Wankeb’ xwankil li aatin

Ex was wiitz’in ut qamiiw sa’ chixjunil li ruchich’och’, sa inch’ool chi aatinak eerik’in chejunilex, naab’al eere laa’ex komon sa’ li qa’Iglees ut naab’aleb’ lee ramiiw ut li toj ak’eb’ chirab’inkil li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in. Sahil k’ulunik choq’ eere!

Li na’leb’ neke’wotzman sa’ li na’ajej a’in neke’yeeman rik’in aatin. Neke’yeeman sa’ Ingles ut neke’jaltesiman ru sa’ haye’ jun cient chi aatinob’aal. Juntaq’eet naq neke’b’aanuman. Rik’in aatin. Ut wankeb’ xwankil li aatin. Tinka’suti wi’chik. Wankeb’ xwankil li aatin!

Neke’qoksi a’an re raatinankil qib’; neke’xk’utb’esi k’a’ru naqapaab’, k’a’ru naqak’oxla, ut k’a’ru naqil. Wan naq noko’aatinak; wan chik naq yal noko’ab’in. Li aatin neke’xtuqub’ ru li k’a’ru naqaye. Rik’ineb’ aatin neke’qach’olob’ li qak’a’uxl, qeek’ahom, ut qanumsihom, ma us malaj ink’a’.

Wan naq eb’ li aatin yeeb’ileb’ chi ink’a’ k’oxlanb’il, yal sa’ junpaat, ut re rahob’tesink. Ut naq ak nayeeman, moko naru ta chik risinkil. Naru neke’rahob’tesin, neke’q’usuk, neke’ramok, ut naru neke’k’amok chi sachok. Naru neke’aalo’ sa’ qab’een.

Chi junpak’al chik, eb’ li aatin naru neke’sahob’resin ch’oolej, naru neke’k’ehok oyb’enihom, ut naru neke’waklesin ch’oolej. Naru nokoh’extiikisi chixjalb’al qab’e, chi tikib’ank wi’chik, ut chixtuqub’ankil ru li qab’eenik. Li aatin naru neke’xte li qak’a’uxl chi yaal.

Jo’kan naq, sa’ xb’een chixjunil, li raatin li Qaawa’ aajel ru.

Sa’ lix Hu laj Mormon, li profeet aj Alma ut lix tenamit sa’ li najter America ke’xnumsi jun nimla pleet rik’ineb’ li ani ke’tz’eqtaanank re li raatin li Dios, li ke’xkawob’resi li raam, ut ke’xpo’resi lix wanjikeb’. Eb’ li tiikeb’ xch’ool ke’ru raj chi pleetik, a’b’an laj Alma kixye: “Ut anajwan, rikʼin naq li aatin jultikanbʼil kʼaʼjoʼ naq naxkʼamebʼ xchʼool li tenamit chixbʼaanunkil li kʼaʼru tiik—relik chi yaal, kʼaʼjoʼ wiʼchik xwankil saʼ xbʼeen xkʼaʼuxlebʼ li tenamit chiru li yokʼlebʼ chʼiichʼ, malaj kʼaʼaq chik ru li naʼuxman rehebʼ—joʼkan naq laj Alma kixkʼoxla naq aajel ru naq teʼxyal xchaabʼilal li raatin li Dios.”¹

Li “raatin li Dios” nim wi’chik xwankil chiru chixjunileb’ chik li aatin. Jo’kan chalen chaq xtiklajik li ruchich’och’, naq li Qaawa’ kixye: “Chiwanq li saqen: ut kiwan li saqen”²

Rik’in li Kolonel ke’el chaq li aatin a’in sa’ li Ak’ Chaq’rab’: “Li choxa ut li ruchich’och’ te’nume’q, a’ut li waatin ink’a’ taanume’q.”³

Ut naq kixye a’in: “Ani narahok we, tixk’e xch’ool chirix li waatin; taarahe’q xb’aan lin Yuwa’ ut toochalq rik’in ut taqak’ojob’ qana’aj rik’in.”⁴

Ut rik’in xMary, lix na’ li Jesus, ki’el chaq li tuulanil ch’olob’ahom a’in: “We’kin, lix moos ixq li Qaawa’; chi’uxq we jo’ laa waatin.”⁵

Xpaab’ankil ut rab’inkil li raatin li Dios tooxnach’ob’resi rik’in a’an. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixyeechi’i, “Wi neketzol li raatin, taanimanq lee k’ulub’ejil re wulak jo’ a’an.”⁶

