Chisaho’q aach’ool chirix li maatan reheb’ lix laawil li tijonelil

Ex raarookil was wiitz’in, a’in jun xchaq’al ru kutan choq’ re li Awa’b’ej Dallin H. Oaks ut laa’in. 40 chihab’ chaq anajwan, sa’ li 7 re abril re 1984, kixaqab’aak qawankil jo’ komon sa’ lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol.¹ Chalen chaq a’an nasaho’ qach’ool sa’ li junjunq chi jolomil ch’utub’aj-ib’, jo’ ajwi’ sa’ li jun a’in. Jun sut wi’chik xoo’osob’tesiik rik’in lix loq’laj hoyonik li Musiq’ej. Nawoyb’eni naq teetz’ileb’ rix li aatin re li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in k’iila sut chiruheb’ li po chalkeb’ re.

Naq kinyo’la laa’in,² wankeb’ waqib’ chi santil ochoch li neke’k’anjelak sa’ li Iglees—wankeb’ aran St. George, Logan, Manti, ut Lago Salado, Utah; jo’ ajwi’ aran Cardston, Alberta, Canada; ut Laie, Hawai. Junxil ke’wan li santil ochoch aran Kirtland, Ohio, ut Nauvoo, Illinois. A’b’an, naq lix k’ihaleb’ li komon re li Iglees ke’q’axon toj saʼ rokebʼaal li saqʼe, keʼmineʼ ru chixkanab’ankileb’ li wiib’ chi santil ochoch a’an.

Li santil ochoch re Nauvoo kik’ate’ xb’aan jun winq. Kikab’laman wi’chik ut kiq’axtesiik xb’aan li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley.³ Li santil ochoch re Kirtland kimuxe’ xb’aaneb’ li xik’ neke’ilok re li Iglees. Moqon, li Comunidad de Cristo kixloq’ li santil ochoch re Kirtland, ut a’aneb’ aj eechal re chiru k’iila chihab’.

Sa’ li po xnume’ xqaye resil naq lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan xloq’ li santil ochoch re Kirtland, rochb’een wiib’ oxib’ chik li na’ajej aran Nauvoo. Jwal nim li qab’antioxihom chirix li chaab’il aatinak-ib’ xoowan wi’ rik’ineb’ laj jolominel re li Comunidad de Cristo li xooxtenq’a chixb’aanunkil a’in.

Jalam-uuch

Li Santil Ochoch re Kirtland.

K’a’jo’ xnimal ru li santil ochoch re Kirtland sa’ lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio li Jesukristo. Li kik’ulman aran ak kiyehe’ resil xb’aaneb’ li profeet chiru k’iila mil chihab’, ut ki’ajman ru re naq lix Iglees li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik taaruuq tixb’aanu lix k’anjel sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in.

Li k’a’ru q’axal nim xwankil kik’ulman sa’ li domingo re Paswa, sa’ li 3 re abril re 1836.⁴ Sa’ li kutan a’an, ke’ula’aniik laj Jose Smith ut laj Oliver Cowdery xb’aan junjunqeb’ laj k’amol esil. Xb’een wa, li Qaawa’ Jesukristo kixk’ut rib’. Li Profeet kixtz’iib’a naq “lix naqʼ ru [li Kolonel] chanchan raqʼ xam; li rismal xjolom saq chanchan li tzʼaqal saqbʼach; li rilobʼaal qʼaxal wiʼchik nalemtzʼun chiru xlemtzʼunkil li saqʼe; ut lix yaabʼ xkux chanchan xyaabʼ li kʼiila haʼ nekeʼjubʼubʼnak.”⁵

Naq wan aran, li Qaawa’ kixk’ut xyaalal ani a’an. A’an kixye, “Laaʼin li xbʼeen ut li xraqik; laaʼin li yoʼyo, laaʼin li kikamsiik; laaʼin laj aatinanel cherix chiru li Yuwaʼbʼej.”⁶

Toja’ naq li Jesukristo kixye naq xk’ulub’a li santil ochoch jo’ rochoch a’an ut kixye: “Laaʼin tinkʼutbʼesi wibʼ chiru lin tenamit rikʼin uxtaan saʼ li ochoch aʼin.”⁷

Li kixyeechi’i nak’anjelak sa’ chixjunileb’ li santil ochoch wankeb’ anajwan. Nekexinb’oq chixtz’ilb’al rix xyaalalil lix yeechi’ihom li Qaawa’ sa’ lee yu’am.

