Potutusi
Lesona 14: O Le Malumalu i Katelani ma Ki o le Perisitua


Lesona 14

O Le Malumalu i Katelani ma Ki o le Perisitua

Folasaga

Ina ua mavae le toeitiiti lava tolu tausaga o le tauiviga ma le osigataulaga i mea tautupe, na faapaiaina le Malumalu o Katelani ia Mati 27, 1836. Na tutupu vavega i le taimi o le faapaiaga, ma i le tasi le vaiaso mulimuli ane, na toefuatai mai ai e ni avefeau faalelagi ki o le perisitua ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui. O nei ki o se uiga faapitoa o le Ekalesia, ma ua faamanuiaina ai le miliona o tagata o e ua faapotopotoina i le Ekalesia.

Faitauga Faaopoopo

  • Jeffrey R. Holland, “O Le Mea ua Sili Ona Tulaga Ese ai i Tatou,”Ensign po o le Liahona, Me 2005, 43–45.

  • David A. Bednar, “Taofia ma le Mamalu o se Igoa ma Tulaga,” Ensign po o le Liahona, Me 2009, 97–100.

  • “Glorious Days in Kirtland, 1834–1836,” mataupu 13 i le Talafaasolopito o le Ekalesia i le Atoatoaga o Taimi Tusi Lesona a Tamaiti Aoga, lom. lona 2 (Church Educational System manual, 2003), 153–68.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 109:1-28

Na ositaulaga le Au Paia e fausiaina le Malumalu o Katelani

Faaali i tamaiti aoga se ata o le Malumalu o Katelani (tagai i le Tusi Ata o le Talalelei [2009], nu. 117;tagai foi i le LDS.org). Faamatala atu e faapea, na galulue ma ositaulaga le Au Paia mo le toeitiiti lava tolu tausaga e fausiaina le Malumalu o Katelani. I le faia o lena mea, na latou molimauina le faataunuuina o le folafolaga a le Alii, afai latou te tausia Ana poloaiga, o le a latou “maua le mana e fausia ai” (MF&F 95:11). Toeitiiti lava 1,000 tagata na auai i le faapaiaina o le malumalu, na faia ia Mati 27, 1836. O le tatalo o le faapaiaga, lea na mauaina e Iosefa Samita i se faaaliga, o loo faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 109.

Valaaulia ni tamaiti aoga se toalua e feauauai i le faitauina leotele mai o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 109:1–5. Uunai le vasega e mulimuli i le faitauga, ma matauina faapitoa lava fuaitau ia, o loo faamatalaina ai le osigataulaga a le Au Paia ina ia fausiaina le malumalu. Ona fai atu lea o fesili nei:

  • O a fuaitau na faaaoga e Iosefa Samita, e faamatalaina ai le osigataulaga a le Au Paia?

Ina ia fesoasoani i tamaiti aoga ia malamalama atili i osigataulaga na faia e le Au Paia, fai i se tamaitiiti aoga e faitau leotele le otootoga lenei:

I le va o Iuni 1833 ma Mati 1836, na galulue soosoo tauau ai ia alii ma tamaitai i le fausiaina ma le faamaeaina o le maota o le Alii. O nisi na galulue i piliki, o isi na lauina maa, o isi na lalagaina ma suiina lavalava mo le aufaigaluega, ae o isi na galulue i ie faamalama mo le maota o le Alii. Na latou faia nei mea uma “ina ia i ai se nofoaga e mafai e le Atalii o le Tagata ona faaali mai ai o ia lava i lona nuu” (MF&F 109:5). O nisi Au Paia o Aso e Gata Ai, e pei o John Tanner, na tuuina atu le tele o ana oa mo le fausiaina o le malumalu. I mea uma, atonu o le tau o le malumalu e tusa ma le 40,000 tala Amerika e fausia ai—o se vaega tele tele mo lena taimi. E ui i le tau ma le osigataulaga, na faamaoni le Au Paia i a latou galuega ina ia usiusitai ai i lenei poloaiga a le Alii (tagai i le MF&F 95:11). O le Malumalu o Katelani o se galuega o le alofa, ma o se faatinoina o le usiusitai, ositaulaga, ma le faatuatua.