Ma ink’a’ chiqajunil naqaj, jo’ naxye li b’ich, “kʼe naq joʼ laaʼat, [at Kolonel], joʼkan raj laaʼin”?⁷

Nink’oxla li saaj aj Jose Smith chi wiq’wo chirab’inkil li raatin lix Choxahil Yuwa’: “[Jose,] A’an a’in li walal raaro inb’aan. Chawab’i a’an!”⁸

“Naqab’i a’an” sa’eb’ li aatin wankeb’ sa’ li loq’laj hu, a’b’an, ma naqakanab’eb’ a’an sa’ li hu malaj naqak’e reetal naq a’an yoo chi aatinank qe? Ma nokojala?

“Naqab’i a’an” sa’ li k’utb’esinb’il na’leb’ naxk’ul li junjunq ut sa’ xhasb’ li Santil Musiq’ej, sa’ xsumenkileb’ li tij ut sa’eb’ li hoonal b’ar wi’ ka’ajwi’ li Jesukristo, rik’in lix wankilal lix tojb’al rix li maak, naru naxseeb’ob’resi li qiiq, naru naxk’e xkuyb’al qamaak ut qatuqtuukilal, ut naru nokoxq’alu “sa’ ruq’ lix rahom.”⁹

Xkab’, wankeb’ xwankil li raatin li profeet.

Eb’ li profeet neke’xch’olob’ xyaalal lix choxahilal li Jesukristo. Neke’xk’ut lix evangelio ut neke’xk’ut lix rahom a’an choq’ reheb’ chixjunil.¹⁰ Ninch’olob’ xyaalal naq li qayo’yookil profeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson, narab’i ut naxye li raatin li Qaawa’.

Li Awa’b’ej Nelson wan xseeb’al rik’in li aatin. A’an naxye, “Chexkanaaq sa’ xb’ehil li sumwank,”¹¹ “Ch’utub’ahomaq Israel,”¹² “Chinumtaaq li Dios,”¹³ “Che’yiib’amanq li q’a re li tawok-u,”¹⁴ “Choob’antioxinq,”¹⁵ “Chenimob’resi li paab’aal chirix li Jesukristo,”¹⁶ “Sik’omaq xnawom eech’ool,”¹⁷ ut “Chiqak’ojob’ li tuqtuukilal.”¹⁸

Toje’ chik kixpatz’ qe naq “chiqak’oxla li k’a’ru re choxa.” “Naq wan junaq ch’a’ajkilal chawu,” chan “chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq yookat chixk’ulb’al li aaleek, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq ra xak’ul sa’ laa yu’am, malaj sa’ ruq’ jun laa komon, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq nakam anihaq naq toj saaj, chak’oxla li k’a’ru re choxa. …Naq laatz’anb’ilat xb’aaneb’ li ch’a’ajkilal, chak’oxla li k’a’ru re choxa! … Wi nakak’oxla li k’a’ru re choxa, timil timil taa’ok chi jalaak laa ch’ool, … jalanaq aana’leb’ chirix li yalok-ix ut li ch’a’ajkilal nakak’ul, … [ut] taanimanq laa paab’aal.”¹⁹

Naq naqak’oxla li k’a’ru re choxa, naqil “li k’a’aq re ru jo’ chanru tz’aqal wan, ut … li k’a’aq re ru jo’ chanru tz’aqal taawanq.”²⁰ Sa’ li ruchich’och’ a’in nujenaq rik’in li sachk ut li choqink-ib’, chiqajunilo naqaj ru li saqen a’an.

Li Elder George Albert Smith, rub’elaj naq kiwan choq’ Awa’b’ej re li Iglees, ki’aatinak chirix xxaqab’ankil xwankil li profeet ut rab’inkil li raatin. A’an kixye: “Li teneb’ahom naqak’ul naq naqataqsi li quq’ … a’an jun reheb’ li q’axal loq’. … Naraj naxye … naq taqatenq’a; tootijoq chirix; … ut taqayal qaq’e chixk’eeb’al chi uxmank li k’a’ru naxch’olob’ jo’ chanru naxye li Qaawa’.”²¹ Sa’ jalan chik aatin, taqayal qaq’e chi k’anjelak jo’ chanru li raatin li qaprofeet.

