Te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero : tā’atira’a ’e fa’aorara’a

E nehenehe te mau aura’a ’utuāfare e riro ’ei aura’a ho’ona roa a’e, e tāmatara’a rahi ato’a rā. E rave rahi o tātou tei fa’aruru a’ena i te tahi riri i roto i te ’utuāfare. ’Ua tupu te reira huru riri i roto e piti ’aito o te ’Ēkālesia a Iesu Mesia tei fa’aho’ihia mai i teie mau mahana hope’a nei. ’O nā taea’e ’o Parley ’e ’o Orson Pratt, tei fa’afāriu ’oi’oi ’e tei fa’atōro’ahia ’ei ’āpōsetolo. To’opiti tei fa’aruru i te tāmatara’a i te pae fa’aro’o, ’ua matara mai rā ma te ’itera’a pāpū ’āueue ’ore. To’opiti tei fa’atusia ’e tei tauturu rahi i te parau mau.

Hōho’a

Parley Pratt

I te tau nō Nauvoo, ’ua ’ume’umeri’i rāua, e tito roa atu ai i mua i te ta’ata i te matahiti 1846. E ’ino’ino rahi ’e te vai maoro tei tupu. ’Ua pāpa’i mātāmua Parley ia Orson nō te fa’a’āfaro i te fifi, ’aita rā Orson i pāhono atu. ’Ua vaiiho atura Parley ma te mana’o ē, te hope’a roa tāna e pāpa’i atu, maori rā nā Orson e pāpa’i nā mua mai.¹

Hōho’a

Orson Pratt

Tau matahiti i muri mai, i te ’āva’e Māti 1853, ’ua fa’aro’oro’o Orson i te hō’ē ’ōpuara’a e nene’i i te hō’ē buka nō ni’a i te mau hua’ai o William Pratt, ’o nā taea’e tupuna mātāmua i te fenua Marite. ’Ua ha’amata Orson i te ta’i « mai te hō’ē tamari’i » ’a feruri ai ’oia i teie tao’a rahi o te ’ā’amu ’utuāfare. ’Ua oti roa tōna ’ā’au, fa’aoti a’era ’oia e tātā’i i te fifi i roto ia rāua tōna taea’e.

Pāpa’i ihora Orson ia Parley : « I teienei tō’u taea’e, ’aita hō’ē i roto i te huā’ai o tō tāua tupuna, te Tāpa’o piti ra William Pratt, tei rahi roa te hia’ai e ’imi i tōna huā’ai mai ia tāua nei ». ’O Orson hō’ē o te mau ta’ata mātāmua tei māramarama ē, e tītaura’a nā te feiā mo’a ’ia mā’imi ’e ’ia ha’aputu i tō rātou ’ā’amu ’utuāfare nō te rave i te mau ’ōro’a mono nō tō rātou hui tupuna. Tē nā ’ō fa’ahou ra tāna rata : « ’Ua ’ite tāua ē, tei ni’a te rima o te Atua o tō tāua mau tupuna i te reira… E tātarahapa atu vau nō te fa’ataere-roa-ra’a i te pāpa’i ia ’oe… Maita’i ē e fa’a’ore mai ’oe i tā’u hapa ».² Noa atu ā tō rāua ’itera’a pāpū ’āueue ’ore, nā tō rāua here i tō rāua hui tupuna i fa’aora i te fifi, i tātā’i i te pēpē ’e i ani ’e i hōro’a i te fa’a’orera’a hapa.³

’Ia fa’aue mai te Atua ’ia rave i te hō’ē mea, pinepine e mau ’ōpuara’a rau i tōna ferurira’a. E ’ere te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero nō te feiā pohe noa, nō te ha’amaita’i ato’a rā i te feiā ora. Nō Orson rāua Parley, ’ua fa’afāriu te reira i tō rāua ’ā’au, te tahi i ni’a i te tahi. Nā te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero i hōro’a i te mana fa’aora nō te fa’aora i te māuiui.

