Inisitituti
Folasaga i le Sauniuniga a le Faifeautalai Tusi Lesona a le Faiaoga (Mataupu Faalelotu 130)


Folasaga i le Sauniuniga a le Faifeautalai Tusi Lesona a le Faiaoga (Mataupu Faalelotu 130)

O La Tatou Manulauti

O Le Sini Faamoemoeina o Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu:

“O lo tatou faamoemoega o le fesoasoani lea i le autalavou laiti ma talavou matutua ia malamalama ma faalagolago i aoaoga ma le Togiola a Iesu Keriso, ia agavaa mo faamanuiaga o le malumalu, ma ia saunia i latou lava, o o latou aiga, ma isi mo le ola e faavavau faatasi ma lo latou Tama i le Lagi” (Gospel Teaching and Learning: A Handbook for Teachers and Leaders in Seminaries and Institutes of Religion [2012], 1).

I le avea ai ma se faiaoga inisitituti, e mafai ona e fesoasoani e ausia lenei faamoemoega a’o e aoao atu ma le mataalia le talalelei: “Tatou te aoao atu tamaiti aoga ia aoaoga faavae ma mataupu faavae o le talalelei o loo maua i tusitusiga paia ma upu a perofeta. O nei aoaoga faavae ma mataupu faavae e aoao atu i se ala e tau atu ai i le malamalama ma le faagaeetiaina. Tatou te fesoasoani i tamaiti aoga e faataunuu la latou matafaioi i le faagasologa o le aoaoina ma saunia ai i latou e aoao atu le talalelei i isi” (Gospel Teaching and Learning, x).

O Mea Faavae o le Aoaoina Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei o le a fesoasoani ia te oe ma au tamaiti aoga e ausia ai Faamoemoega o Seminare ma Inisitituti o Aoaoga Faalelotu a o outou suesue faatasi i tusitusiga paia, upu a perofeta, ma le Tala’i La’u Talalelei . O nei mea faavae e faapenei:

  • Aoao atu ma aoao mai e ala i le Agaga.

  • Atiina ae se siosiomaga e aoao ai le alofa, faaaloalo, ma le faamoemoega.

  • Suesue ia tusitusiga paia i aso taitasi ma faitau anotusi mo le kosi.

  • Malamalama i talaaga ma anotusi o tusitusiga paia ma upu a perofeta.

  • Faailoa, malamalama, ma lagona le moni ma le taua o, ma faaaoga ia aoaoga faavae ma mataupu faavae o le talalelei.

  • Faamalamalama, faasoa atu, ma molimau atu e uiga i aoaoga faavae ma mataupu faavae o le talalelei.

  • Tauloto fuaitau o mau autu ma Aoaoga Faavae Autu.

“A faaaogaina ma le poto ma faaogatusa o le tasi ma le isi, o le a saofaga [nei mea faavae] i le tomai o tamaiti aoga e malamalama ai i mau ma aoaoga faavae ma mataupu faavae o loo i ai. O loo fautuaina ai foi tamaiti aoga ina ia faia se matafaioi e taulamua i lo latou aoaoina o le talalelei ma faateleina le gafatia o tamaiti aoga e ola ai i le talalelei ma aoao atu i isi” (Gospel Teaching and Learning, 10). O nei mea faavae e tatau ona vaaia o ni taunuuga nai lo na o ni metotia faafaiaoga (tagai i le Gospel Teaching and Learning, 10). O fautuaga faafaiaoga i le tusi lesona lenei ua tuuina atu ai auala e ausia ai nei taunuuga i lou aoao atu.

Faamoemoega o Lenei Kosi

Mataupu Faalelotu 130: O le Sauniuniga a le Faifeautalai ua mamanuina e fesoasoani e saunia ai tamaiti aoga mo auaunaga faafaifeautalai faamisiona e ala i le taulai atu i aoaoga faavae, mataupu faavae ma fautuaga o loo maua i tusitusiga paia, upu a perofeta, ma le Tala’i La’u Talalelei. O lenei tusi lesona, o tusitusiga paia, ma le Tala’i La’u Talalelei o au tusi autu ia a’o e tapena ma aoao atu lenei kosi. O leTala’i La’u Talalelei e fai ma tusi lesona a le tamaitiiti aoga mo le kosi lenei, o lea e tatau ai ona e uunaia tamaiti aoga ia maua se kopi a le tagata ia mo a latou lava suesuega ma faaaoga i le vasega. O le a e faamanuiaina olaga o au tamaiti aoga a’o e fesoasoani ia i latou ia faamasani i ai ma faaaoga i a latou tapenaga e auauna atu i se misiona.

