Toeni Luhlahp
Eis Kuh luhn God ke Wuhlweacng
Toeni Luhlahp ke Eprel 2023


Eis Kuh luhn God ke Wuhlweacng

Ke kowos fahsr ke inkacnek in wuhlweacng, ke pacptais nuh ke tempuhl ac nuh ke moul uh, nga olwelah kuh nuh suwos in fahsr sahyacn ma luhn facluh.

Nohfuhmpuh yac tari ah, utuckuh pacl wowo se luhk in kihsackuhnlah Tempuhl Belém Brazil. Mwe engan in wi mempucr wowo ke Alu uh fin acn Brazil. Ke pacl se ingacn, nga lotwelah lah Belém el molsron se nuh ke acn ma infacl fokoko soko fin facluh, Infacl Amazon.

Tiac elyah ke kuhiyacn infacl soko inge, pacl luo in yac se ma na usrnguck se muhta sikyak. Ke faht, mahlwem, ac facluh tahklac, noa na fokoko se mayak infacl ah, lain usren acsr ke infacl soko ah. Noa fuhlact oasr ke mita 61 kahsruhsr muhi oacna kilomita 502 nuh lucng petsaciyucklac. Ma usrnguck se inge, etweyuck kahlwem muh pororoca, kuh “puhsra luhahp” ke srihpen puhsra luhlahp se el oraclah ah. Kuht kuh in sifacna fahk muh fine Amazon fokoko se inge kuh in lohng tui nuh ke kuh inkuhsrao.

Oacna Amazon, oasr acsr ke moul lasr; kuht oruh na ma tuhkuh nuh ke moul lasr. Oacna Amazon, ke kahsruh inkuhsrao, kuht kuh in oruh ma na usrnguck. Tukun ma inge nuhkewa, tiac fihsracsr nuh sesr in mongfihsracsr, fakpacp, kuh ahkolah in sang kena lasr uh nuh sin God. Tuh kuht fin oruh ohinge kuht kuh in eklac, fohlohk nuh ye muhtuhn God, ac eis finsrak lasr ma pahtpaht.

Tiac oacna Amazon, kuht kuh in sulaclah lah kuht e tui nuh ke kuh inkuhsrao kuh “fahsr wi acsr ah.”3 Fahsr lain acsr ah ma na upac se. Tuhsruhk ke kuht eiskuhtyang nuh ke “kolyuck luhn Nguhn Muhtahl” ac eislah nuhnak fuhlwact lasr mwet uh,4 kuht kuh in eis eklac luhn Mwet Lahngo ke moul lasr, kuh in oruh ma upac.

Prestuh Russell M. Nelson el luti kuht lah kuht e oruh fuhkah ma se inge. El olwelah, “Kais sie mwet ma oraclah wuhlweacng la ke acn in pactpais ac lin tempuhl—ac karuhnguhnwacng—elos ahkohkyelihk inkacnek nuh ke kuh lal Jisus Kraist … [in sruhk] kuhtyak liki facl puhtatlac se inge.”5 Ke kahs sahyac an, kuht kuh in eis kuh luhn God, tuhsruhk ke kuht kuhpahsryang muhkwena nuh Sel ke wuhlweacng muhtahl.

Meet liki facluh oreklac, God El oraclah wuhlweacng, oacna kain in ip ma tuhkweni orekma ma kuht, tuhlihk Nahtuhl, kuh in orekuhtweni nuh Sel. Ma nuh tok ma pahtpaht, masap tiac ikihlyucklac, El oraclah ma tiac kuh in amacinkihnyuck suc pa in eklac, moliyucklac, ac engan ma pahtpaht. Ke facl se inge, kuht oruh wuhlweacng inge ke kuht wi oruh akwuck ke pristut ac olwelah in oruh ma God El siyuck kuht in oruh, ac in fohlohkihn, God El olwelah nuh sesr mwe insewowo.6

Wuhlweacng el fuhlahk se ma kuht ahkolah nuh kac, kahlwem na pwacye kac, ac arulacna ahkfuhlwactye.7 Oraclah wuhlweacng se nuh sin God el siena liki oraclah olwelah se. Ma se meet, wal luhn pristut enenweyuck. Ma se ahkluo, olwelah muhnahs se wacngihn kuhpahsr fokoko la in sruhk kuhtyak liki fahsr luhn acsr uh. Kuht oraclah wuhlweacng ke kuht sulaclah muhkwena in kihsackihnkuhtlac in ahkfalyelah.8 Kuht eklac in tuhlihk wuhlweacng nuhtin God ac eis usru ke tohkohsrahi Lal fin kuht fahkuhtyak pwacye nuh ke wuhlweacng inge.