Tātou te mau melo o te ’Ēkālesia, e hōpoi’a hanahana tā tātou ’ia mā’imi i tō tātou hui tupuna ’e ’ia ha’aputu i te mau ’ā’amu ’utuāfare. ’Ua hau atu te reira i tō te tahi pū tari’a tei fa’aitoitohia, inaha e mea tītauhia te mau ’ōro’a fa’aorara’a nō te tā’āto’ara’a o te mau tamari’i a te Atua.⁴ Nā tātou e ’ite mai i tō tātou iho hui tupuna i pohe ma te fāri’i ’ore i te mau ’ōro’a o te fa’aorara’a. E nehenehe tā tātou e rave i te mau ’ōro’a mono i roto i te mau hiero, ’e nā tō tātou hui tupuna e mā’iti ’ia fāri’i i te mau ’ōro’a.⁵ Tē fa’aitoito-ato’a-hia nei tātou ’ia tauturu i te mau melo o te pāroita ’e o te titi ’e tā rātou mau i’oa. E mea fa’ahiahia roa ’ino ē, nā roto i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero e ti’a ai ia tātou ’ia tauturu i te fa’aorara’a i te feiā pohe.

Teie rā, ’a ’āmui ai tātou i roto i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero, tē tītau ato’a nei tātou i te mau ha’amaita’ira’a o te « fa’aorara’a » i fafauhia e te mau peropheta ’e te mau ’āpōsetolo.⁶ E mea fa’ahiahia roa ’ino ato’a teie mau ha’amaita’ira’a nō te ’ā’ano o te reira, te ta’a ’ē ’e te fa’ahope’ara’a i roto i te tāhuti nei. Teie tāpura roa tei roto ïa teie mau ha’amaita’ira’a :

• E māramarama rahi atu ā nō te Fa’aora ’e tāna tusia tāra’ehara ;

• E fa’aurura’a rahi atu ā te Vārua Maita’i⁷ nō te putapū i te pūai ’e te arata’ira’a i roto i tō tātou iho orara’a ;

• E fa’aro’o rahi atu ā, ’ia hōhonu atu ā ’e ’ia tāmau noa tō tātou fa’afāriura’a i te Fa’aora ;

• E ’aravihi rahi atu ā ’e te ’ana’anatae nō te ha’api’i mai ’e nō te tātarahapa,⁸ nō te hō’ē māramaramara’a ’o vai tātou, nō hea mai tātou ’e e hi’ora’a pāpū a’e i hea tātou e haere ai ;

• E mau mana maita’i atu ā ’e te ha’amo’a atu ā ’e te tāmarū atu ā tō tātou ’ā’au ;

• E ’oa’oa rahi atu ā nā roto i te ’aravihi rahi atu ā ’ia putapū i te here o te Fatu ;

• E mau ha’amaita’ira’a rahi atu ā, noa atu ā te vaira’a o tō tātou ’utuāfare i teienei, i te mātāmua ra ’aore rā ananahi, ’e noa atu ā te mau mea huru ’ē i ni’a i tō tātou tumu rā’au ’utuāfare ;

• E here rahi atu ā ’e te māuruuru nō te hui tupuna ’e te mau fēti’i e ora nei, e ’ore roa atu te mana’o ’ōtahi ;

• E mana rahi atu ā nō te hāro’aro’a i te mau hina’aro e fa’aora, ma te tauturu a te Fatu, e tāvini ia vetahi ’ē ;

• E pāruru rahi atu ā i te mau fa’ahemara’a ’e te mana a te ’enemi tē rahi noa atu ra ; ’e

• E tauturu rahi atu ā nō te tātā’i i te mau ’ā’au pe’ape’a ’e te ’oto ’e te hepohepo ’e nō te fa’aora i tei pēpē.⁹

’Ua pure ’outou nō teie mau ha’amaita’ira’a, ’ua ’āmui atu i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero. ’A rave ai ’outou i te reira, e pāhonohia mai tā ’outou mau pure. ’Ia rave-ana’e-hia te mau ’ōro’a nā ni’a i te i’oa o te feiā pohe, e fa’aorahia te māuiui o te mau tamari’i a te Atua i ni’a i te fenua nei. E’ita iho ā tātou e māere i tō te peresideni Russell M. Nelson nā-’ō-ra’a i roto i tāna poro’i mātāmua ’ei peresideni o te ’Ēkālesia : « E riro tā ’outou ha’amorira’a i roto i te hiero ’e tā ’outou tāvinira’a i reira nō tō ’outou hui tupuna i te ha’amaita’i ia ’outou, ma te heheura’a rahi a’e nō ’outou iho ’e ma te hau ’e e ha’apūai te reira i tā ’outou pūpūra’a ia ’outou nō te fa’aea i ni’a i te ’ē’a nō te fafaura’a ».¹⁰

