Mwichenapen Mwichefen
Chufengen neim non kinamwe
April 2023 mwichenap


Chufengen neim non kinamwe

Sia nom non eu sokkonon nikinik ach sipwe achufengeni Israel won ir me ruu ewe eppet usun esamo fis akkom fan an ewe Sam kokkot.

Preseten Russell M. Nelson, nouch achengicheng soufos, a ososen afata pwe wisach kewe amen auchea sipwe aninis ne ochufengeni Israel me amonata fonufan ren ewe Oruwen Niwinsefan an Jises Kraist.1 Ewe Semenapen ngunuch a mochen Noun semirit repwe Chufengen neim non kinamwe.

An Samach won Nang kokkotun ochufengeni Noun semirit non kinamwe ngeni imwer non nang ese anongonong won fetanochun fonufan, pekin mwoni, sukun, en seni ia, ika sokkun aramas. An ewe sam kokkot a anongonong won wenechar, aponuweta An kewe annuk, me angei ekkewe angangepin me asamonu ekkewe pwon mi piin sia fori.2

Ewe annuk mi pin ewe kich meinisin brother me sister me “meinisin sia chok usun Kot” esinano ei wachemuken angangen ochufengeni. Ei annuk fan iten ekkewe ra wesewesen mochen ekkewe aramas ren sokopaten nonomur me mi sokofosen ar mamarita repwe aani eu manau murino. Sipwe episi me fitir non ekkei sokkun angang weires. Ewer mi ennet, sia mochen pwe meinisin noun Kot semirit repwe feito ngeni I me angei ewe feioch ese much A fang ngeni kich ren An we kapas allim.3 Non an ewe Samon kapas faniten ewe Doctrine and Covenant, A apasa, “Rongorong ami aramas seni towaw; me ami kewe ouwa nom won ekkewe fonuen neset, ou rongorong fengen.”4

Ua sani pwe ewe ewin uwekisin non ewe Doctrine and Covenants a apachenong ekkewe aramas ekkewe ra nom won “kewe fonuen neset.” A fen wor unungat sokkun wisei ai upwe anganga me nom won kewe fonuen neset. Akkom ua emon onuon misineri ngeni kewe fonuen non British, oruan ua emon minefon Meinap Unus non ekkewe fonuen non Philippine, iwe mwirin ua emon Presetenin Area non ekkewe Fonuen Pacific, ewe mi pachenong Fonuen non Polynesia.

Meinisin ekkei unungat kinikin a ponuta ochufengenin ekkewe chon nuku ngeni ewe kapas Allimen Jises Kraist mi niwinsefanito. Akaewin misineri ra tonong non ewe fonuen Britian non 1837. Ei a fis eu ier mwirin an Joseph Smith a efeiochu ewe Tempel Kirtland, ikewe ie Moses a wato “ekkewe kien ochufengenin Israel seni ekkewe ruanu kinikinin fonufan, me ewe emwenin ekkewe engon einang seni ewe fonuen Eor.”5 Ewe fetanoch non kewe fonuen British a itefounon porous. Seni 1851, nap seni esop ekkewe memper non ewe Mwichefen ra ekkesiwin me papatais ra nonom non ewe fonuen Britian.6

Non 1961, Elter Gordon B. Hinckley a chuto me poputani an angangen misineri non ekkewe fonu Phillippine. Non ena fansoun emon chok mwan non Phillipine a wor ren ewe Melkisetek Pristut. Amwararan, pwe a wor nap seni 850,000 memperin ewe Mwichefen ikenai non ewe fonu Phillipine. Ua ingeiti ekkewe aramasen Phillipine; a fokkun anonon me wate ar tongei ewe Chon Amanu.

Ekis chok mwirin fansoun itefounon ewe angang weiresin misineri mi chok feinno non ewe fonuen Polynesia. A poputa non 1844 nupwen Addison Pratt a tori met a iteni ikenai French Polynesia.7 Chommong chon Polynesia rafen nuku non ewe famini ese much me etiwa Kraist pwe nour Chon Amanau. Ikenai arapakan epwe 25 persen chon Polynesia, non fonuen Polynesia, ra memperun ei Mwichefen.8

Fan eu ua ausening ngeni emon nenginin Taihiti 17-ierin i a efisuwen tetenin memper. A fori angangen afona ngeni an kewe neo ekkewe ra ekesiwin non 1845 non Tubuai, ruu ier me mwen an ekkewe chon ewe Mwichefen akkom ra tonong non Salt Lake Valley.9