Kahs se inge inkacnek in wuhlweacng som yohk nuh ke kain in wuhlweacng suc ma oruh kuht tuhkuh nuh yurun Kraist ac kuhpahsryang nuh Sel. Ke kuhpahsr in wuhlweacng se inge, oasr inkacnek lasr nuh ke kuh wacngihn sahflah Lal uh. Inkacnek se inge muhtacwacack ke luhlahlfongi kacl Jisus Kraist ac auliyak, tohkoh pa pacptais ac eis Nguhn Muhtahl.9 Jisus Kraist El akiyac nuh sesr in liye lah kuht e utyak fuhkah nuh ke inkacnek soko inge ke El pacptaislac ah.10 Oacna ke sihmlac ke Wulweang Sasu ke puk lal Mark ac Luke, Pahpah Inkuhsrao El sramsram na nuh sel Jisus ke pacptais Lal, fahk, “Kom Wen kuloh nutik. Nga arulana insewowo sum.” Ke kuht fahsr ke inkacnek in wuhlweacng ke pacptais, nga kuh in petsacelah ke Pahpah Inkuhsrao El fahk oacna nuh sesr kais sie: “Kom tuhlihk sacohk nuhtihk suc nga arulana engan kac. Kampare na nuh meet.”11

Ke kuht pacptais ac ke kuht eis kuhfa luhn Leum,12 kuht fahkwack lah kuht luhngse eis nuh fwacsr inen Jisus Kraist.13 Ke sramsram se inge, lwelah kuht in esam masap ke Wulweng Matu, “Nik kom aklusrongtenye Inen Leum God lom.”14 Nuh ke insrwacsr misenge, kuht lohng etuh lah ma koluk se in orekmakihn lain inen Leum. Masap se inge nwacnwack pac ma sacn, tuhsruhk sap se inge upac na pwacye. Lwenglah luhn kahs Hebrew ke “eis” pa in “sruhkwack” nuh lucng kuh “us” oacna ke mwet se us fuhlwack se ahkkahlwemye sie ke u se kuh mwet se.15 Lwenglah luhn kahs se inge “ahklusrohngtwenye” pa wacngihn “kano” kuh “kikiacp.”16 Masap se inge nik met ahklusrohngtwenye inen God Lom kuh pac in kalmeyac pa, “Kom tiac enenuh in wekkomlac muh kom mwet tuhma lutlut lal Jisus Kraist nekena kom otwelah na pwacye in fahsr Tohkohl.”

Kuht eklac mwet tuhma lutlut Lal ac orekma Aholuhl ke kuht oruh pwacye ac kapriyac kuh nuh facsr inen Jisus Kraist ke wuhlweacng lasr. Wuhlweacng lasr use kuh nuh sesr in muhta na ke inkacnek in wuhlweacng ke srihpen kuhpahsr lasr nuh sel Jisus Kraist ac Pahpah tuhmasr Inkuhsrao eklac. Kuht fototoi nuh Yohrohlos ke kuhpahsr in wuhlweacng.

Inkacnek in wuhlweacng se inge som nuh ke akwuck tempuhl, pa nuh ke mwe sang muhtahl tempuhl.17 Mwe sang muhtahl se inge mwe sang muhtahl ke wuhlweacng sin God ma kuhpahsrikuhti yohk nuh Sel. Ke mwe sang muhtahl, kuht, ma se met, olwelah in srihke in karihngihn masap luhn God; ahkluo, in auliyak ke inse muhsahl ac nguhn puhsisacl; ahktolu, in moulkihn wosasuc luhn Jisus Kraist. Kuht oruh ma inge ke orekmakihnyacn luhlahlfongi lasr Kacl, oraclah olwelah yurun God ke kuht eis akwuck in molwelah ac moul ma pahtpaht, karihngihn olwelah ingacn nuh ke moul lasr, ac srihke in moulkihn masap yohk luo in luhngse God ac mwet tuhlan lasr. Kuht olwelah, ahkahkosr, in ahkos masap in tiac kosro ac, ahklimekohsr, ahkmuhtahlye kuht sifacna ac ma nuhkwewa ma Leum El ahkinsewowoye kuht kac in muhsaheack Alu Lal.18

