2013
ʻOku Fie Maʻu ʻe he Māmaní ha Kau Paionia he ʻAhó ni
Siulai 2013


Pōpoaki ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí

ʻOku Fie Maʻu ʻe he Māmaní ha Kau Paionia he ʻAhó ni

ʻĪmisi
Palesiteni Thomas S. Monson

ʻOku tui ha tokolahi, naʻe ʻikai ke kamata ʻa e fononga paioniá ʻi he 1847 ʻi Nāvū, Ketilani, Hihifo Mamaʻo, pe Niu ʻIoke, ka ʻi he fonua mamaʻo ko ʻIngilaní, Sikotilani, Sikenitīnēvia, pe Siamane. He ʻikai lava ʻo mahino kakato ki he fānau īkí ʻa e tui lahi naʻá ne fakaʻaiʻai ʻenau mātuʻá ke nau tuku honau fāmilí, ngaahi kaungāmeʻá, nongá, pea mo e malú.

Mahalo ʻe fehuʻi ʻe ha kiʻi tamasiʻi, “Mami, ko e hā ʻoku tau hiki ai mei ʻapí? Ko ʻetau oó ki fē?”

“Haʻu pē, ʻe hoku ʻofaʻanga; ko ʻetau oó ki Saione, ko e kolo ʻo e ʻOtuá.”

Mei he malu ʻo ʻapí mo e talaʻofa ʻo Saioné, ne ʻi loto ai e tahi hou mo kovi ʻo e ʻAtalanitikí. He ko hai te ne lava ke fakamatalaʻi e ilifia naʻá ne maʻu e loto ʻo e tangatá ʻi he lolotonga ʻo e ngaahi kolosi fakatuʻutāmaki ko iá? Naʻe falala ʻa e Kāingalotu paionia ko iá ki he ʻOtuá pea nau tukufolau ʻi heʻenau fonongá ʻi hono ueʻi ʻe he fanafana leʻosiʻi ʻa e Laumālié mo poupouʻi ʻe ha tui tuʻuloa mo mahino.

Naʻe fāifai ʻo nau tūʻuta ki Nāvū pea nau toe mavahe pē mei ai ke fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻi he fonongá. Naʻe fakaʻilongaʻi ʻe he ngaahi maka fakamanatu ʻo e ʻakaú mo e maká ʻa e ngaahi faʻitoka ʻi he halanga kotoa mei Nāvū ki Sōleki Siti. Ko ha faʻahinga totongi ia naʻe fai ʻe ha kau paionia ʻe niʻihi. Naʻe telio honau ngaahi sinó ʻi he nonga, ka naʻe moʻui pē honau ngaahi hingoá.

Naʻe faingataʻaʻia e fanga pulu ongosiá, ngaiʻi mo e ngaahi veʻeteka ʻo e salioté, ʻosikiavelenga e kau tangata toʻá, ongo mo e ngaahi nafa ʻo e taú, pea tangi fakaʻaulolongo mo e fanga kaiotí. Ka ne kei tuiaki atu pē kau paionia tui mo tataki fakalaumālié ʻi he matangi mālohí. Naʻa nau faʻa hiva:

Hau Kāinga ʻoua manavahē;

Ke tau fiefiá.

Neongo e faingataʻa e fonongá,

Te tau maʻu ʻa e palé. …

ʻE lelei! ʻE lelei!1

Naʻe manatuʻi ʻe he kau paionia ko ʻení e ngaahi folofola ʻa e ʻEikí: “ʻOku totonu ke siviʻi hoku kakaí ʻi he meʻa kotoa pē, koeʻuhí ke teuteuʻi ʻa kinautolu ke nau maʻu ʻa e nāunau ʻa ia kuó u teuteu moʻonautolú, ʻio, ʻa e nāunau ʻo Saioné.”2

ʻOku uesia ʻe he fāliunga ʻo taimí ʻa ʻetau manatú mo holoki ʻetau fakahoungaʻi kinautolu ne fononga ʻi he hala ʻo e mamahí, ʻo tuku ki mui ha hala ne fakaʻilongaʻi ʻaki e loʻimatá ʻi ha ngaahi faʻitoka taʻe-ʻiloa. Ka ʻoku fēfē ʻa e ngaahi faingataʻa ʻo e ʻaho ní? ʻOku ʻikai ʻapē ke ʻi ai ha ngaahi hala tokakovi ke fonongaʻia, ʻikai ha ngaahi moʻunga tokakovi ke kaka ai, ʻikai ha ngaahi vahaʻa maka ke kolosi, ʻikai ha fanga kiʻi hala ke huluhulu, hala ha ngaahi vaitafe ke kolosi ai? Pe ʻoku fuʻu fie maʻu he taimí ni e lotoʻi paionia ko iá ke tataki kitautolu mei he ngaahi faingataʻa ʻoku tuʻunuku mai ke ne fālute kitautolú, ʻo ne taki atu kitautolu ki ha Saione ʻo e malú?

Kuo toutou hōloa ʻa e tuʻunga ʻo e moʻui angamaʻá ʻi he ngaahi taʻu lahi talu mei he ngata ʻa e Tau Lahi Hono Ua ʻa Māmaní. ʻOku fakatuputupulangi ʻa e faihiá; kae tūʻulu ki lalo ʻa e ʻulungaanga tāú. Ko ha tokolahi ʻoku nau ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki, ʻo feinga ke maʻu e fiefia ʻoku lau- momenití kae feilaulauʻi ʻa e ngaahi fiefia ʻo ʻitānití. ʻOku mole pehē ai meiate kitautolu ʻa e nongá.

