293–303). Kole ki ha ngaahi kulupu iiki ʻo e kau mēmipa ʻi he kalasí ke nau ako e talanoa fakatātā takitaha pea kumi ki he meʻa ʻoku nau ako fekauʻaki mo e tupulaki mo e taumuʻa ʻo e Siasí. Ko e founga ʻe taha ki hono fakatahatahaʻi kotoa e ngaahi fakakaukau mei he kulupu takitaha ko hono tā ha foʻi siakale fuolahi ʻi he palakipoé pea fakahingoa ko e Siasi ʻo Kalaisí (“ʻa e puleʻanga ʻo e langí”). ʻI he takitaha vahevahe ʻa e ngaahi kulupú, te nau lava ke tohi ha meʻa ne nau ako fekauʻaki mo e tupulaki mo e taumuʻa ʻo e Siasí ʻi he lotoʻi siakalé.

    ʻĪmisi
    man fishing with a net

    Ko e puleʻanga ʻo e langí ʻoku hangē ha tangata toutai mo haʻane kupengá.

  • Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo ʻete kau ki he Siasí mei he ongo talanoa fakatātā ʻo e koloa ʻoku fūfū ʻi ha ngoué mo e mataʻitofe mahuʻinga lahí, ʻi he Mātiu 13:44 – 46? Kuo fai ʻe ha niʻihi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ha feilaulau—tatau ai pē pe ʻoku lahi pe siʻisiʻi—ke hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha ngaahi feilaulau kuo nau fai pe kuo nau mamata hono fai ʻe he niʻihi kehé, ke nau hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ne nau maʻu ko e ola ʻo e feilaulaú? Fakakaukau ke vahevahe ‘a e talanoa ne fai ʻe Palesiteni Gordon B. Hinckley fekauʻaki mo e ʻōfisa tautahí ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukauloto ki he ʻuhinga ne nau ongoʻi ai ke fai ha feilaulau maʻá e Siasí.

Mātiu 13:24–30, 37–43

ʻI he fakaʻosinga ʻo e māmaní, ʻe tānaki ʻe he ʻEikí ʻa e kau māʻoniʻoní pea fakaʻauha ʻa e kau faiangahalá.

  • ʻE lava fēfē ke ke tokoniʻi hoʻo kalasí ke nau ako ha ngaahi lēsoni mei he talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá, ke ne tokoniʻi kinautolu ke nau kei hoko ko ha Kāingalotu faivelengá? Kamata ʻaki hano fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne fakamatalaʻi fakanounou ʻa e talanoa fakatātaá mo hono fakaʻuhingá. ʻE ala tokoni foki ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e uité mo e teá mei he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. Ko e hā ha ngaahi lēsoni mei he talanoa fakatātā ko ʻení maʻa hotau kuongá? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻilo ʻoku fakaʻatā ʻe he ʻEikí ʻa Hono Kāingalotú ke nau “tupulaki fakataha” (Mātiu 13:30) mo e kau fai angahalá kae ʻoua kuo hoko e taimi ʻo e ututaʻú? ʻE lava fēfē ke tau tauhi ʻetau tuí ke mālohi ʻi he ʻātakai ko ʻení, neongo hono ʻākilotoa kitautolu ʻe he faiangahalá?ʻOku tānaki mai ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 86 ha toe ʻilo kehe ki hono moʻui ʻaki e talanoa fakatātā ko ʻení ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lea ʻa ʻEletā L. Tom Perry ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé,” ʻoku malava ke fakafofongaʻi ʻe he teá ʻa e “ngaahi founga angahala mo fakamāmani” ʻa ia ʻokú ne fakaʻuliʻi ʻetau moʻuí. Ke tokoniʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukauloto ki he founga te nau ʻilo ai e faʻahinga tea fakalaumālie ko ʻení, tohi ʻi ha ngaahi laʻi pepa ha ngaahi moʻoni ʻe niʻihi ʻo e ongoongoleleí mo ha ngaahi fakakaukau pe ngāue loi fakamāmani. Faʻo fakataha e ngaahi laʻi pepá ʻi ha kiʻi puha. Hili iá pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fili ha niʻihi pea aleaʻi pe ko e fē ʻa e ngaahi moʻoní pea ko e fē ʻa e ngaahi loí. (Ko e konga lahi ʻo e ngaahi moʻoni mo e fakakaukau hala ko ʻení ʻoku fakahaaʻi mai ia ʻi he ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahí; te ke lava ʻo vakaiʻi ia ke maʻu ha ngaahi fakakaukau.) ʻE lava fēfē ke tau muimui ki he faleʻi ʻa ʻEletā Peulí ke “tauhi ʻi he ngoué ʻa ia ʻoku leleí” ʻi heʻetau moʻuí?