  • O a osigataulaga ua manaomia ona tatou faia i le aso, ina ia olioli ai i faamanuiaga o le malumalu?

  • O a faamanuiaga e oo mai i o tatou olaga a o tatou ositaulaga e fai le galuega a le Alii?

Ina ia fesoasoani e tali i lenei fesili, faaali atu le saunoaga lenei a Sister Carol B. Thomas o le Au Peresitene Aoao a Tamaitai Talavou. Fai atu i se tamaitiiti aoga e faitau leotele.

Ata
Carol B. Thomas

© Busath.com

“O le taulaga o se mataupu faavae maoae lava. A o tatou tuuina atu ma le naunautai o tatou taimi ma taleni ma mea uma ua tatou maua, ona avea ai lea ma a tatou tapuaiga moni. E mafai ona faatupuina ai i totonu ia i tatou se alofa loloto o le tasi i le isi ma lo tatou Faaola, o Iesu Keriso. E ala mai i le taulaga, ona mafai ona suia o tatou loto; tatou te ola latalata atu ai i le Agaga ma tuuitiitia ai le manao i mea o le lalolagi” (“Taulaga: o se Teugaoa e Faavavau,” Liahona, Iulai 2001, 77).

Valaaulia tamaiti aoga e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 109:12–13 ma le 20–21, ma vaai pe o faapefea ona fautuaina mai i lenei tatalo le natura paia o le malumalu. Fai atu i tamaiti aoga e faasoa mai le mea na faapitoa le tulaga ese ia i latou i nei fuaiupu.

Tau atu i tamaiti aoga e faapea i le tatalo o le faapaiaga, na tatalo Iosefa Samita i le Alii mo ni faamanuiaga faapitoa. Valaaulia ni nai tamaiti aoga e feauauai i le faitauina leotele o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 109:12-15, 22-28. Uunaia le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaai mo faamanuiaga e mafai ona oo mai ia i latou o e tapuai ma le agavaa i le malumalu. Atonu e te manao e fautua atu i tamaiti aoga e faailoga upu ma fuaitau taua, na e faapitoa le tulaga ese ia i latou. Ona talanoaina lea o fesili nei:

  • I faamanuiaga na e faailoaina mai, o le fea e sili atu lona taua ia te oe? Aisea?

  • O a ni aoaoga po o ni mataupu faavae e mafai ona tatou aoaoina mai i nei fuaiupu? (Ia mautinoa ia faailoa mai e tamaiti aoga le mataupu faavae lenei: A o tatou tapuai ma le faamaoni i le malumalu, e mafai ona tatou maua le puipuiga sili atu ma le mana e tetee ai le amioleaga o le lalolagi.)

Faaali atu le saunoaga lenei a Elder David A. Bednar o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, ma valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele:

Ata
Elder David A. Bednar

“Faamolemole mafaufau i le [Mataupu Faavae ma Feagaiga 109:24-28 e faatatau i tetee o loo i ai nei a le fili ma … lo tatou naunautai e tauave i o tatou luga le suafa o Iesu Keriso, ma le faamanuiaga o le puipuiga ua folafolaina mai ia i latou o e taofia ma le mamalu se igoa ma tulaga i le malumalu paia. O le mea e taua ai, o nei faamanuiaga folafolaina e mo augatupulaga uma ma e mo le faavavau atoa. Ou te valaaulia outou ia suesue pea lava pea i ai ma mafaufau loloto i ai ma le agaga tatalo i faatatauga o nei mau i lou olaga ma lou aiga.

“E le tatau ona faateia i tatou i taumafaiga a Satani e faatoilalo pe taufaatauvaaina tapuaiga i malumalu ma galuega. E inoino le tiapolo i le mama o totonu ma le mana o maota o le Alii. Ma o le puipuiga lea e mafai ona maua e i tatou taitoatasi ma o sauniga ma feagaiga o le malumalu ua avea ma se maagao tele i fuafuaga faatiapolo a Lusifelo” (“Taofia ma le Mamalu o se Igoa ma le Tulaga,” Ensign po o le Liahona, Me 2009, 97–100).