ʻOku ngalo ʻiate kitautolu e ikuna kāfakafa ʻa e kakai Kalisí mo e kakai Lomá ʻi he māmani anga fakapāpeliané mo e ngataʻanga ʻo e ikuna ko iá—ʻi he anga hono ikunaʻi fakaʻosi kinautolu ʻe he taʻe-tokangá mo e vaivaí ʻo nau ʻauhá. Ko hono fakaikú, ne nau fie maʻu ke malu pea mo ha moʻui fiemālie, ʻo laka hake ʻi heʻenau fie maʻu ʻa e tauʻatāiná; pea ne mole kotoa ia meiate kinautolu—ʻa e fiemālié mo e malú pea mo e tauʻatāiná.

ʻOua naʻa tukulolo ki he ngaahi fakatauele ʻa Sētané; kae tuʻu maʻu ʻi he moʻoní. He ʻikai ke fakatōliʻa ʻa e ngaahi holi taʻe-fakafiemālieʻi ʻa e laumālié ʻe he fekumi taʻe ngata ki he fiefiá ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi toʻoa ʻo e ongó mo e angahalá. Kuo teʻeki fakaiku ʻa e angahalá ki ha lelei. ʻOku ʻikai teitei taukaveʻi ʻe he tāufehiʻá ʻa e ʻofá. ʻOku ʻikai teitei ʻomai ʻe he foʻí ha loto toʻa. ʻOku ʻikai teitei fakatupu ʻe he veiveiuá ʻa e tuí.

ʻOku faingataʻaʻia ha niʻihi ke matuʻuaki e manuki mo e ngaahi lea taʻe-oli ʻa e kau vale ʻoku nau taukaeʻi e angamaʻá, faitotonú, mo e talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Ka kuo fakamaʻamaʻaʻi ʻe māmani ʻa e talangofua ki he tefitoʻi moʻoní. Ko e taimi naʻe fekau ai kia Noa ke ne langa ha ʻaʻaké, naʻe vakai ʻa e kakai valé ki he langí pea nau manuki mo taukae—kae ʻoua kuo tō mai e ʻuhá.

Kuo pau nai ke tau toutou ako e ngaahi lēsoni fakaʻauha lahi ko iá? ʻOku liliu ʻa e taimí, ka ʻoku tuʻuloa ʻa e moʻoní. Ko e taimi ʻoku ʻikai ke tau ako ai mei he ngaahi aʻusia ʻo e kuohilí, ʻoku tau moʻulaloa ke toe fakahoko kinautolu fakataha mo ʻenau fakangangau ʻulú, faingataʻaʻiá mo ʻenau mamahí kotoa. ʻOku ʻikai ʻapē ke tau maʻu e poto ke talangofua kiate Ia ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa e kamataʻangá mei he ikuʻangá—ʻa hotau ʻEikí, naʻá Ne fokotuʻutuʻu ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí—kae ʻikai ko e ngatá, ʻokú ne fakameleʻi hono fakaʻofoʻofá?

ʻOku fakamatalaʻi ʻe ha tikisinale ʻa e paioniá ko ha “taha ʻoku muʻomuʻa ke teuteu pe tofa ha hala ki ha niʻihi ke nau muimui atu.”3 Te tau lava ʻapē ke langaki ʻiate kitautolu ha loto lahi pea mo ha taumuʻa pau ʻokú ne fakafōtunga e kau paionia ʻo ha toʻu tangata kimuʻa? Te tau lava nai ke hoko ko ha kau paionia moʻoni?

ʻOku ou ʻilo te tau lava. ʻOi, meʻa mahino moʻoni ko hono fie maʻu ʻe he māmaní ha kau paionia he ʻahó ni!

Ko e Faiako mei he Pōpoaki ko ʻEní

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he folofolá ko e kau faiako fakaʻapí ʻoku totonu ke nau “fakatokanga, fakamatala, naʻinaʻi, mo akonaki, pea fakaafeʻi ʻa e kakai kotoa pē ke nau haʻu kia Kalaisi” (T&F 20:59). Fakakaukau ke ke fakahinohino ange ʻa e ngaahi fakatokanga mo e ngaahi fakaafe ʻoku ʻi he pōpoaki ʻa Palesiteni Monisoní kiate kinautolu ʻokú ke ʻaʻahi ki aí. Mahalo te ke fie aleaʻi mo kinautolu ha ngaahi founga ke fakatokangaʻi ai mo muimui ʻi he ngaahi sīpinga māʻoniʻoní, fakaʻehiʻehi mei he kākaá, mo ako mei he ngaahi fehalaaki ʻa e niʻihi kehé. Fehuʻi kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí pe ʻe anga fēfē haʻanau hoko ko ha kau paionia he kuongá ni.

Mahalo ʻe fiefia ange e fānaú he ako kau ki he kau paioniá ʻaki haʻanau lau ʻa e talanoa ko e ʻI he Fonongaʻangá ʻi he peesi 62 ʻo e makasini ko ʻení.

Taá naʻe fai ʻe Welden C. Andersen