General Conference
Temple nge Dayif rom nib Thothup
October 2021 General Conference


Temple nge Dayif rom nib Thothup

Ku woed napan nra buch bugi ban’en ulan e yafos rom, gin th’abi gel ni ngam par riy e gin nib thothup nibay ulan fapi m’ag ko temple rom!

Walageg nib t’uf rog, ri gub falfalaen’ ngay ni gubay romed ko re kadbul ney ni nggu weliy e tin ni gube thamiy u gum’ircha’eg.

Woed ni gamed manang, ni ki yibe ngongliy biyang ko fare Temple u Salt Lake. Biney e murwel e rib gel e murwel riy ni yibe tay ko fare bin somm’on e daf riy, nib pag ra’ay e duw ngay kafram. Machane biney e temple e thingari par ninge suwon ni kub n’uw napan. Tomur ko May, gub guy rogon ere murwel ney. Gube lemnag ni garam adag ni ngam guy e n’en ni kug guyew e bpin rog i Wendy. Gube tafney nag ni gara nang fan ni fare tang ni “How Firm a Foundation”1 e ke pi’ reb e tamilang ngog.

Video nibe dag ya’an fare Temple u Salt Lake ni yibe fal’eg: “Gadaed be dap ko fare bin somm’on e daf ko fare Temple u Salt Lake. Gub saki’iy u bang u tangin ni gin i par ni kanoeg e Singgil ko Milay’ ngay. Napan ni gube yaliy ya’an rogon ni ke ngongliy e girdi’ ere nu’un ney ni ga’angin, make gin owcheg ko rogon ni ngongliy fapi pioneer. Ma kari gel ni ga’ owcheg ngay napan ni gu tafney nag ni kar toeyed ere temple ney ni kemus nri in e talne murwel roraed nge tin ni yaed manang rogon nib pag ra’ay e duw ngay kafram.

“Tiney e duw nike thumer, e, fa’an gadaed ra yaliy ya’an fare daf riy nib chuchugur, ma gadaed ra guy nike tabab e kireb ngay, ke yib thilthilin e malang nike pil, nge yuyang riy e ke waer.

“Chiney ni kug guy rogon nrayag rok fapi engineers, gidii’en e dumow, nge toey nu’un ko rogon nrayag ni ngan ngongliy ere daf ney, ma kari gin owcheg ngay. Murwel roraed e rib mangil!

“Urngin e daf ko mit e nu’un, nrib ga’ ni woed e mit ney e nu’un, e thingari par nib gel ko urngin mit e duru’, wasay riy nibe war, nifeng nib alamrgin, nge gubin mit e tin nrayag nra buch ko fare nu’un nib ga’. Murwel ni yibe tay e chiney ni ngan gel nag ere daf ko re temple ney nib thothup era ayuweg ni nge par nib saki’iy ko urngin e duw nibay ni sikeng nag.”

Gamad be gay rogon ndab ni tay buchiyang riy nra kireb ko re temple ney, ni kari yo’or yuyang riy nib mom nra m’ing, ba daf nra gel ko gubin ban’en nge mada’ ko Millennium. Ku woed e, ni chiney ni gadaed gubin ni thingarda rrin’ed boech ban’en nib thil mab ga’—sana woed boech ban’en nib mangil ni dawrda rrin’ed biyay—ninge gel nag e daf ko thothup rodaed. Ngiyal’ nib gel e momaw’ riy ab tu’uf ni thingan rrin’ boech ban’en nib thil man ga’.

Brothers nge sisters nib t’uf rog, pin’ey e fapi tin ntomur e rran. Fa’anra gur nge gag era ngad gel gow ko riya’ nge towasor, rib ga’fan ni gadad e bay rodow nib gel fare dayif nib thouthup nikan toey nga dakaen e Tabayul rodaed, Yesus Kristus.2

Ere gube fith ngomed, uw rogon gelngin e daf rom? Nge mang a bay ko mich rom nge na’ab rom ni kab tu’uf ko fare gospel?