O Le Auala o Loo Faatulagaina ai Lesona

O lenei tusi lesona ua mamanuina ia fesoasoani i faiaoga fou faatoa valaauina faapea foi ma faiaoga ua leva. O le kosi ua mamanuina ia uma i le semesa e tasi, ma ua vaevaeina i ni lesona e 15. Ua mamanuina lesona taitasi ina ia aoao atu i le 90 minute o le vasega. Afai o le periota o lau vasega e itiiti ifo ma le 90 minute le umi, e mafai ona e filifili a le o le faapupuu o lesona pe vaevae i ni vaega se tele e aoaoina i ni periota se lua pe sili atu.

O lesona taitasi i le tusi lesona ua i ai ni vaega se lima:

  • Folasaga

  • Sauniuniga Muamua

  • Fautuaga mo le Aoaoina Atu

  • Fesoasoaniga Faafaiaoga

  • Valaaulia e Faatino

Folasaga

O lesona taitasi e amata i se folasaga puupuu e aotele ai aoaoga faavae, mataupu faavae, ma manatu autu e talanoaina i le lesona.

Sauniuniga Muamua

O le vaega lenei ua aofia ai ni puanoa autu e suesue i ai ma ua lisi ai foi ni punaoa (mo se faataitaiga, o vitio, pepa e tufa atu, ma isi mea faapena) e faaaoga i otootoga o lesona taitasi, ma o le a manaomia ona e sauniuni mamao i ai. Mo se faataitaiga, a fautuaina i le lesona e faaali atu se vitio, atonu o se mea atamai le siimai [download] a le o lena, ia saunia mamao atu le vitio.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

O le vaega lenei ua tuuina atu ai fautuaga mo le aoaoina atu o autu faatonuina o le kosi. I le avea ai ma faiaoga, e tatau ona e suesue ma le toto’a i le vaega lenei. O fautuaga mo le aoaoina atu i lenei tusi lesona o loo mulimuli i le mamanu o loo faamatalaina i le mataupu e 3 o le Gospel Teaching and Learning. O loo faapupula atu ai le auala e faaaoga ai Mea Faavae o le Aoaoina Atu ma le Aoaoina Mai o le Talalelei i au aoaoga e fesoasoani ai i tamaiti aoga ia malamalama ma faaaoga mataupu faavae o le talalelei ma faateleina ai lo latou liua patino.

I le tino o lesona taitasi, o le a e maua ai nisi o aoaoga faavae ma mataupu faavae autu ua faailogaina faamatamatatetele. O nei aoaoga faavae ma mataupu faavae o loo faailoaina i le mataupu aoaoina ona (1) o loo atagia ai upumoni taua o loo maua i tusitusiga paia ma le Tala’i La’u Talalelei, (2) e faapitoa ona faatatau i manaoga ma tulaga o faifeautalai faamoemoeina, po o le (3) o i latou o ni upumoni autu e mafai ona fesoasoani i tamaiti aoga e faaloloto o latou sootaga ma le Alii ma saunia ai i latou mo le auaunaga faifeautalai faamisiona. Na fautua mai Peresitene Henry B. Eyring o le Au Peresitene Sili: “A o e saunia se lesona, tilotilo i ai mo mataupu faavae e liua ai. …O se mataupu faavae e liua ai o se mataupu e tau atu i le usiusitai i le finagalo o le Atua” (“Converting Principles” [saunoaga i faiaoga faalelotu a le OAE, 2 Fep., 1996], 1; si.lds.org). Ia nofouta e le o taumafai lenei tusi lesona e faailoa uma ia aoaoga faavae ma mataupu faavae e mafai ona aoaoina i se lesona, ma atonu e taitaiina oe e le Agaga e aoao atu isi mataupu faavae ma aoaoga faavae e le o talanoaina i mea e faaaoga o le lesona. Mo nisi manatu i le fetuunaiga o lesona, tagai i le vaega o loo i lalo “Filifili Po o le a ma Pe Faapefea ona Aoao Atu” .

Fesoasoaniga Faafaiaoga

O fesoasoani faafaiaoga e faaali mai i totonu o pusa i lesona uma, ma latou te ofoina mai ni taiala i metotia eseese faafaiaoga, tomai, ma faiga. Ua mamanuina e tuuina atu ni malamalamaaga faaopoopo sa’o ma loloto i mataupu faavae autu o aoaoga faalelotu. Vaavaai mo ni auala e faaaoga lelei ai ma ia faifaipea nei fesoasoaniga i lau aoaoga.

