Na iTuvatuva ni Veivakabulai: E Dua na iYau Tabu ni Kila-Ka me Dusimaki Keda

Ena vuku ga ni sa ka bibi na galala ni digidigi ki na ituvatuva oqo, meda sa na tekivu kina e kea. Sa solia vei keda na tamada na kaukauwa meda cakava se kakua ni cakava⁸ me vaka na dina tawamudu—na dina sa yaco kina o Koya me Kalou.⁹ ni da sa vakayagataka na noda galala ni digidigi meda ciqoma ka bulataka na dina oqo, eda na taukena na reki sa tawayalani. Ena kena veibasai, ni gauna eda digitaka kina meda talaidredre, ka cakitaka na lawa ni Kalou, eda na sotava na rarawa kei na yaluma.¹⁰

Na galala ni digidigi sa rawa ni veivakarautaki ki na tolu na iwase ni ituvatuva ni veivakabulai: bula taumada, bula oqo, kei na bula sa bera mai.

Me vaka e tukuni tiko e “Na Matavuvale, Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” ni oi keda yadua “eda sa luvedrau tagane se yalewa lomani vakayalo na noda itubutubu vakalomalagi” ka “sa vakalou na noda bula kei na ilesilesi yadua e baleti keda.”¹¹ Ena matabose ni bula taumada, a vakamacalataka vei keda na Tamada Vakalomalagi na Nona ituvatuva ni veivakabulai.¹² A yavutaki na ituvatuva ena nona vunau, lawa, kei na ivakavuvuli sa tu ga ena veigauna.¹³ Eda vulica mai kina ni kevaka eda sa na ciqoma ka muria na ituvatuva, ena gadrevi vei keda meda biuta na itikotiko nei Tamada ni sa lomada ga ka mai vakatovolei me da vakaraitaka ke da bulataka se sega na Nona lawa kei na ivakaro.¹⁴ Eda a rekitaka na madigi o ya¹⁵ ka tokona ena marau na ituvatuva baleta ni solia vei keda na sala meda na vakataka na Tamada Vakalomalagi ka rawata na bula tawamudu.

Ia na ituvatuva a tiko kina na veika me ririkotaki: kevaka eda sa mai digitaka ena bula oqo meda kakua ni bula me vaka na lawa ni Kalou, eda na rawata na ka e lailai sobu mai na bula tawamudu.¹⁶ Sa kila tu o Tamada ni da na lutu ka caka cala ka da vulica tiko oqo ena bula oqo, sa qai vakarautaka kina o Koya e dua na iVakabula mena veivakabulai mai na valavala ca kece era sa veivutuni ka vakabulai ira sa mavoa na yalodra kei na vakasama era sa talairawarawa.¹⁷

iVakatakilakila

Cropped portion of Carl Bloch's painting depicting Christ sitting at a table with the two men with whom He walked on the road to Emmaus.

Mai na ivakatekivu o Jisu Karisito e Luvena na Kalou sa digitaka, lomana, ka lesia taumada.¹⁸ A tokona o Koya na ituvatuva nei Tamana ka soli Koya me noda iVakabula, ka kaya: “Ko i au oqo, mo ni talai au.”¹⁹ Sa yaco kina me lesi Jisu o Tamana me sai Koya sa bula tawacala ena bula oqo, ka sorovaka na noda ivalavala ca kei na rarawa, ka tucaketale me voroka na ivesu ni mate.

O Lusefa, a qai vakatokai me o Setani, a bula talega mai na bula taumada.²⁰ Ena vuku ni nona kocokoco a besetaka na ituvatuva, ka saga me vakarusa na galala ni digidigi ni tamata, ka saqata na Tamada.²¹ Me kena isau, era na sega vakadua ni vakayago o Setani kei ira era a muri koya. Ea sa vakayalia kina na nodra madigi mera vakaitavi ena ituvatuva nei Tamada ka takali mai vei ira na kedra icavacava vakalou.²² Era se tomana tikoga nikua na ivalu ni nodra saqata tiko na Kalou ka vakasaqara mera vukica na vakasama kei na yalo ni kawatamata mera saqata na Kalou.²³

A tuvanaki ka buli na vuravura oqo baleti ira era a ciqoma na ituvatuva nei Tamada.²⁴ Eda sa mai taukena tu oqo e dua na yago a buli me ucuya ka itovo vaka na Kalou. Eda sa vakatovolei ka vakadinadinataki keda eke. Eke eda na taukena na kila ni veika sotavi e bibi ki na kena rawati na bula tawamudu.²⁵

iVakatakilakila

Adam and Eve

A buli Atama kei Ivi na Kalou ka vauci rau vata me rau veiwatini, ka vakatikori rau ena Were o Iteni, ka vakaroti rau me rau vakaluveni.²⁶ Ena nodrau galala ni digidigi, rau a qai lutu o Atama kei Ivi mai na matani Kalou ka yaco me rau tamata.²⁷ Sa mai yaco kina na ituvatuva nei Tamada me rawa kina ni rau vakaluveni, ka a sega ni rau cakava rawa mai na Were o Iteni.²⁸ Ena lawa tawamudu, sa dodonu mena vakayagataki na kaukauwa ni vakatubu kawa ena loma ni ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi. Ni caka oqo ena yaco kina na reki tawamudu. Ni vakayagataki na kaukauwa tabu oqo ena taudaku ni ituvatuva ni Kalou ena yaco kina na tiko rarawa.²⁹

