2012
Toe Mauaina o se Mea Ofoofogia o le Lalolagi … ma le Aloese i le Matautia o le Musuā Faaleagaga
Ianuari 2012


Toe Mauaina o se Mea Ofoofogia o le Lalolagi … ma le Aloese i le Matautia o le Musuā Faaleagaga

O le fuafaatatau a Ciro Villavicencio e faapea i ona tausaga muamua e tolu na avea ai ma se taitai o maimoaga taamilo i le itu o Peru Cusco, sa ia taitaia pe toeitiiti 400 o malaga maimoa i Machu Picchu, o le “aai na leiloa” lauiloa o Incas. Ae, e ui i le mavae ai o le tele o ana asiasiga, o lenei nofoaga—sa aofia i ni lisi eseese o mea ofoofogia o le lalolagi—sa lei aveese ai lava lona maoae ia te ia.

“E i ai lava i taimi uma se mea fou e aoaoina,” o lana tala lea. O le faaaluina o ni itula i le aveina o se vaega o tagata asiasi i le Machu Picchu e le o se mea e le masani ai mo Ciro. Peitai, ua ia vaaia le faigofie ona aveesea o lena ofoofogia. O nisi o ana uo e aveina se maimoaga taamilo atoa i le 45 minute. “Ua leai so latou fiafia i ai,” o lana tala lea.

O Ciro, o se tasi o le Uarota a Chasqui ma o se fautua maualuga o le Siteki a Cusco Peru Inti Raymi, e talitonu o le malamalama i le le fiafia o ana uo e mafai ona fesoasoani i tagata o le Ekalesia e faateleina ai lo latou fiafia i se isi mea ofoofogia a le lalolagi—o le mea e aupito sili ona taua—o le “galuega ofoofogia ma le mea e ofo ai” o le talalelei toefuataiina a Iesu Keriso (2 Nifae 25:17).

O Le Matautia o le Leiloa o le Ofoofogia

Na lafoaia i le faaiuga o le vaitaimi o le 1500 e tagata Incas ma sa le’i mauaina foi e le au faatoilalo atunuu, o lenei nuu tuufua ma le maualuga i Peruvian Andes sa leiloa i tagata uma ae vagana ai ni tagata toalaiti. I le oo mai o le seneturi 20, o lona mauaina e le lalolagi i fafo na aumaia ai le anoano o tagata suesue ma tagata tafafao mai.

I le mavae ai o le tele o tausaga o suesuega, “sa manatu ai nisi tagata ua latou mauaina mea uma e tatau ona maua i Machu Picchu,” o le tala lea a Ciro. “A mafaufau tagata e faapea ua uma ona maua ia mea uma pe ua uma ona faia mea uma, ua latou togi le solo pe ua faaitiitia foi le taua o le aitema po o le taumafaiga.”

Ua popole foi Ciro ona o lena lotomalie e mafai foi ona tupu i le Ekalesia. Ua ia vaaia le auala e mafai ai e le taimi ma le masani i se mea ona taitai atu nisi o le au paia i le “faaitiitia ifo lava i lalo lo latou ofo i se faailoga po o se mea ofoofogia mai le lagi, sa oo ina [amata] ona latou maaa i o latou loto, ma tauaso i o latou mafaufau, ma [amata] ona le talitonu i mea uma [sa] latou faalogo ma vaai i ai” (3 Nifae 2:1).

O lenei leiloa o le ofoofogia e mafai ona tuua ai le au paia e lilifa atu i pepelo a Satani, e pei o le: E le manaomia ona e faalogo i lena failauga; ua uma ona e iloa na mea uma. E te le tau alu i le Aoga Sa; sa e faalogo muamua i le lesona lena. E te le tau suesue i au tusitusiga paia i le aso; e leai se mea fou o i ai iina.

“Sa faapena [ona] toe maua ai e Satani loto o tagata” (3 Nifae 2:2).

O le oo i ni aafiaga matagofie ma faaletonu i le naunau mo le aoaoina o le talalelei e le o se mea e le masani ona tupu. Peitai o i latou o e faatagaina se faafifilemu i le aoaoina faaleagaga ma oo atu ai ina avea ma se sitaili o le olaga, ua i ai i le matautia o le aveesea mai “e oo lava i mea ua latou maua” i le malamalama faaleagaga (2 Nifae 28:30; tagai foi i le Mataio 25:14–30).

