2022
Pagkaayo gikan sa Truma sa Pakigrelasyon
Agosto 2022

“Pagkaayo gikan sa Truma sa Pakigrelasyon,” Liahona, Ago. 2022.

Pagkaayo gikan sa Truma sa Pakigrelasyon

Pinaagi sa Mga Kawani sa Family Services

Kon kita nasamdan sa mga pakigrelasyon, kita makakaplag og kalig-on nga ipatigbabaw ang Dios labaw sa tanan.

Imahe
babaye nga naggunit og imahe sa kasingkasing

Paghulagway pinaagi ni Elise Whele

“Ang espiritu sa matag usa kanato dayag lang nga naghandom sa gugma sa pamilya nga mohangtod sa hangtod,” mitudlo si Presidente Russell M. Nelson.1 Ang tinguha alang niining mahangtorong koneksiyon ngadto sa uban nakaukit na sa atong mga espiritu, apan usahay tungod sa mga truma sa pakigrelasyon dili na kita sigurado nga makabaton pa ba niining mahangtoron nga mga relasyon, lakip na ang celestial nga kaminyoon. Sa maayo nga mga relasyon, kita mahimong madawaton ug sensitibo. Apan, nagpuyo kita sa napukan nga kalibotan, ug ang mga relasyon dili maayo sa kanunay. Kadtong kinsa nakadawat og grabeng emosyonal ug espirituwal nga mga samad sa mga pakigrelasyon, bisan kon dugay na kaayo kini, kanunayng maghunahuna kon mahimo pa ba sila nga sensitibo ug andam nga mopaambit pag-usab sa ilang gugma ngadto sa laing tawo.

Si Cassie nakasinati niini human sa pagpakig-date ni Brian sulod sa usa ka tuig. Walay suwerte, abusado si Brian. Si Cassie wala makaamgo unsa ka dako ang epekto niini kaniya hangtod human sa iyang pagbiya sa pakigrelasyon. Sukad niadto, na-depress si Cathy, wala nay pagsalig sa iyang kaugalingong mga hunahuna ug wala nay pagsalig sa uban nga mosuporta niya. Kanunay siya nga mogamit og depensa nga pangatarongan aron malikayan nga masakitan pag-usab ug nagbaton og pagbati nga ang uban nasuko niya o mobiya niya. Usahay wala kahibalo nga gitukmod na niya palayo ang uban o nahimong demanding sa mga pakigrelasyon. Kini nga mga pagdepensa maoy hinungdan nga naglisod siya nga mapaduol o mobati og kasuod sa uban. Human sa pagpakigsulti sa mga minahal ug sa usa ka magtatambag, si Cassie nakaamgo sa iyang truma ug sa iyang panginahanglan nga mamaayo—ug usab nga ang pagkaayo posible sa kadugayan.

Kon nakasinati ka og relasyon nga sama kang Cassie o laing matang sa truma sa pakigrelasyon, adunay paglaom. Mahimo kang mamaayo ug makakaplag og kalipay nga nagagikan sa pagpalambo og masaligong mga relasyon samtang imong suhiron ang pipila ka lakang. Una, ilha ang truma sa pakigrelasyon diha sa imong kinabuhi. Ikaduha, modangop ngadto sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo alang sa pagkaayo. Ikatulo, pagkat-on sa pagpalambo og maayong relasyon nganha sa imong kaugalingon ug sa uban, lakip na ang pagtakda og angay nga mga utlanan.

1. Ilha ang Truma sa Pakigrelasyon

Kon kita hilabihan ka lawom nga nasamdan nga dili na kita motuo nga makasalig pa kita sa atong kaugalingon ug sa uban, magsugod na kita sa pagtan-aw sa mga pakigrelasyon isip makuyaw imbis isip usa ka luna sa pagkat-on, paglambo, ug pagkab-ot sa atong hingpit nga potensiyal. Ang lawom nga mga samad mahimong nagagikan sa pag-abuso ug pagluib.

Ang pag-abuso mao ang pagdaugdaog o pagpasagad sa uban. Ang Simbahan nagtudlo nga “ang pag-abuso sa bisan unsa nga matang dili angay nga pasagdan.”2 Ang usa ka tawo nga giabuso sa kanunay mobati og kahadlok, gimanipular, o pagpanagana, ug siya mahimong mobati og kakulang sa pagkontrolar. Ang lain-lain nga matang sa pag-abuso mahimong maglakip sa:

  • Emosyonal: pagmanipular sa mga emosyon o pagpaminos sa mga pagbati sa kaugalingong bili.