Fare temple e ir e bay ni’ir e lukungun e tin nibe gel nag e mich nge thothup rodaed ya bachan fare Tathapeg nge machib Rok’ e bay ni’ir e gum’ircha’en fare temple. Gubin ban’en ni yibe fil u temple, rogon ni yibe fanow nag nge tin nibe yib u dakean e Ya’el, e be ga’nag e na’ab rodaed ngak Yesus Kristus. Fapi gam’ing Rok nib tu’uf e ma m’ag daed Ngak u dakean bugi micheg ko priesthood nib thothup. Ma arame, napan ni gadaed be fol ko fapi micheg, ma bayi tawa’ath nagdaed ko golnag Rok’, me pi’ gelngindaed.3 Nge oh, ni rib tu’uf gelngin ngodaed ko pi rran ni bayi yib nga mm’on.

Kan micheg ngodaed ni “fa’an [gadaed] ra fel’eg rogon [daed] ma dabda rus gaed.”4 Biney nikan micheg e rib ga’fan ko dabay. Somol e ke yoeg nde muturug gelngin e ngiyal’ nib gel e momaw’ riy, ya pi cha’en ni yaedra tay e dayif roraed nga dakean Yesus Kristus, make nang rogon ninge fek gelngin nga dakean, e dabiyag ninge pag ir ko tin nibe buch e chiney.

Gam’ing nge m’ag ko temple e bugi ban’en ko kakrom. Somol e madil nag ngak Edam nge Eva ni ngar meybil gow, mi yow ngongliy e m’ag, mi yow pi’ e maligach.5 Aragon, “ngiyal’ nibay e girdi’ u fayleng nra fol ko fapi thin rok Somol, mara motochiyel nag ngoraed ni ngar toeyed e temple.”6 Nib mu’un fapi murwel ngay ni ka noeg rogon ulan fapi machib ko temple, mad riy, thin riy, nge ku boech.7 Gubin ban’en ni michuwun’daed ngay nge gubin e micheg nike fal’ag Got ngak fapi bitir ni yaed nay u tan e m’ag rok era yib nga ta’abang ulan e temple. Ko gubin e yangar, yi manang ni temple e bay fare riyul’ riy ni pi cha’enra fal’ag e m’ag ngak Got me ayuweg e yead fapi bitir ko fare m’ag.

Ere, ulan e na’un rok’ Somol, rayag ni ngaed ngongliyed e m’ag ngak Got nib ta’ab rogon ngak Abraham, Isaak, nge Jakob. Ma rayag ni gadaedra thapeg bta’ab tawa’ath!

siasing/Llecheklel
Kirtland nge fapi Temple u Nauvoo

Fapi temple e kabang ko biney e mfen ni tabab ko somm’on.8 Elijah e chiyliy fapi kiy ko gelngin e m’ag pa’ ngak Joseph Smith ulan fare Temple u Kirtland. Ga’ang fare priesthood e ni sulweg yarmen ulan fare Temple u Nauvoo.9

Nga mada’ ko ngiyal’ nin lii’ ngem’, ul’ul’ Joseph Smith nge thapeg e yi’iy ni ga’nag rogon e sulyarmen ko endowment nge gam’ing ko m’ag pa’.10 Ke nang, arogon, bt’uf boch reb e gelnag. Tomuren ni gafaliy fare endowment ngak Brigham Young ko May 1842, me yoeg Joseph ngak Brigham, “Dani mat’aw rogon ni kan yarmiy e ran’ey, machane kad rrin’ed rogon nrayag rodaed ko tin nibe bucbuch rodaed e chiney, ma gube athapeg ni ngam fek e biney e murwel nga dakeanem mag yarmiy mag ayliy rogon e pi mu’ulung ney.”11