Jo’ jun reheb’ li o’laju chi yo’yookil profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel li xe’xaqab’aman xwankil ewer sa’ li Iglees li wan sa’ xb’een li ruchich’och’, nawaj xwotzb’al eerik’in jun reheb’ lin numsihom naq xinxaqab’ xwankil li profeet ut naq xink’ulub’a li raatin. Choq’ we laa’in a’an chanchan chik li k’a’ru kixch’olob’ laj Jakob, “Wab’ihom chaq lix yaab’ xkux li Qaawa’ chiwaatinankil rik’in tz’aqal aatin.”²²

Sa’ li octubre xnume’, li wixaqil, xMelanie, ut laa’in wanko chaq aran Bangkok, Tailandia, naq yookin chixkawresinkil wib’ re xq’axtesinkil li santil ochoch 185 re li Iglees.²³ Choq’ we laa’in, li k’anjel a’an, k’a’jo’ xnimal ru ut q’axal tuulan. A’an xb’een li santil ochoch aran sa’ li peninsula del Sudeste Asiatico.²⁴ Kik’uub’aman chi q’axal chaab’il—a’an jun ochoch waqib’ tasal xteram ut b’eleeb’ chi ninqi xaqxookil kab’l, “chi chapcho rib’ sa’ junajil”²⁵ re naq taawanq choq’ rochoch li Qaawa’. Chiru k’iila po kink’oxlak chirix lix q’axtesinkil. Li k’a’ru kixe’en sa’ inch’ool ut sa’ lin k’a’uxl a’an naq li tenamit ut li santil ochoch q’alunb’ileb’ sa’ ruq’eb’ li profeet ut eb’ li apostol. Li Awa’b’ej Thomas S. Monson kixye resil li santil ochoch a’an²⁶ ut li Awa’b’ej Nelson kixye resil lix q’axtesinkil.²⁷

K’iila po chaq rub’elaj laa’in kinkawresi li tij re xq’axtesinkil. Eb’ li loq’laj aatin a’an xe’jaltesiman ru sa’ kab’laju chi aatinob’aal. Ak kawresinb’ilo chik. Malaj a’an li xink’oxla laa’in.

Sa’ li q’ojyin rub’elaj li q’axtesink kin’aj rik’in jun ink’a’uxl chirix li tij re xq’axtesinkil li santil ochoch. Kinyal xsachb’al sa’ inch’ool lin k’a’uxl, ut kink’oxla naq ak us kikana li tij. A’b’an li Musiq’ej ink’a’ kinixkanab’. Kiweek’a naq toj wan li aatin naraj, ut chi b’eresinb’il xb’aan li choxa, li aatin ke’wulak sa’ k’utb’esinb’il na’leb’, ut kintz’iib’aheb’ li aatin sa’ xraqik li tij: “Chiqak’oxla taxaq li k’a’ru re choxa, rik’in xkanab’ankil li Musiq’ej chi numtaak sa’ li qayu’am, ut naq taqayal qaq’e chiwank choq’ aj k’ojob’anel re li tuqtuukilal junelik.”²⁸ Li Qaawa’ yoo chaq chixjultikankil we naq tink’e inxik chirab’inkil li raatin li yo’yookil profeet: “Chak’oxla li k’a’ru re choxa,” “chinumtaaq li Musiq’ej,” “cheyal eeq’e chixk’ojob’ankil li tuqtuukilal.” Li raatin li profeet aajel ru choq’ re li Qaawa’ ut choq’ qe laa’o.

Sa’ rox na’ajej, ut jwal aajel ru, wankeb’ li qaatin laa’o. Chepaab’ naq, sa’ li ruchich’och’ a’in li nujenaq chi emoji²⁹ wan xwankil li qaatin.

Li qaatin naru natenq’an malaj napo’resin, naru nasahob’resin malaj nach’i’ilen, naru naq chaab’ilaq malaj tz’eqb’eetalaq. Sa’ junpaat, li aatin neke’rahob’tesin ut neke’ok toj sa’ xchamal li aamej chi ra—ut naru neke’kana aran. Li qaatin sa’ internet, sa’eb’ li kok’ esil, ut sa’eb’ li redes sociales wankeb’ xyu’am. Jo’kan naq eek’anb’il taaye li k’a’ru nakaye ut chan ru naq nakaye. Sa’eb’ li qajunkab’al, rik’ineb’ li b’eelomej, ixaqilb’ej ut eb’ li alal k’ajolb’ej, li qaatin naru neke’xjach qu malaj neke’xpa junaq nub’aal sa’ qayanq.

Nawaj xwotzb’al eerik’in oxib’ li ch’ol aatin li naru neke’qoksi re risinkil xk’ixel li ch’a’ajkilal ut li xik’ ilok, ut li nokoxwaklesi ut naxk’ojob’ qach’ool chiqib’il qib’:

“B’antiox.”