Ach annuk mi fatoch pwe mi wor fansoun me eu kinikin ren meinisin aramas ar repwe angei me ausening ngeni ewe kapas allim. Ekkei awewe ir chok kinikinin echo chowaten sassing. Preseten Nelson a sopweno ne affata pwe ewe ochufengenin Israel iei “ewe waten koko, … popun, me… angang won fonufan ikenai.”10

Tori ewe Niwinsefaniton ewe Mwichefenin Jises Kraist, pachenong niwinsefaniton ewe Puken Mormon me ewe pwarata me kien pristut a kawor ngeni ewe soufos Joseph Smith, weweiti ewe ochufengenin Israel ese unusoch me mi kouk.11

Ewe sokonon it “Israel” iei ewe itenap a efeioch ngeni Jacob.12 A eto pwe epwe tupuni mwirimwirin Abraham Isaac me Jacob. Ewe wesewesen pwon me annuk ngeni Semenap Abraham mi foruno non Abraham 2:9–10, ewe sia anea non kinikin:

“Me upwe fori pwe epwe eu waten fonu, …

“Me upwe efeiochu [meinisin fonu] seni ei it; pwe meinisin repwe angei ei Kapas Allim pwe repwe kori itan, me repwe anganga mwirimwirin, me repwe uta me efeiochu i, pwe i semer.”

Fansoun ewe mwichen opungupung non Nang non ewe manau me mwen ei manau, ewe fansoun ra kakapas won ewe kokkoten manau ese much etiwa. A pachenong ekkoch annuk me angangepin fan iten ewe angangen pristut me mwen ewe nongonongen fonufan me affat won ewe kochufengen.13 Mi pwan pachenong auchean ewe nongonongen pungun finata.

Mwirin ekkoch pukun ier mi wor aramas mi fokkun pochokun, pachenong wareton Saul, David, me Solomon, Israel a kinikinitiw. Ewe einangen Judah me kinikinin ewe einangen Benjamin a winiti ewe muun Judah. Ekkewe nusun, mi fat pwe engon einang, ra winiti einangen Israel.14 Mwirin 200 ier ewe fansoun keimufesen, ewe aewin parasfesenin chon Israel a fis non 721 BC nupwen ekkewe engon einangen Israel ra kekino non fotek me ren ewe kingen Assyrian.15 Mwirin ra feino ngeni ekkewe fonuen eor.16

Non 600 BC non atun nepoputan ewe Puken Mormon, Ewe Sam Lehi a emweni eu mwichen Israel ngeni ewe fonuen Merika. Lehi a weweiti ewe paras fesenin chon Israel ewe ia a pwan pachenong non. A eniwinsefan seni Nifai a apasa usun ewe imwen Israel “a wewe ngeni ewe ira Olive, ewe mine panan epwe tatakis me epwe paras fetan non unusen fonufan.”17

Non ewe sia-eita ngeni Minefon Fonufan, ewe uruon chon Nifai me chon Lamanai usun mi mak non ewe Puken Mormon a muchuno arapakan ngeni chok 400 AD. Mwirimwirin ewe Sam Lehi ra paras fetan non unusen Merika.18

Ei afen affat ne awewe seni Mormon in 3 Nefai 5:20, minne a anea: “Ngang Mormon, me wesen ngang mwirimwirin Lehi. Mi wor popun ai upwe efeiochu ai Kot me ai Chon Amanau Jises Kraist, pwe i a uweau samach seni ewe fonuwen Jerusalem.”19

Mi fat met ewe akon auchea non ewe puken uruo an Israel iei ewe uputiw, porous, afanafan, me angang an ach we Samon me Chon Amanau, Jises Kraist.20

Mwirin an ewe Chon Amanau we mano me Manau sefan, ewe oruan sia-sineiochu usun ewe paras fesenin chon Judah a fis nefinen 70 AD me 135 AD nupwen, ekkewe chon Rom ra eriafou me nieno, ekkewe chon Sus ra paras fetan non unusen fonufan.