Tomuren ni yim’ fare Profet, President Young e par ni gagiyeg nag fare murwel ko Temple u Nauvoo12 me taboech ngay maki toey beoch e temple nga dakean e But’ u Utah. Napan e yibliy ko fare bin nga but’ thal e Temple u St. George, me yoeg Brigham Young nrib tu’uf ni ngan dared nga temple napan ni ga’ar, “Napan ni gura lemnag e ran’ey, gu ba’adag ni langan medlip e uluuch nra pug e girdi’ riy ngalang.”13

Ko ngiyal’ nem nga m’on, gam’ing ko temple e ni tabab i fal’ag rogon. President Harold B. Lee fan fapi wo’en, yalen, nge fapi gam’ing ko temple nibe ul’ul’ nibe thil ko rogon ni yibe sulweg yarmen e Galasia rok fare Tathpeg. President Lee e ga’ar: “Fapi yalen e gospel rok Yesus kristus e bugi ban’en nib thothup. Dariy be’ nra thilyeg yalen nge [motochiyel] riy ko fare Galasia makemus e Somoel u dakean e yi’iy. Machane rogon e ma thil ni woed nikan thothog nag ngak e pi cha’en ni yaed e ga’ ko ngiyal’ nem.”14

Lemnag ni woed e pi’ sacrament nibe yan e duw ma be thil rogon. Ko somm’on riy, ma fare ran ko sacrament e yima pi’ ngak fare ulung ko girdi’ nibay u lan ta’areb e tha’ib. Nima n’um gubin e girdi’. Chiney e gadaed ma fanay e kap ni tata’areb nrayag ni ngan n’ag. Rogon i pii’ e ke thil, machane fare motochiyel riy e ka ta’ab rogon.

Tay u wun’um era dalip i n’ey nib riyul’:

  1. Fare Sulyarmen e ba murwel nib ul’ul’, gathi kemus nta’ab biyay, mara ul’ul’ nge mada’ ko yan migid ni bay yib Somoel biyay.

  2. Fan fare mukun rok e gidii’ u Israel15 e ngan fek fapi tawa’ath ko temple ngak pifak Got nib yul’yul’.

  3. Napan ni gadaed be gay rogon ni ngan rrin’ e biney ni fan e ran’ey ninge fel’, Somol e bayi dag rogon nib bo’or. Fare Sulyarmen nibe ul’ul’ e btu’uf e yi’iy riy ni kabe ul’ul’.

Fare bin Somm’on e Presidency nge Ulung ko fare Ragag nge L’agruw e Apostle e gathi ta’abiyay ni kar fithed Somol ko bay reb kanawo’en ni th’abi fel’ nrayag ni ngar feked fapi tawa’ath ko temple ngak fapi fak nib yul’yul’. Gamaed ma gay e powi’iy ni gubin ngiyal’ ko rogon ni nggu micheged ni gubin e girdi’ u fayleng nge rogon ni madil nag e temple e bta’areb rogon, fapi m’ag, nge fapi gam’ing ndemuturug e thin riy nge yalen riy nib thil.

U tan pa’ Somol nibe gagiyeg nag make fulweg taban e meybil romaed, bay boech wo’en nikan thilyeg e chiney. Ir e cha’en ni ba’adag ni ngam nang me tamilang ko tafney rom ko mang fapi m’ag ni gabe ngongliy. Ir e cha’en ni ba’adag ni ngam rrin’ ni ga’angin fapi gam’ing rok nib thothup. Ir e ba’adag ni ngam nangfan e tin nibay ni fan ngom, tin nikan micheg nag ngom, nge tin murwel rom. Ir e ba’adag ni ngam nangfan e tin nib thothup mag gay rogon ngam thil mag mon’og ni dawri buch rom bi’id. Biney ni ba’adag ni gubin fapi patron ko temple, ndemuturug ko gin ni yaed be par riy.

Tin nikan thilyeg e chiney ko wo’en e temple, nge ku boech ni ra yib, e pow riy nibay Somol nibe gagiyeg nag e Galasia rok. Be pi’ kanawo’en ngodaed ni gubin ni ngayag ninge gel nag e daf ko thothup rodaed mara gel ni fa’an nran tay ir nibay u lukungun e yafos rodaed nge fapi gam’ing nge m’ag ko temple rok. Napan ni gara fek i yib fare temple recommend rom, u fithikʼ e mʼingaenʼ, nge lanin’um ni ga ba’adag ni ngam fil ngalan e nu’un rok Somol, ir era fil ngom.