Ke oraclah ac karihngihn wuhlweacng tempuhl, kuht lotwelah yohk ke sihpac luhn Leum ac eis fohnlahiyacn Nguhn Muhtahl.19 Kuht eis kolyuck nuh ke moul lasr. Kuht kapwack ke luti lasr uh tuh kuht in tiac muhta na ke atac sac, oacna in tuhlihk pihlesreyuck.20 Tuh, kuht muhta ke etuh nuh tok ma pahtpaht ac ke pihrihkyuck in kuhlwacnsuhpuh God ac mwet sahyac. Kuht eis kuh fokoko in oraclah aksahfyelah srihpac lasr ke moul kawihl se inge. Kuht karihngihnyuck liki ma koluk,21 ac kuht eis kuh fokoko in lain mwe sruhf ac auliyak pacl kuht puhtatlac.22 Ke kuht muhnahslah, ma kuht esam ke wuhlweacng lasr nuh sin God kahsre kuht in fohlohk nuh ke inkacnek uh. In kuhpahsryang nuh ke kuh luhn God, kuht pororoca lasr sifacna, kuh in som lain acsr luhn facluh, ke moul lasr nohfohn ac nuh tok ma pahtpaht. Sahflahiyac ah, acn kuht e sun uh eklac ke srihpen inkacnek in wuhlweacng lasr som nuh ke moul ma pahtpaht.23

Karihngihn wuhlweacng kuht oraclah ke acn in pacptais ac lin tempuhl oacyacpac ahkweyekuht in lain mwe suhf ac mwe ahkngal luhn facluh.24 Mwe luti ma wi wuhlweacng inge kahsruh ahkmuhlahlahye inkacnek lasr ac use finsrak, ahkkweye, ac mihs.

Pahpah ac ninac mahtuh Lena Sofia ac Matts Leander Renlund eis kuh luhn God ke wuhleacng in pacptais lalos ke elos welah Alu uh ke 1912 fin acn Finland. Elos engan in wi oasr ke pracns se emeet ke Alu uh fin acn Finland.

Leander el misac ke tuberculosis yac limekohsr tohkoh ke Lena el pituctuc ke tuhlihk ahk singucul nahtuhlos. Tuhlihk se ingacn, pahpah tuhmuhk, el isuslac mahlwem luo tukun misac lal Leander. Lena el tiac pihkihnyac muhkwena mukul tuhmacl an tuhsruhk tuhlihk itkohsr inmahsrlon tuhlihk singucul nahtuhl ingacn pac. El muhtwacn suhkahsruhp se, el elyah. Ke yac 20 wacngihn pacl in mutullac wo lal ke fong. Ke lwen, el orekma upac in oasr mongo nacn sucu lal. Ke fong, el karihngihn mwet mas ke sucu lal. Upac in nuhnkuh lah el oruh fuhkah.

Lena el kuhtanglah ke srihpen el etuh lah mukul tuhmwacl ac tuhlihk nahtuhl ma misac inge e ma lal ne tok ma pahtpaht. Mwe luti ke mwe insewowo tempuhl, som pac nuh ke sucu ma pahtpaht, sang nuh sel mihs ke srihpen el luhlahlfongi ke kuh luhn sil. Ke facl suhkawihl se inge, el eis mwe sang muhtahl lal ac oacyacpac el sil nuh sel Leander, tuh Leander el mwet in kahsruh na wowo se in moul lal ac ipin finsrak lal nuh ke pacl fahsruh uh.

Ke 1938, Lena el suhpwaclah ma sihmlac nuh tempuhl in ahkfahsryeyuck orekma ke sucu misac lal, kuhtuh ma inge supweyucklac meet fin acn England. Tukun el misac, akwuck tempuhl uh orek sin mwet sahyac kacl, Leander, ac tuhlihk misac nahtuhl ah. Ke orekma kacn mwet misac, el eis mwe sang muhtahl, Lena ac Leander elos sil nuh sin sie, ac tuhlihk misac nahtuhlos ac pahpah tuhmuhk elos sil nuh selos. Oacna mwet sahyac, Lena el “luhlahlfongi nwe ke na elos misa, a elos tiana eis ma God El wulela kac, tusruktu elos liye ma inge, … [elos lohng kac, ac sruokyac].”25

Lena el moul oacna in el oraclah tari wuhlweacng inge ke moul lal. El etuh lah wuhlweacng lal ke pacptais ac fahsr eis kuhfa luhn Leum oraclah kuhpasr lal nuh sin Mwet Lahngo. El “lwelah kena se lal nuh ke nien muhta muhtahl luhn [Mwet in Molwelah] in sang finsrak nuh ke insia muhsahlah se [lal] inge.”26 Lena el nuhnkuh muh sie pahkomuhta luhn God pa elan etwaclah ke sucu ma pahtpaht meet liki el sun keok ke moul lal. Ke wuhlweacng, el eis kuh yurun God in kuhtanglah ac tuyak liki mwe ahsor mwe lain ac ma upac oluhl inge.