Chirix lix k’utunik li Kolonel, laj Moises kixk’utb’esi rib’. Laj Moises kixk’ojob’ sa’ xb’een laj Jose eb’ lix laawil lix ch’utub’ankil Israel ut lix sutq’ijikeb’ li lajeeb’ chi teepal.⁸

Naq kiraqe’ li k’utb’esinb’il matk’ a’an, “laj Eliyah kixkʼut ribʼ, ut kixqʼaxtesi lix kʼojlajik li evangelio re laj Abraham” re laj Jose.⁹

Toja’ naq kixk’ut rib’ li profeet aj Elias. Lix k’utunik a’an kixk’e chi tz’aqlok ru li raatin laj Malakias, naq rub’elaj li xkab’ xk’ulunik, li Qaawa’ tixtaqla laj Elias re “xsutqʼisinkil lix chʼoolebʼ li yuwaʼbʼej rikʼinebʼ li alal kʼajolbʼej, ut lix chʼoolebʼ li alal kʼajolbʼej rikʼinebʼ lix yuwaʼebʼ.”¹⁰ Laj Elias kixk’ojob’eb’ lix laawil li wankilal re tzʼapok sa’ xb’een laj Jose Smith.¹¹

K’a’jo’ wi’chik xnimal ru lix sutq’ijikeb’ li laaw a’in sa’ li ruchich’och’ xb’aaneb’ li oxib’ chi choxahil aj k’amol esil, chi b’eresinb’ileb’ xb’aan li Qaawa’. Rik’ineb’ lix laawil li tijonelil wan li wankilal re awa’b’ejink. Lix laawil li tijonelil neke’xjolomi chan ru naq naru na’oksiman lix tijonelil li Dios re xk’eeb’al chi uxmank li rajom li Qaawa’ ut re rosob’tesinkileb’ chixjunil li te’xk’ul lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik.

Aajel ru xk’eeb’al reetal naq rub’elaj naq kik’uub’aman li Iglees, eb’ li choxahil aj k’amol esil ke’xk’ojob’ li Tijonelil re Aaron ut re Melkisedek sa’ xb’een li profeet aj Jose Smith ut ke’xk’e lix laawileb’ li wiib’ chi tijonelil re.¹² Eb’ li laaw a’in ke’xk’e xwankil laj Jose Smith chixk’uub’ankil li Iglees sa’ 1830.¹³

Jo’kan ajwi’ sa’ li santil ochoch re Kirtland sa’ 1836, aajel ru naq kiq’axtesiman oxib’ chik xlaawil li tijonelil—aʼanebʼ aʼin, xlaawil lix chʼutubʼankil Israel, xlaawil li evangelio re laj Abraham, ut xlaawil li wankilal re tzʼapok. Li laaw a’in ke’xk’e xwankil laj Jose Smith—ut chixjunileb’ chik li Awa’b’ej re lix Iglees li Qaawa’—re xch’utub’ankil Israel sa’ xka’pak’al li tz’apleb’ t’ikr, rosob’tesinkileb’ li alal k’ajolb’ej sa’ li sumwank rik’ineb’ li osob’tesink re laj Abraham, xtz’apb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re li tijonelil, ut xtz’apb’aleb’ li junkab’al sa’ junajil chi junelik. Maak’a’ roso’jik ut k’a’jo’ xchaq’alil ru lix wankileb’ li laaw a’an.

K’oxla chan raj ru laa yu’am wi ta ink’a’ ke’k’ojob’aak wi’chik lix laawil li tijonelil sa’ li ruchich’och’.¹⁴ Wi ta maak’a’eb’ raj lix laawil li tijonelil, ink’a’ raj tatruuq chi tiqib’aak rik’in lix wankil li Dios.¹⁵ Wi ta maak’a’eb’ raj lix laawil li tijonelil, li Iglees yal taak’anjelaq raj jo’ jun tzoleb’aal ut k’anjeleb’aal re tenq’ank, a’b’an maak’a’ chik xkomon. Wi ta maak’a’eb’ raj lix laawil li tijonelil, maajun raj qe taaruuq chixk’ulb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank li nokohe’xb’ak’ rik’ineb’ li qaraarookil komon chi junelik ut nokohe’xtenq’a chi sutq’iik rik’in li Dios.