Hō’ē peropheta tahito ato’a tei ’ite ātea i te mau ha’amaita’ira’a nō te feiā ora ’e tei pohe.¹¹ ’Ua fa’a’ite te hō’ē ve’a o te ra’i ia Ezekiela i te ’ōrama nō te hō’ē hiero ma te pape e tahe ra mai roto mai i te reira. ’Ua parauhia Ezekiela :

« Tē tahe ti’a nei teie nei pape… ’e tae atura i te vāhi ātea, ’e reva atura i raro i te tai [pohe]… e ora ho’i taua tai ra.

« E riro te mau mea ato’a e ora ra, tei matere ’ia haere ra, i te mau vāhi ato’a i tahehia e taua pape ra, e ora ana’e ïa… ’e nā te reira e fa’aora, e ora ho’i te mau mea ato’a i tahehia e taua pape ra ».¹²

E piti huru o terā pape e ti’a ’ia tāpa’ohia. ’A tahi, noa atu ā ’aita e pape e mani’i ra i roto i teie tahera’a pape, ’ua rahi roa mai te reira ’ei anavai rahi ’e e ’ā’ano noa atu ā ’e e hōhonu roa atu ā. E ’ohipa mai te reira tē tupu ra nō te mau ha’amaita’ira’a e tahe mai nā roto atu i te hiero, ’ia tā’atihia te mau ta’ata ’ei ’utuāfare. E tupura’a rahi tē tupu i muri ’e i mua nā roto i te mau u’i, ’ia ru’uru’u tāhō’ē te mau ’ōro’a tā’atira’a i te mau ’utuāfare.

Te piti, e fa’a’āpī te pape i te mau mea ato’a tāna i fa’arari. E pūai māere mau tō te mau ha’amaita’ira’a o te hiero nō te fa’aora i te māuiui. E ti’a i te mau ha’amaita’ira’a o te hiero e fa’aora i te māuiui o te mau ’ā’au, te mau orara’a ’e te mau ’utuāfare.

Hōho’a

Te tamaiti a Betty ’o Todd

E faʼahōhoʼa atu vau. I te matahiti 1999 ra, ’ua mata pōirihia te taure’are’a ’o Todd i te mutura’a te tahi uaua toto i roto i te roro. E mau melo o te ’Ēkālesia ’o Todd ma, ’aita rātou i haere rahi i te purera’a ’e ’aita hō’ē i ’ite i te mau ha’amaita’ira’a o te hiero. I te pō hope’a ’a fa’aru’e ai ’o Todd, ’ua pārahi tōna metua vahine ’o Betty i ni’a i tōna ro’i ’e ’ua horomiri ’oia i tōna rima ’a nā ’ō ai : « E Todd, mai te peu e haere ’oe, tē parau atu nei au ia ’oe e hi’o vau ’ia ravehia tā ’oe mau ’ōro’a hiero ». ’Ia po’ipo’i a’e, ’ua parauhia ē, ’ua pohe tōna roro. ’Ua rave te mau taote tāpū i te māfatu o Todd nō te tu’u i roto i te tino o tā’u ta’ata ma’i, e ta’ata fa’ahiahia tōna i’oa o Rod.

Ma’a ’āva’e i muri mai i te tāpūra’a, ’ua ’itehia ia Rod te i’oa o te ’utuāfare o tōna māfatu, ’e ’ua ha’amata atura i te pāpa’i ia rātou. Fātata e piti matahiti i muri iho, ’ua ani te metua vahine o Todd, ’o Betty, ia Rod ’ia haere mai i tāna haerera’a mātāmua i te hiero. Nō te taime mātāmua, ’ua fārerei tino Rod ’e Betty i roto i te piha tiretiera o te hiero nō St. George (Utah).

