Jeneral Konfrens
Ol Sosaeti we Oli Save Lukaot long Olgetawan
Oktoba 2020 Jeneral Konfrens


Ol Sosaeti we Oli Save Lukaot long Olgetawan

Sapos wan gud namba blong yumi mo ol neba blong yumi i traehad blong lidim laef blong yumi folem trutok blong God, ol klin fasin blong laef we yumi nidim long evri sosaeti, bae i kam bigwan.

Hemia wan naesfala kwaea i stap singsing abaot naesfala Sevya.

Long 2015, Yunaeted Nesen i pasem wanem oli singaotem “2030 Ajenda blong Sastenebol Divelopmen.” Oli tokbaot se i wan “blu print, o plan blong pis mo gudlaef blong ol pipol mo planet, naoia mo long fiuja i go.” Ajenda blong Sastenebol Divelopmen ia, i tekem 17 gol blong kasem bifo yia 2030, olsem: nomo gat pua laef, nomo gat hanggri, kwaliti edukesen, jenda ikwol fasin, klin wota mo klin ples, mo gudfala wok.1

Tingting blong divelopmen ia we i save sapotem hemwan, i intresting mo i wan impoten wan. Be, moa impoten i bigfala kwestin ia blong ol sosaeti we oli save lukaot long olgetawan. ?Wanem nao ol stamba samting we oli sapotem wan sosaeti we i gro gud, wan we i promotem hapines, progres, pis, mo gudlaef bitwin ol memba blong hem? Yumi gat wan skripja histri blong tu kaen sosaeti olsem we oli bin stap gro. ?Wanem nao yumi save lanem aot long olgeta ia?

Bifo, hae petriak mo profet Inok i bin prijim stret mo gud fasin mo i “bildim wan bigtaon we oli singaotem Bigtaon blong Tabu Fasin, we i Saeon.”2 Mo oli raetem se: “Lod i bin singaotem pipol blong hem, Saeon, from se oli bin gat wan hat mo wan maen, mo oli bin stap laef long stret mo gud fasin; mo i no bin gat puaman long medel blong olgeta.”3

“Mo Lod i bin blesem kantri ia, mo pipol ia i bin kasem blesing antap long ol bigfala hil, mo antap long ol hae ples, mo i bin gro gud.”4

Ol pipol blong ol fas mo nambatu senturi, long Wes pat blong wol ia, we oli bin save olgeta olsem Ol Man blong Nifae mo Ol Man blong Leman, oli givim wan nara gudfala eksampol blong wan sosaeti we i bin stap groap gud. Afta long seves blong Sevya we i laef bakegen long ded long medel blong olgeta, “oli wokbaot folem ol komanmen we oli bin kasem long Lod blong olgeta mo God blong olgeta, oli gohed blong livim kakae mo prea, mo blong kam tugeta plante blong prea tugeta mo blong harem toktok blong Lod. …

“Mo i no bin gat ol tingting blong wantem samting blong narafala man, o ol rao, o ol faet, o ol fasin blong slip olbaot, o ol giaman, o ol fasin blong kilim man i ded, o eni kaen fasin blong gat rabis tingting; mo i tru we i no save gat wan pipol we i moa hapi long medel blong evri pipol we han blong God i mekem olgeta.”5

Ol sosaeti ia long tufala eksampol ia, sapot i kam long ol blesing blong heven we oli kam from eksampol blong ful tingting mo komitmen blong olgeta long tufala hae komanmen ia: “Yu mas lavem Hae God ya we i God blong yu [wetem ful hat, mo wetem ful sol, mo wetem ful tingting blong yu],” mo. … “Yu mas lavem [neba] blong yu, [mo] mekem i gud long olgeta olsem we yu stap mekem i gud long yu.”6 Tufala sosaeti ia oli bin obei long God long wanwan laef blong olgeta, mo oli lukaotem gudlaef blong wanwan long olgeta long saed blong bodi mo spirit. Folem ol toktok blong Doktrin mo Ol Kavenan, tufala sosaeti ia oli ol sosaeti we “evri man i … traem blong lukaotem gud laef blong neba blong hem, mo mekem evri samting wetem wan ae we i lukluk nomo long glori blong God.”7

