“Ch’ol 3: Tzolok 3—Lix evangelio li Jesukristo,” Jultika Lin Evangelio: Jun tenq’anel hu re xwotzb’al lix evangelio li Jesukristo (2023)
“Ch’ol 3: Tzolok 3,” Jultika Lin Evangelio
Ch’ol 3: Tzolok 3
Lix evangelio li Jesukristo
Jalam-uuch
Li xkab’ k’ulunik, xb’aan laj Harry Anderson
Eb’ li kristiaan maare te’xpatz’
Ani li Jesukristo? Chan ru naru nikinixtenq’a laa’in ut lin junkab’al?
K’a’ru naraj naxye naq wan aapaab’aal chirix li Jesukristo? Chan ru naq lin paab’aal taarosob’tesi lin yu’am?
K’a’ru naraj naxye li jalb’a-k’a’uxlej?
Chan ru naru naweek’a lix tuqtuukilal li Dios ut xkuyb’al inmaak chirix naq xinsik’ ru li ink’a’ us?
K’a’ru aj-e li kub’iha’?
K’a’ru li maatan re li Santil Musiq’ej?
K’a’ru naraj naxye kuyuk toj sa’ roso’jik?
Rik’in lix evangelio li Jesukristo nokochal rik’in li Kristo. Moko ch’a’aj ta xtawb’al ru, jun ch’ina al naru ajwi’ naxtaw ru. Jayalinb’il li tzolok a’in rik’in lix evangelio ut lix tzol’leb’ li Kristo, wan wi’ li paab’aal chirix li Jesukristo, li kub’iha’, li jalb’a-k’a’uxlej, li maatan re li Santil Musiq’ej, ut li kuyuk toj sa’ roso’jik. Wan ajwi’ li na’leb’ li naxye chan ru naq li evangelio narosob’tesi chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios.
Li aatin evangelio naraj naxye “chaab’il esil.” Lix evangelio li Jesukristo a’an li chaab’il esil xb’aan naq naxk’e li tzol’leb’—li junelikil yaal—li naqaj ru re chalk rik’in a’an ut re kole’k (chi’ilmanq 1 Nefi 15:14). Li evangelio naxk’ut chiqu chan ru xyu’aminkil li qayu’am sa’ chaab’ilal ut rik’in ajom. Li chaab’il esil re li evangelio naxkawresi li b’e re te’kuye’q qamaak, re toosantob’resiiq, ut re tooq’ajq rik’in li Dios.
Li na’leb’ choq’ re li k’utuk
Sa’ li raqal a’in wan jun tusleb’aal li tatxtenq’a chixkawresinkil aawib’ re k’utuk. Wankeb’ ajwi’ reetalileb’ li patz’om ut b’oqom naru nakawoksi.
Naq nakakawresi aawib’ re k’utuk, k’oxla rik’in tijok lix wanjik ut li rajom ru sa’ musiq’ej li junjunq chi kristiaan. Sik’ ru li k’a’ru jwal taatenq’anq sa’ li k’utuk. Kawresi aawib’ re naq tatruuq chixch’olob’ankileb’ li aatin ink’a’ te’xtaw ru li kristiaan. K’uub’ aana’leb’ a’ yaal li hoonal taawanq re k’utuk, ut chijultiko’q aawe naq ink’a’ naab’al hoonal te’b’ayq li tzolok.
Sik’eb’ ru li raqal re li loq’laj hu taawoksi naq tatk’utuq. Wankeb’ naab’aleb’ li chaab’il raqal sa’ li tasal “Xk’ojob’ankil li tzol’leb’” sa’ li raqal a’in.
K’oxla k’a’ruheb’ li patz’om taawoksi naq tatk’utuq. K’uub’ k’a’ruheb’ li b’oqok taak’e li taareek’asi li junjunq chi kristiaan chi k’anjelak.
Ka’jultikaheb’ lix yeechi’inb’il osob’tesihom li Dios, ut wotz lix nawom aach’ool chirix li k’a’ru nakak’ut.
Jalam-uuch
eb’ li misioneer neke’xtzol jun junkab’al
Li naru nakak’ut chiruheb’ li kristiaan sa’ 15-25 k’asal
Sik’ ru jun malaj wiib’ oxib’ li jolomil na’leb’ li taak’ut. Lix k’ojob’ankil li tzol’leb’ choq’ reheb’ li jolomil na’leb’ naru neke’tawman chirix li tusleb’aal a’in.
Lix choxahil k’anjel li Jesukristo
Li Dios kixtaqla li Jesukristo, lix Raarookil Alal, sa’ li ruchich’och’ re xtojb’al qix chiru li maak ut li kamk.
Sa’ xk’ab’a’ lix mayej li Jesus re xtojb’al qix, naru tooch’aje’q chiru li maak ut toosantob’resiiq naq naqajal qak’a’uxl.
Chirix naq li Jesus kikam chiru krus, a’an kiwakli chi yo’yo. Sa’ xk’ab’a’ lix waklijik chi yo’yo, chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq. A’an naraj naxye naq lix musiq’ ut lix tib’el li junjunq chi kristiaan te’junajiiq wi’chik, ut taawanq qayu’am chi junelik rik’in jun qatib’el tz’aqal re ru ut waklijenaq chi yo’yo.
Xpaabʼankil li Jesukristo
Li paab’aal a’an li xb’een raqal chi na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo.
Xpaab’ankil li Jesukristo naraj naxye xnawb’al chi yaal naq a’an li Ralal li Dios ut xkanab’ankil qib’ chiru a’an jo’ aj Kolol qe ut aj Tojol qix.
Xpaab’ankil li Jesukristo nak’amok sa’ li k’anjelak ut li wankilal.
Naqakawob’resi li qapaab’aal rik’in tijok, xtzolb’aleb’ li loq’laj hu, ut xpaab’ankileb’ li taqlahom.