Eb’ lix laawil li tijonelil neke’xk’ojob’ xjalanil Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan rik’in yalaq k’a’ chik chi ch’uut sa’ li ruchich’och’. Naab’aleb’ li ch’uut li neke’ru chixchaab’ilob’resinkil laa yu’am arin, ut naab’aleb’ reheb’ a’an neke’xb’aanu. A’b’an maajun chik li ch’uut naru chixjalb’al laa yu’am chirix li kamk, maajun chik taab’aanunq re a’an.¹⁶

Eb’ lix laawil li tijonelil neke’xk’e qawankil chixyeechi’inkil chixjunileb’ li osob’tesink ke’yeechi’iman re laj Abraham re chixjunil li winq ut ixq li neke’xpaab’eb’ lix sumwank. Li k’anjel re li santil ochoch naxk’eheb’ li osob’tesink a’in re chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios, maak’a’ naxye b’ar malaj jo’q’e ke’wan malaj wankeb’. Chisaho’q qach’ool, wankeb’ wi’chik lix laawil li tijonelil sa’ li ruchich’och’!

Nakatinb’oq chixtz’ilb’aleb’ rix li oxib’ chi na’leb’ a’in:

1. Lix ch’utub’ankil Israel a’an reetalil naq li Dios naxra chixjunil li ralal xk’ajol yalaq b’ar.

2. Li evangelio re laj Abraham a’an jun chik reetalil naq li Dios naxra chixjunil li ralal xk’ajol yalaq ta b’ar. Naxb’oq chixjunil chi chalk rik’in a’an—“qʼeq ut saq, moos ut achʼabʼanbʼil, winq ut ixq; … juntaqʼeetebʼ chixjunil chiru li Dios.”¹⁷

3. Li wankilal re tz’apok a’an li eetalil q’axal taqenaq re xnimal lix rahom li Dios choq’ re chixjunileb’ li ralal xk’ajol sa’ chixjunil na’ajej ut li rajom a’an naq chixjunileb’ te’xsik’ ru q’ajk rik’in a’an.

Lix laawil li tijonelil li ke’k’ojob’aak wi’chik rik’in li profeet aj Jose Smith neke’xk’e xwankil chixjunileb’ li winq ut ixq li neke’xpaab’eb’ lix sumwank chixyalb’al xsahil li musiq’ejil osob’tesiik sa’ junesal. Jo’kan ajwi’, wan naab’al chik li naru naqatzol sa’ lix loq’laj esilal li santil ochoch re Kirtland.

Lix tij laj Jose Smith re xq’axtesinkil li santil ochoch re Kirtland a’an jun ch’olob’anel na’leb’ li naxye chan ru naq li santil ochoch naxk’e qamusiq’ejil wankilal re xnumsinkileb’ li ch’a’ajkilal sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in. Nakatinb’oq chixtz’ilb’al rix li tij a’an, li tz’iib’anb’il sa’ li tasal 109 re li Tzol’leb’ ut Sumwank. Li tij a’an, li kik’ule’ chi k’utb’esinb’il, naxk’ut naq li santil ochoch a’an “rochochil li tijok, rochochil li kuyuk saʼ, rochochil li paabʼaal, rochochil li tzolok, rochochil li loqʼalil, rochochil li tustuukilal, rochoch li Dios.”¹⁸

Eb’ li na’leb’ a’in moko ka’aj ta wi’ neke’xch’olob’ k’a’ru li santil ochoch. Neke’xk’ut ajwi’ xyaalal k’a’ru taak’ulmanq rik’ineb’ li neke’k’anjelak ut neke’loq’onin sa’ li rochoch li Qaawa’. Naru neke’royb’eni xk’ulb’al xsumenkileb’ lix tij, li k’utb’esinb’il na’leb’, xkomon chik li paab’aal, metz’ew, xk’ojob’ankil xch’ooleb’, ut xkomon chik xnawom ut xwankil.

Li wank sa’ li santil ochoch tatxtenq’a chixk’oxlankil li k’a’ru re choxa ut chixnawb’al anihat chi tz’aqal, chan ru naru tatwulaq, ut li junelik yu’am naru taak’ul. Li loq’onink chi kok’ aj xsa’ sa’ li santil ochoch tixjal chan ru nakawil aawib’ ut nakataw aana’aj sa’ lix nimal ru k’uub’anb’il na’leb’ li Dios. Ninye aawe naq yaal a’an.