I te tahi tau i muri iho, ’ua pohe te metua tāne o Todd—te tāne a Betty. Piti matahiti i muri mai, ’ua ani Betty ia Rod ’ia mono i tāna tamaiti i pohe nō te fāri’i i tōna mau ’ōro’a hiero. ’Ua māuruuru Rod i te ravera’a i te reira, ē ’ua fa’aoti roa teie ’ohipa mono i roto i te piha tā’atira’a o te hiero nō St. George (Utah). ’Ua tā’atihia Betty ’e tāna tāne i pohe, ’o tāna mo’otua tamāroa tei tūturi i mua iāna ’ei mono nō tāna tāne. ’Ei reira, ma te roimata i ni’a i te papari’a, ’ua tārape ’oia ia Rod ’ia haere mai i te fata. ’Ua tūturi Rod i pīha’i iho ia rāua, ’ōna te mono nō tāna tamaiti ’o Todd, nōna ho’i te māfatu e tūpa’ipa’i nei i roto i te ’ouma o Rod. I reira tō Todd, tei hōro’a i tōna māfatu nō Rod, tā’atira’ahia i tōna nā metua a muri noa atu. ’Ua ha’apa’o te metua vahine o Todd i tāna i parau i tāna tamaiti i pohe ma’a matahiti nā mua atu.

Hōho’a

Rod ’e ’o Kim i tō rāua mahana fa’aipoipora’a

’Aita rā te ’ā’amu e fa’aea i reira. ’Ahuru ma pae matahiti i muri mai i te tauira’ahia tōna māfatu, ’ua mōmo’ahia Rod ’e ’ua ani mai ’oia iā’u ’ia rave i tāna tā’atira’a i roto i te hiero nō Provo (Utah). I te mahana fa’aipoipora’a, ’ua fārerei au ia Rod ’e tāna vahine iti, ’o Kim, i roto i te hō’ē piha piri i te piha tā’atira’a, i reira te ’utuāfare ’e te mau hoa i te tīa’ira’a. ’Ua paraparauri’i mātou Rod ’e Kim, ’e ’ua ui atura vau e mau uira’a ānei tā rāua.

Nā ’ō mai nei ’o Rod ē, « ’Oia. Tei ’ō nei te ’utuāfare o te ta’ata i hōro’a mai i tō’u māfatu, ’ua hina’aro ānei ’oe e fārerei ia rātou ? »

’Ua hitimahuta vau, ’e ’ua parau atura vau : « Tei ’ōnei rātou, tā ’oe e parau ra ? I teienei ? »

Nā ’ō mai nei ’o Rod ē : « ’Ē ».

’Ua haere atura vau ’e ’ua pi’i atura vau i terā ’utuāfare ’ia haere mai i rāpae i te piha tā’atira’a. ’Ua haere mai ’o Betty, tāna tamāhine ’e tāna huno’a. ’Ua tauahi Rod ia Betty, ’ua ha’amāuruuru iāna i te haerera’a mai, ’ei reira ’ua fa’a’ite atura iā’u. ’Ua na atu Rod : « Betty, teie ’o Elder Renlund. ’O ’ōna te taote i aupuru i te māfatu o tā ’oe tamaiti pauroa terā mau matahiti. ’Ua ’āfaro ’oia i ni’a iā’u ’e ’ua tauahi mai iā’u. Tau minuti i muri iho, ’ua tauahi noa mātou ia mātou, ma te roimata ’oa’oa.

I te tāmarūra’a tō mātou ’ā’au, ’ua tomo mātou i roto i te piha tā’atira’a, i reira Rod ’e ’o Kim i te tā’atira’ahia nō teie tau ’e nō te tau mure ’ore. E ti’a ia mātou Rod, Kim ’e Betty e fa’a’ite pāpū ē, ’ua fātata roa mai te ra’i ia mātou, ’ua ti’a mai te tahi atu mau ta’ata tei haere nā roto i te pāruru o te tāhuti nei, ia mātou ra, i terā mahana.