“Chinaakuy.”

Ut “nakatinra.”

Maak’uulaheb’ li tuulanil aatin a’in toj reetal naq taawulaq junaq chaab’il hoonal malaj junaq ch’a’ajkilal. Oksi b’an chi kok’ aj xsa’ ut chi maak’a’ aab’alaq’, xb’aan naq neke’xk’ut xchaab’ilal aana’leb’ rik’ineb’ laa was aawiitz’in. Naab’aleb’ yal jo’maajo’ raatineb’, maataaqe a’an.

Naru naqaye “b’antiox” sa’ jun elevador, sa’ xna’ajeb’ li b’eleb’aal ch’iich’, sa’ li k’ayil, sa’ li oficiin, sa’ jun li tzol, malaj reheb’ li qech kab’al malaj qamiiw. Naru naqaye “chinaakuy” naq naqak’ul li sachk, naq ink’a’ nokowulak sa’ junaq ch’utam, naq nasach sa’ qach’ool junaq ninq’e, malaj naq naqil junaq kristiaan li wan xrahilal. Naru naqaye “nakatinra,” ut li aatin a’an naraj chik naxye “yookin aak’oxlankil,” “nakatjultiko’ we,” “wankin arin choq’ aawe,” malaj “laa’at chixjunil li k’a’ru aajel ru choq’ we.”

Nawaj xwotzb’al jun innumsihom laa’in. Ex b’eelomej, ab’ihomaq chi us a’in. Ex qakomon ixq, naru ajwi’ nekexxtenq’a laa’ex. Rub’elaj lin k’anjel wan anajwan sa’ li Iglees, yalaq ta b’ar ninxik xb’aan lin trab’aaj. Kinwanje’ chaq chi najt chiru k’iila kutan sa’ jalanil tenamit. Naq naraqe’ li kutan, maak’a’ naxye b’ar wankin, junelik ninb’oqok sa’ kab’l. Naq li wixaqil, xMelanie, naxsume li telefono ut laa’in ninye chaq wesil, li qaseraq’ junelik nokoxk’am chixyeeb’al “nakatinra.” Wulaj wulaj, li aatin a’an naxchap li waam ut lin k’a’uxl; kiwan choq’ xkolb’al wix chiru li k’a’ru ink’a’ us. “Melanie, nakatinra” naraj naxye naq k’ojk’o li qach’ool qik’in chiqib’il qib’.

Li Awa’b’ej Thomas S. Monson junelik kixye, “Wankeb’ li oqej li tento te’kawob’resimanq, li uq’ej li tento te’chapmanq, k’a’uxlej li tento te’waklesimanq, ch’oolej li tento te’musiq’amanq, ut aamej li tento te’kolmanq.”³⁰ Xyeeb’al “b’antiox,” “chinaakuy,” “nakatinra” tixb’aanu tz’aqal a’an.

Ex was wiitz’in, wankeb’ xwankil li aatin.

Ninyeechi’i eere naq wi “naqatzeka xsahil li raatin li Kristo”³¹ li nak’amok sa’ li kolb’a-ib’, li raatin li qaprofeet li nokoxb’eresi ut naxwaklesi qach’ool, ut li qaatin laa’o li naxk’utb’esi aniho laa’o ut k’a’ru naqara, lix wankil li choxa taahoye’q chaq sa’ qab’een. “Li raatin li Kristo tixye eere chixjunil li k’a’aq re ru tento teeb’aanu.”³² Laa’o ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’ ut a’an li qaDios, ut naroyb’eni naq too’aatinaq rik’in “raatinob’aaleb’ li anjel”³³ rik’in xwankil li Santil Musiq’ej.³⁴

Ninra li Qaawa’ Jesukristo. A’an, sa’ raatin li profeet aj Isaias sa’ li Najter Chaq’rab’, “Xnimal ru aj k’ehol na’leb’, li Dios q’axal kaw rib’, yuwa’b’ej chi junelik, xnimal ru aj k’ehol tuqtuukil usilal.”³⁵ Ut jo’ chanru kixye chi saqen ru li apostol aj Jwan, li Jesukristo a’an “li Aatin.”³⁶

Ninch’olob’ xyaalal a’an jo’ apostol li b’oqb’il sa’ lix choxahil k’anjel li Qaawa’—re xjultikankil li raatin a’an—ut li b’oqb’il chi wank choq’ aj yehol nawom chirix a’an. Sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo, amen.