Ena nona gadreva o Setani, meda “rarawa na tamata kecega me vakataki koya,”³⁰ a saga me kauti keda tani mai na veimadigi sa tiko ena ituvatuva nei Tamada. Na cava e vakatara kina na Tamada Vakalomalagi me temaki keda o Setani? Baleta ni kila o Koya ni sa dodonu ki na noda tubu cake ka vakatovolei ena bula oqo.³¹ Ni da saqati ena soli kina na madigi cecere meda gole vua na Kalou ka vakararavi vua. Ena vuku ga ni sa na tiko ga kei keda na vinaka kei na ca, sa rawa kina meda vakaraitaka na noda gagadre ni yaloda ena noda vinakata na kena ko ya ka cata na kena ikarua.³² Na veisaqasaqa ena rawa ni kune ena veitemaki i Setani ia ena noda malumalumu talega, o ya na luluqa vakayago sa dau tiko ga ena keda ituvaki vakatamata.³³

Ena kena vukei meda digidigi vakavuku, sa mai vakatakila kina na Kalou na Nona ituvatuva ni veivakabulai ka sa vakarautaka na kena ivakaro,³⁴ na Rarama i Karisito,³⁵ kei na veitokani ni Yalo Tabu.³⁶ Ia e dina ni tiko na isolisoli kece oqo, kivei keda yadua ena vuravura luluqa oqo eda sa caka cala, ka yaco kina meda sega ni rawa ni curu ki na itikotiko serau ni Kalou ena noda kaukauwa ga.³⁷ Oqo na vuna mai na Nona ituvatuva ni loloma veivueti sa vakarautaka kina e dua na iVakabula.

A tadu mai ki vuravura o Jisu Karisito ni sa Luvena Duabau sa Vakatubura na Kalou ka sa mai vakayacora vakacecere na Nona ilesilesi ena Nona muria na lomai Tamana ena veika kecega.³⁸ Me vaka sa virikotori tiko ena ituvatuva ni loloma veivueti nei Tamada Vakalomalagi, sa mai vakadrukai na kaukauwa ni Lutu mai na Tucaketale ni iVakabula,³⁹ ka sa na uabaleti kina na isau ni ivalavala ca, ka vuki na malumalumu me sa ka kaukauwa kevaka ga meda soli keda ki na Veisorovaki i Jisu Karisito.⁴⁰

iVakatakilakila

Frontal head and shoulders portrait of Jesus Christ. Christ is depicted wearing a pale red robe with a white and blue shawl over one shoulder. Light emanates from the face.

irairai kei Karisito, mai vei Heinrich Hofmann, iloloma mai vei C. Harrison Conroy Co.

Sa rawa me noda na bula tawamudu kevaka ga eda na talairawarawa ki na ivakaro. Oqo e gadrevi kina na vakabauta na Turaga o Jisu Karisito, veivutuni, papitaiso, ka ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu, ka vosota me yacova na ivakataotioti ena noda vakamuria na ivakaraitaki ni iVakabula.⁴¹ Ena kena cakacakataki, sa dodonu meda na ciqoma taucoko na cakacaka vakalotu bibi ni matabete ka vosota me yacova na ivakataotioti ka muria tiko na kena veiyalayalati.

Ni da sa mate, ena yaco na siga meda na tucake e mata ni iVakabula meda na lewai.⁴² Ena vuku ga ni loloma veivueti ni Kalou, o ira era sa vakabauta na Karisito ka veivutuni era na vosoti ka taukena na veika kece sa nona na Tamada, oka kina na bula tawamudu.⁴³ Ena vuku ga ni Kalou sa lewa vakadodonu, o ira kece era sega ni veivutuni era na sega ni taura na isolisoli ni bula tawamudu.⁴⁴ Ena soli ki na tamata yadua na isau ni nona vakabauta, veivutuni, vakanananu, gagadre, kei na cakacaka.⁴⁵

iVakatakilakila

illustration of a bride and groom in front of a temple

IYALOYALO MAI VEI James Johnson

Ena dau saqati tikoga na vakamau kei na matavuvale baleta ni kila tiko o Setani ni sa yavu yaga ki na rawati na bula tawamudu—sa yaga sara ga me vaka na Veibuli, na Lutu, kei na Veisorovaki kei na Tucaketale i Jisu Karisito.⁵⁰ Ni sa druka o koya me vakarusa e dua na ituvatuva qaqa, sa saga sara o Setani me vakarusa na noda kila vinaka ka bulataka na vakamau kei na matavuvale.