Li jalbʼa-kʼaʼuxlej
Xpaab’ankil li Jesukristo nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut li isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, neke’jala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom toj reetal naq neke’xk’am rib’ rik’in li rajom li Dios.
Naq naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool, li Dios naxkuy qamaak. Li jalb’a-k’a’uxlej naru chi k’ulmank xb’aan naq li Jesukristo kixtoj rix li qamaak.
Naq naqajal qak’a’uxl, naqeek’a tuqtuukilal naq k’irtesinb’il li qaxutaan ut lix rahil qach’ool.
Na’uxman li jalb’a-k’a’uxlej chiru chixjunil li yu’am. Li Dios nokoxk’ul wi’chik rajlal sut naq naqajal qak’a’uxl. Maajo’q’e tooxkanab’.
Li kub’iha’: Xb’een li qasumwank rik’in li Dios
Li kub’iha’ a’an li b’e re ok xb’een wa sa’ sumwanjik rik’in li Dios.
Wiib’ jachal ru li kub’iha’ wan: li kub’iha’ rik’in ha’ ut rik’in li Musiq’ej. Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, nokoch’ajob’resiik chirix li qamaak, ut naqatikib’ chi ak’il li qayu’am.
Nakub’e qaha’ chi sub’b’il rub’el ha’, jo’ li Jesus.
Eb’ li kok’al ink’a’ neke’kub’e xha’ toj reetal naq neke’xket waqxaqib’ chihab’ xyu’am. Eb’ li kok’al li neke’kam rub’elaj li chihab’ a’an tojb’ileb’ rix rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.
Naqak’ul li loq’laj wa’ak rajlal xamaan re xjultikankil lix mayej li Jesus ut re x’ak’ob’resinkileb’ li qasumwank rik’in li Dios.
Li maatan re li Santil Musiqʼej
Li Santil Musiq’ej, a’an roxil li komon sa’ roxichal li Dios.
Chirix naq nakub’e qaha’, naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej rik’in li k’ojob’anb’il k’anjel re li k’ojob’ank.
Naq naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, a’an naru nokorochb’eeni chiru chixjunil li qayu’am wi tiiko chi paab’ank.
Li Santil Musiq’ej nokoxsantob’resi, nokoxb’eresi, naxk’ojob’ qach’ool, ut nokoxtenq’a chixnawb’al li yaal.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik
Li kuyuk naraj naxye xk’anjelankil li qapaab’aal chirix li Kristo wulaj wulaj. Naqapaab’eb’ junelik li qasumwank rik’in li Dios, naqajal qak’a’uxl, naqasik’ qochb’eeninkil xb’aan li Santil Musiq’ej, ut naqak’ul li loq’laj wa’ak.
Naq naqasik’ xtaaqenkil li Jesukristo sa’ tiikilal, li Dios naxyeechi’i naq taawanq qayu’am chi junelik.
Lix evangelio li Jesukristo narosob’tesi chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios
Xyu’aminkil li evangelio naxnimob’resi xsahil qach’ool, naxchaab’ilob’resi qab’aanuhom, ut naxchaab’ilob’resi li qawanjik.
Jwal sahaq wi’chik sa’ qach’ool—sa’ junesal ut jo’ junkab’al—naq nokowan jo’ chanru lix k’utum li Jesukristo.
Xb’aan lix evangelio li Jesukristo, eb’ li junkab’al osob’tesinb’ileb’ sa’ li yu’am a’in ut naru te’wanq sa’ junajil chi maak’a’ roso’jik ut te’wanq chiru rilob’aal li Dios.
Eb’ li patz’om naru nakawoksi rik’ineb’ li kristiaan
Eb’ li patz’om a’in a’aneb’ reetalileb’ li patz’om naru nakawoksi rik’ineb’ li kristiaan. Eb’ li patz’om a’in naru nakate’xtenq’a chi aatinak chi chaab’il ut chixtawb’al ru li rajom ru ut lix na’leb’ jun kristiaan.
K’a’ru nakanaw chirix li Jesukristo?
K’a’ru naraj naxye choq’ aawe naq nakapaab’ li Jesukristo?
K’a’ru nakawaj xjalb’al sa’ laa yu’am?
K’a’ru nakataw ru chirix li jalb’a-k’a’uxlej?
K’a’ru nakataw ru chirix li kub’iha’? K’a’ru naru nakab’aanu anajwan re xkawresinkil aawib’ choq’ re li kub’iha’?
Chan ru naru tatxtenq’a li Santil Musiq’ej sa’ laa b’eenik chi q’ajk rik’in li Dios?
K’a’ru junaq li ch’a’ajkilal yookat chixnumsinkil laa’at malaj yoo chixnumsinkil laa junkab’al? Ma naru naqawotz chan ru naq lix evangelio li Jesukristo naru taatenq’anq?
Eb’ li b’oqok naru nakak’e
Ma taapatz’ re li Dios sa’ tij naq tatxtenq’a chixnawb’al naq yaal li xqak’ut? (Chi’ilmanq “Li k’oxlahom choq’ re li k’utuk: Tijok” sa’ xraqik li tzolok 1.)
Ma tatwulaq sa’ li iglees sa’ li domingo a’in re xtzolb’al xkomon li na’leb’ chirix li xqak’ut?
Ma taawil lix Hu laj Mormon ut ma tattijoq re xnawb’al naq a’an li raatin li Dios? (Naru nakayeheb’ li ch’ol malaj raqal taawaj naq taaril.)
Ma naru taqaxaqab’ junaq kutan re took’ulunq wi’chik?
Xk’ojob’ankil li tzol’leb’
Sa’ li tasal a’in wankeb’ li tzol’leb’ ut li raqal re li loq’laj hu li naru nakatzol re xkawob’resinkil laa nawom ut lix nawom aach’ool chirix li evangelio ut re aatenq’ankil chi k’utuk.