Fa’an kanawo’ rom, m’ar rom, fa ku boech ban’en nibe talegnem ko wub nga temple ko boech i ngiyal’, gube piningem ni ngam dugliy bangiyal’ ni ngam man u dakean ko tafney rom fapi m’ag ni kam mu’ i ngongliy.

Fa’anra dawrum adag fare yan nga temple, man ni bo’or yay—gathi buchu’uw yay. Mpag Somol, u dakean fare Thothup rok, ninge fil me thothog ngom u rom. Gube micheg ngom nra boch nga m’on, temple e ra par ni tigil e gapas, nge gin nrayag ningan thapeg e yi’iy riy.

Fa’an nrayeg ni nggu non ngomed ni tata’abigimed gimed fapi fel’yangren, gura wenig nag ngomed ni ngam gayed be’ nrayay ni ngam m’ag pa’ gow ulan e temple. Bay ni mu tafney nag ko mang era thilyeg e biney ko yafos rom. Gube micheg ni gubin era thil riy! Napan ni garam mabgol u temple mag sul ni bukun yay, ma ran gel nigem min powi’iyem ko tin ni gabe tafney nag.

Fa’an nrayag ni nggu non ngak gubin e figirngin nge le’ngin ni ku dawri m’ag pa’ u temple, gube wenig nag ngomed ni ngam rrin’ed e biney ni ngam thapeged e biney e fel’, ba gam’ing nra thilyeg e yafos rom.16 Riyul’ nra thilyeg? Kemus ni fa’anra ga ba’adag ni ngam mon’og ma gamew par u ta’abang ni manemus. Athapeg ni ngam pirew u ta’abang e dabi fel’eg e biney. Dariy reb e madnom fa yoel nra ngongliy e biney.17

Fa’an nrayag ni nggu non ngak gubin e pumo’on nge bpin ni ba’adag ninge mabgol machane dawri pire’eg facha’ niyow ni manechubog, gube yoeg ngom dam mu son nga fanim mabgol nigam thapeg e endowment rom ulan fare nu’un rok Somol. Mu tabab e chiney ni ngam fil mag guy rogon mag nang rogon nra ayuwegnem fare gelngin e priesthood.

Min fil ngomed e pi’in nikam mu’ gaed i ngongliy e m’ag romed, gube wenig nag ngomed ningam gayed—ma gamed meybil ni gubin ngiyal’—ningan nang faned fapi gam’ing nge m’ag ko temple.18 Mran bing fapi maab nib thothup. Gamaed ra fil rogon ni ngam binged fare veil nibay u thilin e tharmiy nge fayleng, rogon ni ngam fided ngak e pi angel rok Got ni ngar ayuweged gur, nge rogon nib mangil ni ngan thapeg e fanow u tharmiy. Gelngin rogon ni gara gay rogon ni ngam rrin’ era gel nag e thothup ko daf rom.

Pi walageg ni pumo’on nge ppin nib t’uf rog, napan nran mu’ nag i toey fare Temple u Salt Lake, ma dakriy biyang ngay ni fani gel ko duruq ulan e binaew u Salt Lake makemus ni ulan ere temple ney.

Ku woed, napan nra buch ban’en ulan e yafos rom, gin th’abi gel ni ngam par riy e gin nib thothup nibay ulan fapi m’ag ko temple rom!

Wenig michuwun’um ngog napan ni ku gog ni napan fare dayif rom e kan toey nga dakean Yesus Kristus, ma dariy fan ni ngam rus. Ya fa’anra gabe yul’yul’ ko fapi m’ag rom nikam ngongliy ulan e temple, mara pi’ gelngin ngom. Ma arame, napan nra yib e duruq, ma rayag ni ngam saki’iy nib gel ni bachan e dayif rom nib thothup e ba miliyuy ma dabi gachgach u but’.