Valaaulia e Faatino

Na aoao mai Elder David A. Bednar o le Korama a Aposetolo e Toasefululua e faapea: “O lo’u faamoemoe moni mo outou alii talavou o le aua ne’i na ona outou o i se misiona—ae ia avea outou ma ni faifeautalai a o lei taitai ona auina atu a outou pepa o le misiona, a o lei taitai ona e maua se valaauga e auauna atu, a o lei taitai ona vaetofia oe e lau pereistene o le siteki, a o lei taitai ona e ulufale atu i le MTC” (“Avea ma se Faifeautalai,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2005, 45). E tusa ai ma lenei manatu, o lesona taitasi o loo i ai ni gaoioiga fautuaina e uunaia ai faifeautalai faaolioli e amata ona mafaufau, faatino, ma auauna atu e pei o ni faifeautalai ae latou te le’i ulufale i se nofoaga autu e aoao ai faifeautalai. O gaoioiga o loo maua i lenei vaega e uunaia ai tagata o le vasega e faataitai i le fale mea ua latou aoaoina i le vasega. E eseese ni auala e atofa pe fautua atu ai nei gaoioiga. Mo se faataitaiga, e mafai ona e tufaina atu se pepa e tufa atu i le aluga o le vasega muamua o loo lisi ai gaoioiga fautuaina mo vaiaso taitasi i le semesa. E mafai foi ona e tusia le lisi o gaoioiga faalevaiaso i luga o le laupapa pe auina atu i au tamaiti aoga ni tesi po o ni savali imeli faalevaiaso.

Filifili Pe O A Pe Faapefea ona Aoao Atu

Filifili Manatu e Aoao Atu e Fetaui ma Manaoga o Tamaiti Aoga

A o e sauni e aoao atu, atonu e te fesili ifo ia te oe lava i fesili e pei o nei. O a ni metotia po o ni gaoioiga e aoao ai o le a fesoasoani i a’u tamaiti aoga ia malamalama i mea e tatau ona latou iloa? O le a se mea o le a fesoasoani i a’u tamaiti aoga e faailoa, malamalama, ma faamatala ai aoaoga faavae ma mataupu faavae autu? O le a se mea e mafai ona ou faia e fesoasoani ai i tamaiti aoga ia lagona le moni ma le taua o na aoaoga faavae ma mataupu faavae? E mafai faapefea ona ou fesoasoani i tamaiti aoga e faaaoga nei aoaoga faavae ma mataupu faavae i o latou lava olaga.

O lenei tusi lesona ua mamanuina e fesoasoani ia te oe i le faagasologa o le fuafuaina o lesona. Toe faamanatu ma le toto’a ia mea e faaaoga i le lesona. Filifli ni manatu faafaiaoga e sili ona fetaui ma manaoga o au tamaiti aoga, ma faapatino i lau lava sikaili faafaiaoga. O le a taiala oe e le Agaga Paia i lenei faiga. E mafai ona e filifili e faaaoga ia fautuaga uma po o se vaega foi o mataupu aoaoina, pe e mafai foi ona e fetuunaia ia manatu fautuaina e tusa ai ma manaoga ma tulaga o lau vasega. A’o e iloiloina auala e fetuunai ai mea e faaaoga i le lesona, ia manatua e sauniuni mae’ae’a ma ia faataga foi le Agaga e taitaia oe. Mafaufau i le fautuaga lenei mai ia Elder Dallin H. Oaks o le Korama a Aposetolo e Toasefululua: “E muamua ona tatou talia, ona tatou fetuunaia ai lea. Afai ua tatou iloa lelei le lesona faatulagaina lea o le a tatou tuuina atu, ona mafai lea ona tatou mulimuli i le Agaga e fetuunaia” (“O Se Talanoaga Faavaega ma Elder Dallin H. Oaks” [Seminaries and Institutes of Religion satellite broadcast, Aug. 7, 2012]; LDS.org).

Tuuina Atu o Avanoa Faafaiaoga i Tamaiti Aoga

O le tasi o mea aupito taua e mafai ona e faia o se faiaoga o lenei kosi, o le tuuina atu lea i tamaiti aoga o ni avanoa se tele e faataitai ai ona aoao atu ma molimau i le taimi o le vasega, ona e toatele tagata talavou e le to’a i le aoaoina atu o aoaoga faavae ma mataupu faavae o le talalelei. Tuu atu i tamaiti aoga le avanoa e tali ai fesili, faamalamalama upumoni o le talalelei i isi tagata o le vasega, ma aoao atu lesona a le faifeautalai o loo maua i le Tala’i La’u Talalelei. A oo ina malamalama faifeautalai faaolioli i le auala e tau atu ai aoaoga faavae ma mataupu faavae i le faaolataga, o le a latou aoao atu le talalelei ma le faamaoni ma le mana sili atu.

