General Conference
Kunuy nga Tabinaew u fithik’ e Gapas
General conference ko April 2023


Kunuy nga Tabinaew u fithik’ e Gapas

Gadad ma ngongliy rogon ni rayag ni ngaed kunuy nag pi u Israel u l’agruw raba’ fare veil nifan fare gonop rok’ e Chitamangiy.

President Russell M. Nelson, fare profet rodaed, e ke weliy mornga’agen fare muruwel rodaed ko pii’ ayuw ko kunuy nag pi u Israel nike wear u but’ nge ayuw ko fal’ag rogon e fayleng nifan fare bin L’agruw e Wub rok’ Yesus Kristus.1 Chitamangin e ya’al rodaed e ba’adag pifak ni nge kunuy nga tabinaew u fithik’ e gapas.

Fare gonop rok’ e Chitamngiy nu Tharmiy nifan fare kunuy nag pifak ko tabinaew rodaed u tharmiy e gathi be yaen u rogon e mo’onog u fayleng, rogon e n’en nibe buch ko economic, skul, gidii’, fa pumo’on nge bpin. Gonop rok’ e Chitamangiy e be yean u rogon e yul’yul’, fol ko fapi motochiyel rok’, nge thapeg fapi gam’ing nib thothup nge tayfan fapi m’ag ni kad ngongliyed.2

Biney e yalen nikan thogthog nag nib thothup ni gadaed gubin ni walag nib bpin nge pumo’on ni “gubin ni woed Got” e be yipfan e biney e muruwel ko kunuy nag. Biney e yalen e ba ta’areb rogon ngak e gidii’ ni ri ba’adag ni gidii’ nib thil e gin ni kar bad riy nge rogon e nam roraed ni nge thapeg e yafos nib mangil. Gamaed ba’adag ma gamaed be un ko biney e athamgil. Ya, gamaed ba’adag ni gubin pifak Got ni ngar baed ngakʼ ngar feked fapi tawa’ath nib manechubog nibe pii’ u dakean fare gospel rok’.3 U mm’on ko fare Doctine and Covenants, me ga’ar Somoel, “Gidii’ nu orel motoyil gaed; nge gimed e gidii’ ni gamed bay ko fanochi donguch ko day, motoyilgaed u ta’abang.4

Ri guba a’dag e biney e verse nibay ulan fare Doctrine and Covenants nib mu’un e gidii’ ngay nibay ko “fapidonguch ko day.” Dalip e pigpig nikan pii’ ngog nifan e Galasia ni nggu pigpig mugu par ko fanochi donguch ko day. Bin somm’on e pigpig rog ko napan ni gag reb e missionary ko fare British Isles, ma bin migid ngay e gag fare bin be’ech e General Authority ko fapi donguch ko Filipines, nge migid ngay e gag fare Area President ko fapi donguch ko Pacific Islands, nib mu’un fapi donguch ngay ko Polynesia.

Gubin yang ko yungi n’ey nikan kunuy nag e gidii’ riy nib michuwaen’raed ko fare gospel rok’ Yesus Kristus nikan sulweg yarmen. Yin somm’on ni yib e missionaries ko fare British Isles e napan e 1837. Biney e buch ko ta’areb e duw nga tomuren ni yibliy Joseph Smith fare Temple nu Kirland, ni gin ni fulweg Moses “fapi kiy ko fare makun ko pi u Israel i yib ko fare aningeg i yang ko fayleng, nge fare ragag i lung ko nam ni bay ko lel’oech.”5 Rib gel e mo’onog ni tay e British Isles ni bay mornga’gaen ke mada’ ko chiney. Napan ni taw ko 1851, pag nga balay fapi members ko Galasia e kan tawfe nag nima par ko fapi donguch ko British Isles.6

Napan e 1961, Elder Gordon B. Hinckley e milekag me tabab i pii’ e missionary ni nge pigpig ni l’agruw fare duw ulan fapi donguch ko Filipins. Ko ngiyal’ nem ma kemus ni bay ta’areb e Filipino nibay fare Melchizedek Priesthood rok’. Chiney, e kari fel’ ya bay 850,000 e members ko Galasia e dabay ko fapi Donguch ko Filipins. Gu ba’adag fapi gidii’ ni Filipino; ya bay ba t’ufeg nga ba liyoer roraed ngak fare Tathapeg ni rib gel.