Jalam-uuch
These Twelve Jesus Sent Forth [Eb’ li kab’laju a’in ke’taqlaak xb’aan li Jesus], xb’aan laj Walter Rane
Lix choxahil k’anjel li Jesukristo
Li qaChoxahil Yuwa’ kixtaqla lix raarookil Alal, li Jesukristo, sa’ li ruchich’och’ re naq tixk’e chi uxmank naq chiqajunilo tooruuq chireek’ankil li sahil ch’oolejil sa’ li ruchich’och’ a’in ut sa’ li yu’am chalel. “Ut aʼin li evangelio, li sahil esilal, … naq [li Jesukristo] kichal saʼ li ruchichʼochʼ … re riiqankil lix maak li ruchichʼochʼ, ut re xsantobʼresinkil li ruchichʼochʼ, ut re xchʼajobʼresinkil chiru chixjunil li maaʼusilal; re naq saʼ xkʼabʼaʼ aʼan taaruuq teʼkoleʼq chixjunilebʼ” (Tzolʼlebʼ ut Sumwank 76:40–42).
Chiqajunilo nokomaakob’k, chiqajunilo nokokam. Li maak ut li kamk tooxram raj chixk’ulb’al li junelik yu’am rik’in li Dios wi ta maak’a’ jun aj Tojol qix (chi’ilmanq 2 Nefi 9). Rub’elaj naq kiyo’ob’tesiik li ruchich’och’, li qaChoxahil Yuwa’ kixsik’ ru li Jesukristo re naq a’an tixkol qix. Re xk’utb’al xtz’aqalil xnimal lix rahom, li Jesus kichal sa’ ruchich’och’ ut kixtz’aqob’resi ru lix choxahil k’anjel. A’an kixk’e chi uxmank naq taaruuq taatoje’q qix chiru li qamaak, ut naq chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq.
Maak’a’ xmaak li Jesus chiru xyu’am. Sa’ xraqik lix k’anjel sa’ ruchich’och’, a’an kixk’ul sa’ xb’een li qamaak naq kixk’ul rahilal sa’ Getsemani ut naq kikam chiru krus (chi’ilmanq 1 Nefi 11:33). Li Jesus kixk’ul li rahilal q’axal nim toj reetal naq kixk’e “chi siksotk xbʼaan xrahil ut chi elk xkikʼel ruuchil tiqobʼ” (Tzol’leb’ ut Sumwank 19:18). Chirix xkamik chiru krus, li Jesus kiwakli chi yo’yo, kixq’ax ru li kamk. Chixjunil a’in nawb’il ru jo’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.
Li qamaak nokoxtz’ajni sa’ musiq’ej, ut “maakʼaʼ kʼaʼru tzʼaj naru nawan rikʼin li Dios ” (1 Nefi 10:21). Jo’kan ajwi’, li chaq’rab’ re li tiik ruhil na’leb’ narelaji xq’ajkamunkil li qamaak.
Lix mayej li Jesus re xtojb’al qix naxk’e li b’e nokoru wi’ chi ch’aje’k chiru li maak ut chi santob’resiik wi naqajal qak’a’uxl. Naxk’e ajwi’ li b’e naru chi k’eemank wi’ li kʼaʼru elajinbʼil xbʼaan li tiik ruhil naʼlebʼ (chiʼilmanq Alma 42:15, 23–24). Li Kolonel kixye, “Laaʼin … kinnumsi li kʼaʼaq re ru aʼin choqʼ re chixjunilebʼ, re naq inkʼaʼ teʼxnumsi rahilal wi teʼxjal xkʼaʼuxl; aʼut wi inkʼaʼ teʼxjal xkʼaʼuxl tento teʼxnumsi rahilal joʼ kinkʼul ajwiʼ laaʼin” (Tzolʼlebʼ ut Sumwank 19:16–17). Chi maak’a’ li Jesukristo, li maak tixraq chixjunil li qayo’onihom chirix li wank wi’chik rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Naq kixmayeja rib’ sa’ qak’ab’a’, li Jesus ink’a’ kirisi chixjunil li teneb’anb’il sa’ qab’een. Tento taqapaab’ a’an, taqajal qak’a’uxl, ut taqayal qaq’e chixpaab’ankileb’ li taqlahom. Naq naqajal qak’a’uxl, li Jesus tixk’ul sa’ qak’ab’a’ laa’o li k’a’ru xk’ulub’ chirix li uxtaan rik’in lix Yuwa’ (chi’ilmanq Moroni 7:27–28). Sa’ xk’ab’a’ naq li Kolonel naxb’aanu quuchil, li qaChoxahil Yuwa’ naxkuy qamaak, li narisi li qiiq ut li qaxutaan chirix li qamaak (chi’ilmanq Mosiah 15:7–9). Nokoch’aje’ sa’ musiq’ej ut sa’ roso’jik tooruuq chi k’ule’k chiru rilob’aal li Dios.
Lix choxahil k’anjel li Jesus a’an re qakolb’al chiru li kamk. A’an kiwakli chi yo’yo, jo’kan naq chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq. A’an naraj naxye naq lix musiq’ ut lix tib’el li junjunq chi kristiaan te’junajiiq wi’chik, ut taawanq qayu’am chi junelik rik’in jun qatib’el tz’aqal re ru ut waklijenaq chi yo’yo. Chi maak’a’ li Jesukristo, li kamk tixraq chixjunil li qayo’onihom chirix li wank wi’chik rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Li xb’een raqal chi naʼlebʼ re li evangelio, aʼan xpaabʼankil li Qaawaʼ Jesukristo. Li paab’aal a’an lix k’ojleb’aal chixjunileb’ chik li na’leb’ re li evangelio.