E faaopoopo atu i le aoaoina o mea e fai atu ma fai, e ao i faifeautalai faaolioli ona aoao e taulai atu i manaoga o tagata sailiili ma iloatino e ala i le Agaga mea e manaomia e tagata sailili taitoatasi ina ia faaauau ai pea i le ala o le liua. Fesoasoani i tamaiti aoga ia malamamala o le liua tumau o se tagata sailiili, e le faalagolago tele i mea e fai atu ai ma faia e se faifeautalai, ae o le, pe o galue le tagata sailiili i le faatuatua. O faifeautalai e sili ona mataalia e taulai atu ma le toto’a i mea e fai mai ai ma faia e tagata sailiili ona fesoasoani atu lea ma le alofa ia latou agai atu i le liuaina.

Faamatala Faamoemoega mo Tamaiti Aoga

O fautuaga nei e mafai ona fesoasoani a’o e tapena ma aoao atu au lesona:

  • Tofi ni tamaiti aoga e faitau ia vaega talafeagai o le Tala’i La’u Talalelei po o savali o le konafesi aoao a’o lei amataina lesona taitasi. Mafaufau e tuu atu i tamaiti aoga i le amataga o le kosi se silapasi po o le auivi o le kosi o loo faamalamalama ai mea o le a aoaoina atu i le taimi o vasega taitasi, ma mea e tatau ona faitau e tamaiti aoga e sauniuni ai mo vasega taitasi. O tamaiti aoga o e saunia mamao i latou lava, o le a sili atu ona aoaoina e le Agaga Paia i le aluga o lesona.

  • Ia faamoemoe i tamaiti aoga e faataunuu lo latou matafaioi o ni tagata aoao (tagai i le Gospel Teaching and Learning, 6, 15, 55).

  • Tuu i tamaiti aoga ia iloa e i latou lava upumoni o le talalelei. E faagaeetia ia tamaiti aoga pe a taitaia i latou i se faasologa e aoao ai lea e talitutusa ma mea na e oo i ai i le taimi na tapena ai le lesona. A’o iloa e tamaiti aoga mo i latou lava ia aoaoga faavae ma mataupu faavae, tuu atu ia i latou ni avanoa e faamatala ai nei upumoni i a latou lava upu ma ia faasoa ma molimau e uiga i mea ua latou iloa, i o latou lagona, ma mea ua latou fuafua e fai.

  • Fatufatu se siosiomaga e lagona ai e tamaiti aoga le Agaga o le Alii a’o latou aoao atu ma aoao mai i le tasi ma le isi (tagai MF&F 88:78, 122).

  • Uunai tamaiti aoga e aumai i vasega taitasi a latou lava kopi o tusitusiga paia, se kopi o le Tala’i La’u Talalelei, ma se api talaaga mo suesuega. Faamalamalama atu po o le a le api talaaga mo suesuega ma le ala e faaaoga ai.

A’o e filifili po o le a, ma pe faapefea foi ona aoao atu, ia manatua upu nei mai ia Elder David A. Bednar o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

“Ua ou matauina se uiga masani o faiaoga o e na aupito sili la latou faatosinaga i lo’u olaga. Sa latou fesoasoani ia te au e saili e aoao i le faatuatua. Sa latou mumusu e tuu mai ia te au ni tali faigofie i fesili faigata. O le mea moni, latou te lei tuuina maia lava ia te au se tali. Nai lo lena, sa latou faasino mai le ala ma sa latou fesoasoani mai ia te au i laasaga ou te suea ai a’u lava tali. Ou te lei fiafia i taimi uma i lenei faiga, ae o le poto masani ua ou mafai ai ona malamalama faapea, o se tali e tuuina mai e se isi tagata e masani ona le manatuaina mo se taimi umi, pe afai foi e manatua. Peitai o se tali tatou te iloa pe maua e ala mai le faaaogaina o le faatuatua, e pei ona masani ai, e tumau mo le olaga atoa” (“Saili le Aoaoina e ala i le Faatuatua” [o se faasauga ma Elder David A. Bednar, 3 Fep., 2006], 5; si.lds.org).

Gaoioiga Faafaiaoga

O loo i ai le tele o auala e faatulaga ai gaoioiga e aoao atu ai i potuaoga o loo fautuaina mai i auivi o lesona. O le mea masani lava e aoga le faaeseese o le faatulagaga o gaoioiga e fesoasoani e faatumau ai le fiafia ma le taulai o tamaiti aoga. Mo se faataitaiga, i taimi o tala faatino, mafaufau e valaaulia tamaiti aoga e faataamilo i le avea ma se faifeautalai ma tagata sailili ma se tagata fai iloiloga pe a talafeagai ai. E mafai foi ona e auai i soo se matafaioi pe a manaomia.