Bin ni gathi yi ma nang mornga’agen e muruwel ko missionary riy e fapi Donguch ko Polynesian. Tabab ko 1843 ko ngiyal’ ni Addison Pratt ke yib ko fagi nam ni chiney e kanog e French Polynesia ngay.7 Bo’or e gidii’ nu Polynesia nib michuwan’raed e tabinaew nib manechubog ere ted ni Yesus Kristus e ir fare Tathapeg roraed. Daba’ ma gonapan 25 pacent e Polynesian, ulan fapi Donguch ko Polynesia, ni bugi members ko Galasia.8

Bay biyay ni kug motoyil ngak reb e bpin ni 17 e duw rok’ nibay u rib e donguch ko Tahiti ni’ir e bin medlup e mfen nike mang e member ko Galasia. Ma tayfan fapi gidii’ rok’ ni kakrom nikar uned ko Galasia ko 1845 u Tubuai, l’agruw e duw u mm’on ni taw gidii’en e Galasia nga Salt Lake Valley.9

Machib rodaed e ba tomilang rogon ni gubin e gidii’ ma bay e ngiyal’ nge fang ko rofen ni yaedra thapeg e mulwol ko gospel. Tiney e ban’en e kabang ko tin nib baga’ ban’en. President Nelson ni ma weliy mornga’agen fare Israel ni yib e kunuy nga ta’abang ni “tha’abi ga’fan e muruwel, … nibe buch, nge … u dakean e fayleng e daba’.”10

Mada’ ko nigyal’ ko fare Sulyarmen ko Galasia ku Yesus Kristus, nib mu’un fare wub ko fare Babyor ku Mormon ngay nge fare yi’iy nge fapi kiy ko priesthood nikan pii’ ngak Joseph Smith, e gathi ri yibe nangfan rogon fare kunuy rok’ pi u Israel.11

Re ngochol ney ni “Israel” e irerram fare liw nikan tay nga dakean Jakob.12 Be yipfan fapi pifak Abraham i yean ngak Isaak nge Jakob. Fare m’ag nge tin nin micheg nag ngak Abraham ni Chitamangiy e ba’aray ko Abraham 2:9–10, nibe ga’ar:

“Ma bay gu gagiyeg nigem ni ba nam nib ga’, …

“[Urngin e nam] nra thapeg fare Gospel e ran piningrad ko ngochol rom, ma ran thi’eg rad ni yad pi fakam, ma yadra tawa’ath nigem, ni gur e chitamangin rad.”

Napan fare mo’olung u Tharmiy u mm’on ni kad bad nga fayleng, min puruy’nag mornga’agen fare gonop ko wo’en e thap min yibliy. Nib mu’un boch e motochiyel ngay nge gam’ing ko fare priesthood u mm’on nin sunmiy e def ko fayleng nga mm’on riy ko fare kunuy nag.13 Nib mu’un fare yalen nira bee’ ma nge dugliy rok’.

Bukun ra’ay e duw nga tomuren, nib mu’un bugi gidii’ ngay ni gagiyeg nag e nam nib mu’un i Saul ngay, David, nge Solomon, ma aram ni dar pi u Israel u butt’. Fare birok’ Judah e ulung nge kabang ko birok’ Benjamin era mangew fare naam ku Judah. Tin ni magay, ni’ir e fare ragag i ulung, e par ni mang fare naam ku Israel.14 Tomuren 200 e duw ko fare dar, ma bin somm’on wereg nin tay u fithik’ pi u Israel e buch ko napan e 721 BC napan nin fek e girdi’ nu Israel ni kalbus nga Assyria ni ka aram e gin ni yad bay riy.15 Boech e duw nga tomuren mi yaed yean ko gin ni lelqoch ko naam.16

Napan e 600 BC u mm’on nin tabab nag fare Babyor ku Mormon, Chitamangiy Lehi e fek boech e gidii’ u Israelistes ngar bad nga Mariken. Lehi e manangfan ni’ir e kabang ko fare wereg rok’ pi u Israel. Nephi ni yoeg ni fare tabinaew rok’ Israel “e bay ni taʼareb nagraed ko gakʼiy ni olive, ni bayi mʼing papaʼngin me garar u dakean e fayleng.”17