Nayeechi’iman ajwi’ qe naq sa’ li santil ochoch naru “naqakʼul jun xtzʼaqalil li Santil Musiqʼej.”¹⁹ K’oxla k’a’ru naraj naxye li yeechi’ihom a’an chirix lix teeb’al li choxa chiru yalaq ani li naxsik’ ru li junelikil yaal chi anchal xch’ool.

Nayeeman qe naq li ani naloq’onin sa’ li santil ochoch taawanq lix wankil li Dios rik’in ut “kʼeebʼilaq xtaqlankilebʼ li anjel chirix.”²⁰ Ma ink’a’ jwal naniman lix kawilal aach’ool xnawb’al naq, jo’ jun ixq malaj winq tiqib’anb’il rik’in lix wankil li Dios, ink’a’ tento taanumsi li yu’am aajunes? Ma ink’a’ naniman lix kawilal aach’ool xnawb’al naq eb’ li anjel tate’xtenq’a chi yaal?

Jo’kan ajwi’, yeechi’inb’il qe naq “maajun molam chi maaʼusilal” taanumtaaq sa’ xb’een li ani naloq’onin sa’ li rochoch li Qaawa’.²¹

Li xtawb’aleb’ ru li musiq’ejil usilal naqak’ul sa’ li santil ochoch jwal aajel ru choq’ qe sa’ li kutan a’in.

Ex raarookil was wiitz’in, a’an a’in li tinyeechi’i. Maak’a’ chik k’a’ru li jwal tatxtenq’a chixchapb’al li b’arb’ookil ch’iich’²² jo’ li loq’onink sa’ li santil ochoch jo’ rajlal naru chawu. Maak’a’ chik k’a’ru li jwal tixkol aawix naq nakataw aawib’ sa’ xqʼojyinal choql li ruchich’och’. Maak’a’ chik k’a’ru li jwal tixkawob’resi lix nawom aach’ool chirix li Qaawa’ Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak xb’aan a’an, malaj li jwal tatxtenq’a chixtawb’al chik ru lix nimal ru k’uub’anb’il na’leb’ li Dios. Maak’a’ chik k’a’ru li jwal tixtuqub’ aamusiq’ sa’ xq’ehil li rahilal. Maak’a’ chik k’a’ru li jwal tixk’e chi tehe’k li choxa. Maak’a’ chik!

Li santil ochoch a’an li okeb’aal te’qak’ul wi’ li maatan q’axal xninqaleb’ ru naxk’e li Dios qe, xb’aan naq ka’ajwi’ sa’ li santil ochoch naru naqak’ul chixjunileb’ li osob’tesink ke’yeechi’iman re laj Abraham.²³ Xb’aan a’in naq naqayal qaq’e, chi b’eresinb’il xb’aan li Qaawa’, chixk’eeb’al chi uxk naq eb’ li komon re li Iglees naru te’xk’uleb’ chi kok’ aj chik xsa’ li rosob’tesihom li santil ochoch. Chi jo’kan, naqaj xyeeb’al resil naq te’kab’lamanq santil ochoch sa’eb’ li 15 chi na’ajej a’in:

• Uturoa, Polinesia Francesa

• Chihuahua, Mexico

• Florianópolis, Brasil

• Rosario, Argentina

• Edinburgh, Escocia

• Brisbane, zona sur de Australia

• Victoria, Columbia Británica

• Yuma, Arizona

• Houston, zona sur de Texas

• Des Moines, Iowa

• Cincinnati, Ohio

• Honolulu, Hawai

• West Jordan, Utah

• Lehi, Utah

• Maracaibo, Venezuela

Ex raarookil was wiitz’in, ninch’olob’ xyaalal naq a’an a’in Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. A’an najolomink re. Laa’o lix tzolom a’an.

Chisaho’q sa’ qach’ool chirix lix k’ojob’ankileb’ wi’chik lix laawil li tijonelil, li neke’xk’e qawankil chixyalb’al xsahil chixjunileb’ li musiq’ejil osob’tesink li naqaj xk’ulb’al wi k’ulub’ejo. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ lix santil k’ab’a’ li Jesukristo, amen.