Jolomil ch’utub’aj-ib’
Li tiikilal: Jun xna’leb’ li Kristo
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2024


Li tiikilal: Jun xna’leb’ li Kristo

Xb’eresinkil qayu’am sa’ tiikilal naraj naq tiik toowanq chiru li Dios, chiruheb’ li qas qiitz’in, ut chiru li qamusiq’.

Naq raqe’k re lix k’anjel sa’ li ruchich’och’, li Kolonel xwulak sa’ li Tzuul re Olivos sa’ jun li awimq Getsemani xk’ab’a’ ut kixye reheb’ lix tzolom naq te’oyb’eninq chaq.1 Naq ak xkana xjunes, kixye re lix Yuwa’, “Wi taawaj, chawisi wik’in li sek’ a’in.”2 Chi yot’b’il li raam, li rahilal kixk’e “li Dios ajwi’, li q’axal nim wi’chik chiru chixjunil, chi siksotk xb’aan xrahil ut chi elk xkik’el ruuchil tiqob’, … ut chirajb’al naq ink’a’ raj taaruk’ li k’ahil sek’, ut tixka’ch’inob’resi raj rib’.”3 Sa’ li nimla rahilal a’an li Kolonel ink’a’ kixka’ch’inob’resi rib’, a’b’an “ki’uk’ak ut kixchoy lix kawresihom choq’ reheb’ li ralal xk’ajoleb’ li winq.”4

Jo’ li Junaj Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej, li Jesukristo kiwan xwankil sa’ xb’een li kamk ut li rahilal, a’b’an ink’a’ ki’eelelik chiru. Kixb’aanu li ak xyeechi’i chaq sa’ sumwank rik’in lix Yuwa’, ut chi jo’kan kixk’utb’esi jun na’leb’ li jwal aajel ru sa’ li ruchich’och’ anajwan—a’an li tiikilal. Xkana chi tiik xch’ool chiru li Dios, chiqu laa’o, ut chiru lix choxahil musiq’.

Li tiikilal

Li Jesukristo, a’an laj K’amol qab’e. Xb’eresinkil qayu’am sa’ tiikilal naraj naq tiik toowanq chiru li Dios, chiruheb’ li qas qiitz’in, ut chiru li qamusiq’. Li tiikilal nayo’la rik’in xb’een li xnimal ru taqlahom re xraab’al li Dios. Rik’in naq nakara li Dios, tiik nakatkana chiru rajlal. Nakak’e reetal naq wan li us ut li ink’a’ us, ut naq wan ajwi’ li yaal—a’an li yaal re li Dios. Li tiikilal naraj naxye naq ink’a’ naqatz’eqtaana li qapaab’ahom yal re naq took’ule’q xb’aaneb’ li qas qiitz’in.5 Nakab’aanu li us ut ink’a’ nakak’oxla li taak’ul.6 Sa’ x’ak’ob’resinkil li hu Predicad Mi Evangelio choq’ reheb’ li misioneer, wan chik li aatin chirix li tiikilal jo’ jun reheb’ lix na’leb’ li Kristo.7

K’iila chihab’ chaq, li Elder Uchtdorf kixk’ul xtaqlankil re naq tixtuqub’ wi’chik li qa’oqech. Sa’ jun lin tz’ilok-ix rik’in, xk’e jun lix patz’om li toj maji’ nasach sa’ inch’ool: “Ma wanjenaq sa’ laa yu’am li k’a’ru tixk’e raj xutaan sa’ laa b’een malaj sa’ xb’een li Iglees wi puktesinb’ilaq resil?” Chi sachso lin ch’ool, xin’ok chixk’oxlankil chixjunil lin yu’am, ut xinyal inq’e xk’eeb’al reetal jo’q’e chaq ninpaalto’, ut xintz’il rix sa’ lin k’a’uxl wi ta nawb’il chixjunil lin b’aanuhom, k’a’ raj ru te’xk’oxla li was wiitz’in chiwix malaj chirix li Iglees?

Sa’ li hoonal a’an, xink’oxla naq li Elder Uchtdorf yoo chi patz’ok chirix lin k’ulub’ejil, a’b’an xintaw ru naq yoo chi patz’ok chirix li tiikilal. Ma ninb’aanu li k’a’ru ninpaab’? Ma truuq te’ril li was wiitz’in naq li waatin ut lin b’aanuhom neke’xk’am rib’? Ma nak’utun li Dios sa’ li k’a’ru ninb’aanu?

Li Awa’b’ej Spencer W. Kimball kixye naq “li tiikilal,” a’an naq “naqaj ut nokoru chixb’aanunkil li qapaab’ahom ut li qayeechi’ihom.”8

Tiik chiru li Dios

Li jwal na’ajman sa’ li tiikilal, a’an naq tiik toowanq chiru li Dios.