Fare ngiyal’ ko fare Fayleng nib Be’ech, fapi chepin e Nephites nge Lamanites nibay mornga’agenraed ulan fare Babyor ku Mormon e mus mornga’agenraed ko AD 400. Gidii’en Lehi ni Chitamangiy e kan garar nagread u dakean e nam u Mariken.18

Mormon e weliy e ran’ey ni rib tomilang rogon ulan e 3 Nephi 5:20, nibe ga’ar: “I gag Mormon, ni gidiiʼen Lehi. Ri baʼfan ni nggu oge magaer ngakʼ e Got rog nge Tathapeg rog i Yesus Kristus, niʼir e fek e pi chitamangmaed nga wuruʼ fare binaw nu Jerusalem.”19

Rib tomilang ni fare ngiyal’ ni rib ga’fan ko mornga’agen fapi Israel e fare ngiyal’ chepin e gargel, mulwol, machib, nge muruwel rok’ e Somoel nge Tathapaeg rodaed, Yesus Kristus.20

Tomuren fare yam’ nge foskoyam’ ni tay fare Tathapeg, ma arram ni buch e bin l’agruw yay e wereg ni yib nga dakean pi gidii’en Judah ko ngiyal’ ko AD 70 nge AD 135, ni bachan fapi Roma ni yead be gafgow nag fapi Jews.

President Nelson e machib nag, “Fare Babyor ku Mormon e ba pow ni fare Somoel e ke yib ni nge tabab nag e kunuy ko [fapi] bitir ni yaed bay u tan fare m’ag.”21 Aram fan, ni fare Babyor ku Mormon, ni Profet Joseph Smith e pilyeg e thin riy u dakean fare tawa’ath nge gelngin ni yib rok’ Got, ni yib rok’ pi gidii’en Lehi, fapi Israel’ nin wereg raed u but’, nge fapi Gentiles nikan poef raed ngalan fare ulung ko Israel. Gin somm’on ko fare guruy ko 1 Nephi 22 yuyang riy e be ga’ar, “Israel e bayra garar gaed u dakean fare fayleng—Fapi Gentiles e yaedra duruwʼiy miyaed chathowoliy Israel ko gospel u lan e tin tomur e rran.” Fare fithngan page ko fare Babyor ku Mormon ni reb i fan e “ngki yog ni ngan micheg u waenʼ fapi Jew nge Gentile ni Yesus e ir Kristus.” Ko fare Sulyarmen nge fare Babyor ku Mormon, biney e muruwel ko kunuy pi u Israel e ke ga’ ni rib papay.22

Pi’in nikar fanayed e gospel rok’ Yesus Kristus, ni demuturug ko rogon e tha’ roraed ko gidii’ ni kakrom, era mang bang ko fare kunuy rok’ pi u Israel.23 Biney e kunuy ni yibe tay nge temple ni yibe toey, e ke ngongliy rogon ni rayag ni ngaed kunuy nag pi u Israel u l’agruw raba’ fare veil nifan fare gonop rok’ e Chitamangiy.

President Spencer W. Kimball, nike weliy marunga’agen fare kunuy rok’ pi u Israel, keyoeg: “Chiney, ma fare kunuy rok’ pi u Israel e yib e rrin’ ni yib e ta’areb nag fare galasia nib riyul’ nge … gidii’ ni nge yib ni nang mornga’agen e bin th’abi riyul’ e Got. … Demuturug ko mini’, nira yib, ngabi fanay fare gospel nikan sulweg yarmen, ma be gay rogon ni nge tayfan Somoel ko rogon e birok’ e thin nibe un ngak fapi gidii’en Got ko gubin yang u dakean e fayleng nibe par riy, e ke un ko biney e motochiyel ko fare kunuy rok’ pi u Israel nike mang reb fapi bitir nira thapeg fapi tawa’ath nikan micheg ngak pi gidii’en Got ko tin tomur e rran.”24