  • O faapefea ona e lagonaina se faateleina o le mana faaleagaga, o se taunuuga o le tapuai i le malumalu?

Valaaulia tamaiti aoga e mafaufau loloto i mea latou te mafai ona faia, e mauaina ai faamanuiaga sili atu ua folafolaina mai ia tei latou, o e tapuai ma le faamaoni i le malumalu. Faamanatu atu i tamaiti aoga e faapea, a o latou mafaufau loloto i tusitusiga paia ma upu a perofeta, o o latou loto ma mafaufau o le a sili atu ona tatalaina i uunaiga mai le Alii.

Mataupu Faavae ma Feagaiga 110

Na faaali mai Iesu Keriso, Mose, Elia, ma Elaia i le Malumalu o Katelani

Faamatala atu na tauia e le Atua le osigataulaga a le Au Paia e fausia le Malumalu o Katelani, faatasi ai ma faaaliga faaleagaga sa liligiina mai i lena aso e siosiomiaina le faapaiaga. Pe a lava le taimi, faasoa puupuu atu ni nai tala o loo maua i le mataupu 13 (“Glorious Days in Kirtland, 1834–36”) o le Church History in the Fulness of Times Student Manual, lom. 2 (Church Educational System manual, 2003), specifically in the section titled “A Pentecostal Season” (itulau 164–67). Tau atu i tamaiti aoga e faapea atonu o le mea na sili ona taua na tupu ia Aperila 3, 1836, e tasi le vaiaso ina ua uma le faapaiaga.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le vaega o ulutala o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 110, ma valaaulia le toatele o le vasega e mulimuli i le faitauga. Ona fai atu lea o fesili nei:

  • O ai na tuuina atu i ai lenei faaaliga? O a mea a Iosefa Samita ma Oliva Kaotui na faia a o lei tupu lenei faaaliga?

Faamatala atu i tamaiti aoga e faapea o fuaiupu muamua e sefulu o le Mataupu Faavaae ma Feagaiga 110 o loo i ai se faaaliga mamana o le Faaola, na tuuina atu ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui, o le na faaali atu ia tei laua e faailoaina ai Lona taliaina o le Malumalu o Katelani. Valaaulia tamaiti aoga e faitauina nei fuaiupu le leoa, a o vaai mo upumoni taua e faatatau i le Faaola ma le malumalu. A maea se taimi talafeagai, fai atu fesili nei:

  • O le a se mea o loo i nei fuaiupu e taua ia te oe? Aisea?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 6, na folafola mai e le Faaola, “Ia olioli loto o loʼu nuu uma.” Aisea e te manatu ai na mafua ai ona olioli le Au Paia i lena taimi?

Faamatala atu ina ua maea le faaaliga o le Faaola, na i ai isi faaaliga na mulimuli mai. I nei faaaliga, na faaali mai ai Mose, Elia, ma Elaia taitoatasi ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui.

Tusi faamatalaga nei i le laupapa:

Mose: Mataupu Faavae ma Feagaiga 110:11

Elia: Mataupu Faavae ma Feagaiga 110:12

Elaia: Mataupu Faavae ma Feagaiga 110:13-15

Vaevae le vasega i ni vaega se tolu. Tuu atu i vaega taitasi se tasi o igoa i le laupapa. Valaaulia tamaiti aoga e suesue le mau fuaitau e fesootai ai, e aoao ai e uiga i ki faapitoa o le perisitua na toefuataiina. A maea se taimi talafeagai, fai atu i tamaiti aoga e faasoa mai mea na latou aoaoina.