Ke kom fahsr ke inkacnek in wuhlweacng, muhtwacwacack ke pacptais nuh ke tempuhl ac ke moul lom an nohfohn, nga olwelah nuh sum ke kuh in som lain acsr luhn facluh—kuh in lotwelah, kuh in auliyak ac ahkmuhtahlyeyuck, ac kuh in konwacack mihslac, kuh, ac finne engan ke kom sun ma upac luhn facluh. Nga olwelah mwe loang nuh sum ac sucu lom an liki orekma luhn ma koluk, yohk na ke kom oruh tuh tempuhl in pa srihpac yohk ke moul lom an.

Ke kom tuhkuh nuh yurun Kraist ac kuhpahsryang nuh Sel ac Pahpah tuhmasr Inkuhsrao ke wuhlweacng, ma na usrnguck se sikyak. Kom eklac ac kom suwohslah sel Jisus Kraist.27 Kom eklac tuhlihk wuhlweacng se nuhtin God ac mwet usru se ke tohkohsrahi Lal.28 Nga petsacelah ke El fahk nuh sum, “Kom tuhlihk sacohk nuhtihk suc nga arulana engan kac. Paing kom nuh lohm uh.” Ke inen Jisus Kraist, amen.

Mwe Kahsruh

  1. Apkuhran nuh ke feet 20.

  2. Apkuhran nuh ke miles 30.

  3. Oasr sulwaclah lasr ke srihpen God El use nuh sesr suwohs in sulaclah ac orekma nuh sesr sifacna. Liye Guide to the Scriptures, “Agency,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org; 2 Nephi 2:27; Moses 7:32.

  4. Liye Mosiah 3:19.

  5. Russell M. Nelson, “Kuhtanglah Facluh ac Sokwack Monglac,” Liahona, Nohfohmpuh. 2022, 96, 97.

  6. Liye Guide to the Scriptures, “Covenant,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

  7. Mwet nuhkewa puhtatlac ke srihpac, tuhsruhk God El muhtweng puhtatlac lasr ac use nuh sesr mwe sang luhn auliyak finne kuht kuhnaoslah wuhlweacng. Oacna ke Elder Richard G. Scott el luti, “Leum El liye muhnahs lasr uh siena liki El [liye] lain … [ke sripen] ke Leum El sramsramkihn muhnahs lasr, pacl nuhkwewa ma ke pahkomuhta” (“Personal Strength through the Atonement of Jesus Christ,” Liahona, Nohfohmpuh. 2013, 83). Ne ohinge, kuht tiac tahfuh luo ke kuh luhn Mwet Lahngo in kahsruh kuht ke muhnahs lasr. Tuhsruhktuh, fin kuhnaus na kuhnaus wuhlweacng ac nuhnkwaclah in auliyak tohkoh,—kuh in fahk ohinge, placnwelah ma koluk ac auliyak—el tiac lwelah sin Leum (liye Hebrew 6:4–6).

  8. Liye Robert Bolt, A Man for All Seasons: A Play in Two Acts (1990), xiii–xiv, 140.

  9. Liye 2 Nephi 31:17–18.

  10. Liye 2 Nephi 31:4–15.

  11. Luke el suhmuhslah, “Ac Ngun Mutal tuhwi nu facl oana luman sie wulweoa. Ac sie pusra tuku inskusrao me ac fahk, Kom Wen kuloh nutik. Nga arulana insewowo sum” (Luke 3:22). Mark el suhmuhslah, “Ac sie pusra tuku inskusrao me ac fahk, Kom Wen kuloh nutik. Nga arulana insewowo sum” (Mark 1:11). Lweng lal William Tyndale el kahlwem ac wo liki na lweng ke King James Version. Ke lweng lal, puhsren Pahpah Lucng El fahk, “Kom Wen kuloh nutik suc nga arulacna insewowo kac” (ke Brian Moynahan, God’s Bestseller: William Tyndale, Thomas More, and the Writing of the English Bible—A Story of Martyrdom and Betrayal [2002], 58). Mattew muhkwena suhmuhslah lah puhsra sac som fahk kahlwem, “Na sie pusra inkusrao me fahk, El inge Wen kulo nutik, suc nga insewowo kacl” (Matthew 3:17). Wosasuc lal John suhmuhslah muhkwena pacptais lal John Baptist: “Nga liye tari, ac nga fahk nu suwos lah el pa wen nutin God” (John 1:34).