“Fare kunuy rok’ pi u Israel e chiney e ke tabab i un e gidii’ ngay.”25

Woed rogon ni yibe guy nib tomilang rogon, fapi gidii’en Fare Galasia ku Yesus Kristus ni Fan ko Gidiiʼen Got ko Tin Tomur e Rran e bay fare tawa’ath roraed ni ngar daged e t’ufeg, pii’ed, pining, nge pii’ e ayuw ko kunuy pi u Israel ni ngeyag ni ngar thapeged ga’angin fapi tawa’ath ko m’ag rok’ Somoel. Biney e mu’un fapi gidii’ nu Afrika ngay nge Europeans, South nge North Americans, Asians, Australians, nge tin nibay ko fapi donguch ulan e day. “Ya arogon ya fare lam rok’ Somoel e fan ngak e gidii’ ni gubin.”26 “Biney e kunuy era ul’ul’ nge mada’ ko ngiyal’ nike mukun e gidii’ nib mat’aw nga ta’abang ngalan fare ulung ko gidii’en Got ulan fapi nam ko fayleng.”27

Dariy bee’ ngay nike weliy mornga’agen e kunuy nib gel ngak President Russell M. Nelson: “Gubin ngiyal’ ni gara rrin’ ban’en nira ayuweg bee’—u barba’ fare veil—ni nge ngongliy e m’ag ngak Got nge thapeg e tawfe nge fapi gam’ing ko temple, ma arram ni gabe un i pii’ e ayuw i kunuy pi u Israel. Arogon ni fani rib moem.”28

Bu’uw e Galasia e daba’? Ulan 62 e duw napan nigu tabab nag e mission rog ko 1960, fare namba ko missionaries nibe pigpig ko mission ni l’agruw e duw e ke mon’og ni’i moey ko 7,683 nga 60,166. Ma fare namba ko fapi mission e ke mon’og ko 58 nga 416. Ma fare namba ko gidii’en e Galasia e ke mon’og ko 1,700,000 ma chiney e ke mada’ ko 17,000,000.

Fare COVID-19 e ke ayuwegdaed ni keyag ni kad wereged mornga’agen fare gospel. Make yag nikan fanay boech e technology nib be’ech, ni rayag ni nge pii’ e ayuw k biney e kunuy. Falfalaen’mad ko gidii’en e Galasia nge fapi missionaries ni yaed be athamgil ni yaed be kunuy pi u Isreal nga ta’abang. Mo’nog e be ul’ul’ u gubin yang, ni rib ga’ nibe buch u South America nge Afrika. Ma kagmad be og nag e magar ko gidii’ u dakean e fayleng nike un ko fare mulwol rok’ President Nelson nike yo’or nag e pigpig ko missionary. Aram rogon, ni muruwel rodaed ni ngan t’ufeg, pii’, pining e rayag ni ngan ga’nag.

Bang ni rib ga’fan ko athamgil nibe tay e missionary e fan ngak fapi gidii’en e Galasia ni ngar manged e tomilang29 ni demuturug ko gin ni yaed be par riy.30 Dabiyag ni ngad uned u foen. Wo’en ni Kristus nib munguy, nib mat’aw, falfalaen’, nge t’ufeg nib yul’yul’ nifan e gidii’ ni gubin e gathi kemus nira pii’ e tomilang ni nge powi’iy read machane krayag ni ngar nangfaned ni fapi gam’ing ko wo’en e thap nge gospel rok’ Yesus Kristus era ayuwegraed.

Wenig mu nangfan ni bay bugi tawa’ath ni rib gel nima yib ni fa’anra ga ba share nag e thin ni mornga’agen fare gospel rok’ Yesus Kristus. Fapi chep nib thothop e ma weliy mornga’agen fare falfalaen’ nge gapas, n’agfan e denen, yiroriyey ko fapi lumel, nge fapi gelngin nima yib rok’ Got.31 Sap nga mm’on ko biney e yafos u fayleng, yira fal’ag rogondaed ni ngaed wereged e thin ko fare gospel ngak e pi’in “nibay u fithik’ e lumor ma bay nikan kalbus nag ko denen ulan fare nam ni tigil’ e ya’al ko yam’.32

Meybil rog e daba’ e fan ngak e bitir ni gubin, pagal ni fal’yangren, bpin ni fal’yangren, tabinaew, quorum, Relief Society, nge klas ni ngan guy rogon ni gadaed be un ko fapi mulwol ni ngan pii’ e ayuw ko kunuy pi u Israel nike duugliy Somoel ngodaed nge fare profet rodad.