Preseten Nelson a aiti kich, “Pwe feiton ewe Puken Mormon a eu sain pwe ewe Samon a poputani ewe ioifengenin [ekkewe] semiritin pwon mi pin.”22 Pwe, ewe Puken Mormon, a chiaku seni ewe soufos Joseph Smith seni ewe niffang me manamanen Kot, a emweni mwirimwirin Lehi kewe, a eimuni Israel, me ekkewe chon Gentile ekkewe ra mumunong non ewe einangen Israel. Ewe itenap ren 1 Nefai 22 sia anea non kinikin, “Israel epwe paras fetan won unusen fonufan—Ewe Mwichen Gentiles repwe tumunu Israel ngeni ewe kapas allim non ekkewe omuchunon ran.” Ewe itenapen peich ren ewe Puken Mormon sia aneani eu me nein popun ekkewe nongonong ren an “epwe pesei netipen ekkewe chon Jew me Gentile pwe Jises i ewe Kraist.” Ren ewe Niwinsefanito me ewe Puken Mormon, ewe ekiekin ochufengeni Israel a fokkun wateno.22

Ekkewe ra etiwa ewe kapas allimen Jises Kraist, ese nifinifin ar ainang, ra winiti kinikinin ioifengenin Israel.23 Fiti ena ioifengen me koutan chommongun tempel me esinesin, sia nom non ewe angangen ioifengeni Israel won ir me ruepek ewe mangaku usun chok me nom non an ewe Sam kokot.

Preseten Spencer W. Kimball, an kapas usun ewe ennetin ochufengenin Israel, a apasa: “Iei, ewe ochufengenin Israel a pachenong ach choni ewe ennetin mwichefen me … sinei ewe miriten ewe ennetin Kot. … Emon me emon aramas, nge nengeni, ion a etiwa ewe kapas allim mi niwinsefanito, me ion a kuta an epwe pin ngeni ewe Samon iei non pusin an kapas me ren ekkewe Souneng non ekkewe fonu ikewe a nonom ia, a kapach ngeni ekkewe annukun ioifengenin Israel me an muu ngeni meinisin ekkewe feioch a pwonengeni ekkewe Souneng non ewe fansoun soponon.”25

“Ewe ioifengenin Israel iei a pachenong ekesiwin.”25

Usun mi fatafatoch non ew kinas, chon ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon a wor rer ewe waten tufich ar repwe tong, aea fengen, etiwa, me aninis ne ochufengeni Israel ar repwe angei unusen an ewe Samon kewe pwonen efeioch. Ei a pachenong chon Africa me Europ, South and North American, chon Asian, chon Australian, me ekkewe chon fonuen neset. “Ewer mongungun ewe Samon a tou ngeni meinisin aramas.”26 “Ei ioifengen epwe soposopono tori an ekkewe mi wenechar repwe chufengen non ewe mwichen ekkewe Souneng non kewe fonuen fonufan.”27

Ese wor emon epwe kapas usun ewe ioifengen epwe usun Preseten Russell M. Nelson: “Ese nifinifin fansoun ka fori ese nifinifin met ena a anisi ese nifinifin io—won eu me nein epek ewe mangaku—angei ew ipwen mwom ngeni fori ekkewe pwon mi pin ngeni Kot me angei ar auchean paptais me annukun non tempel, ka aninis ne ioifengeni Israel. Mi chok fokkun mecheres.”28

Ifa ewe Mwichefen ikenai? Non ekkewe 62 ier nupwen ua poputa ne angangen misineri non 1960, ekkewe ukukun misisneri ra angang non ruu ier ra koko seni ewe soufos ra fokkun napono seni 7,683 ngeni 65,544. Ewe ukukun misin a fokkun napono seni 58 to 411. Ewe ukukun memper a fokkun napono seni ewe ukukun 1,700,000 ngeni ukukun 17,000,000.

Ewe COVID-19 pandemic a osukosuka ach fansoun afanafana ewe kapas allim non mochomochen fansoun. Apwan awora eu anen nounoun kampiuter me fon, mine a fokkun anisi ewe ioifengen. Sia fokkun kinisou ren memper me misineri mine ra anapano ar angang weires ne ochufengeni ewe Israel mi paras fetan. A napono ekis meinsin, akaewin South America and Africa. Sia pwan kinisou pwe chommong unusen fonufan ra ponueni an Preseten Nelson manamanen tingorun kanaponon angangen misineri. Nge nengeni, ach pwon sipwe tong, aea fengen, me etiwa a tongeni epwe napono.