Maoti tōna mana fāito ’ore, tē tā’ati nei ’e te fa’aora nei te Atua i te māuiui o te mau ta’ata ’e te mau ’utuāfare noa atu ā te mau ’ati, te mo’era’a ’e te fifi. I te tahi taime, tē fa’aau nei tātou i te mau mana’o e tae mai i roto i te hiero mai te hō’ē fā’aōra’a i roto i te ra’i.¹³ I terā mahana, i roto i te hiero nō Provo (Utah), ’ua hāruru te parau a C. S. Lewis i roto iā’u : Tē parau nei te tahi [mau ta’ata tāhuti] nō te tahi mau mamae pae tino nei ē, ‘’aita e ’oa’oa ananahi e nehenehe e fa’a’ore i te reira’, ’aita rā rātou i ’ite ē, nā te ra’i, ’ia ra’ehia te reira, e huri mai i te reira ma te taui roa i te ahoaho ’ei hanahana… ’Ei reira rātou tei ha’amaita’ihia e parau ai ē : ‘’Aita atu e vāhi tā mātou i ora, maori rā te ra’i’ ».¹⁴

E ha’apūai te Atua, e tauturu ’oia ’e e turu ho’i ’oia ia tātou ;¹⁵ ’e e ha’amo’a ’oia i tō tātou ’ati rahi roa a’e.¹⁶ ’Ia ha’aputu ana’e tātou i tā tātou ’ā’amu ’utuāfare ’e ’ia haere tātou i te hiero nā ni’a i te i’oa o tō tātou mau tupuna, e fa’atupu te Atua e rave rahi o teie mau ha’amaita’ira’a i fafauhia, i te hō’ē ā taime i nā pae e piti o te pāruru. Mai te reira ato’a, e ha’amaita’ihia tātou ’ia tauturu tātou ia vetahi ’ē i roto i tā tātou mau pāroita ’e mau titi ’ia nā reira ato’a. Tē fāri’i ato’a nei te mau melo ’aita e ora ra i pīha’iho i te hō’ē hiero, nā roto i te ravera’a i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare, te ha’aputura’a i te mau i’oa o tō rātou mau tupuna nō te rave i te mau ’ōro’a hiero.

Tē fa’aara nei rā te peresideni Russell M. Nelson : « E nehenehe tātou e fa’auruhia i te roara’a o te mahana i te mau ’itera’a nō te hiero ’ē nō te ’ā’amu ’utuāfare tei fāri’ihia e vetahi ’ē. Terā rā, tītauhia ia tātou ’ia rave i te hō’ē mea nō te fāri’i tātou iho i te ’oa’oa ». ’Ua nā ’ō fa’ahou ’oia : « Tē ani nei au ia ’outou ’ia feruri nā roto i te pure e aha te fa’atusiara’a—te mea au a’e, te fa’atusiara’a nō te taime—tā ’outou e nehenehe e hōro’a nō te rave rahi atu ā i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e te ’ohipa hiero ».¹⁷ ’Ia fāri’i ’outou i te anira’a a te peresideni Nelson, e ’ite mai ’outou, e ha’aputu mai ’outou ’e e tū’ati atu i ni’a i tō ’outou ’utuāfare. Hau atu, e tahe mai te mau ha’amaita’ira’a ia ’outou ’e i tō ’outou ’utuāfare mai te tahera’a pape i parauhia e Ezekiela. E ’ite ’outou i te fa’aorara’a nō te māuiui e tītau i te fa’aorara’a.

’Ua ’ite ’o Orson rāua Parley Pratt i te mau hope’a nō te fa’aorara’a ’e te tā’atira’a o te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare ’e o te ’ohipa hiero i teie nei tau tu’ura’a. ’Ua ’ite ato’a Betty, tōna ’utuāfare ’e ’o Rod i te reira. E nehenehe ato’a tā ’outou. Nā roto i tāna tusia tāra’ehara, ’ua pūpū Iesu Mesia i teie mau ha’amaita’ira’a i te tā’āto’ara’a, tei pohe ’e tei ora. Maoti teie mau ha’amaita’ira’a tātou e ’ite mai ai i te aura’a parau ē, ‘’aita atu e vāhi tā [tātou] i ora, maori rā te ra’i’ ».¹⁸ ’O tō’u ïa ’itera’a pāpū, i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.