Gamaed be tayfan nira bee’ ma bay mat’won ni nge me’leg. Ulan e biney e fayleng, bay ni bo’or e gidii’ ni dabi un ko kunuy pi u Isreal. Bachane ka bo’or e gidii’ nira rrin’, ma Somoel e be taga’ ngak e gidii’ nike mu’ i thapeg e gospel rok’ ni ngar pii’ed e ayuw ni ngar manged fare tomilang nira ayuweg e gidii’ ni nge yib ngak Got. Biney era ayuweg fapi walagendaed u dakean e fayleng ni ngar falfalaen’gaed ko fapi tawa’ath nib thothup nge fapi gam’ing ko fare gospel rok’ Yesus Kristus nikan sulweg yarmen ni nge kunuy nga tabinaew u fithik’ e gapas.

Gube micheg mab michuwun’uy ngay ko fare gonop rok’ Yesus Kristus nge Chitamangdaed nu Tharmiy nifan ngodaed, u dakean fithngan Yesus Kristus, amen.

Babyoren e Ayuw

  1. Muguy ko Russell M. Nelson, “Welcome Message,” Liahona, May 2021, 7.

  2. Muguy ko Doctrine and Covenants 20:37.

  3. Muguy ko 2 Nephi 26:33.

  4. Doctrine and Covenants 1:1. Ulan e Doctrine and Covenants 1:4, Somoel e ul’ul’, “And the voice of warning shall be unto all people, by the mouths of my disciples, whom I have chosen in these last days.”

  5. Doctrine and Covenants 110:11.

  6. Napan e 1851, makemus ni 52,165 urngin e members ko Galasia. Ulan e chep ko Galasia nge fare “Religious Census of 1851” in England and Wales, there were over 28,000 members in those locations (see Robert L. Lively Jr., “Some Sociological Reflections on the Nineteenth-Century British Mission,” in Mormons in Early Victorian Britain, ed. Richard L. Jensen and Malcolm R. Thorp [1989], 19–20).

  7. Muguy ko Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 494–95, 514–15, 573.

  8. Tonga: 45 pacent; Samoa: 31 pacent; American Samoa: 22.5 pacent; nge French Polynesia: 7 pacent.

  9. Muguy ko Saints, 573–74.

  10. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (worldwide youth devotional, June 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org.

  11. Biney e machib ni rib gel gelngin e bay ulan fare Babyor ku Mormon nge fare bin ragag e lik’ngin e mich, ni tabab ni, “Rib michuwun’mad ngay ko fare kunuy rok’ pi u Israel nge fare sulyarmen ko fare Ragag i Tribes” (muguy ko James E. Talmage, The Articles of Faith, 12th ed. [1924], 314–44).

  12. Woed rogon nikan yoloey ko Genesis 32:28, nibe ga’ar, “Dabki par fithingam ni Jakob. Kam fathael ngak Got nge ngak e girdi’, ma kam gel; ere nge par fithingam ni Israel.”

  13. Muguy ko Joseph Smith, ulan e “History, 1838–1856, volume D-1,” 1572, josephsmithpapers.org; nkgum guy ko Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Wilford Woodruff,” [42–43], josephsmithpapers.org; Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Willard Richards,” [241], josephsmithpapers.org.

  14. Muguy ko Bible Dictionary, “Israel, Kingdom of”; James E. Talmage, The Articles of Faith, 315. Rehoboam nge tin nib milfan ngak e yi manang ni irreram fare nam nu Judah nibay nibang ko Israel nibay nga yimuuch.

  15. Muguy ko 2 Kings 17:23.

  16. Muguy ko Doctrine and Covenants 133:26; ngkum guy ko Doctrine and Covenants 110:11.

  17. 1 Nephi 10:12. Ammon ni yoeg, “Gube oge magaer nga fithingan e Got rog, niʼir e yug be lemnag e pi gidiiʼ ney, ni yaed ba paʼ i paʼangin fare ke gakʼiy ku Israel, ma ke malog ko kenggin u lan ba nam” (Alma 26:36).