  • Pinansyal: pagpugong o pagkontrolar sa kwarta.

  • Pisikal: pagpanapat o pagpanghulga bahin niini.

  • Sekswal: pagpamugos sa pagpakighilawas.

  • Espirituwal: pagkontrolar o pagdominar sa espirituwal o tinuohan sa relihiyon (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:36–37).

Ang pagluib mao ang usa ka buhat o sunod-sunod nga mga kinaiya nga nakalapas sa pagsalig ug mao ang hinungdan nga kita mawad-an na og pagsalig sa uban, sa atong kaugalingon, ug gani sa Dios. Magbilin kini kanato og pagbati nga walay bili, kahaw-ang, kaguol, kawalay paglaom, “dili igo,” o nagun-ob. Kini mahimong maglakip sa:

  • Pag-abandonar: emosyonal o pisikal nga pagsalikway.

  • Mga saad nga wala matuman: sunod-sunod nga mga saad nga wala tumana, lakip na ang mga pakigsaad.

  • Pagkadili maunongon: kanunay nga pagpakita nga nakamenos sa kapikas sa pribado o publiko.

  • Diborsiyo: pagtapos sa usa ka pakigsaad sa kaminyoon, nga moresulta kanunay sa pagkaguba sa mga pangandoy ug problema sa pagkatawo [identity crises], labi na kon ang usa ka kapikas mibati nga walay gahom.

  • Pagkamaluibon: dili angay nga emosyonal o pisikal nga pakigrelasyon sa laing binuhat.

  • Pagkadili matinuoron: balik-balik nga pagpangilad sa uban, nga maoy hinungdan nga sila wala na masayod kon unsay tuohan o dili tuohan gikan nimo.

2. Modangop ngadto sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo alang sa pagkaayo

Pinaagi sa plano sa Langitnong Amahan, si Jesukristo adunay gahom sa pag-ayo sa tanang samad, bisan unsa pa ka lawom. Ang proseso sa pagkaayo mahimong molungtad og dugay-dugay. Sa atong kasakit, kita gani mahimong masuko sa Langitnong Amahan. Samtang kita murag dili ganahan nga modangop ngadto Niya, gipadala Niya ang Iyang Anak, si Jesukristo, ang Gamhanan nga Tig-ayo. Pinaagi sa Pag-ula sa Manluluwas, kita mahimong mamaayo sa kadugayan.

Usahay nagtuo kita nga nagkinahanglan kita og diha-diha dayon nga kahupayan, apan ang pagkaayo usa ka proseso. Si Elaine S. Marshall, PhD, mipaambit: “Ang pagpaayo sakit. … Ang pagpaayo masugdan lamang gayod kon atong atubangon ang kasakit sa kinatibuk-an niini ug dayon molambo pinaagi niini uban sa tanang kusog sa atong kalag. Alang sa matag ganti sa atong pagkat-on ug paglambo, ang pipila ka ang-ang sa kasakit sa kanunay mao gayod ang bugti.”3

Kon kita mamaayo pinaagi ni Jesukristo, kita molambo, mougmad og maayong mga relasyon, ug magtinguha og suporta gikan sa uban, lakip na ang propesyonal nga tabang.

Samtang magtinguha kita nga mamaayo, magkinahanglan kita sa atong Amahan sa Langit. Si Elder Richard G. Scott (1928–2015) sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo, “Ang labing direkta ug sa kasagaran labing gamhanang paagi [nga makagamit sa tabang sa Manluluwas] mao ang mapaubsanon, masaligon nga mga pag-ampo ngadto sa imong Amahan sa Langit, nga pagatubagon pinaagi sa Espiritu Santo nganha sa imong espiritu.”4

Sa pag-ampo, kita tinuoray ug mapaubsanong makapahayag sa tanan natong kasakit ug sa epekto niini nganha sa atong mga hunahuna, mga pagbati, ug mga kinaiya. Kon ikaw mag-ampo, bantayi ang makahupay ug makalamdag nga gahom nga gipadala sa Langitnong Amahan pinaagi sa Espiritu Santo. Ang kasakit tingali dili mawala, apan mobati ka nga nahupay ug nalig-on.