Xpaab’ankil li Jesukristo naraj naxye xnawb’al chi yaal naq a’an li Ralal li Dios Junaj Chiribʼil. Naraj naxye xkanab’ankil qib’ chiru a’an jo’ aj Kolol qe ut aj Tojol qix—xpaab’ankil naq ka’ajwi’ sa’ xk’ab’a’ a’an nokoru chi q’ajk rik’in li Dios (chi’ilmanq Hechos 4:10–12; Mosiah 3:17; 4:6–8). B’oqb’ilo chixk’anjelankil “li paabʼaal [li ink’a’ na’eek’an] chirix, chi kanabʼanbʼil anchal qibʼ chiru lix kʼulubʼejil aʼan li kaw xmetzʼew chi kolok” (2 Nefi 31:19).
Xcha’al li xpaab’ankil li Jesukristo a’an xpaab’ankil naq a’an kixk’ul rahilal sa’ xk’ab’a’eb’ li qamaak naq kixtoj rix li qamaak. B’antiox re lix mayej, naru tooch’ajob’resiiq ut taakole’q qix naq naqajal qak’a’uxl. Li ch’ajob’resink a’in nokoxtenq’a chixtawb’al tuqtuukilal ut yo’onihom sa’ li yu’am a’in. A’an nokoxtenq’a ajwi’ chixk’ulb’al xtz’aqalil li sahil ch’oolejil chirix naq tookamq.
Xcha’al li xpaab’ankil li Jesukristo a’an xpaab’ankil naq rik’in a’an, chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq. Li paab’aal a’in naru naxxaqab’ ut naxk’ojob’ qach’ool sa’ xhoonalil li sachk. Lix rahil li kamk naru taa’isiiq xb’aan lix yeechi’ihom li wakliik chi yo’yo.
Xcha’al li xpaab’ankil li Jesukristo a’an xpaab’ankil naq kixk’ul sa’ xb’een a’an li qach’a’ajkilal ut lix majelal li qakawilal (chi’ilmanq Isaias 53:3–5). A’an tz’aqal naxnaw, xb’aan li kixnumsi, chan ru qatenq’ankil rik’in uxtaan chiruheb’ li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in (chi’ilmanq Alma 7:11–12; Tzol’leb’ ut Sumwank 122:8). Naq naqak’anjela li qapaab’aal, a’an nokoxtenq’a chixtiikisinkil qib’ chi uub’ej chiru li yale’k.
Sa’ xk’ab’a’ li qapaab’aal chirix a’an, li Jesus naru nokoxk’irtesi sa’ tib’elej ut sa’ musiq’ej. Junelik yo’oon wan re qatenq’ankil naq najultiko’ qe lix b’oqom: “Chexʼiloq wankin wiʼ saʼ li junjunq eekʼoxlahom; miwiibʼan eechʼool, mexxuwak” (Tzol’leb’ ut Sumwank 6:36).
Jun na’leb’ li nak’amok sa’ li k’anjelak ut li wankilal
Xpaab’ankil li Jesukristo nak’amok sa’ li k’anjelak. Naqak’ut li qapaab’aal rik’in xpaab’ankileb’ li taqlahom ut xb’aanunkil li us wulaj wulaj. Naqajal qak’a’uxl chirix li qamaak. Ink’a’ naqakanab’ li Jesukristo. Naqayal qaq’e chi wulak jo’ chanru a’an.
Naq naqak’anjela li qapaab’aal, naru naqak’ul lix wankil li Jesus sa’ li qayu’am wulaj wulaj. A’an tixnimob’resi ru lix yalb’al qaq’e. A’an tooxtenq’a chi k’iik ut chixtz’eqtaanankil li aaleek.
Xkawob’resinkil li qapaab’aal
Li profeet aj Alma kixk’ut naq xnimob’resinkil li paab’aal naru natikla wi yal ta “naru chiqu rajb’al paab’ank” (Alma 32:27). Chirix a’an, re naq taak’iiq li qapaab’aal chirix li Jesukristo, tento taqach’oolani rik’in xtzolb’al li raatin, xyu’aminkil lix k’utum, ut xpaab’ankileb’ lix taqlahom. Laj Alma kixk’ut naq wi taqach’oolani li raatin li Dios sa’ li qaam rik’in kuyuk ut anchalil ch’oolej, “aʼan tixchap xxeʼ, ut [taawulaq jo’] jun xtoonal li cheʼ li taanimanq choqʼ re li yuʼam li junelik taawanq”—ut chi joʼkan tixkawobʼresi li qapaabʼaal (Alma 32:41; cheʼilmanq raqal 26–43).
Temas del Evangelio: “Jesucristo,” “Expiación de Jesucristo,” “Fe en Jesucristo”
Li jalbʼa-kʼaʼuxlej
K’a’ru li jalb’a-k’a’uxlej?
Li jalb’a-k’a’uxlej a’an xkab’ li na’leb’ re li evangelio. Li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut li qarahom choq’ re nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl (chi’ilmanq Helaman 14:13). Li jalb’a-k’a’uxlej a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, neke’jala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom toj reetal naq neke’xk’am rib’ rik’in li rajom li Dios. Li xkuyb’al li maak naru chi k’ulmank sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo ut lix mayej aj tojol-ix.
Li jalb’a-k’a’uxlej maawa’ a’an ka’ajwi’ roksinkil li xtaql qach’ool re xjalb’al li qab’aanuhom malaj re numtaak sa’ xb’een xmajelal li qametz’ew. Li jalb’a-k’a’uxlej a’an xsutq’isinkil qib’ chi anchal ch’oolej rik’in li Kristo, li nak’ehok qawankil chixk’ulb’al jun “nimla jalok” sa’ li qach’ool (Alma 5:12–14). Naq naqak’ul li jalok a’in sa’ li qach’ool, nokoyo’la wi’chik sa’ musiq’ej (chi’ilmanq Mosiah 27:24–26).
Li jalb’a-k’a’uxlej narak’ob’resi li k’a’ru naqak’oxla chirix li Dios, chiqix laa’o, ut chirix li ruchich’och’. Naqeek’a chi ak’il lix rahom li Dios choq’ qe jo’ ralal xk’ajol a’an—jo’ ajwi’ lix rahom li Kolonel choq’ qe. Li jalb’a-k’a’uxlej a’an jun reheb’ li maatan q’axal nim naxk’e li Dios qe sa’ xk’ab’a’ li Ralal.