Eu auchean kinikinin ei angangen misineri a ngeni emon me emon memper ar repwe winiti nenien apiru29 ekis meinisin sia nonom ie.30 Sise tongeni sipwe amonakicheno. Ach ussun nenien apiru Kraist ren umoumoch, wenechar, pwapwa, me ennetin tongei meinisin aramas a tongeni forata esap chok eu saramen emwen ngenir nge pwan eu ar weweiti pwe mi wor eu nenien nonom non ekkewe angangepin ren ewe angangen amanaua me manau mi tekia ren ewe kapas allim mi niwinsefanito an Jises Kraist.

Kose mochen kopwe weweiti pwe mi wor ekkoch amwararen feioch ach aea fengen ewe kapas allimen Jises Kraist. Ekkewe pukefel ra kapas usun pwapwa me kinamwe, omusomusen tipis, tumun seni sosot, me etiwa ewe manamanen Kot.31 Nengeni pekinon ei manau, sipwe moneta sipwe aea fengen ewe kapas allim ngeni ekkewe ra nom “non rochopwak me fan fotekin tipis non ewe waten fonufan ren ewe ngunun mano.”32

Tichikin ai iotek ikenai faniten iteiten semirit, anuon, foppun, famini, mwichen pristut, Relief Society, me ekkewe klas ra nengeni usun an emon me emon me an meinisin sokkun etiwetiw ngeni ourouren aninis ne ioifengeni Israel mine mi katou seni ewe Samon me nouch achengicheng soufos.

Sia sufoniti pungun finata. Non ei fonufan ese wor namanam ie, chommong resap ponueni me fiti mwokutukut non ewe ioifengenin Israel. Nge chommong repwe, me ewe Samon a esuku ekkewe ra angei An we kapas allim ne mwitir nikitu ar repwe eu nenien apiru mine epwe anisi ekkoch ar repwe feitto ngeni Kot. Ei a mut ngeni ach kewe brother and sister non unsen fonufan ar repwe ani ekkewe efeioch me angangepin ren ewe niwinsefaniton ewe kapas allimen Jises Kraist me sipwe chufengen neim non kinamwe.

Ua pwarata ai sinei me ennetin chon pwarata usun Jises Kraist me an Samach won Nang we kokot fanitach non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Russell M. Nelson, “Welcome Message,” Liahona, May 2021, 7.

  2. Nengeni Doctrine and Covenants 20:37.

  3. Nengeni 2 Nifai 26:33

  4. Doctrine and Covenants 1:1. Non Doctrine and Covenants 1:4, ewe Samon a sopweno: “Me ewe kapasen fon epwe ngeni meinisin aramas, seni awen nei kewe chon kuno, ekkewe minne ua finireta non ei fansoun soponon.”

  5. Doctrine and Covenants 110:11

  6. Non 1851, a wor 52,165 ukukun chon ewe Mwichefen. Anongonong ren rekotun Mwichefen me ewe “Religious Census of 1851” non England me Wales, a nap seni 28,000 memper (nengeni Robert L. Lively Jr., “Some Sociological Reflections on the Nineteenth-Century British Mission,” non Mormons in Early Victorian Britain,ed. Richard L. Jensen and Malcolm R. Thorp [1989], 19–20).

  7. Nengeni Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 494–95, 514–15, 573.

  8. Tonga: 45 percent; Samoa: 31 percent; American Samoa: 22.5 percent; and French Polynesia: 7 percent.

  9. Nengeni Saints, 573–74.

  10. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (worldwide youth devotional, June 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org.

  11. Ei auchean me manamanen nongonong a nom non ewe Puken Mormon me afat me non ewe nampa engon nongonongen achifouaewe a poputani, “Sia nuku non ewe ioifengenin Israel me non ewe niwinsefaniton ekkewe engon Einang.”(nengeni James E. Talmage, The Articles of Faith, 12th ed. [1924], 314–44).

  12. Usun a maketiw non Genesis 32:28, sia aneani, “Ewe it esap chiwen iteni Jacob, nge epwe Israel: usun emon prince mi wor an manaman ren Kot me ren aramas.”

  13. Nengeni Joseph Smith, in “History, 1838–1856, volume D-1,” 1572, josephsmithpapers.org; see also Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Wilford Woodruff,” [42–43], josephsmithpapers.org; Joseph Smith, “Discourse, 11 June 1843–A, as Reported by Willard Richards,” [241], josephsmithpapers.org.