Toefaaolaolaina o le Ofoofogia

O le malamalama i upumoni e tolu na fesoasoani ia Ciro e tumau ai lona aoaoina e ui i le malosi o le musuā:

1. O loo tele mea e tatau ona ou iloa.

I le taimi o le malosi o le suesue i le talalelei a o i ai i lana misiona ma ao avea ma se faiaoga i le inisitituti, na iloa ai e Ciro e i ai lava i taimi uma ni mea se tele e aoaoina, pe o se mataupu faavae fou po o se faatatauga fou o se mataupu faavae ua uma ona ia iloaina. Ae o le mea e sili ona taua, o le malamalama faaleagaga fou e masani lava o se mea na manaomia ona ia iloaina e manumalo ai i soo se luitau sa feagai ma ia—pe o le a feagai ma ia.

Fai mai o ia, “O se itu o le faigofie ona aoaoina, o le manatuaina lea e i ai lava i taimi uma se mea ou te le iloa lea atonu e moomia ona ou iloa.”

2. Ou te manaomia le fesoasoani a le Agaga Paia e iloa ai le mea ou te manaomia.

A e le iloa le mea e tatau ona e iloa, e te manaomia se faiaoga atamai (tagai i le Ioane 14:26). Pe a suesue toatasi Ciro i tusitusiga paia pe faatasi foi ma lona toalua pe a o auai i vasega ma fonotaga, e le aunoa ona faamanatu atu ia te ia, e le afaina pe ua faafia ona ia faitauina se fuaiupu faapitoa pe faalogo foi i se aoaoga faapitoa.

“O le Agaga e mafai ona aoao mai ia te au mea ou te lei mafaufau lava i ai,” o lana tala lea. “O le Agaga Paia o le faiaoga lea.”

3. O le aoao e manaomia ai sa’u taumafaiga.

O le aoao o se faatinoga o loo faia pea ae le o se faatinoga ua uma.1 E manaomia ai le naunau, gauai atu ma le totoa, auai, ma le faaaogaina o mataupu faavae na aoaoina (tagai i le Alema 32:27).

“E tatau ona fai ma o’u lava tiute le aoaoina,” o le tala lea a Ciro. “O le a le faamalosia au e le Tama Faalelagi e aoao soo se mea.”

Tauia o Mea Ofoofogia

Mo Ciro, o loo tumau pea ona avea Machu Picchu o se mea ofoofogia o le lalolagi aua, po o le a lava le umi na suesueina ai e tagata suesue, sa tauia lava i latou i mea fou e maua ma le atamai faaopoopo.

E tusa lava pe ua seneturi talu ona fai suesuega, ae na maua i ni nai tausaga ua tea atu, e tagata e suesuea aganuu e ala i mea e eli mai i le eleele, se fanuatanu, maamora, faapea ma nisi fausaga o faapaologa, o ia mea uma ua faaopoopoina i mea ua iloa e uiga ia Machu Picchu ma Incas.

E faapena le tulaga i le suesueina o le talalelei a Iesu Keriso. “E i ai lava i taimi uma se mea fou e maua i le talalelei mo i latou e taumafai,” o le tala lea a Ciro.

E pei foi ona faaopoopo atu mea fou na maua i Machu Picchu i le malamalama ua uma ona i ai, ma maua ai e tagata suesue se malamalamaaga e sili atu ona atoatoa, “o ia o le e le faamaaaina lona loto, o ia lea e tuuina mai i ai le vaega tele o le afioga, seia oo ina tuuina mai ia te ia, ia ona iloa mealilo a le Atua, seia oo ina ia iloaina atoatoa” (Alema 12:10; tagai foi i le MF&F 50:24).

Fai mai Ciro, “O le talalelei o se vaipuna e le mate o le vai ola lea e manaomia lava ona tatou toe foi atu i ai e le aunoa.”

O Le Galuega Ofoofogia ma Mea e Ofo ai

A o tilotilo ae Ciro mai se papa laugatasi i le maualuga o Machu Picchu, sa feoai ae ni vaega eseese o tagata maimoa faataamilo i fale anamua. Mo Ciro o le faalavelave o le le fiafia o nisi o ana uo, ona o se mea tiga e le gata ia i latou ae o i latou foi o e ono maua lea aafiaga ofoofogia e ala atu ia i latou.

O le faatumauina o le ola o le ofoofogia o le talalelei o le a faamanuiaina ai e le gata i le tagata lava ia ae o i latou foi o latou fegalegaleai. Fai mai Ciro, “O le suiga e faia e le talalelei i olaga o tagata o se mea e ofo ai, ma o i latou ua oo i ai lena suiga e mafai ona avea i latou lava ma se mea e ofo ai i olaga o isi.”

Faamatalaga

  1. Tagai i le David A. Bednar, “Saili e Aoao e Ala i le Faatuatua,” Liahona, Sete. 2007, 60.

Ata na pueina e Adam C. Olson, vagana ua faamatalaina

Atapue o meaola © Getty Images; ata o tusitusiga paia na pueina e Cody Bell