Chan ru na’ux li jalb’a-k’a’uxlej
Naq naqajal qak’a’uxl, naqak’e reetal li qamaak ut naraho’ qach’ool chi yaal chirix. Naqach’olob’eb’ li qamaak chiru li Dios ut naqapatz’ naq a’an tixkuyeb’. Naqach’olob’eb’ ajwi’ li ninqi maak chiruheb’ laj jolominel re li Iglees li k’eeb’ileb’ xwankil, li toohe’xtenq’a naq naqajal qak’a’uxl. Naqab’aanu li jo’ k’ihal naru chiqu re xk’eeb’al reeqaj li qamaak, li naraj naxye xyalb’al xtuqub’ankil li ch’a’ajkilal yoob’anb’il xb’aan li qab’aanuhom. Li jalb’a-k’a’uxlej chi anchal ch’oolej nak’utun rik’in xb’aanunkil li k’a’ru tiik chiru naab’al kutan.
Li jalb’a-k’a’uxlej na’ux wulaj wulaj chiru li qayu’am. “Chixjunileb’ xe’maakob’k ut maak’a’ xloq’al li Dios rik’ineb’” (Romanos 3:23). Tento taqajal rajlal qak’a’uxl, chi wanq sa’ qach’ool naq “chixjunil naqakuy xnumsinkil sa’ xk’ab’a’ [li Kristo] li nak’ehok xkawub’ qach’ool” (Filipenses 4:13). Li Qaawa’ kixye qe naq “joʼ kʼihal sut teʼxjal xkʼaʼuxl lin tenamit laaʼin tinkuy li qʼetok aatin xeʼxbʼaanu chiwu” (Mosiah 26:30).
Eb’ li rosob’tesihom li jalb’a-k’a’uxlej
Li jalb’a-k’a’uxlej a’an jun chaab’ilal li nak’ehok sahil ch’oolejil ut tuqtuukilal. A’an nak’amok qe “rikʼin xwankil laj Tojol-ix, re taakoleʼq li qaam” (Helaman 5:11).
Naq naqajal qak’a’uxl, nak’irtesiik li qaxutaan ut lix rahil qach’ool rik’in xnumikeb’ li kutan. Naru naqeek’a xwankil li Musiq’ej chi mas wi’chik. Nakawu li qajom chixtaaqenkil li Dios.
Jalam-uuch
Awa’b’ej Russell M. Nelson
“Wankeb’ naab’al li neke’k’oxlank re naq li jalb’a-k’a’uxlej a’an jun tojb’a-maak—li [ink’a’ naqaj xb’aanunkil]. … A’ut li na’leb’ a’in naq a’an jun tojb’a-maak, k’uub’anb’il xb’aan laj Satanas. A’an naxyal xq’e chiqaramb’al chi ilok rik’in li Jesukristo, li xaqxo chi teeto lix tel, ut naraj ut naroyb’eni qak’irtesinkil, xkuyb’al qamaak, qach’ajob’resinkil, xk’eeb’al qakawilal, xsaqob’resinkil qu, ut qasantob’resinkil” (Russell M. Nelson, “Naru taqab’aanu li chaab’il wi’chik ut toowanq chi chaab’il wi’chik,” Jolomil ch’utb’aj-ib’ re abril 2019).
Temas del Evangelio: “Arrepentimiento,” “Expiación de Jesucristo”
Jalam-uuch
jun ixq nakub’e xha’
Li kub’iha’: Xb’een li qasumwank rik’in li Dios
Xpaab’ankil li Jesukristo ut xjalb’al qak’a’uxl nokoxkawresi choq’ reheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ ut li k’ojob’aak choq’ komon. Li kub’iha’ a’an xb’een li k’ojob’anb’il k’anjel li nakolok sa’ lix evangelio li Jesukristo. Naq naqak’ul li sahil k’ojob’anb’il k’anjel a’in re yo’onink, noko’ok sa’ li xb’een qasumwank rik’in li Dios.
Jun k’ojob’anb’il k’anjel a’an jun santil b’aanuhom malaj k’anjel li nab’aanuman rik’in li wankilal re li tijonelil. Wankeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel, jo’ li kub’iha’, li aajeleb’ ru choq’ re qakolb’al.
Rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel, noko’ok sa’ sumwank rik’in li Dios. Eb’ li sumwank a’aneb’ loq’laj xaqab’anb’il aatin wan wi’ li Dios qik’in. A’an naxyeechi’i naq toorosob’tesi wi naqab’aanu li xqayeechi’i re. Tento naq k’eeb’il qib’ chi anchal qach’ool chixb’aanunkil li naqayeechi’i re li Dios.
Li Dios kixk’eheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut eb’ li sumwank re qatenq’ankil chi chalk rik’in ut chixk’ulb’al li junelik yu’am. Naq naqak’uleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil ut naqapaab’eb’ li sumwank li wankeb’ sa’ a’an, naru naqanumsi “li wankilal re choxahilal” sa’ li qayu’am (Tzol’leb’ ut Sumwank 84:20).
Li sumwank re li kub’iha’
Li Kolonel kixk’ut naq naqaj ru kub’eek qaha’ re ok sa’ li awa’b’ejihom re choxa (chi’ilmanq Jwan 3:5). Naqaj ajwi’ ru a’an re ok choq’ komon sa’ lix Iglees li Jesukristo. Li qaKolonel kixk’ut li b’e chiqu naq kikub’e xha’ (chi’ilmanq Mateo 3:13–17).