Sore tumas, olsem we Elda Quentin L. Cook i bin talem finis long moning, gudfala sosaeti ia we oli tokbaot long Nambafo Nifae insaed long Buk blong Momon, i no bin stap strong i bitim nambatu handred yia. Blong stap gogohed blong sapot, i no wan samting we i sua, mo wan sosaeti we i stap kam antap, i save foldaon long taem we hem i lego ol stamba klin fasin we i stap holemtaet pis mo gud laef insaed long hem. Long kes ia, ol pipol oli stap go folem ol temtesen blong devel, nao “oli stat blong seraot long ol grup; mo oli stat blong bildimap ol jos blong olgeta bakegen blong kasem mane, mo oli stat blong tanem baksaed long tru jos ia blong Kraes.”8

“Mo i bin hapen se taem we tri handred yia i pas i go, ol pipol blong Nifae tugeta wetem Ol Man blong Leman oli kam nogud tumas, wan olsem narawan.”9

Taem en blong wan nara handred yia i kam, plante milian oli bin ded blong wo insaed long sosaeti ia, mo nesen blong olgeta we i bin stap long pis long wan taem, i brokbrok long ol traeb we oli stap faet.

Taem mi tingtingbak long hemia mo ol nara eksampol blong sam sosaeti we oli no bin gat sakses, mi ting se i sef blong talem se taem ol pipol oli tanem baksaed long fasin blong ansa long fes blong God, mo oli stat blong trastem “han blong bodi blong mit mo bun,” nao disasta i kam. Blong trastem han blong bodi blong mit mo bun hem i blong no wantem luk Haeman we i raetem ol raet mo ol hae fasin blong ol man, mo givim fas ples long ol rij samting, paoa, mo ol pres blong wol ia (mo plante taem jikim mo mekem nogud long olgeta we oli stap folem wan defren standet). Be wanem i stap, olgeta long ol sosaeti we oli save lukaot long olgetawan, oli stap lukaotem, olsem we King Benjamin i bin talem: “blong gro long saed blong save blong hem we i bin mekem [olgeta], o long saed blong save long ol samting we oli stret mo tru.”10

Ol institusen blong famli mo relijin oli bin wan mas blong kavremap tugeta, wanwan man mo woman, mo ol komuniti wetem ol klin fasin we oli sapotem wan sosaeti we i stap strong. Ol klin fasin ia, we rus blong olgeta i stap insaed long ol skripja, oli, fasin blong stap tru mo strong, responsabiliti mo stap akaontebol, lav mo sore, mared mo fasin blong stap tru long mared laef, respek long ol narawan mo propeti blong ol narawan, seves, mo fasin we i nid blong wok, mo gud wok, mo sam narawan moa.

Edita we oli save gud hem, Gerard Baker, i bin raetem wan atikol eli long yia ia long The Wall Street Journal we hem i givim ona long papa blong hem, Frederick Baker, long taem blong namba 100 betdei blong papa blong hem. Baker i talem tingting blong hem abaot ol risen we papa blong hem i laef longtaem, be hem i ademap ol tingting ia:

“I tru se yumi evriwan i wantem blong save sikret blong laef longtaem; be mi filim plante taem se bae i gud moa blong givim moa taem blong faenemaot se wanem nao i mekem wan laef i gud, i nomata hamas taem yumi gat. Long ples ia, mi trastem se mi mi save sikret blong papa blong mi.

“Hem i kamaot long wan taem we oli tokbaot laef blong man folem diuti we hem i gat, i no tru long wanem hem i gat raet long hem; tru long ol sosol responsabiliti be i no ol spesel janis we wan i save kasem. Stamba prinsipol we i laef truaot long senturi blong hem, i bin fasin ia we pipol i gat se, oli mas mekem diuti blong olgeta long famli, God, mo kantri long olgeta.