Gu ba’adagmed, Pi walageg ni pumo’on nge ppin. Tiney nib riyul’ i gu manang: Got, ni Chitamangdaed e ba’adag ni gur e ngam mel’eg ni ngam mub nga tabinaew ngak. Tonom rok ko wo’en e manechubog e dani momaw’, ma be tayfan ni gur e milfan ngom ni ngam mel’eg. Gur e mil fam ngom ni ngam mel’eg—nge tin ni ngam mang—ko biney e fayleng!

Got ab fos! Yesus e ir fare Kristus! Iraray e Galasia rok, nikan sulweg ninge ayuwegem ni ngam rrin’ e murwel rom nib thothup. Gube micheg u dakean fithngan Yesus Kristus nib thothup, amen.

Babyoren e Ayuw

  1. Muguy ko “How Firm a Foundation,” Hymns,no. 85.

  2. Ya “napʼan ni fare moʼoniyanʼ … [e nge piiʼ] e [nifeng] rok’ nib gel, … ma dariy gelingin [ngodaed] … ni bachan fare malang ni kam dumow [gaed] nga dakean, niʼir ba dayif nib miyuluy, nib dayif ni faʼanra toey e gidiiʼ e naʼun nga dakean ma dabi puth nga butʼ.” (Helaman 5:12kan uneg boech ngay nib ga’fan).

  3. Muguy ko Doctrine and Covenants 109:15, 22.

  4. Doctrine and Covenants 38:30; kumguy ko Doctrine and Covenants 10:55.

  5. Muguy ko Moses 5:5–6.

  6. Bible Dictionary, “Temple.”

  7. Ni woed, muguy ko Exodus 28; 29; Leviticus 8. Fare tabernacle ku Moses e yi manang ni fare “tent rok Somol” (Numbers 9:15) nge fare “tent u P’eowchen Somol” (Exodus 38:21). Temple rok Solomon e ni gathay ko 578 BC, in e duw nga tomren ni chuw gathon e tabineaw ku Lehi u Jerusalem. Re temple ney nin ngongliy biyay e ngongliy Zerubbabel go napan 70 e duw nga tomur riy. Ma nifiy ni kireb nag ko 37 BC. Herod ni gaa’ nag fare temple ko 16 BC. Re temple ney, ni manang Yesus, e ni gathay ko AD 70. Nephi e woed nike buch rok nibe yan nga temple nibe yan nga “bugul e burey nib yoʼor yay” ninge meybil (1 Nephi 18:3ma ta’aboch riy me toey reb e temple “ni boed rogon fare temple ku Solomon,” machane kemus ni buchu’uw e tin nima fel’eg ya’an nibay riy (muguy ko 2 Nephi 5:16

  8. Muguy ko Doctrine and Covenants 88:119; 124:31.

  9. Muguy ko Doctrine and Covenants 110:13–16; 124:28. Fare malang ko fare Temple u Nauvoo e ni suwanag ko April 6, 1841, nikemus nri in e pul nga tomuren ni thapeg Joseph Smith fare yi’iy ni ngan toey. Fare Temple u Nauvoo e bay fan. Woed e, Somol e weliy ni fare gin ni yima tawfe riy ab tu’uf ngak fapi girdi’ rok Somol ni ngar tawfe gaed riy ni fan ngak e pi’in nike yim’ (muguy ko Doctrine and Covenants 124:29–30).

  10. Muguy ko Doctrine and Covenants 131; 132. Doctrine and Covenants 128 nibay e yoel rok Joseph Smith riy ngak fapi Gidii’en e Galasia nibe weliy mornga’agen e tawfe nifen e girdi’ nike yim’. U rom make yoeg ni thap rok fapi gidii’ nike yim’ “e kabang ma rib ga’fan ko rogon e thap rodaed, … [ya] yaed ndan damed roraed e dabiyag ningan polo’ naggraed—ni ku woed gadaed ni fa’anra dariy e yam’ rodaed ma dabiyag ni ngan polo’ nagdaed” (verse 15).