3.Pagpalambo og Maayong mga Relasyon

Bisan kon ang truma makahatag og limitasyon sa atong tinguha sa pakigrelasyon, “ang atong panaw paingon sa Dios kasagaran makaplagan [kuyog sa uban],” mitudlo si Elder Gerrit W. Gong sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles. Siya mipahinumdom usab nato nga “atong gitabangan ang atong kaugalingon kon kita magtinabangay sa usag usa.”5 Agi og dugang, si Presidente Nelson mitudlo nga “ang celestial nga kaminyoon magdala og dakong kalagmitan alang sa kalipay kay sa ubang mga pakigrelasyon.”6 Kon magtinguha ka sa pagpalambo og importante nga mga relasyon, kining tulo ka ideya makatabang:

Sugdi sa Imong Kaugalingon

Pagsugod pinaagi sa pagkat-on pa og dugang mahitungod sa imong kaugalingon. Paggahin og panahon sa pagpamalandong ug pagkat-on sa pagsalig sa imong kaugalingong mga hunahuna ug mga pagbati. Kon ikaw mahimong mas sigurado na sa imong kaugalingon, makahimo ka sa pag-ila sa uban nga mao imong sugdan sa pagpakigsulti. Si Elder Dieter F. Uchtdorf sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo kon sa unsang paagi nga kita mas klarong makakita sa atong kaugalingon: “Kat-oni ang pagtan-aw sa inyong kaugalingon sama sa pagtan-aw sa Langitnong Amahan kaninyo—isip Iyang bililhon nga mga anak nga adunay balaang potensyal.”7

Pag-ugmad sulod sa Sirkulo sa Pagsalig

Makakat-on kita sa pagpang-ayo pinaagi sa pag-ugmad og pagsalig diha sa atong mga relasyon sa kinatibuk-an. Samtang kita mangita niadtong kinsa makasugakod sa atong kasensitibo ug makasabot sa atong mga pagbati, kita makakat-on sa pag-ugmad og maayong mga relasyon sa hinay-hinay. Kon kita mobati nga murag adunay mopasakit nato, mahimo kita nga magtakda og angay nga mga utlanan, lakip na ang pagpalayo nila kon kinahanglanon ug, kon luwas ra ang pagbuhat niini, mosulti nila nga ang ilang kinaiya dili angay ug nakapasakit nato.

Kon kita magtinguha sa pag-ugmad og maayong mga relasyon sa hinay-hinay, mahimo natong gamiton ang konsepto bahin sa mga utlanan aron sa pagtabang nato sa pag-ila ug pagtakda og angay nga mga utlanan. Sa gawas nga bahin sa atong tumong, mahimo natong ibutang ang mga tawo nga atong gitino nga ipalayo sa emosyonal, ug tingali sa pisikal. Mahimong maglakip kini sa mga estranghero o niadtong maoy hinungdan sa atong kasakit. Samtang nagpaingon kita sa sentro sa sirkulo, mahimo natong isalig sa uban ang pipila ka dili sensitibo nga impormasyon, sama sa mahinungdanon nga mga kasayoran. Sa sulod nga bahin sa mga sirkulo, mahimo kitang mopili sa pagpaambit og daghan pa nga impormasyon ug dugang nga kasensitibo.

Kon magtinguha kita sa pag-ugmad og pagsalig, mahimo kitang mahunahunaon mahitungod sa unsay atong bation nga ang usa ka tawo mohaom sa atong tumong sa pagkasensitibo diha sa saktong panahon ug kon unsa ra ang atong ipaambit nila. Kon ang usa ka tawo mopasakit nato, makahimo kita sa pagpalayo niya. Samtang magkat-on kita sa pagsalig sa usa ka tawo, makahimo kita sa pagpaduol niya. Ang paghimo og gihunahuna nga mga paningkamot nga magtugot sa mas daghang tawo nga moapil sa atong sirkulo sa pagsalig sa kadugayan makatabang nato nga molambo ug mamaayo.

Ikonsiderar ang Dugang nga mga Kapanguhaan

Hinumdomi nga ang pagkaayo gikan sa hilabihan nga makatruma nga mga kasinatian mahimong magkinahanglan og propesyonal nga tabang gikan niadtong nagtamod sa imong mga hiyas. “Magmabinantayon sa pagpili og inila nga propesyonal nga mga magtatambag kinsa adunay tukma nga lisensya. Ang mga magtatambag kinahanglang motahod sa kabubut-on, mga hiyas, ug mga pagtuo niadtong nagtinguha og tabang. Ang pag-apil niini nga mga hiyas angay sa propesyonal nga pagtambag.”8 Imong makita usab ang dugang nga impormasyon dinhi niini nga mga kapanguhaan: