Paghisgot bahin sa Kahimsog sa Pangisip

Bisan og ang among pamilya nakatagamtam og abunda nga mga panalangin samtang malipayon nga nagsubay sa dalan sa pakigsaad, nag-atubang usab kami og labihan ka dagko nga kalisod sa kinabuhi. Gusto kong mopaambit og pipila sa personal kaayong mga kasinatian bahin sa kakulian sa pangisip. Naglakip kini sa medikal nga depresyon, grabe nga kahingawa, walay kahapsay sa lihok, ADHD—ug usahay kombinasyon sa tanan niini. Akong ipaambit kining malumo nga mga kasinatian uban sa pagtugot niadtong may labot.

Atol sa akong pagpangalad, nakasugat ko og gatosan ka indibidwal ug mga pamilya nga may susamang mga kasinatian. Usahay maghunahuna ko kon kining makamatay nga sakit nga milukop sa yuta sigon sa gihisgotan sa mga kasulatan maglakip ba sa kakulian sa pangisip.¹ Tibuok kalibotan kini, nga milukop sa matag kontinente ug kultura, ug miapekto sa tanan—batan-on, tigulang, dato, ug pobre. Ang mga miyembro sa Simbahan apil usab.

Sa samang higayon, ang atong doktrina nagtudlo nato sa pagpaningkamot nga mahimong sama ni Jesukristo ug magmahingpit diha Kaniya. Ang atong mga anak manganta og “Naningkamot ko nga mahisama ni Jesus.”² Naghandom kita nga mahimong hingpit sama sa atong Langitnong Amahan ug ni Jesukristo nga hingpit.³ Tungod kay ang kakulian sa pangisip makabalda sa atong panglantaw sa kahingpitan, pabilin kini sa kasagaran gayod nga usa ka dili maayong hisgotan. Isip resulta, anaa ang dakong kakulangan sa kahibalo, labihan nga tago nga pag-antos, ug labihan nga kasagmuyo. Daghan, mibati nga nabug-atan tungod kay wala nila makab-ot ang gilantaw nga mga sumbanan, nasayop sa pagtuo nga sila walay dapit sa Simbahan.

Sa pakigbatok niana nga panglingla, importanting hinumdoman nga “ang Manluluwas nahigugma sa matag usa sa mga Anak sa Iyang Amahan. Hingpit Niya nga nasabtan ang sakit ug pakigbisog nga nasinati sa daghan samtang sila nagpuyo uban sa daghan nga nagkalainlaing matang sa mga hagit bahin sa kahimsog sa pangisip. Giantos Niya ang ‘mga sakit ug mga kasakit ug mga pagtintal sa matag matang; … [midala] diha kaniya sa mga sakit ug mga balatian sa iyang mga katawhan’ (Alma 7:11; tan-awa usab sa Mga Hebreohanon 4:15–16; 2 Nephi 9:21). Tungod kay Siya nakasabot sa tanan nga kasakit, nasayod Siya kon unsaon ‘pag-ayo sa masulub-on og kasingkasing’ (Lucas 4:18; tan-awa usab sa Isaias 49:13–16).”⁴ Ang mga hagit sa kasagaran nagpasabot sa panginahanglan og dugang nga mga himan ug suporta ug dili usa ka depekto sa kinaiya.

Tugoti kong mopaambit og pipila ka obserbasyon nga akong gihimo samtang ang among pamilya miagi sa mga pagsulay.

Una, daghang mga tawo ang magbangotan uban kanamo; dili sila mohukom kanamo. Tungod sa hilabihan nga kalisang, kahingawa, ug depresyon, ang among anak nga lalaki miuli gikan sa iyang misyon human lamang sa upat ka semana. Isip iyang mga ginikanan, among nakita nga lisod atubangon ang mga kasagmuyo ug kasubo tungod kay nag-ampo kami og maayo alang sa iyang kalamposan. Sama sa tanan nga ginikanan, gusto kami nga mouswag ang among mga anak ug magmalipayon. Ang misyon usa ka importanting hitabo sa among anak. Naghunahuna usab kami unsa kahay ikasulti sa ubang mga tawo.