  11. Joseph Smith, in Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 454.

  12. “Church Historian George A. Smith concluded that 5,634 brothers and sisters received their endowment in the partially completed Nauvoo Temple in December 1845 and January 1846. M’ag pa’ ko mabgol ni ul’ul’ ko Feb. 7, [1846,] ni bo’or e gidii’ ni pag e 2,000 nta’areb nag ko fare priesthood ko biney e ngiyal’ nge manachubog” (Bruce A. Van Orden, “Temple Finished before Exodus,” Deseret News, Dec. 9, 1995, deseret.com; see also Richard O. Cowan, “Endowments Bless the Living and Dead,” Church News, Aug. 27, 1988, thechurchnews.com).

  13. “Mang e gabe tafney nag nra yoeg fapi chitamangiy ni fa’an nrayag ni ngar roged ko yam’? Dabra roged ni, gamaed dig u roy u but’ nike gamam biyu’ e duw ngay, ulan ere nu’un ko kalbus ney, ni gamad be son nag e biney e mfen ninge yib? … Mangfan, fa’anra bay gelngin fare duraq u tharmiy ni gadaed ra rung’ag, makemus ni ngaed guyed fare murwel nib ga’fan ni gadaed mu’un ngay. Gubin e pi angel u tharmiy nibe sap ko pi girdi’ ney nib lich, ma yibe l’iginraed ko fare thap ko tabinaew ko girdi’. … Napan ni gura tafney nag e biney, gu ba’adag ni langan medlip e uluuch nra pug e girdi’ riy ngalang” (Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe [1954], 403–4).

  14. Harold B. Lee, “God’s Kingdom—a Kingdom of Order,” Ensign, Jan. 1971, 10. Kumguy ko thin rok President Wilford Woodruff ko 1896; ni ga’ar: “Gu ba’adag ni nggog, ni gag fare president ko Fare Galasia ku Yesus Kristus ni Fan ko Gidiiʼen Got ko Tin Tomur e Rran, ni thingar dared e chiney nga m’on ngan mon’og. Dawra [dared] u dakean fapi yi’iy e chiney. … President [Brigham] Young, ni lek President Joseph Smith, fekdaed ngaray. Ke yarmiy e pi temple ney make rrin’ ni woed rogon e murwel rok nge liiw rok. … Dani thapeg gubin e yi’iy nib mu’un ko biney e murwel; ta’ab rogon ngak President Taylor, nge Wilford Woodruff. Dabi m’ay ere murwel ney nge mada’ ko ngiyal’ nike polo’” (The Discourses of Wilford Woodruff, sel. G. Homer Durham [1946], 153–54).

  15. Muguy ko 3 Nephi 29:8–9.

  16. Muguy ko Doctrine and Covenants 131:2, 4.

  17. Muguy ko Doctrine and Covenants 132:7.

  18. Elder John A. Widtsoe e yoloey: “Ngak fare mo’on fa fare bpin nike yaen ngalan fare temple, nike bing owchen, nibe motoyil ko fapi pow nge fapi m’ag, ma be ul’ul’, nibe gay rogon ninge nangfan ni ga’ngin, Got e bayi yoeg, ma yi’iy e bayi yib. Fare endowment e bo’or e pow riy nikemus ni be’ nib mechyang era gay rogon ninge weliy; rib sug e yi’iy riy ni fan ngak e pi cha’en nra gay rogon ninge gel nag me guy, ya dariy e thin rok e girdi’ nrayag ni nge weliy fa tamilang nag e pin’en nibe buch ulan e temple ni yibe pigpig riy. Fare endowment nikan pi’ ko yi’iy e rayag ni ngan nangfan nikemus ni u dakean e yi’iy” (in Archibald F. Bennett, Saviors on Mount Zion [Sunday School manual, 1950], 168).