“Long wan taem we ol makas blong brokbrok famli i fulap, papa blong mi i bin wan hasban we i givim evri samting long waef blong hem blong 46 yia, wan papa we i mekem diuti blong hem mo i gat sikis pikinini. Hem i bin stap, mo hem i plei wan impoten pat taem papa mo mama blong mi oli safa from wan pikinini blong tufala i ded. …

“Long wan taem we relijin i stap kam moa olsem wan samting we man i jes wantem lukluk nomo long hem, papa blong mi i bin laef olsem wan fetful mo tru Katolik, wetem wan bilif we i no seksek long ol promes blong Kraes. Yes, samtaem mi ting se hem i bin laef longtaem inaf from se hem i bin rere gud moa bitim eniwan we mi bin mitim, we bae i ded.

“Mi mi wan laki man—mi gat blesing blong gat wan gud edukesen, wan gudfala famli blong mi, sam sakses long wol ia we mi no bin naf blong kasem. Be, mi mi praod mo mi filim tangkyu insaed long mi, be i no bigwan bitim praod mo tangkyu we mi gat long man ia, we, i no toktok o mekem samting i kam bigwan tumas, i no wet se bae hem i kasem wan praes, o pres blong man, be i bin gohed—blong wan handred yia nao—wetem ol simpol diuti, wok we hem i mas mekem, mo long en, i gohed blong gat wan laef blong klin fasin.”11

Fasin ia blong tekem relijin mo fet long wan relijin i impoten, i go daon bigwan long plante nesen long ol las yia we i pas. Wan namba blong ol pipol, we i stap gro, oli tekem se blong gat bilif mo mekem promes long God, i nomo nid blong gat stret fasin, hemia long laef blong wanwan man, woman mo sosaeti, long wol ia tedei.12 Mi ting se bae yumi evriwan i agri se, olgeta we oli stap talem se i no nid blong gat relijin, plante taem oli ol gudfala pipol wetem gud fasin. Be, bae yumi no save agri se, hemia i hapen olsem nomo be i no tru long wan tabu paoa. Mi mi stap tokbaot Laet blong Kraes. Sevya i talem: “Mi mi tru laet we i saenem evri man we i kam long wol ia.”13 Weta oli save o no, evri man, woman, mo pikinini blong evri kaen bilif, ples, mo taem, insaed long hem i gat Laet ia blong Kraes, mo from hemia, i gat wan save se wanem i raet mo wanem i rong, we plante taem yumi singaotem, tingting o gud tingting.14

Be, taem fasin blong putum relijin long saed i seperetem klin fasin blong man blong nomo ansa long God, hemia i katemaot plant long rus blong hem ia nao. Blong stap dipen long kalja mo tradisen nomo, bae i no inaf blong sapotem klin fasin insaed long sosaeti. Taem we wan i no gat wan god i moa hae bitim hemwan, mo i no lukaotem wan samting we i gud moa bitim ol samting we hemwan i wantem mo i laekem, ol risal blong hem oli kamaot afta.

Eksampol: wan sosaeti we, wanem i blokem fasin blong gat seks, i blong man i agri nomo, hem i wan sosaeti we i stap roten. Adaltri, gat seks olbaot, gat pikinini aotsaed long mared,15 mo sam joes blong gat abosen, oli samfala long ol konkon frut we oli risal blong ol niu tingting we man i gat long saed blong seks. Ol nara risal we oli kamkamaot we oli stap wok agensem wan helti sosaeti we i save sapotem hemwan, i tekem: bigfala namba blong ol pikinini we oli stap groap long wan pua laef, mo oli no gat paoa blong ol papa insaed long laef blong olgeta, mo samtaem hemia i gohed truaot long plante jeneresen; ol woman we oli tekem, olgetawan, evri responsabiliti we oli sapos blong serem; mo edukesen we i go daon taem we skul mo ol nara institusen oli traem blong mekem wok ia we i no stap hapen insaed long hom.16 Antap long ol sosol fasin ia we oli stap olsem ol sik, i gat bigfala namba tumas blong ol man mo ol woman we hat i brok mo oli lusum hop—fasin blong prapa spolem tingting mo filing we, man we i rong, mo man we i no rong, i stap fesem.