  14. Nengeni Bible Dictionary, “Israel, Kingdom of”; James E. Talmage, The Articles of Faith, 315. Nupwen Rehoboam me noun aramas ra fat pwe ir muun Judah me ra nom eorun modern Israel.

  15. Nengeni 2 Kings 17:23.

  16. Nengeni Doctrine and Covenants 133:26; pwan nengeni Doctrine and Covenants 110:11.

  17. 1 Nifai 10:12. Mwirin Ammon a apasa,“feioch iten ai Kot, ewe a chechemeni ekkei aramas, ekkewe ir ew panen ewe iran Israel, me ra fen monucheno seni iranapan we non ew fonu mi sokkono” (Alma 26:36).

  18. Preseten Spencer W. Kimball, a kapas usun ekkewe chon Lamanite Israel, a asukuna pwe Zion meinisin chon Merika. A apasa, “Kich non Israel me sia ioifengen” (The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball [1982], 439).

  19. Nupwen Samach Liai a angei kapasenn ourour an epwe uwei an famini me feino ngeni ewe fonupon, ekis kinikinin ewe popun repwe no pokiten Jerusalem epwe tano. (nengeni 1 Nifai 2). Ewe katano an Solomon Tempel, ewe turutiw an Jerusalem, me ewe foforungaw an ekkewe chon Judah a fis non 586 BC.

    “Israel was conquered in about 720 B.C.E., and its 10 tribes driven into exile. … [Non Jerusalem,] “An Solomon tempel a tori ekkoch attack me ren ekkoch chon ekis mwen amuchunon, non 586 B.C.E., a wesewesen tan me ren sounfiun Nebuchadnezzar, ewe kingen Babylonia” (David B. Green, “The History of the Jewish Temple in Jerusalem,” HaaretzAug. 11, 2014, haaretz.com/jewish/.premium-history-of-the-temple-in-jerusalem-1.5256337). Nengeni pwan 2 Kings 25:8–9.

  20. Nengeni Tad R. Callister, The Infinite Atonement2000).

  21. Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, May 1995, 33; see also “Covenants,” Liahona, Nov. 2011, 88.

  22. Nengeni Russell M. Nelson, non R. Scott Lloyd, “Seminar for New Mission Presidents: ‘Swift Messengers’ to Scattered Israel,” Church News, July 13, 2013, thechurchnews.com. Preseten Russell M. Nelson a apasa pwe ewe ioifengen “ese anongonong won ian ka nonom ian; pwe a anongonong won an emon me emon pwon. Aramas ra tongeni ‘emwen ngeni ewe mwiritin ewe Samon’ [3 Nifai 20:13nge resap no seni fonuer” (“The Gathering of Scattered Israel,” LiahonaNov. 2006, 81). Nengeni pwan 3 Nifai 21:1–7.

  23. Ach annuk mi pin mi fatoch; ewe Samon a aparasa ewe einangen Israel pokiten ar fofforungaw me anneasonap. nge nengeni, ewe Samon apwan aparasa Noun kewe aramas ra kefinita faniten ekkewe muu non fonufan ar repwe efeiochu ekkena muu. (Nengeni Guide to the Scriptures, “Israel—The Scattering of Israel,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.)

  24. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball439.

  25. Auchean me non an Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball438. Nengeni pwan “All Are Alike unto God,” ed. E. Dale LeBaron (1990), a collection of 23 conversion stories by Black African Latter-day Saints. Sister Julia N. Mavimbela a apasa pwe mwen an choni ewe Mwichefen me feito ren ewe kapas Israel, a kan “aturano ewe puk me apasa, ‘A fan iten ekkewe mi pwech. Esap fan itach. Sise kefinita. Ikenai ua sinei pwe ngang chochon eu famini mi auchea, ika u manuen nukuchar. Ngang chon Israel, me nupwen ai we fori ai kewe angangepin non tempel, Ua ennetin weweiti ewe memef pwe ita epwe kich eu chok famini won fonufan” (non “All Are Alike unto God,” 151).

  26. Doctrine and Covenants 1:2

  27. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball438.

  28. Russell M. Nelson, “Hope of Israel

  29. Ewe Aposel Paul a ereni chienan we onuon Timothy “epwe … eu nenien apiru ren chon nuku.” (1 Timothy 4:12

  30. Nengeni 3 Nifai 18:24

  31. Nengeni Mosaia 18:8–133 Nifai 18:25Doctrine and Covenants 18:10–1631:562:3

  32. Doctrine and Covenants 138:57