  12. Liye 2 Nephi 31:13; Doctrine and Covenants 20:77.

  13. Prestuhn Dallin H. Oaks el ahkuhtweyac yohk srihpaciyen kahs se inge “kena” ke kuht ahksasucye wuhlweacng lasr ke pacptais wi kuhfa luhn Leum: “Yohk srihpac ke pacl se kuht eis kuhfa luhn Leum kuht tiac mwet loh muhkwena lah kuht eis nuh facsr inen Jisus Kraist. Kuht fahkwack lah kuht luhngse kena in oruh. [Liye Doctrine and Covenants 20:77.] Pwacye lah ke kuht mwet loh nuh ke kena luhngse lasr fakwack lah ma se sahyac kuh in sikyak meet liki kuht eis nuh facsr ine muhtahl se ingacn” (“Taking upon Us the Name of Jesus Christ,” Ensign, Mei 1985, 81). Kalmacn “ma se sahyac” ingacn som nuh ke mwe insewowo tempuhl ac moul ma pahtpaht tok uh.

  14. Exodus 20:7.

  15. Liye James Strong, The New Strong’s Expanded Exhaustive Concordance of the Bible (2010), Hebrew dictionary section, sra puk 192, nempuh 5375.

  16. Liye Strong, The New Strong’s Expanded Exhaustive Concordance of the BibleHebrew dictionary section, sra puk 274, nempuh 7723.

  17. Elder David A. Bednar el luti: “Wuhlweacng ke pacptais uh nuhnkuh yohk ke ma e sikyak tok uh ac nget nuh meet nuh tempuhl. … Atac se ke eis nuh facsr inen Jisus Kraist ma sruhmuhnyuck ke kof in pacptais ah el ahkyohkye ac fwack puhs lin lohm sin Leum. Ke kuht tu ke kof in pacptais, kuht nget nuh tempuhl. Ke kuht eis kuhfa luhn Leum, kuht nget nuh tempuhl. Kuht fuhlahk in esam na Mwet Lahngo ac ahkos masap Lal in ahkolah in wi nuh ke akwuck muhtahl tempuhl ac eis mwe insewowo fuhlwact ahkoeyucklac ke inen ac kuh luhn Jisus Kraist. Ohinge, ke akwuck ke tempuhl muhtahl kuht eis nuh facsr nohfohn inen Jisus Kraist” (“Honorably Hold a Name and Standing,” Liahona, Mei 2009, 98). Orekma se inge tiac sahflah nekena “kuht fah oacna El” (Moroni 7:48), fin kuht eklac na pwacye.

  18. Oacna ke ahkuhtweyucki keGeneral Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. 27.2 (ChurchofJesusChrist.org), wuhlweacng kac uh pa in moulkihn masap ke ahkostwen, ahkos masap ke kihsac, ahkos masap ke wosasuc luhn Jisus Kraist, ahkos masap ke tiac kosro, ac ahkos masap ke ahkmuhtahlyeyuck; liye pac David A. Bednar, “Let This House Be Built unto My Name,” Liahona, Mei 2020, 84–87.

  19. Liye Doctrine and Covenants 109:14–15. Elder D. Todd Christofferson el luti, “‘Fohnlahiyacn Nguhn Muhtahl’ nwacnwack ahkuhtweyac lal Jisus ke ‘kuh ma Nga usot nuh sum nuh tok ma pahtpaht, fine tohkohsrahi luhn celestial; suc wolacnaiyac pa alu luhn Wen se emet, nuhtin God, muhtahl liki nuhkewa, yurin Jisus Kraist Wen nahtuhl’ (D&C 88:4–5)” (“The Power of Covenants,” Liahona, Mei 2009, 23, note 5).

  20. Liye Doctrine and Covenants 109:15.

  21. Liye Doctrine and Covenants 109:22, 25–26.

  22. Liye Doctrine and Covenants 109:21.

  23. Liye Doctrine and Covenants 109:15, 22; Russell M. Nelson, “Kuh se ke Mukwikwi luhn Nguhn,” Liahona, Mei 2022, 98.

  24. Liye Russell M. Nelson, “Kuhtanglah Facluh ac Sokwack Monglac,” 96; Doctrine and Covenants 84:20. Pwacye, Prestuhn Nelson el fahk, “Kais sie pacl kom suk ac ukwe kolyuck luhn Nguhn, kais sie pacl kom oruh oacna sie ma wo—ma ma “mwet luhngse ma luhn facluh” e tiac oruh—kom kuhtanglah facluh. (“Kuhtanglah Facluh ac Sokwack Monglac,” 97).

  25. Hebrew 11:13.

  26. Redeemer of Israel,” Puk in On, nempuh. 6, fuhs 5. Pa inge on soko ma Lena Sofia Renlund el luhngse uh.

  27. Liye Moroni 10:30–33.

  28. Liye Doctrine and Covenants 132:19–20.