Nifae i taltalem:

“Yes, !sore tumas long hem we i lisin gud long ol tijing blong ol man, mo i tanem baksaed long paoa blong God, mo long presen we i Tabu Spirit!

“ … !sore tumas long olgeta we oli seksek, mo oli kros from tru samting blong God!”17

Be, agensem hemia, glad mesej blong yumi i go long ol pikinini blong yumi mo long evriwan long wol, i we, “trutok blong God” i poenem yumi long wan moa gud rod, o olsem we Pol i talem: “wan fasin we i nambawan blong folem, i winim ol narafala fasin,”18 wan wei blong wan i save filim hapi mo i mekem komuniti i gat gudlaef, naoia i go hem i kasem wan pis we i no gat en, mo gat glad afta laef ia.

Trutok blong God, i gobak long ol stamba trutok we oli stap sapotem plan ia blong Hem blong ol pikinini blong Hem oli stap hapi. Ol trutok ia, oli we, God i stap laef; se Hem i Papa long Heven blong spirit blong yumi; se blong soemaot lav blong Hem, Hem i givim yumi ol komanmen we oli lidim yumi long wan glad we i fulwan wetem Hem; se Jisas Kraes i Pikinini blong God mo i Ridima blong yumi; se Hem i bin safa mo ded blong pem praes from ol sin wetem kondisen ia se bae yumi sakem sin; se Hem i bin girap long ded, i mekem Laef Bakegen long Ded i hapen long evri kaen man; mo bambae yumi evriwan i stanap long fes blong Hem blong kasem jajmen, we hem i blong yumi ansa from laef ia blong yumi.19

Naen yia afta long wanem oli singaotem “rul blong ol jaj,” insaed long Buk blong Momon, profet Alma i risaen long posisen blong hem olsem jif jaj blong i givim ful taem blong hem long lidasip blong hem long Jos. Stamba tingting blong hem i blong stretem fasin blong hae tingting, givim hadtaem, mo griri we i bin stap kam antap long medel blong ol pipol, mo speseli long medel blong ol memba blong Jos.20 Olsem we Elda Stephen D. Nadauld i bin talem wan taem: “desisen ia blong Alma we i kam tru long insperesen, i no blong spendem moa taem blong traem blong mekem rul mo mekem man i folem blong oli stretem fasin blong olgeta, be i blong tokbaot toktok blong God long olgeta, blong tijim doktrin mo mekem oli andastanem gud plan ia blong pemaot man, we i lidim olgeta blong jenisim fasin blong olgeta.”21

I gat plante samting we yumi save mekem olsem ol neba mo ol gud sitisen blong tekpat blong mekem ol sosaeti we yumi stap laef long hem oli sapotem olgetawan mo gat sakses, mo i tru, bigfala seves we bae i stap oltaem i blong yumi tijim mo laef folem ol trutok we oli kam wetem bigfala plan blong God blong pemaot man. Olsem we i kamaot long ol toktok blong hym ia:

Fet blong ol papa, bae yumi lavem

Tugeta, ol fren mo enemi long taem yumi traehad,

Mo prijim hemia tu wetem lav,

Tru long ol toktok we oli kaen, mo klin laef.22

Sapos i gat wan gud namba blong yumi, mo wan gud namba ol neba blong yumi i traehad blong mekem desisen blong yumi, mo lidim laef blong yumi folem trutok blong God, ol klin fasin blong laef we yumi nidim long evri sosaeti, bae i kam bigwan.