Wala sa among kasayoran, ang pag-uli sa among anak hilabihan diay ka makahugno alang kaniya. Hibaloi nga nahigugma siya sa Ginoo ug gustong moserbisyo, ug dili niya mahimo tungod sa mga rason nga naglisod siya sa pagsabot. Iyang nakita ang iyang kaugalingon nga hingpit nga nawad-an og paglaom, nga nakigbugno sa hilabihan nga pagbati nga sad-an. Wala na siya mobati nga gihangop ug walay espirituhanon nga pagbati. Misangpot nga siya balik-balik nga naghunahuna bahin sa kamatayon.

Samtang anaa niining dili masabot nga kahimtang, ang among anak nagtuo nga ang bugtong butang nga buhaton mao ang pagkutlo sa kaugalingon niyang kinabuhi. Nagkinahanglan sa Espiritu Santo ug sa liboan nga anghel sa isig ka habig sa tabil ang pagluwas kaniya.

Samtang nakigbugno siya sa iyang kinabuhi ug atol niining labihan kalisod nga panahon, ang among pamilya, mga lider sa ward, mga miyembro, ug mga higala nangadto aron sa pagsuporta ug pagpangalagad kanamo.

Wala pa gayod ako mobati og ingon niadto nga pagbubo sa gugma. Wala pa gayod ako mobati sa hilabihan ka puno nga gahom sa personal nga paagi kon unsay ipasabot sa paghupay niadtong nagkinahanglan og kahupayan. Ang among pamilya kanunayng magmapasalamaton niana nga paghupay.

Dili nako mahulagway ang dili maihap nga mga milagro nga nag-uban niini nga mga hitabo. Sa dakong pasalamat, nakalahotay ang among anak, apan midangat kini og taas nga panahon ug daghang pagtambal, pagterapiya, ug espirituhanong pag-amuma aron maayo siya ug modawat nga siya gihigugma, gipakabili, ug gikinahanglan.

Nakamatikod ko nga dili tanang ingon ana nga hitabo mosangpot sama sa amoa. Nagsubo ako uban niadtong sayo kaayong nawad-an og mga minahal ug karon gibinlan og mga pagbati sa pagbangotan ingon man sa wala matubag nga mga pangutana.

Ang sunod nakong obserbasyon mao nga lisod sa mga ginikanan ang pagtino sa mga pakigbisog sa ilang mga anak, apan kinahanglan nga edukahon nato ang atong kaugalingon. Unsaon nato sa pagkahibalo sa kalainan tali sa mga kalisdanan nga giubanan og normal nga kaugmaran ug sa mga timailhan sa sakit? Isip mga ginikanan, kita adunay sagradong katungdanan sa pagtabang sa atong mga anak aron makabuntog sa mga hagit sa kinabuhi; apan, diyotay ra kanato ang mga espesyalista sa kahimsog sa pangisip. Kita bisan pa kinahanglang moatiman sa atong mga anak pinaagi sa pagtabang nila sa pagkat-on nga makontento diha sa ilang sinsero nga mga paningkamot samtang maningoha sila sa pagkab-ot sa tukmang mga ekspektasyon. Ang matag usa kanato nasayod gikan sa atong personal nga mga sayop nga ang espirituhanon nga paglambo usa ka padayon nga proseso.

Karon nakasabot kita nga “walay usa ka yanong tambal alang sa tanang emosyonal ug mental nga kapiskay. Makasinati kita og kaugtas ug kasamok tungod kay kita nagpuyo sa usa ka napukan nga kalibotan uban sa usa ka napukan nga lawas. Dugang pa, daghan nga butang ang nakatampo nga mahimong mosangpot ngadto sa kakulian sa pangisip. Bisan unsa pa kahimsog ang atong pangisip ug emosyon, ang pagtutok diha sa paglambo maoy mas maayo kay sa sobrang paghunahuna bahin sa atong mga kakulangan.”⁵

Alang sa akong asawa ug kanako, ang usa ka butang nga kanunayng nakatabang kanamo mao ang pagpabiling suod sa Ginoo kutob sa mahimo. Sa pagsusi sa sitwasyon, among nakita karon kon sa unsang paagi ang Ginoo nagmapailubong migiya kanamo latas niining mga panahon sa hilabihan nga kawalay kasiguroan. Ang iyang kahayag naggiya kanamo sa matag lakang latas sa kinangitngitang mga panahon. Ang Ginoo mitabang kanamo sa pagkakita nga ang bili sa indibidwal nga kalag mas importante sa mahangturon nga plano kay sa bisan unsang kalibotanon nga tahas o kalamposan.

Usab, ang pag-edukar sa atong kaugalingon mahitungod sa kakulian sa pangisip magtabang sa atong kaugalingon ug sa uban kinsa tingali nagkalisod. Ang dayag ug ang tinuoray nga diskusyon sa usag usa makatabang niini nga importanting hilisgotan aron madawat ang pagtagad nga gikinahanglan alang niini. Mao nga, ang impormasyon mag-una sa inspirasyon ug pagpadayag. Kini nga kasagaran kaayong dili makita nga mga hagit makaapekto ni bisan kinsa, ug kon kita nagsagubang niini, hilabihan ka lisod kini nga hunahunaon.

Usa sa unang mga butang nga kinahanglan natong kat-onan mao nga kita wala gayod mag-inusara. Dapiton ko kamo sa pagtuon sa hilisgotan mahitungod sa kahimsog sa pangisip nga anaa sa Tabang sa Kinabuhi nga seksiyon sa Gospel Library nga app. Ang pagkat-on mohatod ngadto sa mas dugang nga panabot, dugang nga pagdawat, dugang nga kalooy, dugang nga gugma. Makapaminos kini sa trahedya samtang nagtabang kanato nga makaugmad ug makadumala og himsog nga mga ekspektasyon ug himsog nga mga pakig-inter-aksyon.

Akong kataposan nga obserbasyon: kita kinahanglan nga padayong magtinabangay. Kita kinahanglan nga mohigugma sa usag usa ug dili kaayo manghukom—ilabi na kon ang atong mga ekspektasyon dili dayon makab-ot. Kinahanglan nga tabangan nato ang atong mga anak ug ang mga batan-on nga mobati sa gugma ni Jesukristo diha sa ilang kinabuhi, bisan kon sila naglisod sa pagbati og gugma sa personal alang sa ilang kaugalingon. Si Elder Orson F. Whitney, kinsa nagserbisyo isip sakop sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, mitambag sa mga ginikanan kon unsaon sa pagtabang ang naglisod nga kaliwatan: “Pag-ampo alang sa inyong … mga anak; padayon sa pagtabang kanila uban sa inyong hugot nga pagtuo.”⁶

Kanunay akong namalandong unsay ipasabot sa padayon nga pagtabang kanila uban sa hugot nga pagtuo. Sa akong pagtuo naglakip kini sa yano nga buhat sa paghigugma, kalumo, kamabination, ug respeto. Nagpasabot kini sa pagtugot nga sila molambo sa ilang kaugalingon nga panahon ug paghatag og pagpamatuod aron matabangan sila nga mobati sa gugma sa atong Manluluwas. Nagkinahanglan kini nga dugangan nato ang paghunahuna mahitungod kanila ug minosan ang paghunahuna mahitungod sa atong kaugalingon o sa uban. Kana sa kasagaran nagpasabot sa pagsulti og diyotay ug pagpaminaw og daghan, nga mas daghan pa. Kinahanglan nga kita mohigugma kanila, moawhag kanila, ug modayeg kanila sa kanunay sa ilang mga paningkamot nga molampos ug magmatinud-anon sa Dios. Ug sa kataposan, kinahanglan nga mobuhat kita sa tanan kutob sa atong mahimo nga maduol kanila—sama sa atong pagpaduol sa Dios.

Sa tanan nga naapektohan sa personal gayod sa kakulian sa pangisip, hugti sa paghupot ang inyong mga pakigsaad, bisan og dili kamo mobati sa gugma sa Dios niini nga panahon. Buhata unsay makaya sa inyong gahom ug unya “magmalinawon … nga makasaksi sa kaluwasan sa Dios, ug sa iyang mga bukton nga ipadayag.”⁷

Mopamatuod ko nga si Jesukristo mao ang atong Manluluwas. Siya nakaila kanato. Siya nahigugma kanato, ug Siya magahulat kanato. Atol sa mga pagsulay sa among pamilya, akong nahibaloan kon unsa Siya kaduol. Ang Iyang mga saad tinuod:

Sa pagkahibalo unsa kalig-on ang atong tukuranan, kita unta kanunay nga malipayong mopahayag:

Sa ngalan ni Jesukristo, amen.