Naq nakub’e qaha’ ut naqapaab’ li qasumwank, li Dios naxyeechi’i xkuyb’al li qamaak (chi’ilmanq Hechos 22:16; 3 Nefi 12:1–2). Li nimla osob’tesihom a’in naru nak’ulman sa’ xk’ab’a’ lix mayej aj tojol-ix li Jesukristo, li “narahok qe ut kooxch’ajob’resi chiru li qamaak rik’in lix kik’el” (Apokalipsis 1:5). Li Dios naxyeechi’i ajwi’ qosob’tesinkil rik’in li Santil Musiq’ej jo’ qochb’een re naq a’an naru tooxsantob’resi, tooxb’eresi, ut tixk’ojob’ qach’ool.
Sa’ li sumwank re li kub’iha’, laa’o naqak’ut xyaalal naq wan qach’ool chixk’ulb’al sa’ qab’een xk’ab’a’ li Jesukristo. Naqaye naq junelik taqajultika a’an ut taqapaab’ lix taqlahom. Naqaye naq taqara ut took’anjelaq chiru li qas qiitz’in, “re yaab’ak rik’ineb’ li neke’yaab’ak; … xk’ojob’ankileb’ xch’ool li neka’ajok k’ojob’aak xch’ool, ut xaqliik jo’ aj yehol nawom chirix li Dios sa’ chixjunil hoonal, ut sa’ chixjunil li k’a’aq re ru, ut sa’ chixjunil li na’ajej” (Mosiah 18:9; che’ilmanq raqal 8–10, 13). Naqak’ut naq wan qach’ool chi k’anjelak chiru li Jesukristo toj sa’ xraqik li qayu’am (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:37; Mosiah 2:17).
Jwal nim li k’a’ru teneb’anb’il sa’ qab’een sa’ li qasumwank re li kub’iha’. Neke’xk’e ajwi’ qamusiq’ankil ut xsahil qach’ool. Nokoxk’e sa’ sumwanjik rik’in li qaChoxahil Yuwa’, b’ar wi’ naru naxk’utb’esi rajlal lix rahom.
Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’
Li Jesus kixk’ut naq tento taakub’eeq qaha’ chi sub’b’il rub’el ha’ re risinkil li qamaak (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:72–74). Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’ a’an reetalil lix kamik, lix muqlajik, ut lix waklijik chi yo’yo li Jesukristo (chi’ilmanq Romanos 6:3–6).
Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’ a’an ajwi’ jun nimla eetalil choq’ qe sa’ junesal. Nareetali lix kamik li qajunxil yu’am, lix muqlajik li yu’amej a’an, ut li qamusiq’ejil yo’lajik. Naq nakub’e qaha’, noko’ok chi yo’laak wi’chik ut noko’ok choq’ musiq’ejil ralal ut xrab’in li Kristo (chi’ilmanq Mosiah 5:7–8; Romanos 8:14–17).
Eb’ li kok’al
Eb’ li kok’al ink’a’ neke’kub’e xha’ toj reetal naq neke’xket lix chihabʼil li teʼruuq wiʼ chi tenebʼaak, a’an naq wan waqxaqib’ chihab’ reheb’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 68:27). Eb’ li kok’al li neke’kam naq maji’ neke’xket li chihab’ a’an neke’kole’ xb’aan lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo (chi’ilmanq Moroni 8:4–24; Tzol’leb’ ut Sumwank 137:10). Rub’elaj naq neke’kub’e xha’ li kok’al, tento taak’utmanq li evangelio chiruheb’ re naq kawresinb’ilaqeb’ choq’ re li nimla yokb’ a’in sa’ xyu’ameb’, a’ ok sa’ sumwank rik’in li Dios.
Li loqʼlaj waʼak
Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq tiikaqo chixpaab’ankileb’ li sumwank noko’ok wi’ rik’in a’an. Re qatenqʼankil chixbʼaanunkil aʼin, aʼan kixtaqla naq toochʼutlaaq chi kokʼ aj xsaʼ re taqakʼul li loqʼlaj waʼak. Li loq’laj wa’ak a’an jun k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil li kitikib’aak xb’aan li Jesukristo rik’ineb’ lix apostol rub’elaj naq kixtoj rix li maak.
Li xk’ulb’al li loq’laj wa’ak a’an li tz’aqal rajom li ch’utam re li loq’laj wa’ak li nab’aanuman rajlal xamaan. Na’osob’tesiman li kaxlan wa ut li ha’, toja’ naq najek’iman reheb’ li ch’utch’uukeb’ aran. Li kaxlan wa a’an reetalil lix junxaqalil li Kolonel li kixmayeja choq’ qe. Li ha’ nareetali lix kik’el, li kixhoy sa’ qak’ab’a’.
Neke’qak’ul li eetalil a’in re xjultikankil lix mayej li Kolonel ut re x’ak’ob’resinkileb’ li qasumwank rik’in li Dios. Nayeechi’iman chi ak’il qe naq li Musiq’ej junelik toorochb’eeni.
Wiib’ xjachal li kub’iha’ wan. Li Jesus kixk’ut naq tento “tooyo’laaq rik’in ha’ ut Musiq’ej” re ok sa’ lix awa’b’ejihom li Dios (Jwan 3:5; tiqb’il xkawil li aatin). Laj Jose Smith kixye, “Li kub’iha’ rik’in ha’ a’an yal xyijach jun li kub’iha’, ut maak’a’ na’ok wi’ wi ink’a’ na’ux li xyijach jun chik—a’an li kub’iha’ rik’in li Santil Musiq’ej” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith [2007], 100).
Li kub’iha’ rik’in ha’ tento taa’ochb’eeniiq xb’aan li kub’iha’ re li Musiq’ej re naq tz’aqalaq xk’anjel. Naq naqak’ul sa’ wiib’al li kub’iha’ a’an, nokoch’aje’ chiru li qamaak ut nokoyo’la wi’chik sa’ musiq’ej. Naqatikib’ jun ak’il yu’am sa’ musiq’ej jo’ xtzolom li Kristo.
Naqak’ul li kub’iha’ re li Musiq’ej rik’in jun k’ojob’anb’il k’anjel li k’ojob’ank k’ab’a’inb’il. B’aanunb’il li k’ojob’anb’il k’anjel xb’aan jun malaj wiib’ oxib’ laj k’amol re li tijonelil li neke’xk’e li ruq’eb’ sa’ xb’een li qajolom. Xb’een nokohe’xk’ojob’ choq’ komon re li Iglees, toja’ naq neke’xk’e qe li maatan re li Santil Musiq’ej. A’an a’in li k’ojob’anb’il k’anjel li yeeb’il resil sa’ li Ak’ Chaq’rab’ ut sa’ lix Hu laj Mormon (chi’ilmanq Hechos 8:14–17; 3 Nefi 18:36–37).
Li Santil Musiq’ej, a’an roxil li komon sa’ roxichal li Dios. A’an nak’anjelak sa’ junajil rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo. Naq naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, a’an naru nokorochb’eeni chiru chixjunil li qayu’am wi tiiko chi paab’ank.
Chan ru naq li Santil Musiq’ej nokorosob’tesi
Li maatan re li Santil Musiqʼej aʼan jun rehebʼ li maatan qʼaxal nim naxkʼe li qaChoxahil Yuwaʼ. Li Santil Musiq’ej nokoxch’ajob’resi ut nokoxsantob’resi, li naxk’e xkomon li qasantilal ut xtz’aqalil qe qu, nokowulak b’ayaq chik jo’ chanru li Dios (chi’ilmanq 3 Nefi 27:20). Nokoxtenq’a chi jalaak ut chi k’iik sa’ musiq’ej naq naqasik’ xtaaqenkil lix na’leb’ li Dios.
Li Santil Musiq’ej nokoxtenq’a chixtzolb’al ut chixk’eeb’al reetal li yaal (chi’ilmanq Moroni 10:5). A’an naxk’ut ajwi’ xyaalal li yaal sa’ li qach’ool ut sa’ li qak’a’uxl. Jo’kan ajwi’, li Santil Musiq’ej nokoxtenq’a chixk’utb’al li yaal (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 42:14). Naq naqatzol ut naqak’ut li yaal rik’in xwankil li Santil Musiq’ej, a’an naxk’am a’an sa’ qach’ool (chi’ilmanq 2 Nefi 33:1).
Wi naqasik’ sa’ tuulanil b’eresiik xb’aan li Santil Musiq’ej, a’an tooxb’eresi (chi’ilmanq 2 Nefi 32:5). A’an naxye ajwi’ qe chan ru naru nokok’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in.
Li Santil Musiq’ej naxk’e qe musiq’ejil metz’ew re qatenq’ankil chi numtaak sa’ xb’een xq’unal qametz’ew. Nokoxtenq’a chixtz’eqtaanankil li aaleek. Naru nokoxtij chirix li musiq’ejil ut li ruchich’och’il xiwxiw.
Li Santil Musiq’ej tooxtenq’a chiruheb’ li ch’a’ajkilal re li yu’amej. Tixk’ojob’ qach’ool sa’ xq’ehil li yale’k malaj rahilal, tooxnujob’resi rik’in yo’onink (chi’ilmanq Moroni 8:26). Rik’in li Santil Musiq’ej, naru naqeek’a lix rahom li Dios choq’ qe.
Temas del Evangelio: “Espíritu Santo,” “Dones espirituales”
Jalam-uuch
li Jesus naxq’aluheb’ li kok’al
Li kuyuk toj sa’ roso’jik
Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, noko’ok sa’ jun sumwank rik’in li Dios. Jo’ xcha’al a’an, naqaye naq te’qapaab’ lix taqlahom ut took’anjelaq chiru a’an toj sa’ xraqik li qayu’am (chi’ilmanq Mosiah 18:8–10, 13; Tzol’leb’ ut Sumwank 20:37).
Chirix naq okenaqo sa’ xb’ehil li evangelio xb’aan li kub’iha’ ut li k’ojob’aak choq’ komon, naqayal qaq’e chi kanaak chiru a’an. Us ta yal b’ayaq ajwi’ naqajalb’ehi qib’ chiru li b’e, naqak’anjela li qapaab’aal chirix li Kristo re xjalb’al qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej nokoxtenq’a chi sutq’iik sa’ xb’ehil li evangelio ut chixk’uulankileb’ li rosob’tesihom li qasumwank rik’in li Dios. Naq naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool, li Dios junelik tixkuy qamaak ut tooxk’ul wi’chik.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik naraj naxye kanaak chi tiik chi paab’ank chiru li Dios toj sa’ xraqik li qayu’am—sa’ xq’ehil li usaak jo’ ajwi’ li ch’a’ajkilaak, li chaab’ilal ut li yale’k. Chi tuulan qach’ool naqakanab’ li Kristo chiqajalb’al re toowanq jo’ chanru a’an. Noko’ilok wan wi’ li Kristo rik’in paab’ank, kanab’ank-ib’, ut yo’onink, maak’a’ naxye k’a’ru nak’ulman sa’ qayu’am.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik ink’a’ naraj naq yal tookuyuq toj reetal naq tookamq. Naraj b’an naq taqajayali li qayu’am, li qak’oxlahom ut li qab’aanuhom rik’in li Jesukristo. Naraj naq taqak’anjela li qapaab’aal chirix li Kristo wulaj wulaj. Naqajal qak’a’uxl rajlal, naqapaab’eb’ li qasumwank rik’in li Dios, ut naqasik’ ochb’eeniik xb’aan li Santil Musiq’ej.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik naraj naq “taqatiikisi qibʼ chi uubʼej chi xaqxooko junelik rikʼin li Kristo, rikʼin tzʼaqal xlemtzʼunkil li yoʼonink, ut rikʼin rahok choqʼ re li Dios ut rehebʼ chixjunil li winq.” Li qaChoxahil Yuwa’ naxye naq wi tookuyuq toj sa’ roso’jik, “taawanq qayuʼam chi junelik” (2 Nefi 31:20).