From lav blong Hem, Hem i givim Wan Stret Pikinini Ia Nomo blong Hem, blong yumi save gat laef ia we i no gat en.23

“[Jisas Kraes] i no mekem eni samting sapos i no blong helpem wol; from hem i lavem wol, go kasem hem i givim laef blong hem bakegen blong hem i save pulum evri man i kam long hem. Taswe, i no gat man we hem i givim oda long olgeta se bae oli no mas tekempat long fasin blong sevem man, we hem i givim.

“Luk, ?hem i singaot long eni man, se: ‘Gowe long mi?’ Luk, mi talem long yu se: ‘No.’ Be hem i talem se: ‘Kam long mi, yufala evriwan long evri en blong wol; pem melek mo hani, wetem no mane mo wetem no praes.’”24

Hemia, mifala i talem “wetem wan tabu fasin long hat, wetem spirit blong no stap flas,”25 mo long nem blong Jisas Kraes, amen.

Ol Not

  1. Luk long “The 17 Goals,” United Nations Department of Economic and Social Affairs website, sdgs.un.org/goals.

  2. Moses 7:19.

  3. Moses 7:18.

  4. Moses 7:17.

  5. 4 Nifae 1:12, 16.

  6. Matiu 22:37, 39.

  7. Doktrin mo Ol Kavenan 82:19.

  8. 4 Nifae 1:26.

  9. 4 Nifae 1:45.

  10. Mosaea 4:12.

  11. Gerard Baker, “A Man for All Seasons at 100,” Wall Street Journal, Feb. 21, 2020, wsj.com.

  12. Luk long Ronald F. Inglehart, “Giving Up on God: The Global Decline of Religion,” Foreign Affairs, Sept./Oct. 2020, foreignaffairs.com; luk tu long Christine Tamir, Aidan Connaughton, and Ariana Monique Salazar, “The Global God Divide,” Pew Research Center, July 20, 2020, especially infographic “Majorities in Emerging Economies Connect Belief in God and Morality,” pewresearch.org.

  13. Doktrin mo Ol Kavenan 93:2; luk tu long Moronae 7:16, 19.

  14. Luk long Boyd K. Packer, “The Light of Christ,” Liahona, Apr. 2005, 10; luk tu long D. Todd Christofferson, “Truth Endures,” Religious Educator, vol. 19, no. 3 (2018), 6.

  15. Taem mi givim eksampol ia, mi stap tokbaot tu ol nogud samting we i save hapen long ol pikinini, we oli “ol konkon frut,” be i no ol pikinini ia. Evri pikinini blong God i impoten, mo evri laef i gat wan praes we i no gat namba long hem, hemia i no mata long situesen blong hem taem we hem i bon i kam long wol ia.

  16. Eksampol: luk long Pew Research Center, “The Changing Profile of Unmarried Parents,” Apr. 25, 2018, pewsocialtrends.org; Mindy E. Scott and others, “5 Ways Fathers Matter,” June 15, 2016, childtrends.org; and Robert Crosnoe and Elizabeth Wildsmith, “Nonmarital Fertility, Family Structure, and the Early School Achievement of Young Children from Different Race/Ethnic and Immigration Groups,” Applied Developmental Science, vol. 15, no. 3 (July–Sept. 2011), 156–70.

  17. 2 Nifae 28:26, 28.

  18. 1 Korin 12:31.

  19. Luk long Alma 33:22.

  20. Luk long Alma 4:6–19.

  21. Stephen D. Nadauld, Principles of Priesthood Leadership (1999), 13; luk tu long Alma 31:5.

  22. “Faith of Our Fathers,” Hymns, no. 84.

  23. Luk long Jon 3:16.

  24. 2 Nifae 26:24–25; luk tu long 2 Nifae 26:33.

  25. Doktrin mo Ol Kavenan 100:7.