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi ʻo e Ako ʻi ʻApí

Mahalo te ke fie talaange ko e lēsoni ʻo e uike ka hokó ʻoku fakamatala ia ki ha kakai naʻa nau muimui ʻia Sīsū pea ne “ʻikai toe ʻalu mo ia” (Sione 6: 66). Talaange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí te nau lava ke maʻu ha ngaahi fakakaukau te ne tokoniʻi kinautolu mo e niʻihi kehé ke nau moʻui faivelenga ai pē ki he Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Mātiu 13; Luke 813

“ʻOku moʻoni, ʻikai ko ia?”

Naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Gordon B. Hinckley ha meʻa ne hoko kiate ia mo ha ʻōfisa tautahi mei ʻĒsia, ʻa ia ne toki kau mai ki he Siasí:

“Naʻe fakafeʻiloaki mai ia kiate au kimuʻa pē peá ne foki ki hono fonua tupuʻangá. Naʻá ma talanoa ki he [ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí], peá u pehē ange: ‘ʻOku ʻikai Kalisitiane ʻa homou kakaí. Ko e hā ʻe hoko ʻi hoʻo foki atu ko e Kalisitiané, pea tautautefito ko ha Kalisitiane Māmongá?’

“Naʻá ne mata mamahi, peá ne tali mai, ‘ʻE loto mamahi hoku fāmilí. Mahalo te nau tuli au pea lau kuó u mate. Pea mahalo ʻe tāpuni kotoa e faingamālie ki hoku kahaʻú mo e ngāue maʻuʻanga moʻuí.’

“Ne u fehuʻi ange, ‘ʻOkú ke loto fiemālie ke liʻaki ha meʻa lahi pehē koeʻuhí ko e ongoongoleleí?’

Naʻá ne fakatē loʻimata pea malama hono fofonga matātangatá ʻi heʻene pehē mai, “ʻOku moʻoni, ʻikai ko ia?”

“Naʻá ku tali ange ʻi heʻeku mā ʻi hono fai e fehuʻí, ‘ʻIo, ʻoku moʻoni ia.’

“Peá ne tali ki ai, ‘Ko e hā ha toe meʻa ʻe mahuʻinga?’” (“It’s True, Isn’t It?” Ensign, July 1993, 2).

ʻOku totonu ke tau tanumaki ʻa e leleí.

Naʻe ako ʻa ʻEletā L. Tom Perry ʻo pehē: “Kuo maʻu ʻe Sētane, ko e fili motuʻa ʻo e faʻahinga kotoa e tangatá ha ngaahi founga lahi kuó ne fakakaukauʻi ke fakamafola ʻa e teá ke mamaʻo mo lahi. Kuó ne maʻu ha ngaahi founga ke maumauʻi ai e toputapu hotau ngaahi ʻapí. Kuo mafola lahi fau e ngaahi founga angahala mo fakamāmaní pea hangē ai ʻoku ʻikai moʻoni pe ʻi ai ha toe founga ke toʻo fakaʻaufuli ai kinautolú. ʻOku nau fou mai ʻi he ʻinitanetí, televīsoné mo e ngaluʻeá ki he ngaahi meʻangāue kuo tau ngaohi ke akoʻi mo fakafiefiaʻi kitautolú. Kuo tutupu vāofi ʻa e teá mo e uité. Kuo pau ke tanumaki ʻe he taha tauhi ʻi he ngoué ʻa ia ʻoku leleí, ʻaki hono iví kotoa, ke mālohi mo fakaʻofoʻofa moʻoni, ke ʻoua naʻa matamatalelei ʻa e teá ki he sió mo e fanongó” (“Ko e Maʻu ʻo e Nonga Tuʻuloá mo e Langa ʻo e Ngaahi Fāmili Taʻengatá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2014, 44).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakatefito hoʻo faiakó ʻi he tokāteliné. Fakapapauʻi ʻoku fakatefito ʻa e ngaahi fealēleaʻaki ʻa hoʻo kalasí ʻi he ngaahi fakavaʻe fakatokāteline ʻi he folofolá. Te ke lava ʻo fai ʻeni ʻaki haʻo kole ki he kau akó ke nau lau e folofolá kimuʻa, fakatefito e fealēleaʻaki ʻa e kalasí ʻi he folofolá, mo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ʻenau fakamoʻoni fekauʻaki mo e tokāteline moʻoní. (Vakai, Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamo‘uí, 20–21.)