O faamatalaga nei e mafai ona saunia ai tamaiti aoga mo se malamalamaaga loloto o mea na latou faitauina. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele fuaitau taitasi, pe a uma ona latou talanoaina mau fuaitau e fesootai:

Mose: O ki o le faapotopotoina o Isaraelu, ua tuuina atu ai le pule e faatonutonu ai le talaiga o le talalelei i tulimanu e fa o le lalolagi. “E talafeagai ia Mose, o le na muai taitaiina le fanauga a le Atua i le nuu o lo latou tofi, ona avea ma le tagata e tuuina mai ki o le faapotopotoina o Isaraeu i le Ekalesia toefuataiina” (Russell M. Nelson, “O le Faapotopotoina o Isaraelu ua Faataapeapeina,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2006, 82, vaefaamatalaga 28).

Elia: “O se alii e suafa ia Elia na soifua lava i aso o Aperaamo, o le na tuuina atu le tisipenisione o le talalelei a Aperaamo ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui i le Malumalu o Katelani (Ohaio) ia Aperila 3, 1836” (Bible Dictionary, “Elias”). “Ua [toe] aumaia e Elaia ‘le talalelei a Aperaamo’, o le feagaiga sili faaAperaamo lea e maua ai e tagata faamaoni folafolaga o le uluuluola e faavavau, ma ua folafolaina mai e faapea, e ala mai i le faaipoipoga faaselesitila o le a faatoateleina a latou fanau e faavavau, e pei o le tele o oneone i le matafaga po o fetu foi i le lagi” (Bruce R. McConkie, “O Ki o le Malo,” Liahona, Iulai 1983, 34).

Elaia: “O lenei mana faamauina na tuuina atu ia Elia, o le mana e faamauina ai tane ma ava, ma fanau i matua mo le taimi nei ma le faavavau. O le mana faamauina lea o loo maua i sauniga uma o le Talalelei. … E ala mai i lenei mana ona fusia, pe faamauina, sauniga uma e faatatau i le faaolataga, ma o le misiona lena na sau ai Elaia, ma toefuatai mai” (Iosefa Filitia Samita, Elijah the Prophet and His Mission [1957], 5).

Faitau le Mataupu Faavae ma Feagaiga 110:16 leotele, ma uunaia tamaiti aoga e mulimuli i le faitauga. Fai i tamaiti aoga e faailoa mai le mea na tuuina atu ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui i lena taimi (“ki o lenei tisipenisione”). Ona fai atu lea o le fesili lenei:

  • E tusa ai ma le fuaiupu 16, o le a se mea e mafai ona tatou iloa ona o nei ki ua toefuataiina? (O le Afio Mai Faalua ua lata mai lava.)

  • Manatua le fuaiupu 16, aisea na manaomia ai ki ona toefuataiina mai e Mose, Elia, ma Elaia a o lei oo i le “aso tele ma le matautia o le Alii”?

  • O faapefea ona faamanuiaina oe e ala mai i le toefuataiga o nei ki o le perisitua? (A uma ona tali mai tamaiti aoga, otootoina le taua o le toefuataiina o nei ki i le faamatalaina atu o lenei mataupu faavae: O ki o le galuega faafaifeautalai, aiga faavavau, ma galuega faalemalumalu ona fesoasoani ia i tatou e saunia ai i tatou lava ma le lalolagi mo le Afio Mai Faalua o Iesu Keriso.)

Faaali atu le saunoaga lenei a Elder Jeffrey R.Holland o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, ma valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele:

Ata
Elder Jeffrey R. Holland

“O le perisitua a le Atua, ma ona ki, o ona sauniga, o lona faapogai paia ma le mafaia ona fusifusia i le lagi mea e fusifusia i le lalolagi e le ”mavavaeeseina i le Ekalesia moni a le Atua aua e tutasi lava ia… ma a na le seanoa lena, semanu e leai se Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai.” (“O se Mea ua Sili Ona Tulaga Ese ai i Tatou,” Ensign po o le Liahona, Me 2005, 43).

Faasoa atu le ala ua faamanuiaina ai lou olaga ona o nei ki o le perisitua ua toefuataiina. Molimau atu o ki o le perisitua o se uiga ua tulaga ese ai le Ekalesia; ua tavavae ai Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai mai i se isi lava lotu i le lalolagi.

Faitauga a Tamaiti Aoga