  18. President Spencer W. Kimball, ni non ni mornga’agen fapi Lamanite Israel, ni machib nag ni Zion e ga’angin yang yu Mariken. Ke yoeg, “We are in Israel and are being gathered” (The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball [1982], 439).

  19. Napan nin madil nag ngak Chitamangiy Lehi ni nge fek gathon e tabinaew rok’ nga wuru’ fare binaew, bang ko fan e ran’ey e bachan ni yira gathay nag yu Jerusalem (Muguy ko 1 Nephi 2). Fare Temple nu Solomon ni puth, Jerusalem ni mul, nge kalbus nag fapi tribe ko gidii’ rok’ Judah ni buch ko napan e 586 BC.

    “Israel was conquered in about 720 B.C.E., and its 10 tribes driven into exile. … [In Jerusalem,] Solomon’s Temple sustained several attacks by foreign powers before finally, in 586 B.C.E., being totally destroyed by the army of Nebuchadnezzar, the Babylonian king” (David B. Green, “The History of the Jewish Temple in Jerusalem,” Haaretz, Aug. 11, 2014, haaretz.com/jewish/.premium-history-of-the-temple-in-jerusalem-1.5256337). Ngkum guy ko 2 Kings 25:8–9.

  20. Muguy ko Tad R. Callister, The Infinite Atonement (2000).

  21. Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, May 1995, 33; ngkum guy ko “Covenants,” Liahona, Nov. 2011, 88.

  22. Muguy ko Russell M. Nelson, o R. Scott Lloyd, “Seminar for New Mission Presidents: ‘Swift Messengers’ to Scattered Israel,” Church News, July 13, 2013, thechurchnews.com. President Nelson e ke yoeg ko fare kunuy ni “gathi be yean ko ggin ni gabe par riy; machane be yean ko rogom. Gidii’ e rayag ni ngar ‘bad ngar nanged mornga’agen Somoel’ ni [3 Nephi 20:13 dabra chuwgaed ko nam roraed’ dab t’uf ni ngar chuw e nam rorad” (“The Gathering of Scattered Israel,” Liahona, Nov. 2006, 81 Ngkum guy ko 3 Nephi 21:1–7.

  23. Machib rodaed e ba tomilang rogon; Somoel e wereg pi yu Israel ni bachan e togopluw nge denen roraed. Machane, Somoel e wereg e gidii’ rok’ nike me’eleg u daken fapi nam ni ngeyag ni nge tawa’ath nag fapi nam. (Muguy ko fare Guide to the Scriptures, “Israel—The Scattering of Israel,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.)

  24. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 439.

  25. Mornga’agen ko Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 438. Ngkum guy ko “All Are Alike unto God,” ed. E. Dale LeBaron (1990), a collection of 23 conversion stories by Black African Latter-day Saints. Sister Julia N. Mavimbela e yoeg ni somm’on ni un ko Galasia ni guy fare bugithin ni Israel, me yon’ farake babyor ni bachan e be lemnag ni kemus ni “fan e gidii’ nib wachwach. Gathi nifan dad. Gathi gamad e kan me’eleg. Daba’ e gu manang ni gag reb e gathon fare tabinaew ni pilung, ni fa’anra gura par nib yul’yul’. I gag reb e Israelite, ma napan ni gube ngongliy fapi gam’ing rog ulan e temple, kug thamiy ni gadaed e gadaed bugi tabinaew ni ta’areb u dakean e fayleng”(in “All Are Alike unto God,” 151).

  26. Doctrine and Covenants 1:2.

  27. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, 438.

  28. Russell M. Nelson, “Hope of Israel.”

  29. Apostle Paul ni yog ngak fare fagar rok’ ni kanoeg i Timothy ngak ni “nge … gu rogon nib mich Kristus u wun’um” (1 Timothy 4:12).

  30. Muguy ko 3 Nephi 18:24.

  31. Muguy ko Mosiah 18:8–13; 3 Nephi 18:25; Doctrine and Covenants 18:10–16; 31:5; 62:3.

  32. Doctrine and Covenants 138:57.