Sa’ qakok’alil chaq, xqatzol li seraq’ chirix laj Daniel sa’ xjuleb’ li kaqkojl. Laj Daniel rajlal tiik chaq xch’ool chiru li Dios. Eb’ li neke’xkaqali “ke’xsik’ k’a’ru te’xjit wi’ laj Daniel”9 ut ke’xk’uub’ jun chaq’rab’ li naxye naq li tijok taab’aanumanq ka’ajwi’ chiruheb’ lix dios a’an. Laj Daniel naxnaw li chaq’rab’ a’an, a’b’an xq’aj sa’ rochoch ut—chi teeto xventaanil10—xwiqla ut xtijok oxib’ sut wulaj wulaj chiru li Dios re Israel. Xb’aan a’an, laj Daniel kikute’ sa’ xjuleb’ li kaqkojl. Sa’ li eq’la wulajaq chik, li rey kiril naq lix Dios laj Daniel kikolok re, ut kixtaqla jun li ak’ chaq’rab’ li naxye naq “che’roxloq’i ut che’xpaab’ lix Dios laj Daniel, xb’aan naq a’antz’aqal li yo’yookil Dios.”11

Li rey ki’ok chixnawb’al ru li Dios xb’aan lix tiikilal laj Daniel. Wankeb’ li neke’ril li Dios xb’aan li qatiikilal laa’o—sa’ qaatin ut qab’aanuhom. Chanchan ajwi’ laj Daniel, li qatiikilal chiru li Dios toorisi sa’ xna’leb’il li ruchich’och’.

Li Kolonel kixjultika qe, “Sa’ li ruchich’och’ teek’ul li rahilal: a’b’anan kawaq eech’ool; Laa’in xinq’ax ru xwankil li ruchich’och’.”12 Li Awa’b’ej Russell M. Nelson xye naq xq’axb’al ru li ruchich’och’ naraj naxye naq ink’a’ taqapaab’ “li na’leb’ li naxye naq li k’a’aq re ru re li ruchich’och’ jwal nim wi’chik xwankil chiru li k’a’aq re ru re li Dios. Naraj naxye xpaab’ankil lix tzol’leb’ li Kristo jwal wi’chik chiru xna’leb’ li winq.”13 Jo’kan ajwi’, tento naq ink’a’ “toob’eeq chiru tz’aqal li qab’e, ut chirix xjalam-uuch tz’aqal li qadios, li wan xjalam-uuch chanchan li ruchich’och’.”14

Aajel ru li aaleek sa’ xka’pa’k’alil ru li ruchich’och’ choq’ re li na’leb’ kuub’anb’il xb’aan li Dios. Chan ru naqasume li aleek, a’an li naxye chanru wanko—a’an jun xb’isbal li qatiikilal. Li ruchich’och’ naru tooxkelo chi kaw, maare toj sa’ li muxuk sumsu, malaj yal xwech’b’al rix sa’ muqmu li natzolman ut nab’aanuman sa’ li Iglees. Xsik’b’al ru li li tiikilal sa’eb’ li qab’e, a’an naxk’utb’esi naq xaqxooko sa’ qach’ool re naq taqataaqe li Kolonel Jesukristo.

Tiik chiruheb’ li qas qiitz’in

Jo’ chanru naq li tiikilal nayo’la sa’ li xb’eenil chaq’rab’ re xraab’al li Dios, li tiikilal chiruheb’ li qas qiitz’in nayo’la sa’ li xkab’il, a’an xraab’al li qas qiitz’in jo’ naqara qib’. Li tiikilal ink’a’ naraj naxye naq maak’a’ laa maak; naraj b’an naxye naq wulaj wulaj nakayal aaq’e re naq tiikaqat chiru li Dios xb’een wa, toja’ naq tiikaqat chiruheb’ aawas aawiitz’in. Chan li Awa’b’ej Oaks, “Sa’ xyalb’al qaq’e chixpaab’ankil xkab’il li xnimal ru taqlahom, ink’a’ raj taqasach xpaab’ankil li xb’eenil.”15