Ata
ata o vaega tai 4.
Ata
ata o vaega tai 2, 3.

F = Faifeautalai; TS = Tagata Sailiili; TI = Tagata Fai Iloiloga

Faataitaiga o le Aoaoga

O le faataitaiga o le aoaoga o loo faaaogaina i mataupu aoaoina i le NAF e mafai ona fetuunaiina mo le faaaogaina i lenei kosi e fesoasoani ai i tamaiti aoga e atiina a’e tomai ma gafatia. O elemene o lenei aoaoga faataitai e mafai ona faaaogaina i soo se faasologa ma toe fai ina ia sili atu ona ausia ai le sini o le fesoasoani i tamaiti aoga ia alualu i luma e ala mai i le fai o faataitaiga.

Faamalamalama—Faaali—Faataitai—Iloilo—Toe faataitai

Faamalamalama

Faamalamalama manatu ma tomai e tatau ona iloa e tamaiti aoga, ma aoao i latou i auala e fesoasoani ai nei tomai ma manatu i le faataunuuina o le faamoemoega o se faifeautalai.

Faaali

Tuuina atu se faataitaiga o mea e tatau ona fai e tamaiti aoga. E mafai ona ausia lenei mea i faaaliga e fai i le taimi lava lea, vitio, po o isi auala.

Faataitai

Tuu atu i tamaiti aoga e faataitai ia tomai i paga po o vaega.

Iloilo

Faatasi ai ma manatu faaalia o tamaiti aoga, faailoa ia mea na lelei ona latou faia ma auala e mafai ona faaleleia atili ai o latou tomai. Tuu atu ni faamalosiauga ia i latou.

Toe faataitai

Pe a mafai, tuu atu le taimi e toe fai ai le faataitaiga.

Galuega Faafaifeautalai i luga o le Initoneti

I le avea ai ma faifeautalai faamisiona, o le a faaaoga e au tamaiti aoga le Initoneti o se meafaigaluega tala’i e su’e ai ma faafesootai ai tagata sailiili, faafesootai ai tagata o le au paia, galulue ai ma taitai perisitua i le lotoifale ma taitai o le misiona, tali fesili, maua mai ma faafesootai tagata e faailoa mai [e isi], tulitatao tautinoga, faamaonia taimi atofa e feiloai ai, ma aoao atu mataupu faavae mai le Tala’i La’u Talalelei. O le a fesoasoani fautuaga eseese o loo i totonu o lenei tusi lesona e te uunaia ai tamaiti aoga e amata ona faasoa atu le talalelei e faaaoga ai meafaigaluega i le initoneti.

I le avea ai ma faiaoga mo lenei kosi, e mafai ona e faaaogaina meafaigaluega faaeletonika e ala i le faafesootaia o au tamaiti aoga i le aluga o le vaiaso, e faaaoga ai savali i tesi, po o ala o faasalalauga faaagafesootai e tulitatao ai galuega faatino a le vasega, pe faamanatu atu ia i latou e faitau le Tusi a Mamona i aso uma.

Fetuunaia o le Tusi Lesona ia i Latou e I Ai Manaoga Faapitoa

A aoao atu tamaiti aoga e iai manaoga faapitoa, e mafai e faiaoga ona fetuunai lesona e taulima ai gafatia o tamaiti aoga. Mo se faataitaiga, ina ia fetuunai lesona mo tamaiti aoga e le mafai ona faitau, e mafai ona e mafaufau e faitau leotele o oe lava, tuu atu i tamaiti aoga e faitau, pe faaaoga mea na muai pu’eina (e pei o lomiga otio po o vitio o tusitusiga paia, o le Tala’i La’u Talalelei, ma lauga o le konafesi aoao). A manao mai le lesona mo ni tali tusitusia, e mafai ona e uunaia tamaiti aoga e faaleo mai tali. E mafai foi ona fesoasoani isi tamaiti aoga ia i latou e i ai manaoga fapitoa e ala i le faitau toatasi atu o mea e faitau ia i latou po o le tusia o tali mo i latou.

Mo nisi manatu ma punaoa, faafesootai le itulau o Disability Resources i le disabilities.lds.org ma le vaega o le tusi o aiaiga ma tulafono a le S&I ua faaautuina “Adapted Classes and Programs for Students with Disabilities.”