Mai na ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi ka sa ilutua tiko ni noda rai, sa na raici matua tiko kina na vakamau. Na ivakaro meda biuta na tamada kei na tinada, ka meda duabau ena vakamau,⁵¹ ka vakatubu kawa ka vakatawai vuravura⁵² sa na mana kina na Nona ituvatuva. Mai na vakamau eda na kauti ira mai na Luvena vakayalo ki na vuravura oqo ka mera duabau kei Koya ka vukei ira na Luvena mera vakaitavi ena Nona ituvatuva.⁵³

Na ituvatuva nei Tamada ena vakarautaka vei keda na sala meda rawata kina na bula tawamudu, na bula rau sa veiliutaki tiko kina na noda itubutubu. Ena ituvatuva oqo, “sa sega ni tu duadua ga na tagane, [se] me tu tani na yalewa, se tu duadua ga na yalewa me tu tani na tagane e na Turaga.”⁵⁴ Na usutu sara ga ni bula tawamudu e oka kina na nodrau vakamau tawamudu na tagane kei na yalewa ni sai koya na tiki bibi meda vakataki rau na noda itubutubu vakalomalagi.⁵⁵

Ena vakamau eda sa na vakataucokotaki kina, meda sa tagane ka yalewa vakakina kei na keda iduidui e talei ka yaga sara. Ni da bula voli eke vakaveiwatini, ka tubu cake vata tiko, ka da toro voleka vua na iVakabula ni da talairawarawa tiko, ka da solibula ki na lewa ni Kalou, ka tara cake vata na Nona matanitu. Ni da sa kila ni vakamau tawamudu sa ivakaro ni Kalou ka sa vakarautaka o Koya e dua na sala vei ira na Luvena mera vakayacora rawa na veika kece sa vakarota o Koya,⁵⁶ eda sa na kila kina ni noda vakamau ena gugumatua ni da duavata tiko ena kena maroroi na veiyalayalati eda sa cakava.

Mai na cakacaka vakalotu ni matabete kei na noda digitaka meda muria na kena veiyalayalati eda sa na ciqoma kina na kaukauwa ni savasava vakalou ni da vorata rawa na ibolebole ni bula oqo.⁵⁷ Na cakacaka vakalotu ni valetabu ena solia vei keda na kaukauwa mai lagi ka rawa kina meda lesu ki na itikotiko nei Tamada Vakalomalagi.⁵⁸ Na cakacaka vakalotu ni veivauci ena vakacerecerei keda cake vakaveiwatini ena kaukauwa ni kalou ka da duabau kei na Turaga.⁵⁹ Ni sosomitaki na mataqali vakamau vakaoqo ena sega ni yaco kina na Nona inaki tabu baleti keda se baleti ira na itabatamata ni Luvena era muri tiko mai.⁶⁰

Oi keda yadua eda gole mai ki na vuravura luluqa oqo ena malumalumu se ibolebole sa tuvai tu ena keda ituvaki vakatamata.⁶¹ Ni da sa kila vinaka na ituvatuva ni Kalou ena rawa kina meda raica na malumalumu kece ni tamata—oka kina na veika domoni kei na gagadre e veibasai kei na Nona ituvatuva—ni ka ni bula oqo.⁶² Ni da sa kila ni da a bula taumada mai vaka-luvena tagane kei na yalewa lomani sa na rawa kina meda taukena na keda ituvaki taumada vakalou. Na keda ituvaki vaka-luvena tagane se yalewa na Kalou—sega ni keda ituvaki ca se ivakarau—sa keda ivurevure dina ni o cei oi keda dina.⁶³

Ena rai vakaoqo, eda na rawa kina ni waraka vakamalua kei na vosota tiko na Turaga,⁶⁴ ka da vakararavi ni da sa vakabauta, talairawarawa, ka vosota ki na ivakataotioti, sa na yaco kina me savasava na noda vakasama kei na gagadre, ka vakalou na yagoda, ka yaco meda sa luvena tagane se yalewa i Karisito, ka bula uasivi ena Nona Veisorovaki.

Na rai tawamudu ni ituvatuva ena vakadeitaka ni o ira sa yalodina tiko, ena yaco dina na siga vua na “Kalou ena tavoya tani kecega na wai ni mata; … ka na sega tale na vutugu: ni sa taakali tani na ka makawa.”⁶⁵ Na “vakanuinui taucoko sara”⁶⁶ ena vakatudonutaka na noda vakasama kei na yaloda ka na rawa kina meda waraka na Turaga ena vosota, kei na yalodina.