Li ruchich’och’ rajlal naxsik’ li tiikilal rik’in xk’eeb’aleb’ li chaq’rab’ li neke’xjolomi chan ru te’wanq li poyanam rik’ineb’ xk’anjel li tenamit. Us ta chaab’il li chaq’rab’ a’an, lix k’ihaleb’ ink’a’ neke’yo’la sa’ li junelik q’e kutan ut naru te’jale’q a’ yaal jo’ chanru xk’a’uxleb’ li poyanam. Chanchan ajwi’ li patz’om li kixk’e li Elder Uchtdorf, wankeb’ li k’ayib’aal li neke’xye reheb’ lix empleado naq te’xk’oxla k’a’ raj ru taak’ulmanq wi ta li k’a’ru neke’xb’aanu sa’ xyu’am taapuktesiiq sa’ internet malaj chiru jun li periodico. Naq li Iglees na’ok chi k’utmank chaq sa’ aak’ab’,16 laa’o, chanchan laj Daniel, tento toowakliiq sa’ xb’een li k’a’ru ilb’il yal sa’ ruchich’och’ re naq a’anaq tz’aqal li Dios li taak’utunq chiqu yalaq jo’q’e ut yalaq b’ar.17

Moko tz’aqal ta xyeeb’al naq wan li qatiikilal wi ta ink’a’ naqab’aanu li naqaye. Jo’kan ajwi’, li q’unal ch’oolej ink’a’ naru tixb’aanu ruuchil li tiikilal. Jo’ tenamit re li sumwank, ut jo’ aj jolominel re lix Iglees, tento naq maak’a’aq li toojite’q wi’, ut tento taqapaab’ li chaq’rab’ k’eeb’il xb’aan li Qaawa’.

Li k’anjelak sa’ tiikilal naxkawresi li paab’aal ut naxk’ojob’eb’ xch’ool li qas qiitz’in re naq te’xnaw naq ka’ajwi’ naqaj xb’aanunkil rajom li Qaawa’. Sa’ xch’utameb’ aj jolominel, ink’a’ naqak’e xwankil lix na’leb’ li ruchich’och’, ut nokona’leb’ank jo’ naraj li Qaawa’ rik’in rab’inkil xk’a’uxl li ixq ut li winq chixjunjunqaleb’ ut rik’in k’anjelak jo’ chanru taqlanb’ilo sa’ li Musiq’ej.18

Naqajayali li Kolonel, ut naqayal qaq’e re naq ink’a’ too’ok sa’ junaq k’anjel li naru taa’ile’q jo’ xtenq’ankil qib’ qajunes, xk’eeb’al xwankil li qakomon, malaj xwaklesinkil jun li komon rik’in xkub’sinkil jalan chik. Naqayal qaq’e re naq li qak’anjel ink’a’ taa’ile’q jo’ li k’a’ru nab’aanuman yal re xnimankil qib’,19 xk’ulb’al li “me gusta” sa’ internet, malaj xpuktesinkil qak’ab’a’ malaj qaatin.

Tiik chiru li qamusiq’

Anajwan, li tiikilal naraj naq tiikaqo chiru li qamusiq’.

Wankeb’ li ink’a’ xe’wan chi jo’kan. Jun reheb’, a’an laj Korihor, li xjalb’ehi xch’ooleb’ naab’al rik’in xsahob’resinkil “li tz’ejwalejil k’a’uxlej.”20 A’b’anan, naq ok re chi kamk kixye, “junelik xinnaw naq wan jun li Dios.”21 Li Awa’b’ej Henry B. Eyring xye naq li tik’ti’ik “ink’a’ naxk’am rib’ rik’in li qamusiq’.”22 Laj Korihor xb’alaq’i rib’, ut moko wan ta li yaal rik’in.23

A’b’an li profeet aj Joseph Smith kixye, “kinnaw a’an, ut kinnaw naq li Dios naxnaw, ut ink’a’ kinru chixtz’eqtaanankil xyaalal.”24

Li Qaawa’ kixra laj Hyrum li ras laj Jose “xb’aan lix anchalil lix ch’ool.”25 A’an ut laj Jose ke’kaana sa’ tiikilal toj sa’ roso’jik—tiikeb’ chiru lix musiq’, chiru li saqen ut li na’leb’ ke’xk’ul, ut chiru li toj te’ruuq te’xk’ul sa’ li junelik q’e kutan.

Ch’otonel aatin

Chiqak’am wi’chik qib’ sa’ usilal “rik’in li naraj li Dios”26 ut chiqakawresi li tiikilal sa’ qana’leb’ jo’ chanchan li Kristo. Chiqataaqe laj K’amol qab’e, laj Kolol re li ruchich’och’, ut miqaka’ch’inob’resi qib’, ut chiqanumsi b’an li qayu’am sa’ tiikilal chiru li Dios, li qas qiitz’in, ut li qamusiq’.

Jo’ kixye laj Job, “Xtz’ilaq wix chi chaab’il li Qaawa’, ut tixk’e reetal xtiikilal inch’ool.”27 Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.