Lix evangelio li Jesukristo narosob’tesiheb’ chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios
Lix evangelio li Jesukristo wan choq’ re chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios. Li loq’laj hu naxk’ut naq “juntaqʼeetebʼ chixjunil chiru li Dios,” maak’a’ naxye b’ar neke’chal malaj chan ru wankeb’. A’an naxb’oqeb’ “chixjunil chi chalk rikʼin ut chixyalbʼal lix chaabʼilal; ut maajun naxtzʼeqtaana li nachal rikʼin” (2 Nefi 26:33).
Li evangelio nokorosob’tesi chiru li qayu’am sa’ ruchich’och’ jo’ ajwi’ chi junelik q’e kutan. Jwal sahaq wi’chik sa’ qach’ool—sa’ junesal ut jo’ junkab’al—naq nokowan jo’ chanru lix k’utum li Jesukristo (chi’ilmanq Mosiah 2:41; “Li Junkab’al: Jun jek’inb’il aatin choq’ re li ruchich’och’,” ChurchofJesusChrist.org). Xyu’aminkil li evangelio naxchamob’resi lix sahil qach’ool, naxmusiq’a li qab’aanuhom, ut naxchaab’ilob’resi li qakomonil.
Xyu’aminkil lix evangelio li Jesukristo naru ajwi’ chixkolb’al qix chiru xsik’b’al ru xb’aanunkil li narahob’tesink qe sa’ tib’elej malaj sa’ musiq’ej. Nokoxtenq’a chixtawb’al qakawilal ut xk’ojob’ankil qach’ool sa’ xq’ehil li yale’k ut li ch’a’ajkilal. Naxkawresi li b’e re xk’ulb’al li sahil ch’oolejil sa’ li junelik yu’am.
Jun reheb’ lix ninqi esil li evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik, a’an naq komono chiqajunilo sa’ lix junkab’al li Dios. Laa’o lix musiq’ejil alal ut xrab’in ut a’an nokoxra. Maak’a’ naxye chan ru li qajunkab’al arin sa’ ruchich’och’, komono chiqajunilo sa’ xjunkab’al li Dios
Jun chik xcha’al li esil, a’an naq li junkab’alej naru chi junajiik chi junelik q’e kutan. Li junkab’al k’ojob’anb’il xb’aan li Dios. Lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re sahil ch’oolejil naxkanab’ naq li komonil wank sa’ junkab’alej taaruuq chi kanaak toj chirix li kamk. Eb’ li santil k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re li santil ochoch neke’xk’e chi uxmank naq eb’ li junkab’al te’wanq chi junelik.
Rik’in lix saqen li evangelio, eb’ li junkab’al naru te’xtuqub’ li sachb’il na’leb’, li wech’ok-ib’, ut li ch’a’ajkilal. Eb’ li junkab’al li jachb’ileb’ xb’aan li wech’ink-ib’ naru te’k’irtesiiq xb’aan li jalb’a-k’a’uxlej, li kuyuk maak, ut li paab’aal chirix lix wankil lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.
Lix evangelio li Jesukristo nokoxtenq’a chi kawuuk jo’ junkab’al. Li junkab’al a’an li na’ajej q’axal chaab’il re xk’utb’aleb’ ut xtzolb’aleb’ li na’leb’ re li evangelio. Li junkab’al li k’ojob’anb’il sa’ xb’eeneb’ li na’leb’ re li evangelio a’an jun kolb’a-ib’ na’ajej. Taaruuq taakanaaq aran lix Musiq’ li Qaawa’.
Li tusleb’ aatin a’in a’an reetalil li naru nakak’ut chiru jun kristiaan wi b’ab’ay ajwi’ li hoonal. Naq nakawoksi li tusleb’ aatin a’in, sik’ ru jun malaj wiib’ oxib’ li jolomil na’leb’ li taak’ut. Lix k’ojob’ankil li tzol’leb’ choq’ reheb’ li jolomil na’leb’ neke’tawman rub’elaj a’in sa’ li raqal a’in.
Naq yooqat chi k’utuk, patz’on ut ab’in. K’eheb’ li b’oqok li te’xtenq’aheb’ li kristiaan chixtzolb’al chan ru nach’ok rik’in li Dios. Jun b’oqok aajel ru, a’an naq li kristiaan taach’utlaaq wi’chik eerik’in. Jalan jalanq xnajtil li tzolok a’ yaaleb’ li patz’om nakawoksi ut li ab’ink nakab’aanu.
Jalam-uuch
eb’ li misioneer neke’xtzol jun li ixq
Li naru nakak’ut chiruheb’ li kristiaan sa’ 3–10 k’asal
Li Dios kixtaqla li Jesukristo, lix Raarookil Alal, sa’ li ruchich’och’ re xtojb’al qix chiru li maak ut li kamk.
Xpaab’ankil li Jesukristo nak’amok sa’ li k’anjelak ut li wankilal. Xpaab’ankil li Jesukristo nokoxtenq’a chixk’ulb’al lix wankil aj kawob’resinel li Kolonel sa’ li qayu’am.
Xpaab’ankil li Jesukristo nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut li isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, neke’jala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom toj reetal naq neke’xk’am rib’ rik’in li rajom li Dios.
Naq naqajal qak’a’uxl, li Dios naxkuy qamaak. Li jalb’a-k’a’uxlej naru chi k’ulmank xb’aan naq li Jesukristo kixtoj rix li qamaak.
Wiib’ xjachal li kub’iha’ wan: li kub’iha’ rik’in ha’ ut rik’in li Musiq’ej. Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, nokoch’ajob’resiik chirix li qamaak, ut naqatikib’ chi ak’il li qayu’am.
Chirix naq nakub’e qaha’, naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej rik’in li k’ojob’anb’il k’anjel re li k’ojob’ank.
Naq naqataaqe chi tiik ru lix b’ehil li evangelio toj sa’ xraqik li qayu’am, li Dios naxyeechi’i naq taawanq qayu’am chi junelik.